Lista znaczków

Pałac Branickich zaliczany jest do najpiękniejszych barokowych rezydencji w Polsce i Europie. Historia założenia białostockiej rezydencji sięga XV w., kiedy to na terenie dziedzińca pałacowego zbudowano drewniany dwór. W 1659 r. Białystok otrzymał Stefan Czarniecki. Największy rozwój rezydencji związany był jednak z rodem Branickich. Stefan Mikołaj Branicki, wnuk Stefana Czarnieckiego, rozpoczął pod koniec XVII w. przebudowę dworu w okazały, barokowy pałac. Począwszy od lat 20. XVIII w. przy pałacu i w ogrodach prowadzono liczne prace budowlane. Upadek świetności Pałacu zbiegł się z upadkiem Rzeczpospolitej. W 1802 r. pałac sprzedano królowi pruskiemu Fryderykowi Wilhelmowi III, następnie odkupił go car Aleksander I. W 1837 r. pałac przeznaczono na siedzibę Instytutu Panien Szlacheckich funkcjonującego tu do 1915 r. Podczas I wojny światowej pałac zamieniono na niemiecki szpital wojskowy. W wyniku działań wojennych w 1944 r. budynek uległ spaleniu i częściowemu zburzeniu. W 1945 r. podjęto decyzję o odbudowie pałacu, który w 1950 r. przekazano utworzonej Akademii Medycznej w Białymstoku. Do dziś Pałac jest najbardziej reprezentacyjną budowlą Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Muzeum Historii Medycyny i Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku funkcjonuje od 2011 r. Placówka posiada przeszło 10000 eksponatów, pochodzących z XVIII-XXI wieku. Muzeum kontynuuje medyczne tradycje Pałacu, począwszy od nowożytnego Instytutu Akuszerii, poprzez XIX-wieczny szpitalik Instytutu Panien Szlacheckich, niemiecki szpital polowy z okresu I wojny światowej po powołaną w 1950 roku Akademię Lekarską. Tematyka wystawiennicza obejmuje zarówno dzieje medycyny i farmacji, jak i historię Pałacu Branickich oraz Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. W miejscu nowożytnych apartamentów medyków Branickich prezentowane są kolekcje chirurgiczne, stomatologiczne, anatomiczne, rentgenowskie, okulistyczne oraz farmaceutyczne. Muzeum jest swoistym skarbcem dziedzictwa kulturowego i naukowego. Pełni rolę bazy naukowo-dydaktycznej z zakresu historii medycyny i farmacji dla studentów, absolwentów uczelni oraz indywidualnych badaczy.

Drewniany budynek dawnego schroniska PTTK zlokalizowano nad północnym brzegiem jeziora, na kilku hektarowej działce z tzw. Łysą Górą. Zaprojektowała go studentka Politechniki Warszawskiej Natalia Hiszpańska. Uroczyste poświęcenie i nadanie schronisku PTK „Nad Wigrami” imienia Kazimierz Kulwiecia odbyło się 28 września 1929 roku. W tym samych roku obok schroniska zbudowano przystań wioślarską i magazyn na sprzęt Wojskowego Klubu Żeglarskiego. Patron schroniska Kazimierz Jakub Kulwieć to polski przyrodnik i krajoznawca, nauczyciel biologii i geografii, redaktor i wydawca pism. Profesor Kulwieć prowadził badania naukowe flory i fauny rozległego obszaru (od Morza Śródziemnego aż po Archangielsk, w tym również badania naukowe nad jeziorem Wigry). Prowadził wykłady, pogadanki i wycieczki, popularyzował krajoznawstwo, zabiegając o budowę schroniska turystycznego nad jeziorem Wigry. Kazimierz Kulwieć zmarł 14 lutego 1943 r. w czasie sowieckiego wysiedlenia w rejon Archangielska, pozostawiając bogaty dorobek naukowy.

Park Militarny gromadzi pojazdy, jednostki artylerii i inne eksponaty, ze zbiorów Muzeum Wojska, których gabaryty nie pozwalały na prezentowanie w siedzibie głównej muzeum. Znajdują się tu tak popularne sprzęty, jak czołg T-34/85, działo samobieżne ASU-85 czy artyleryjska wyrzutnia rakietowa BM-13, następca słynnej „Katiuszy”. W centralnej części parku zgromadzono eksponaty najcenniejsze jak polska taczanka piechoty wz. 36 – jeden z dwóch oryginalnych egzemplarzy tego pojazdu w zbiorach polskich muzeów, 37 mm. armata przeciwpancerna wz. 36 produkowana w Pruszkowie i Rzeszowie na licencji szwedzkiego Boforsa, czy biedka amunicyjna wz. 33 – lekki jednokonny wóz do transportu amunicji do karabinu maszynowego i przodek – czyli część, do której zaprzęgano konie oraz na której siedział woźnica – polskiej kuchni polowej wz. 31. Dodatkowe eksponaty to transzeja, samolot myśliwski LIM-5 czy odnowione trzy lufy rosyjskich 122. mm armat fortecznych. Park Militarny to też duży teren zielony z licznymi atrakcjami: piaskownicą wykorzystywaną do zabawy wykrywaczami metalu, miejscami do wypoczynku oraz licznymi imprezami plenerowymi organizowanymi przez pracowników Muzeum Wojska.

Historia ”Młynarzówki”  jest nierozerwalnie związana z dworkiem w Kurowie, położonym  w województwie podlaskim 30 km na zachód od Białegostoku. Obecny dwór zbudowany został pod koniec XIX wieku. Młynarzówka, czyli dom młynarza wraz z młynem motorowym  oraz budynkiem gospodarczym powstały w 1925 r. w pobliżu dworka. W 1936 roku Kurowo zostało wykupione przez rodzinę Zakrzewskich. Jednak dobrze prosperujące gospodarstwo zakończyło działalność po wybuchu wojny. W czasie okupacji majątek przekształcono w kołchoz, a dworek w sierociniec.  W 1944 r. młyn został upaństwowiony i tak pracował do lat 80 kiedy dwór razem z Młynarzówką został przekazany Zarządowi Narwiańskiego Parku Krajobrazowego. Pierwsze pomysły utworzenia w Młynarzówce ośrodka edukacji przyrodniczej pojawiły się w 1997 roku. Jednak możliwość realizacji projektu pojawiła się dopiero w 2016 roku dzięki środkom Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Oficjalne otwarcie nastąpiło w październiku 2020 roku. Dziś jest to miejsce prezentacji i promocji unikalnych walorów przyrodniczych Doliny Narwi. 

Jedną z największych atrakcji Narwiańskiego Parku Narodowego jest ścieżka przyrodnicza biegnąca kładką  połączoną pływającymi pomostami. Znajduje się ona pomiędzy miejscowościami Waniewo – Śliwno, około 8 km od siedziby dyrekcji Parku i Ośrodka Edukacji Przyrodniczej „Młynarzówka”. Ukazuje ona wyjątkowy obszar ochronny Parku, czyli dolinę Narwi, która określana jest „Polską Amazonią”. Dolina Narwi to obszar bagienny i przez to bardzo trudny do zwiedzania. Przejście kładką pozwala dotrzeć do serca Parku bez konieczności korzystania z łodzi czy kajaka. Przebieg kładki jest nieprzypadkowy. W tym miejscu przebiegał trakt handlowy łączący Koronę i Litwę, który prowadził z Korony i biegł aż do Wilna. Dzisiejsze Śliwno i Waniewo po raz pierwszy połączono ponad 500 lat temu. Pierwsze wzmianki o moście pochodzą z 1447 roku. Waniewo było wtedy mazowieckim grodem granicznym strzegącym mostu i przeprawy przez Narew. W roku 1511 w połowie przeprawy zbudowano zamek, jego pozostałości można zobaczyć z kładki, gdzie zlokalizowany jest punkt widokowy.

Dąb szypułkowy rosnący w miejscowości Przybudki w gminie Narew, stoi na skraju Puszczy Białowieskiej i jednocześnie na granicy między historycznym Wielkim Księstwem Litewskim i Królestwem Polskim. Wiek dębu oszacowano na około 400 lat. Drzewo to ma 13 m wysokość i prawie 700 cm obwodu na wysokości 130 cm od podstawy. Od roku 2001 jest zarejestrowany jako pomnik przyrody o numerze 1379. Janusz Korbel nadał mu miano Dunin, na cześć białoruskiego poety i dramaturga Wincentego Dunina Marcinkiewicza. Dąb stał się inspiracją dla wielu artystów. Jego wizerunek ozdobił m.in. okładkę płyty „Scenariusz”, folkowego zespołu Hoyraky, znalazł się na kilku obrazach, w tym Marka Sapiołki „Dąb w Przybudkach”, a nawet trafił na ekrany kin całego świata, w amerykańsko-polskim filmie fabularnym „Nazywam się Sara” (My name is Sara) z 2019 roku. W 2021 roku został zgłoszony przez Agnieszkę Aleksiejczuk i Tomasza Niechodę w konkursie na Europejskie Drzewo Roku. Po wygraniu eliminacji krajowych, z wynikiem 7380 głosów, zmierzył się z najpiękniejszymi drzewami Europy. W lutym 2022 na Strażnika Puszczy zagłosowało aż 179 317 osób z całego świata, w wyniku czego dąb uzyskał zaszczytny tytuł Europejskiego Drzewa Roku 2022 deklasując pozostałych rywali.

Góra Zamkowa była przed wiekami elementem siły dawnych włodarzy Drohiczyna, którymi na przemian byli książęta ruscy, litewscy i mazowieccy. Właśnie dlatego gród był przez wieki przedmiotem politycznych rozgrywek i dynastycznych sporów. Na wałach drohiczyńskiej twierdzy rozpoczynały się wzloty i upadki świetności książąt i władców.  Dzisiaj Góra Zamkowa to punkt widokowy na niezwykle malowniczą dolinę rzeki Bug. Po dawnym drohickim zamku, który wznosił się na tym miejscu przed wiekami, nie pozostał żaden ślad. Prace archeologiczne prowadzone w 2012 r. pozwoliły odkryć zarys jego kamiennych fundamentów. Na szczycie góry znajduje się obelisk wzniesiony w X rocznicę odzyskania niepodległości przez  Polskę. Góra Zamkowa była również plenerem w wielu znanych polskich filmach. Andrzej Wajda kręcił tutaj m.in. "Kronikę wypadków miłosnych" oraz "Panny z Wilka".

Jak głosi legenda, w 1775 r. kartograf i astronom królewski Szymon Antoni Sobiekrajski wyznaczył w Suchowoli Geograficzny Środek Europy. Punkt ten wskazały mu krzyżujące się linie, łączące najbardziej odległe miejsca kontynentu europejskiego. Środek Europy w Suchowoli symbolizuje ogromny głaz narzutowy z pamiątkową tablicą, ustawiony w Parku Miejskim w latach 90-tych XX w. Na tablicy, wpisany w różę wiatrów, widnieje herb miasteczka (Łuk Papieski, a poniżej koń rasy sokólskiej). Łuk Papieski w herbie symbolicznie nawiązuje do ołtarza polowego, przy którym Jan Paweł II odprawiał Mszę Świętą podczas pielgrzymki do Ojczyzny w 1991 r.  Natomiast koń w herbie to ukłon w stronę  historii Suchowoli, gdzie od XVII w., podczas czwartkowych targów, kwitł handel końmi. Geograficzny Środek Europy w Suchowoli jest jednym z kilku jakie wyznaczono korzystając z różnych metod. Pozostałe punkty to: Biernaty na Litwie, Kremnickie Banie na Słowacji, a także góra Tyllenberg/Dylen na granicy czesko-niemieckiej.

Suwalski Park Krajobrazowy został utworzony w 1976 roku, jako pierwszy park krajobrazowy w Polsce. Teren Parku, o powierzchni 6338 ha, zachwyca mnóstwem wzniesień i pagórków oddzielonych od siebie głębokimi dolinami rzecznymi i licznymi jeziorami. Znaczne spadki i duże różnice w wysokościach na niewielkich obszarach tworzą bogate, we fragmentach unikalne, walory krajobrazowe. Krajobraz ten jest dziełem ostatniego zlodowacenia, podczas którego topniejące masy lądolodu i polodowcowe wody ukształtowały morenowe wzniesienia, kemowe stożki i wały ozów. To masa i siła płynących wód wyżłobiła i pogłębiła rynnę najgłębszego w Polsce jeziora Hańcza (105,6 m). Jeszcze długo po ustąpieniu lodowca, na terenie dzisiejszego Parku, w rozległym zagłębieniu rzeki Szeszupy, zalegały bryły martwego lodu, które po wytopieniu utworzyły malownicze kompleksy jezior: kleszczowieckie, szurpilskie, a także jeziora, przez które przepływa Szeszupa. Polodowcową pamiątką są również okazałe głazy przetransportowane tu z lądolodem aż z gór skandynawskich, które tworzą rozległe głazowiska. Siedziba Suwalskiego Parku Krajobrazowego mieści się w Malesowiźnie-Turtulu.

Dolina Górnej Narwi to jedna z najlepiej zachowanych w Polsce dolin łęgowych. Łączy Puszczę Białowieską z Narwiańskim Parkiem Narodowym i obejmuje odcinek rzeki od zbiornika Siemianówka do Suraża. Większość terenu pokryta jest przez zbiorowiska, których istnienie jest zależne od wylewów rzeki. Siedliska te uznawane są za najbardziej różnorodne biologicznie w strefie klimatu umiarkowanego. Liczne zakola, starorzecza i mokradła doliny stanowią doskonałe miejsce do bytowania dla wielu gatunków flory i fauny. Na terenie Doliny Górnej Narwi stwierdzono ponad 230 gatunków ptaków, w tym ok.150 lęgowych. Miejsce to jest jedną z najważniejszych w kraju ostoi dubelta, wodniczki, derkacza, zielonki i błotniaka łąkowego. Dzięki nieprzeciętnym walorom dolina należy do europejskiej sieci ochrony przyrody NATURA 2000. 

Pierwsza wzmianka o cerkwi prawosławnej we wsi Puchły pochodzi z XVI w. Obecna cerkiew, wybudowana w latach 1913-1918, jest co najmniej trzecią świątynią wybudowaną w tym miejscu. Poprzednie uległy zniszczeniom spowodowanym przez huragan i pożar.  W cerkwi znajduje się cudowna ikona Bogarodzicy. Już w XVI wieku istniał kult ikony puchłowskiej, ale szczególnie znane są liczne uzdrowienia z okresu, kiedy na Podlasiu szalały epidemie dżumy i cholery. Potwierdzały to wota w postaci metalowych głów, serc, rąk, nóg itp. Z wypisanymi datami: 1646, 1710, 1732, 1812, 1830, 1855. Dzisiaj w dniu święta parafialnego – Pokrowy (14 października), tak jak przed wiekami, wielu pielgrzymów podąża do Puchłów aby wznieść swoje modlitwy i prosić o łaski. Cerkiew została wpisana do rejestru zabytków 27 lutego 2003.

Kraina Otwartych Okiennic - położona zaledwie kilkanaście kilometrów od Puszczy Białowieskiej, na jej północno-zachodnim przedpolu, to trzy wsie – Puchły, Soce, Trześcianka. Jest to miejsce w którym, doświadczysz wolniej płynącego czasu. Do dziś zachowały się tu tradycyjne domy z bogatą dekoracją snycerską w formie nad- i podokienników, okiennic, wiatrownic, narożników, a także dekoracyjnym zdobieniem elewacji i szczytów. Ornamentyka ta niespotykana w innych regionach Polski nawiązuje do zdobnictwa stosowanego w rosyjskim budownictwie ludowym. Spędzisz tu czas zarówno leniwie snując się po okolicy, jak i bardzo aktywnie. Czekają na Ciebie rozmaite formy wypoczynku – z pewnością znajdziesz coś dla siebie. Przez Krainę Otwartych Okiennic przebiegają również szlaki o odmiennej tematyce – Podlaski Szlak Bociani, Szlak Świątyń Prawosławnych oraz Wodny Szlak Rzeką Narew. Ten typowy dla północnego Podlasia krajobraz kulturowy naturalnie harmonizuje z doliną Narwi, rozległymi łąkami i lasami, ale też ciszą i spokojem. To kwintesencja Podlasia.

Muzeum i Ośrodek Kultury Białoruskiej w Hajnówce to organizacja pozarządowa, zajmująca się zachowywaniem dziedzictwa kulturowego białoruskiej mniejszości narodowej w Polsce, oraz kreowaniem współczesnej kultury i sztuki Białorusinów. Muzeum to obiekt zbudowany staraniem białoruskiej społeczności Podlasia i całej Polski, państwa Białoruś jak również dzięki pomocy diaspor białoruskich z całego świata od Włoch i Anglii po Stany Zjednoczone, Kanadę, Australię czy Izrael. Dziś służy nie tylko Białorusinom, pokazuje skrawek białoruskiego świata. Muzeum to 3 stałe, etnograficzne ekspozycje związane z kulturą materialną Białorusinów. Na wystawach ukazanych jest kilkaset eksponatów z przełomu XIX i XX w. Muzeum to również wystawy czasowe związane z malarstwem, rzeźbą, fotografią, historią, oscylujące wokół białoruskiej kultury i sztuki.

Osada Jaćwiesko – Pruska w Oszkiniach powstała na blisko ośmiu hektarach lasu, niedaleko granicy Polski i Litwy. Miejsce to ma być pamiątką i uhonorowaniem dwóch plemion, które zamieszkiwały te tereny – Jaćwingów i Prusów. Zobaczymy tutaj typowe zabudowania dla ówczesnych czasów, miejsca kultu takie jak kamienny basen rytualny czy święty gaj, w jakim Jaćwingowie składali bogom swoje ofiary z darów natury. Każdy turysta może się tu również sprawdzić w strzelaniu z łuku, rzucie oszczepem lub siekierą, odbyć konną przejażdżkę czy przejść się po specjalnie przygotowanych spacerowych ścieżkach. Jednak przede wszystkim poznamy tutaj mało znaną historię Jaćwingów i Prusów ich codzienne życie, rytuały, zmagania z naturą i wrogami. Osada Jaćwiesko – Pruska to miejsce pamięci, pamięci po dzielnych rodach zamieszkujących te tereny. Wyśmienicie obrazuje to drewniana tablica na której wyryty jest napis w języku pruskim, który głosi - "Wybacz bracie, ty jesteś pochowany, ja żyw (...). Tysiąc lat spałeś, a teraz wstajesz i znowu widzimy tu stare Prusy".

Nadbużańskie Centrum Turystyki Kajakowej w Drohiczynie powstało w ramach transgranicznego projektu „Łączy nas Bug”. Ma za zadanie promować naturalne dziedzictwo regionu, turystykę kajakową na utworzonych szlakach oraz propagować turystykę w tym transgranicznym regionie. Partnerami Drohiczyna są: Drohiczyn na Białorusi oraz miasto Sokal na Ukrainie. Centrum zawiera w sobie wystawę zabytkowych kajaków, prezentowanych dotychczas w Muzeum Kajakarstwa, istniejącym w Drohiczynie od 2013 r., poszerzoną o nowe zbiory i multimedia. Ciekawostką jest symulator pływania kajakiem na sucho oraz możliwość testowania nowoczesnych kajaków. Całość doskonale wpisuje się w tutejsze tradycje związane z kajakowymi spływami po Bugu znanymi już chyba w całym kraju. Dodatkowo projekt ten integruje społeczeństwa trzech krajów, które łączy wspólny mianownik jakim jest rzeka Bug.

Bohoniki to miejscowość, w której w roku 1679, na mocy przywileju króla Jana III Sobieskiego osiedleni zostali tatarscy żołnierze oddziałów rotmistrza Bohdana Kieńskiego i Gazy Sieleckiego. Obecny meczet budowany był przez lokalnych majstrów, którzy przy stawianiu budynku oparli się na tradycji drewnianego budownictwa sakralnego, dostosowując je do wymogów wyznawców Islamu. Usytuowana pośrodku wsi zabytkowa świątynia muzułmańska pochodzi z końca XIX w. Jest czynnym miejscem modlitw, opiekuje się nim Muzułmańska Gmina Wyznaniowa w Bohonikach. Meczet zorientowany jest na południowy-wschód, w kierunku Mekki. Budynek zbudowany został na planie prostokąta o wymiarach 11,3 m na 7,8 m. Nie posiada minaretu, a jedynie cebulowato zakończoną kopułę ze złoconym półksiężycem. Składa się z trzech części: mały przedsionek, gdzie wierni zostawiają obuwie, oraz sale modlitewne – większa dla mężczyzn i mniejsza dla kobiet. W ścianie działowej pomiędzy tymi salami znajduje się ażurowy prześwit. Od południowej strony znajduje się mała dobudówka – tzw. mihrab, wskazujący kierunek Mekki. Cmentarz muzułmański (mizar) znajduje się na końcu wsi.

Muzeum Ziemi Sokólskiej znajduje się w centrum miasta Sokółka, w zabytkowym budynku, powstałym w XVIII wieku, w czasach rządów na tych ziemiach nadwornego podskarbiego litewskiego Antoniego Tyzenhauza. Do dyspozycji zwiedzających są trzy stałe ekspozycje tematyczne: historyczna, etnograficzna i tatarska oraz sala wystaw czasowych. Dział historyczny przybliża historię miasta oraz prezentuje pamiątki ofiarowane przez Sokółczan. Na szczególną uwagę zasługuje sztandar Związku Strzeleckiego i jego niezwykła historia. Dział tatarski upamiętnia Tatarów, zamieszkujących te tereny od 1679 roku, kiedy to król Jan III Sobieski przyznał im wsie znajdujące się niedaleko Sokółki. Wystawa prezentuje pamiątki związane z religią, kulturą i historią tatarów polskich. W dziale etnograficznym prezentowane są przedmioty z zakresu podstawowych zajęć ludności wiejskiej; rolnictwa, hodowli oraz różnych rzemiosł. Na szczególną uwagę zasługuje kolekcja wełnianych dywanów dwuosnowowych wykonanych na warsztatach tkackich oraz krajki - wąskie pasy barwnie tkane w geometryczne wzory. Dział posiada także zbiór mebli ludowych i innych przedmiotów stanowiących wyposażenie wnętrza mieszkalnego.

Przy trasie Bielsk Podlaski – Białowieża znajduje się wieś Szczyty. W malowniczym budynku, w którym od lat 30 XX w. działała szkoła powszechna, mieści się Centrum Edukacji i Promocji Kultury Białoruskiej „Szczyty”. Zadaniem Centrum jest promocja i popularyzacja białoruskiej kultury zarówno wśród mieszkańców okolicznych gmin, jak i turystów poszukujących wiedzy o kulturowej specyfice tego regionu. Poprzez swoje działania Centrum rozwija jego potencjał w oparciu o szacunek do wszystkich narodów i religii, które na przestrzeni wieków kształtowały bogactwo pogranicza. Znajduje się tu „Brama na szlak”  Podlaskiego Szlaku Kulturowego „Drzewo i Sacrum”. Szlak "Drzewo i Sacrum" został stworzony z myślą o ukazaniu piękna drewnianej architektury Białostocczyzny, niezwykłości starych drewnianych chat, zabytkowych kapliczek, cerkwi i kościołów. Są to obszary nierzadko pomijane w  wyprawach turystycznych na Podlasie, a niesłusznie. Szczyty warto odwiedzić z powodu ich ciekawej historii i architektury. Można tu zobaczyć drewnianą cerkiew z 1785 r., a także posąg św. Jana Nepomucena dłuta Chrystiana Redlera.

Muzeum Wojska w Białymstoku jest miejską instytucją kultury, działającą już ponad pięćdziesiąt lat. W swoich zbiorach posiada broń białą od czasów średniowiecza po szable ułanów, broń palną z niemal wszystkich krajów Europy, a także elementy wyposażenia i umundurowania (przede wszystkim polskie, niemieckie i rosyjskie). Oddzielny zbiór stanowi wielotysięczna kolekcja zdjęć i dokumentów historycznych. Najistotniejszą częścią oferty wystawienniczej Muzeum Wojska w Białymstoku są ekspozycje stałe. Pokazujemy na nich pełen przekrój historii Polski północno-wschodniej w XX wieku, eksponując wątki wojskowe na tle wydarzeń społecznych, kulturalnych i obyczajowych tego okresu. Muzeum jest placówką nowoczesną, zapewniającą zwiedzającym zarówno narrację w tradycyjnym stylu, jak też przy wykorzystaniu kiosków multimedialnych, stacji odsłuchowych, materiałów wideo, systemu zdjęć 3D czy audioprzewodników.

W południowej części Suwalskiego Parku Krajobrazowego, około 2,5 km od Jeleniewa, we wsi Szurpiły  znajduje się niewielki budynek po byłej szkole podstawowej, zaadoptowany na potrzeby wystawiennicze. W ramach projektu wspartego środkami z Unii Europejskiej Gmina Jeleniewo przy współpracy z  Działem Bałtów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Powiatem Suwalskim i Suwalskim Parkiem Krajobrazowym w 2014 r. utworzyła niezwykłą ekspozycję. To Izba Pamięci Jaćwieskiej imienia prof. Łucji i prof. Jerzego Okulicz – Kozarynów, znawców plemion pruskich, którzy w latach 80 i 90-tych XX w. prowadzili badania archeologiczne w Szurpiłach i okolicach. Izba jest materialnym dowodem istnienia na tych terenach we wczesnym średniowieczu dzielnych Jaćwingów, po których pozostały jedynie wspomnienia. Izba dokumentuje historię Jaćwieży, a przede wszystkim życie codzienne i walki najpotężniejszego z plemion pruskich. To tutaj można dowiedzieć się jak wyglądała Góra Zamkowa za czasów osadnictwa Jaćwingów do XIII w., co pozostawili po sobie dzielni wojowie, jakie były ich dzieje. Pasjonaci archeologii mogą tutaj zapoznać się z historią badań archeologicznych w Szurpiłach oraz z metodami archeologicznego rozpoznania tego najważniejszego w północno-wschodniej Polsce ośrodka badawczego. Oprócz zgromadzonych w tym miejscu eksponatów na uwagę zasługuje nowoczesna aranżacja w postaci makiet czy podświetlanych tablic. Całości dopełnia rozpoczynająca się przy Izbie trasa turystyczna pn. „Tropem Sziurpy”, oznaczona tablicami informacyjnymi ozdobionymi sylwetkami jaćwieskich wojowników.

Nieopodal Suwałk, nad brzegiem jeziora Koleśne znajdują się zabudowania osady Huta. Dawniej osada ta nosiła nazwę Hutta i była związana z hutą szkła, którą wigierscy kameduli założyli tutaj w XVIII wieku. Znajdował się tu również folwark, który rozpoczął działalność ok. 1765 roku. Pozostałością po dawnym folwarku i kamedulskiej działalności jest barokowa brama, którą dawniej poprzedzała fosa. Dziś zarówno brama jak i sąsiednie zabudowania to rekonstrukcja dawnego folwarku, przypominająca o historii tego miejsca, którą będąc w folwarku trzeba poznać. Obecnie  Folwark Hutta to pensjonat oferujący swoim gościom nocleg i regionalne wyżywienie, ale przede wszystkim kontakt z naturą, ciszę i spokój. Folwark składa się z dwóch budynków: Spichlerza i Dwojaka, w ich piwnicach znajdują się odrestaurowane przestronne sale. Obiekt położony jest w otulinie Wigierskiego Parku Narodowego, a dodatkowo w atrakcyjnej okolicy. Jest to zatem idealne miejsce do wypoczynku, ale i jako baza wypadowa do pobliskich Suwałk czy Wigier.

Zabytkowa kordegarda w Dowspudzie jest jednym z obiektów słynnej XIX-wiecznej rezydencji pałacowo-parkowej generała Ludwika Michała hrabiego Paca w Dowspudzie nad rzeką Rospudą. Dowspudzkiemu pałacowi hrabiego przypisuje się niekiedy przysłowie ”Wart Pac pałaca, a pałac Paca”, gdyż rzeczywiście był perłą architektoniczną. Jako jeden z pierwszych na ziemiach polskich został (wraz z kordegardą) w latach 1820-1827 zbudowany w stylu neogotyku angielskiego wg projektów włoskich architektów, nawiązując do ówczesnych rezydencji rodowych angielskich lordów. Do naszych czasów ze wspaniałego założenia pozostało niewiele, w całości - jedynie kordegarda, w której po generalnym remoncie, od 2015 roku funkcjonuje Centrum Obsługi Turysty KORDEGARDA. Jej zabytkowe wnętrza są miejscem wydarzeń kulturalnych, spotkań i imprez okolicznościowych. Są tu również stylowo wyposażone pokoje gościnne, a w części recepcyjnej można zobaczyć makietę pałacu z okresu jego świetności. Kordegarda stoi na przedniej straży zabytkowej alei lipowej prowadzącej do pozostałości pałacu i starego parku. W jej sąsiedztwie znajduje się pomnik generała Paca – patrona tutejszej szkoły. 

Jedna z dwóch placówek muzealnictwa rolniczego w Polsce – druga w Szreniawie. Liczące ponad 27 000 eksponatów zbiory prezentowane są w kilkudziesięciu ekspozycjach stałych. Położone na terenie zespołu pałacowo-parkowego. W skład zespołu wchodzą: klasycystyczny pałac, oficyna, stajnie, wozownia, czynny młyn wodny, leśniczówka. W utworzonym w obrębie zespołu parku etnograficznym (skansenie) zgromadzono 43 zabytkowe obiekty architektury drewnianej. Przeniesiono je tu ze wsi położonych na pograniczu mazowiecko - podlaskim. Muzeum posiada punkty muzealne: w Drewnowie, w Dąbrowie Łazach i Winnie Chroły. Wśród wielu ekspozycji na szczególną uwagę zasługują zbiory: Muzeum Pisanki ( jedyne w Polsce ) z kolekcją ponad 1500 okazów z całego świata.

Nadbużański Park Historyczno-Kulturowy "Bug - pogranicze kultur i religii" powstał w 2012 roku. Powstał poprzez zagospodarowanie terenu sąsiadującego z dawnym Muzeum Regionalnym i obejmuje dwa budynki wraz z przylegającym do nich placem. W drewnianym budynku prezentowane są eksponaty etnograficzne i archeologiczne ukazujące historię Drohiczyna. Zbiory wzbogacają ustawione na zewnątrz tablice, na których przedstawiono i opisano historię miasta. W budynku, w którym dawniej mieścił się urząd gminy, znajdują się obecnie wystawy: Starych Motocykli (prezentująca 30 zabytkowych motocykli z Polski i innych krajów Europy), Archeologii, Techniki i Militariów, a także Sala Pamięci Wiktora Węgrzyna i Rajdu Katyńskiego.