Lista znaczków

Pątniczy kościół pw. św. Anny  w Oleśnie to drewniany obiekt sakralny o unikatowej kreacji architektonicznej w skali kraju. Jest symbolem heraldycznym i swoistą transpozycją na język architektoniczny  kwiatu róży widniejącej  w herbie Olesna. Określany mianem „oleskiej róży zaklętej w drewno” ze względu na dobudowaną w XVII w. część centralną  w kształcie róży pięciolistnej. Kościół ma średniowieczny rodowód, jego geneza związana jest z  ocaloną przez św. Annę z rąk zbójców oleską mieszczką. Pierwotna kaplica z 1444 r. zbudowana wokół cudownej sosny przy której wydarzył się cud.  W 1518 r. rozbudowano kościół, który otrzymał piękne wyposażenie - późnogotycki tryptyk mistrza Jakuba związanego z Vitem Stwoszem. W XVII w. dobudowano część centralną. Zachowana figura św. Anny Samotrzeć z pocz. XVI w. jest największą świętością tego sanktuarium. W 2018 r.  kościół wpisano na listę Pomników Historii. 

Kościół św. Anny w Radzyniu Chełmińskim to świątynia, której budowę rozpoczęto ok 1310 roku, a liczne przebudowy trwały jeszcze do ok. 1600 roku. W latach 1615 i 1628 świątynia uległa spaleniu. Dzięki staraniom starosty radzyńskiego Mikołaja Wejhera kościół częściowo odbudowano w 1640 roku. Świątynia była odnawiana także w latach: 1680–1695 (całkowita odbudowa), 1885 i 1892 (po zniszczeniu wieży przez piorun). Kościół ten jest świątynią gotycką, ceglaną zbudowaną na kamiennym fundamencie. Ściany są  bogato zdobione biało tynkowanymi blendami. Wewnątrz świątyni znajdują się drewniane stropy pokryte polichromiami. W prezbiterium znajduje się polichromia z około 1640 roku przedstawiająca sceną Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W nawie natomiast na stropie znajduje się polichromia datowana na rok ok.1680. Na uwagę zasługują też: wysokiej klasy obraz przedstawiający Koronację Marii, namalowany przez Strobla w 1643 roku, klasycystyczne stalle czy barokowa chrzcielnica z przełomu XVII/XVIII wieku. 

Niedaleko rynku znajduje się kościół parafialny pw. św. Anny. Kościół pobudowany został w 1. poł. XVI w. Jego fundatorką była prawdopodobnie Anna Jagiellonka. Kilkakrotnie remontowany, został poddany całkowitej przebudowie w latach 1907–1913 wg projektu Stefana Szyllera. Nowo wzniesiony kościół w czasie I wojny światowej uległ poważnemu uszkodzeniu. Reprezentuje styl neogotycki (z gotycką kaplicą wschodnią), jest murowany z cegły, częściowo otynkowany (obie kaplice boczne), trójnawowy, halowy z wieżą, na zewnątrz ma szkarpy uskokowe, okna są zamknięte ostrołukowo, dach dwuspadowy kryty blachą. W świątyni warto zobaczyć sklepienie gwiaździste z 1. poł. XVI w. w kaplicy wschodniej, gotycką kropielnicę, tablice poświęcone żołnierzom i oficerom 115. pp walczących w obronie Różana.

Kościół św. Piotra i Pawła został zbudowany w latach 1720-1728 na podstawie projektu Michała Kleina, a po jego śmierci pod kierunkiem Feliksa Hammerschmidta. Jest wzorowany na kościele św. Mikołaja na Małej Stranie w Pradze. Powstanie kościoła ściśle wiąże się z bożogrobcami, którzy zostali sprowadzeni do Nysy spod Krakowa i którzy po dziesiątkach lat działalności doprowadzili do budowy świątyni w obecnym kształcie. Po sekularyzacji z 1810 roku w kościele przez krótki czas mieściła się fabryka mydła, a w XIX wieku w klasztorze znajdował się szpital. Świątynia szczęśliwie przetrwała pożar Nysy w 1945 roku, a zniszczeniu uległy wówczas jedynie szyby i ramy okienne. Na uwagę zasługuje zarówno architektura kościoła jak i bardzo bogaty, późnobarokowy wystrój wnętrza. Dzięki niemu świątynia jest określana mianem perły Śląskiego Rzymu.

Kościół w Sułowie Wielkim został wzniesiony w 1617 roku na miejscu dawnego XV wiecznego kościoła. W latach 1656-1673 w miejsce katolickiego kościoła wybudowano nowy, protestancki, zostawiając wcześniejszą wieżę. Kolejne modernizacje kościoła miały miejsce w XIX i XX wieku, a w latach 1911-1913 odbudowano wieżę. Budowla o konstrukcji szkieletowej została wzniesiona na planie krzyża greckiego. Otwory okienne niewielkie, w kształcie kwadratów, zarówno w dolnej jak i górnej kondygnacji. Część okien w górnej kondygnacji o wydłużonym kształcie i ściętych narożnikach. Dachy kryte są gontem. We wnętrzach zachowały się m.in. prospekt organowy oraz XVII wieczne ławki. W ołtarzu znajdują się rzeźby Marii z Dzieciątkiem, św. Barbary i św. Katarzyny, a jego część stanowi pejzaż architektoniczny, z dominującym nad nim zamkiem z wieżą obronną. Barokowa ambona z 1674 roku w części centralnej posiada obraz przedstawiający św. Jana Ewangelistę, Chrystusa nauczającego w łodzi, św. Łukasza, św. Marka i św. Mateusza. Warta uwagi jest także loża kolatorska z malowanym orłem Piastów śląskich. Kościół od 1961 roku jest wpisany do rejestru zabytków.

Piotrkowice w gminie Wodzisław, w województwie świętokrzyskim, to miejscowość, którą trudno znaleźć na mapie, za to ten, kto ją odwiedzi, od razu poczuje, że jest w niezwykłym miejscu. Zapiski Długosza i „Monumenta” Theinera sugerują, że wieś, parafia i kościół drewniany istniały tu już w 1311 roku. Zabytkowy kościół pod wezwaniem św. App Piotra i Pawła, wzniesiony na wzgórzu w 1682 roku, na terenie dzisiejszej miejscowości Zarzecze, otoczony starym parkiem i urokliwe plenery, to wizytówka tej miejscowości. Świątynia w stylu wczesnobarokowym jest jednonawowa z niższym węższym prezbiterium, zakończonym półkoliście. Poosiada dach dwuspadowy zwieńczony sygnaturką. Obok usytuowana jest niższa dzwonnica. Kościół konsekrował bp Stanisław Szembek w 1690 r  We wnętrzu na uwagę zasługują: barokowy ołtarz główny, obrazy św. Piotra Apostoła i św. Tekli oraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, a także 14 obrazów drogi krzyżowej, herby znanych rodów związanych z Wodzisławiem i Piotrkowicami oraz snycerka, którą przyozdobiony jest chór muzyczny. 

Pierwszą zapisaną wzmiankę o Czermnej datuje się na rok 1354. Zapisu dokonano w kościelnym dokumencie „Liber Primus Confirmationum” w Pradze. O kościele św. Bartłomieja wspomina się dopiero w roku 1384. Należy przyjąć, że jednak został zbudowany wcześniej. Burzliwe dzieje Czermnej odbiły się mocno na życiorysie świątyni. Już w XV stuleciu uległa zrujnowaniu w wyniku walk husyckich. Odbudowana w wieku XVI doczekała się jeszcze rozbudowy w wieku XVIII za czasów ks. Wacława Tomaszka, twórcy kaplicy czaszek. Obok kościoła stoi dzwonnica. Jest to późnogotycka budowla z 1603 roku. Dwukrotnie przebudowywana: na początku XVIII wieku, oraz w wieku XIX. Jest to typowa obronna dzwonnica, jakich więcej na czeskim pograniczu. Na Ziemi Kłodzkiej jest ona najstarsza. Druga (nieco młodsza), z 1610 roku znajduje się w pobliskim czeskim Hronowie. W kościele szczególnie czczona jest Matka Boża Dobrej Rady i Mądrości Serca. Pierwowzór obrazu Matki Bożej Dobrej Rady znajduje się we Włoszech w Genazzano. Został namalowany ok. 1400 roku. Kopia tego obrazu została sprowadzona do kościoła w Czermnej w roku 2003 z Sanktuarium Matki Bożej Dobrej Rady w Sulistrowiczkach koło Sobótki. Od tej ludzie pielgrzymują tu po dobre rady.

W 1629 roku w Warszawie opodal Rynku Nowego Miasta przez bractwo św. Benona została wybudowana drewniana kaplica. W roku 1646 w tym samym miejscu rozpoczęto budowę kościoła, który poświęcony został trzy lata później. W lutym 1787 r. na prośbę bractwa św. Benona św. Klemens Hofbauer wraz ze współbraćmi redemptorystami podejmuje posługę kapłańską, inicjując pierwszą wspólnotę redemptorystów poza Italią. Po odnowieniu kościoła i klasztoru św. Klemens zakłada sierociniec dla dzieci narodowości polskiej, rosyjskiej i niemieckiej, z czasem przekształcając go w dwie zawodowe szkoły. Lata 1794 - 1808 to szczyt pracy apostolskiej przy kościele św. Benona. Przez gorliwą pracę duszpasterską św. Klemens zdobył tytuł — apostoła Warszawy. Niestety 20 czerwca 1808 r. na skutek działań ludzi nieprzychylnych Kościołowi, władze wypędzają redemptorystów z Warszawy. Św. Klemens wraz ze współbraćmi zostaje wywieziony do twierdzy w Kostrzyniu. Odtąd budynek kościoła w kolejnych latach przekształcany jest kolejno w cerkiew, koszary, magazyn wojskowy, mieszkania i fabrykę. W 1938 roku budynek kościelny zostaje wykupiony przez Marię Biernacką i przekazany archidiecezji warszawskiej. Podczas Powstania Warszawskiego kościół uległ całkowitemu zniszczeniu. W 1952 r. władze kościelne przekazują zniszczony obiekt redemptorystom, a w 1957 r. władze państwowe wydają pozwolenie na odbudowę zburzonego kościoła. 22 czerwca Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński uroczyście poświęca kościół odbudowany według projektu Bronisława Iwańczyka. Przy kościele jest klasztor, w którym mieści się siedziba Przełożonego Prowincji Warszawskiej redemptorystów i kurii prowincjalnej.

Zbudowany w XIV wieku gotycki kościół jest najstarszym ostródzkim kościołem. Wieża jeszcze w XVIII wieku miała szczyty schodkowe ze sterczynami, które zlikwidowano podczas odbudowy świątyni po pożarze z 1788 roku. Wtedy też przebudowano nawę w stylu neoklasycystycznym. Od reformacji do 1945 r. było to miejsce kultu religijnego ewangelików. W latach 1835-1948 odprawiał tu nabożeństwa w języku polskim ksiądz Gustaw Gizewiusz. W 1945 roku kościół wraz z plebanią został całkowicie spalony przez Armię Czerwoną. W latach 80. zeszłego wieku odbudowano go i dobudowano prezbiterium. Parafię erygowano 25 marca 1981 roku. W roku 2019 mury kościoła zostały poddane rewitalizacji nawiązując do  gotyku.

Kościół św. Doroty znajduje się na szczycie wzgórza o tej samej nazwie (382 m n.p.m.) w będzińskiej dzielnicy Grodziec. Wśród lokalnych mieszkańców wzgórze popularnie nazwane zostało „Dorotką”. Kościół zbudowany został w 1635 r. z inicjatywy ks. Wojciecha Lipnickiego, fundatorką była ksieni zakonu norbertanek krakowskiego Zwierzyńca Dorota Kącka. Przez wieki miejsce to było celem pielgrzymek Śląska i Zagłębia . Wielokrotnie zniszczony, odbudowany ostatecznie w 1946 r. , w 1985 r. do kościoła ufundowano obrazy przedstawiające sceny z życia św. Doroty. Wnętrze możliwe do zwiedzenia podczas nabożeństwa 6- go każdego miesiąca o godz. 15:00. Obecnie przez Wzgórze Świętej Doroty biegnie szlak czerwony - Szlak Husarii Polskiej oraz Droga św. Jakuba – Via Regia. Ze wzgórza rozciąga się rozległy widok na całe Zagłębie Dąbrowskie oraz znaczną część GOP, przy dobrej widoczności na pasma Beskidów, a przy odrobinie szczęścia także na Tatry i Jeseniki. Uważni obserwatorzy mogą dostrzec również ruiny Zamku w Ogrodzieńcu. W dniu 22.10.2011 r. w progu kościoła wmurowana została kapsuła czasu. Wzgórze stanowi jeden z obszarów chronionego krajobrazu, zalesione, częściowo zabudowane. Ze wzgórzem związana jest historia Grodźca.

Kościół pod wezwaniem św. Floriana w Wirach został założony prawdopodobnie już w XIII wieku, po sprowadzeniu do Polski relikwii św. Floriana.  Pierwsza wzmianka o drewnianym kościele pochodzi z roku 1510.  W początkach XVII wieku kościół groził upadkiem. Po roku 1663 przeprowadzono naprawę kościoła, a duszpasterstwo powierzono ojcom karmelitom z Poznania. W 1737 r. kościół wirowski runął ze starości. W miejsce zawalonego kościoła w 1748 roku wzniesiono nową, także drewnianą świątynię. Do parafii już wtedy należały Wiry, Łęczyca, Luboń, Żabikowo i Puszczykowo.  Pod koniec XIX wieku na miejscu drewnianego kościoła wybudowano  nowy,  murowany, który przetrwał do obecnych czasów. Pieniądze na budowę pochodziły od Witolda i Jadwigi z Dzieduszyckich Czartoryskich oraz od miejscowych parafian. Budowę kościoła rozpoczęto i ukończono w roku 1900 i w tym samym roku nastąpiła jego konsekracja. Kościół zbudowano w stylu neoromańskim. Jest to świątynia trzynawowa z transeptem na którego ścianach znajdują się dwie ozdobne rozety. We wnętrzu na uwagę zasługują ambona i ołtarz oraz dwa obrazy: Matka Boska Apokaliptyczna oraz św. Agnieszka, których pochodzenie datuje się na XVII wiek. W latach 90. XX wieku w kościele rozpoczyna się remont, następuje całkowita wymiana dachu i wieży, a także wymiana elewacji.  Zostają poddane konserwacji ławki kościelne, a remont obejmuje także plebanię z 1870 roku, która jest najstarszym budynkiem w Wirach. Do roku 2000 w prezbiterium posadowiono nowy ołtarz „soborowy”. Poddano renowacji zabytkowe obrazy i wnętrze kościoła, w tym organy, a następnie ołtarz główny i boczny poświęcony Matce Bożej Częstochowskiej. 

Historia parafii św. Franciszka z Asyżu w Wałbrzychu – Podgórzu sięga roku 1887, kiedy to dr Franz, kanonik wrocławski, objął 6 ha gruntu z budynkami: oberży, gorzelni i sali teatralnej w Podgórzu. Wówczas to, w latach 1888-1889, część gospody przebudowano, tworząc we wnętrzu kościół pomocniczy św. Franciszka. Świątynia zajmowała teren prezbiterium obecnego kościoła i była budowlą jednonawową. Przełomowym w życiu parafii był rok 1933, w którym 2 lipca położono kamień węgielny pod budowę nowej świątyni. Prace budowlane zakończono w 1937 roku, poświęcając uroczyście malowidła ścienne przedstawiające sceny z życia św. Franciszka. Na kościelnej wieży zawisły trzy dzwony, które w czasie II wojny światowej skonfiskowano, przeznaczając na cele zbrojeniowe. Obecnie na wieży znajdują się dwa dzwony: Maryja Królowa Polski i św. Franciszek. W 1945 r. duszpasterstwo w parafii św. Franciszka z Asyżu objęli Księża i Bracia Pallotyni.

Drewniany kościół w Rybnicy Leśnej powstał ok. 1600 r. choć różne źródła podają że mógł powstać w 1557 r. Świątynia wzniesiona jako kościół ewangelicki w 1654 roku przejęta została przez kościół rzymskokatolicki. Orientowana, drewniana bryła powstała na kamiennej podmurówce. Posiada nawę na rzucie kwadratu z mniejszym od niej prostokątnym prezbiterium. Wnętrze ozdobione jest późnorenesansową polichromią o wzorach geometrycznych i roślinnych. Ponadto na uwagę zasługują ołtarz główny, ambona, chrzcielnica i ławki renesansowe z początku XVII w, a na ścianach także piaskowcowe epitafia z XVII i XVIII w. Dach dwukalenicowy, kryty gontem z sześcioboczną wieżyczką zwieńczoną hełmem z latarnią, oraz krzyżem i chorągiewką. W pobliżu kościoła w kamiennym ogrodzeniu znajduje się czworoboczna dzwonnica bramna z iglicowym dachem krytym gontem. Niegdyś w dzwonnicy mieściły się trzy dzwony, dziś pozostał tylko jeden z 1608 r.

Kościół ten powstał w połowie XIII wieku, a pierwsza o nim wzmianka pochodzi z 1298 roku. Świątynia mieści się w górnej części bolkowskiego rynku. Zbudowano ją w stylu gotyckim z dwóch rodzajów piaskowca. Kościół posiada także wczesnogotycką wieżę z dzwonem z 1506 roku i zakrystię dobudowaną od południa. W XIV wieku od strony północnej dobudowano nawę boczną. We wnętrzach zachowało się charakterystyczne sklepienie krzyżowo-żebrowe oraz kapitele bogato zdobione motywami roślinnymi. Dawne wyposażenie stanowi również drewniana ambona z 1619 roku ufundowana przez kupca Bodensteina z Wrocławia, którego żona pochodziła z Bolkowa. Ambona jest najstarszym przedmiotem w kościele, a zdobią ją m.in. postacie czterech ewangelistów oraz sceny z Biblii. Na uwagę zasługują także: fragment  umieszczonego nad wejściem do zakrystii  XIV wiecznego fresku, ołtarz główny z 1875 roku, stacje drogi krzyżowej z 1893 roku oraz organy z 1895 roku. W otoczeniu kościoła znajduje się figura św. Jana Nepomucena z 1724 roku, a na ścianach świątyni  wmurowano nagrobki z XVI i XVII wieku. 

Budowę murowanego kościoła parafialnego p.w. św. Jakuba Ap. w Brzesku rozpoczęto w roku 1529. Zleceniodawcą tej budowy był miejscowy proboszcz Marcin z Rajbrotu oraz brzescy rajcy. Niszczony przez obce wojska i pożary, kościół był wielokrotnie przebudowywany. Największemu zniszczeniu uległ w pożodze w 1904 r. i później został odbudowany w stylu neogotyckim. Brzeska fara jest budowlą jednonawową z przylegającą do niej, od strony południowej, kwadratową wieżą. Wnętrze jakubowej fary zdobią, wykonane na początku XX wieku w Austrii w Tyrolu neogotyckie ołtarze. W jednym z nich znajduję się obraz Matki Bożej Różańcowej, zwaną „Brzeską” z XVII w. Obok kościoła znajduje się pomnik św. Jakuba Ap. postawiony w 2004 r. na pamiątkę Roku Jakubowego. Św. Jakub Starszy Apostoł, decyzją Stolicy Apostolskiej w roku 2010, został ogłoszony Patronem Miasta Brzeska. Brzesko jest duchowym centrum koordynującym organizację Małopolskiej Drogi św. Jakuba „Via Regia” na odcinku Korczowa – Kraków. Od strony północnej, w latach osiemdziesiątych XX wieku, dobudowano do kościoła nowoczesną nawę - obecnie kościół p.w. NMP Matki Kościoła.

Początki kościoła w Przemęcie związane są z zakonem cystersów, którzy do pobliskiego Kaszczoru przybyli pod koniec XIII wieku. Następnie zakon przeniósł się do Wielenia Zaobrzańskiego, a w 1409 roku kiedy miasto Przemęt zostało przekazane klasztorowi cystersów, wybudowano pierwszy kościół. W 1651 roku rozpoczęto budowę nowej świątyni. Prace budowlane i wykończeniowe prowadzono do końca XVII wieku. W 1732 roku na wieżach zamontowano hełmy. Dziesięć lat później kościół wraz z klasztorem nawiedził pożar. Świątynię jednak odrestaurowano, ale nie oznaczało to końca pasma nieszczęść. W 1792 roku pod wpływem huraganu zrzucony został hełm południowej wieży, którego nie udało się odbudować przez prawie 200 lat. W 1836 roku świątynię przekształcono w kościół parafialny. Obecny kościół jest trójnawową bazyliką. Prezbiterium wraz z nawą główną przykrywają sklepienia kolebkowe, a nawy boczne sklepienia krzyżowe. Sklepienie żaglaste występuje na skrzyżowaniu nawy głównej z transeptem. Wnętrze kościoła zdobi barokowa dekoracja stiukowa z końca XVII w. oraz pochodzące z tego samego okresu polichromie. Bogate jest również wyposażenie świątyni, które stanowią m.in. ołtarze i ambona, a także stalle, tron opata, ławki i konfesjonały. Jednym z najstarszych zabytków jest gotycka figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z pierwszej połowy XV wieku.

Kościół neogotycki został zbudowany w latach 1859-1863 Projekt świątyni wykonał dobrze zapowiadający się śląski architekt, pochodzący z Oławy, Alexis Langer. Świątynię budowano 4 lata. Organy do nowej świątyni, na zamówienie, wykonał rychtalski organmistrz Jan Spiegel w 1862 roku. W tym samym roku poświęcono 4 kościelne dzwony – największy nosił imię Gotfryd a pozostałe to: Maria, Józef i Franciszek-Serafin. Na zewnątrz budowli, Langer zaprojektował rozmieszczenie sześciu tarcz z trzech jej stron (po dwie - od zachodu, południa i północy). Duża wieża świątyni, do podstawy krzyża, mierzy 53,7 metra, co decyduje o tym, że kościół jest najwyższą, murowaną budowlą w powiecie namysłowskim. Najcenniejszym obiektem wnętrza kościoła jest rzeźba św. Anny Samotrzeć, wykonana pod koniec XV wieku. Neogotycka świątynia, jak na wiejski kościół, jest dziełem unikatowym. Zachwyca swą strzelistością i harmonią architektoniczną.

Kościół św. Jana Jerozolimskiego za murami stoi dziś na miejscu dawnego kościoła pod wezwaniem Michała Archanioła, zbudowanego już pod koniec XI w. W 1187 roku kościół wraz z istniejącym tu hospicjum Mieszko III Stary przekazał zakonowi joannitów, którzy zajmowali się pomocą podróżnym. Na przełomie XII i XIII w. zakon ten rozpoczął budowę nowego kościoła, który po licznych przebudowach przetrwał do dziś, będąc jednocześnie jednym z pierwszych kościołów w Polsce zbudowanym z cegły. Kościół św. Jana Jerozolimskiego to konstrukcja dwunawowa, przykryta spadzistym dachem. Od południa do świątyni przylega barokowa kaplica Świętego Krzyża przykryta kopułą z latarnią, natomiast od północy w 1512 roku dobudowano nawę boczną i wieżę. Wejście do kościoła ozdabia romański portal z unikatową lewą kolumną. Wnętrze świątyni ozdabiają natomiast sklepienia gwiaździste oraz krzyżowe.  W prezbiterium na uwagę zasługuje późnogotycki tryptyk z 1520 roku, a w  kaplicy św. Krzyża  barokowy ołtarz z 1737 roku z zabytkowym krucyfiksem. Uzupełnieniem wystroju jest chrzcielnica z 1522 roku, oraz datowany na 1615 rok obraz przedstawiający chrzest w Jordanie.

Kościół św. Jerzego w Sopocie to budowla neogotycka powstała w latach 1899–1901 według projektu Ludwiga von Tiedemanna. Świątynię wzniesiono jako jednonawową z czerwonej cegły z fasadą w części wykonaną z kamienia. Wysokość nawy głównej wynosiła 15 metrów, a korpusu do dachu 24 metry. Sama wieża od podstawy do szczytu osiągnęła wysokość 47 metrów. Środki na budowę kościoła pochodziły ze zbiórki wśród wiernych przy czym znaczną kwotę przekazali cesarzowa Augusta Wiktoria wraz z cesarzem Wilhelmem II. Do 1945 roku świątynia służyła do użytku wiernych wyznania ewangelickiego. 8 maja 1945 roku przekazano ją polubownie na potrzeby duszpasterstwa wojskowego Kościoła rzymskokatolickiego z przeznaczeniem na kościół garnizonowy i szkolny. W tymże roku kościół został poświęcony pod wezwaniem św. Jerzego.  W 1970r. w ramach adaptacji kościoła zmieniono wystrój prezbiterium. Ustawiono wówczas marmurowy ołtarz oraz zamontowano obecne tabernakulum. Do dzisiejszych czasów z pierwotnego wyposażenia kościoła zachowały się jedynie żyrandole, ławki oraz 23-głosowe organy pneumatyczne firmy Terletzki i Wittek z Elbląga. We wnętrzu możemy także podziwiać płaskorzeźbę Matki Bożej Częstochowskiej oraz  drewnianą figurę Serca Pana Jezusa czy witraże przedstawiające świętych i błogosławionych Kościoła Katolickiego. 

Po raz pierwszy kościół parafialny  św. Jerzego w Szalejowie Górnym wzmiankowany był w 1366 roku. Obecny gotycki kościół wybudowano w drugiej połowie XIV wieku. W 1765 roku został przebudowany w stylu barokowym. Jest to kościół jednonawowy, orientowany z węższym, zakończonym trójbocznie prezbiterium, nakrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. W kościele nad nawą znajduje się malowany plafon. Godnymi uwagi zabytkami są także renesansowy nagrobek z końca XVI wieku oraz gotycka rzeźba Piety z początków XV wieku. Rzeźba ta jest jedną z najstarszych rzeźb gotyckich w drewnie na świecie, a przedstawia figurę Matki Boskiej Bolejącej z ciałem zmarłego Jezusa na kolanach. Kościół w Szalejowie Górnym to typowa świątynia obronna z zachowanym potężnym murem i strzelnicami. Charakter obronny kościołowi nadano w XV wieku w związku z coraz liczniejszymi najazdami husyckimi. Mur obronny zachował się w dobrym stanie prawie w całości, a w jego południowej części widnieją nawet ślady strzelnic szczelinowych, przez które można było oddawać strzały. W otoczeniu kościoła od zachodniej strony znajduje się dzwonnica  z 1682 roku z gotyckim dzwonem z 1354 roku. Do dzwonnicy przylega dawna kaplica nagrobna z ciekawymi epitafiami dawnych właścicieli tych ziem.

Kościół w Złotowie wzniesiony został w 1754 r. jako kościół ewangelicki, restaurowany w latach 1935-1937. Do roku 1945 użytkowany jako kościół ewangelicki. Świątynia ta posiada drewnianą konstrukcję zrębową opartą na rzucie prostokąta, na kamiennej podmurówce, jednonawową, z niewyodrębnionym prezbiterium. We wnętrzu zachowały się dwupiętrowe empory. Rokokowy ołtarz główny pochodzi z 1. poł. XVIII w., a wykonany został z polichromowanego drewna. Z tego samego okresu pochodzi także barokowa ambona, a prospekt organowy datuje się na rok 1773. W ołtarzu znajdują się rzeźby św. Jana Chrzciciela, Mojżesza, a w zwieńczeniu – Chrystusa Zmartwychwstałego. Od zachodu do kościoła przylega wieża, od północy zakrystia, zaś od południa – kaplica i kruchta.

Budowa brodnickiego kościoła rozpoczęła się w 1285 roku. Jak podają źródła wcześniej w tym miejscu istniał kościół drewniany. Nowy kościół budowano przez kilkadziesiąt lat i oficjalnie ukończono w połowie XIV wieku, choć jego poszczególne elementy powstawały jeszcze do 1370 roku. W czasach średniowiecznych kościołem opiekowali się Krzyżacy, natomiast w latach 1554-1598 świątynią zarządzali luteranie.  Budowla ma 56 metrów długości i 27 szerokości, posiada trzy nawy o jednakowej wysokości, prezbiterium oraz dwie kaplice. Wieża kościoła wznosi się na wysokość 50 metrów. W nawach bocznych znajdują się sklepienia krzyżowe, natomiast nad nawą główną i prezbiterium sklepienia gwiaździste ze ozdobnymi rzeźbionymi zwornikami. Najważniejsze zabytki kościoła farnego stanowi zespół rzeźb 12 apostołów z drugiej połowy XIV wieku, Grupa Ukrzyżowania umieszczona na belce tęczowej, kamienna chrzcielnica z XVII wieku, a także ambona z końca XVIII w. Na uwagę zasługują także organy piszczałkowe z 1875 roku.

Kościół św. Katarzyny wybudowany został w XV w. w stylu gotyckim na fundamentach kościoła romańskiego. W swojej historii kilkakrotnie padał ofiarą pożarów i kilkakrotnie był przebudowywany. W wyniku pożaru w 1686 r. zniszczeniu uległ jego średniowieczny wystrój oraz dokumenty dotyczące historii świątyni. Wiele zmian zaszło w latach 1865–1867, a w 1892 r. wykonano nowe neogotyckie zwieńczenie wieży w postaci czterech narożnych wieżyczek i trójkątnych szczytów z zegarami. W czasie walk o miasto kościół został zniszczony. W 1957 r. rozpoczęto jego odbudowę, którą w głównej części zakończono w 1961 r. Ostatnie prace wykonano w 1967 r. i dotyczyły one wykończenia wieży, której przywrócono formę z XVIII w. Obecny wystrój wnętrza świątyni jest odtworzeniem planów XIX wiecznej regotyzacji.

Kościół parafialny św. Macieja, wzmiankowany już w 1666 r., obecny, o konstrukcji drewnianej, wzniesiony w 1672 r. Jest to jednonawowa budowla o konstrukcji zrębowej, kryta gontem z trzech stron otoczona niskimi podcieniami. Posiada czworoboczną wieżę, z trójbocznie zakończonym prezbiterium. Barokowy wystrój wnętrza z ołtarzem z 1678 r. i prospektem organowym z 1750 r. Świątynia od czasów budowy do dzisiaj przetrwała prawie w niezmienionym kształcie. Najstarszym elementem wyposażenia kościoła jest spiżowy dzwon , umieszczony na wieży kościoła, z której roztacza się wspaniały widok na Dolinę Baryczy.

Zakrzewo to duża wieś położona w północnej części województwa wielkopolskiego, w powiecie złotowskim. Pierwszy zakrzewski kościół powstał już w 1491 roku, a kiedy po niespełna 180 latach uległ zniszczeniu, ponownie w tym miejscu zbudowano kościół w roku 1710. Świątynia ta przetrwała do 1839 roku i w tym samym czasie rozpoczęła się budowa kolejnego kościoła w tym miejscu, trwająca do 1841 roku. Nowa świątynia została konsekrowana  5.06.1842 roku. Została zbudowana w stylu neoromańskim z kamieni polnych z inicjatywy ks. Jana Cichockiego. W 1911 roku, za czasów ks. dr Bolesława Domańskiego, dobudowano wieżę, a także powstały nowe neobarokowe ołtarze, witraże i organy. Kościół posiada ponadto bogate polichromie z wizerunkami świętych na ścianach i suficie. Zabytkowy wystrój stanowią: rokokowa ambona z II połowy XVIII wieku i barokowa chrzcielnica oraz ludowa rzeźba Chrystusa na krzyżu.