Lista znaczków

Bazylika Św. Trójcy jest budowlą romańską z przełomu XII/XIII w. - konsekrowana w 1216 r. Świątynia była kilkukrotnie przebudowana: raz w stylu gotyckim, a drugi w barokowym. Fasada kościoła od XVIII w. barokowa, do pewnych wysokości jest jednak zachowany romański kamień, świadczą o tym pozostawione w wielu miejscach nieotynkowane romańskie ciosy. Kościół jest trójnawową bazyliką, wzniesioną na planie krzyża łacińskiego, a prezbiterium zakończone absydą z dwiema kaplicami po bokach. Wśród licznych ołtarzy należy zwrócić szczególną uwagę na relikwiarzowy ołtarz Krzyża Świętego (658 relikwii świętych i męczenników oraz relikwię Krzyża św.), najcenniejszą częścią ołtarza jest ogromny krucyfiks z gotycką figurą Chrystusa Ukrzyżowanego (ok. 1361 r.). Najcenniejszym zabytkiem świątyni są dwie romańskie kolumny z personifikacją cnót i przywar ludzkich. Datowane są one na II połowę XII w. Chociaż mają już ponad 800 lat, to przez ponad 200 lat nikt o nich nie wiedział, gdyż były obmurowane cegłą do 1946 r. Wówczas profesor Zdzisław Kępiński odkrył je w barokowych filarach.

Rotunda Św. Prokopa to jedna z najstarszych romańskich świątyń (XII w.), a zarazem największa romańską rotunda w Polsce. Wyjątek europejski stanowi prostokątne prezbiterium z oryginalnym sklepieniem. Od północy przylegają dwie asymetrycznie absydy, a od zachodu cylindryczna wieża. Prawie wszystko z tego kościoła zbudowane jest z ciosów granitowych, z elementami konstrukcyjno-dekoracyjnymi z piaskowca, a cegła jest elementem zastosowanym nieco później. Do 1779 r. świątynia funkcjonowała pw. św. Krzyża. Za czasów wojen napoleońskich od 1812 r. służyła jako spichlerz, następnie jako dzwonnica. Podczas II wojny światowej Niemcy zrobili z kościoła magazyn i wycofując się podłożyli materiały wybuchowe, mury wytrzymały, ale zniszczono kopułę i górne partie wieży. Odbudowa trwała kilka lat po wojnie. Wśród surowego wyposażenia świątyni można zauważyć: tympanom fundacyjny kościoła (kopia), pusty romański grobowiec – przypuszczalnie fundatora, najstarsze w Polsce stacje drogi krzyżowej (1531 r.). W zachodniej części znajduje się empora (biforium), w której zasiadali królowie i dostojnicy. Prawdopodobnie przebywali tam Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagielończyk, Zygmunt Stary i inni. U wejścia do kościoła stoi XII-wieczna romańska kropielnica, w całości wyciosana w jednym kamieniu.

Na terenie Parku Kulturowego Wietrzychowice w Wietrzychowicech i Gaju (gm. Izbica Kujawska) znajdują się grobowce megalityczne wzniesione przez ludność neolitycznej kultury pucharów lejkowatych 3500 lat p.n.e., które stanowią obecnie jedne z najstarszych i najcenniejszych obiektów europejskiego dziedzictwa kulturowego. Kultura ta wytworzyła charakterystyczny styl wyrobu naczyń z gliny, narzędzi krzemiennych i kamiennych. Jej ludność zajmowała się głównie uprawą roślin i hodowlą zwierząt. Posiadała także swoje wierzenia religijne, co wiązało się z silną wiarą w życie pozagrobowe. Znalazło to swój obraz we wznoszeniu specjalnej konstrukcji grobowców dla niektórych zmarłych. Ludność kultury pucharów lejkowatych budowała grobowce z potężnych głazów, które tworzyły obstawę mającą chronić mogiły przed rozmyciem, a zarazem odgraniczyć obszar poświęcony czci zmarłego i czynnościom kultowym. Nad mogiłami usypywano potężne wały ziemne, mające ponad 1000 m³ objętości, ponad 100 m długości i do 3 m wysokości. Ich monumentalność szczególnie jest widoczna od czoła (od szerszej części). Podstawową myślą budowniczych grobowców było zapewnienie zmarłym możliwie trwałego miejsca wiecznego spoczynku, podobnie jak w przypadku piramid egipskich (które są młodsze o przeszło 1000 lat).

Toruńskie Żywe Muzeum Piernika to pierwsza tego typu interaktywna placówka w Europie. Istnieje od 2006 roku i mieści się w samym centrum miasta – na ulicy Rabiańskiej 9. W naszym muzeum można nie tylko w magiczny sposób przenieść się do XVI-wiecznej piernikarni, by pod okiem Mistrza Piernikarskiego własnoręcznie wykonać tradycyjnego piernika, ale także zobaczyć manufakturę z początku XX wieku, gdzie każdy chętny może ozdobić piernika lukrem. Zapraszamy wszystkich, którzy chcą poznać tradycję wypieku toruńskiego piernika, historię miasta, średniowieczną kulturę i język w niezwykłej atmosferze i z humorem! Do pracy gonimy wszystkich bez wyjątku, czy to małych, czy dużych. Poznawanie historii i tradycji w naszym Muzeum to radość dla zwiedzających w każdym wieku, nawet najbardziej dojrzałym.

Budynek Muzeum jest częścią zespołu folwarcznego. Historia zespołu folwarcznego datowana jest od XVI w. Obejmuje on obszar około 5 hektarów. Znajduje się tu park z XIX w. Na obrzeżach parku znajduje się prawie hektarowy staw. Drzewostan parkowy to kilkadziesiąt drzew, ze zdecydowaną przewagą 100 letnich dębów oraz lip, jesionów i klonów. Najstarsze drzewo to jesion wyniosły liczący około 250 lat. W otoczeniu kompleksu znajdują się cztery (z tego dwie prawnie chronione) 100-letnie aleje dębowe. Odrestaurowane budynki zabudowy gospodarczej zespołu zostały zaklasyfikowane jako dorobek kultury europejskiej. Na Muzeum Przyrodniczo-Łowieckiego Pomorza i Kujaw przeznaczony został kamienny spichrz, najstarszy budynek zabytkowego zespołu folwarcznego. Spichrz został odbudowany od podstaw, z zachowaniem oryginalnego wyglądu i charakteru. Budynek posiada dwie kondygnacje. Na parterze powstanie diorama o pow. 200 m2, na piętrze znajdować się będzie sala wystawowa. W Muzeum znajdować się będą eksponaty zwierząt i roślin regionu Pomorza i Kujaw w układzie edukacyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony środowiska skierowanym do całego społeczeństwa regionu, w tym do myśliwych, leśników, nauczycieli, młodzieży szkolnej i akademickiej oraz młodych adeptów łowiectwa. Niewątpliwie muzeum będzie także atrakcją turystyczną, na początku o charakterze regionalnym, ale docelowo – krajowym, z perspektywą na jeszcze szerszy zasięg. Powstanie muzeum umożliwi zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, popularyzację tradycji i propagowanie etyki łowieckiej oraz walorów turystycznych.

„Kultura Mazowsza w ludowej wizji świata" to jedna z ekspozycji stałych, jaką od 1 października 2015r. można oglądać w płockim Spichlerzu. Ten zabytkowy budynek z drugiej połowy XIX wieku wymagał zarówno remontu jak i stworzenia na trzech kondygnacjach nowej przestrzeni wystawienniczej. Muzeum przeorganizowało swoje przestrzenie tak, by w pasjonujący sposób przedstawić grupy etnograficzne naszego regionu i zwyczaje panujące tu od wieków. W zbiorach działu znajduje się ponad 9500 muzealiów z całego Mazowsza, w tym: stroje ludowe, tkaniny, kolekcja rzeźby, ceramiki, wycinanki ludowej, oraz zabytki kultury materialnej. Dodatkowymi atrakcjami Spichlerza są: - ekspozycja ok. 130 muzealiów z kolekcji sztuki orientalnej "Sztuka Dalekiego Wschodu. Płockie skarby buddyjskiej Azji" - ekspozycja „Bolesław Biegas“, składająca się z 57 obiektów muzealnych – rzeźb i obrazów artysty.

Muzeum Mazowieckie w Płocku to najstarsze polskie muzeum powstałe z inicjatywy społecznej w 1821 roku, posiadające zbiory historyczne, numizmatyczne, artystyczne, i archeologiczne. Ze względu na największą ekspozycję poświęconą sztuce secesji, zwane jest "muzeum secesji". Niezwykle interesująca wystawa mieści się na 4 piętrach i zawiera aranżację wnętrz mieszczańskich, sale rzemiosła artystycznego – szkła, ceramiki, metalu, biżuterii - galerię malarstwa i rzeźby okresu Młodej Polski oraz medalierstwa z przełomu XIX i XX wieku. Obok secesji znajduje się tu również imponująca kolekcja art déco, która znacznie wzbogaciła się w ciągu ostatnich kilku lat. Otwarta pod koniec 2010 r., nowocześnie zaaranżowana wystawa „X Wieków Płocka. Płock w przestrzeni kulturowej Mazowsza, Polski, Europy” mieści się na 3 piętrach nowego budynku i przedstawia 1000 lat bogatej historii miasta Płocka.

Siedziba Muzeum Żydów Mazowieckich mieści się w zabytkowej XIX-wiecznej bożnicy przy ulicy Kwiatka 7 Podstawowym zadaniem Muzeum jest ukazanie historii osadnictwa żydowskiego na ziemiach polskich od jego początków aż po współczesne odrodzenie kultury żydowskiej w Polsce. Przestrzeń wystawiennicza podzielona jest na trzy główne strefy tematyczne: przedsionek, pomieszczenie Holokaust i salę główną. Muzeum pielęgnuje pamięć po społeczności, której już nie ma, a która zostawiła trwały ślad na mapie miasta i przez wieki współtworzyła jego tradycję oraz kulturę. Oprócz części wystawienniczej Muzeum proponuje bogaty program kulturalno – oświatowy na który składają się koncerty kameralne, wieczory literackie, wykłady, małe spektakle teatralne, wystawy czasowe, zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży, filmy fabularne i dokumentalne.

Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie od 65 lat dumnie stoi na straży pamięci Polskiego dziedzictwa sportowego i olimpijskiego. Przechowuje i udostępnia pamiątki związane z największymi osobistościami. Wśród nich jest wyjątkowe miejsce dla Jana Pawła II, Janusza Kusocińskiego, Generała Mariusza Zaruskiego, Wandy Rutkiewicz i wielu, wielu innych bohaterów polskiego sportu. Oprócz działalności wystawienniczej Muzeum prowadzi szeroką działalność edukacyjną (lekcje muzealne, cykle edukacyjne, konkursy) skierowaną głównie do dzieci i młodzieży. Ze względu na swoje zasługi Muzeum zostało włączone przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski do elitarnego programu Olympic Museums Network, skupiającego jedynie 22 placówki z całego świata (m.in. z Rio de Janeiro, Kolonii, Barcelony, Seulu, Amsterdamu, Helsinek, Pekinu, Tartu).

Muzeum Witolda Gombrowicza, oddział Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, mieści się w zabytkowym pałacu we Wsoli, nieopodal Radomia. To tu w pierwszej połowie XX wieku mieszkał wraz z żoną - Aleksandrą z Pruszaków i córką Teresą brat Witolda Gombrowicza, Jerzy.  Pisarz przyjeżdżał do Wsoli wielokrotnie, ostatni raz tuż przed wybuchem wojny w 1939 roku. We wsolskim pałacu powstawał "Pamiętnik z okresu dojrzewania" – debiut pisarza, oraz fragmenty słynnej powieści "Ferdydurke".  Ładny i wygodny pałac, wybudowany został w 1914 roku i stale tętnił życiem. Sam Gombrowicz bywając w tych okolicach w wolnych chwilach pływał po Radomce lub grywał w tenisa. W czterdzieści lat po śmierci doczekał się pierwszego w Europie, a prawdopodobnie również na świecie (jak twierdzi Rita Gombrowicz, wdowa po pisarzu) muzeum. Był  mistrzem autokreacji, który pisał o sobie z niezrównanym  kunsztem, czyniąc z siebie najważniejszego bohatera wszystkich dzieł. „Muzea są czymś arcymartwym, przyprawiającym o ból głowy” – pisał Gombrowicz w "Dzienniku". Muzeum Witolda Gombrowicza stara się tej opinii zaprzeczyć:  jest więc miejscem żywym, o bogatej ofercie, nie ograniczającej się jedynie do wystaw, lecz obejmującej również wydarzenia artystyczne i kulturalne:, spotkania literackie, konferencje, dyskusje, koncerty, spektakle.

Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Okrzei ufundowany został przez prababkę Henryka Sienkiewicza - Teresę z Lelewelów Cieciszowską w latach 1790-1793. Kamień węgielny poświęcił oraz konsekracji świątyni dokonał Kazimierz Kasper Cieciszowski, biskup kijowski. Po ukończeniu budowy na wieży kościoła Jan Chryzostom Cieciszowski złożył dokumenty opisujące budowę kościoła na tle wydarzeń historycznych "Późna Potomności", dopisane następnie przez ojca chrzestnego Henryka Sienkiewicza - Adama Cieciszowskiego. W 1843 roku w rodzinnej świątyni ślub wzięli rodzice przyszłego Noblisty - Stefania z Cieciszowskich oraz Józef Sienkiewicz. Dnia 7 maja 1846 roku, dwa dni po urodzeniu, w świątyni ochrzczony został Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz, wybitny pisarz i publicysta, laureat nagrody Nobla. W kryptach kościoła spoczywają pradziadowie, dziadowie i wujostwo Henryka Sienkiewicza. W świątyni na szczególną uwagę zasługują obrazy Franciszka Smuglewicza, Józefa Buchbindera, zabytkowy ołtarz i chrzcielnica, epitafia poświęcone dziadom pisarza oraz tablica upamiętniająca chrzest Henryka Sienkiewicza. W plafonach na sklepieniu kościoła namalowano sceny z powieści "Potop" i "Quo vadis" według autorstwa Jana Molgi. 

Barokowa rzeźba św. Jana Nepomucena z ok. 1750 roku ustawiona jest na wysokim postumencie, po zewnętrznej stronie muru okalającego cenną XVIII-wieczną cerkiew. Figura została sprowadzona do Szczytów - Dzięciołowa przez ówczesnego właściciela wsi Jana Walentego Węgierskiego. Autorstwo rzeźby przypisywano pierwotnie  Janowi Chryzostomowi Redlerowi, który był artystą pracującym na potrzeby dworu Branickich w Białymstoku, jednak w świetle ostatnich badań wynika, że jej twórcą mógł być wybitny lwowski rzeźbiarz Sebastian Fesinger, na co wskazuje zarówno forma rzeźby jak i wiele detali. Figura wykonana jest z wapienia i uznawana jest za zabytek najwyższej klasy artystycznej. Jest przez to jednym z najcenniejszych zabytków tego typu na podlasiu. Jak podają źródła jest to również najdalej na północ wysunięty przykład dzieła lwowskiej rzeźby rokokowej. Ze względu na zły stan zachowania, figura w 2016 roku została przewieziona do pracowni konserwatorskiej gdzie została poddana renowacji.  W jej trakcie rekonstruowano również brakujące elementy rzeźby czyli prawą dłoń, nos i krzyż z palmą. Inicjatorem i koordynatorem wszystkich działań była Fundacja im. Jana Walentego Węgierskiego.

Wieża widokowa znajduje się na terenie leśnym nieopodal miejscowości Siekowo i Śniaty, blisko 8 km na północny wschód od Przemętu. Konstrukcja znajduje się na wzgórzu, na wysokości 101 m n.p.m. co w połączeniu z wysokością wieży, która wznosi się 30 metrów ponad teren gruntu, daje zapierający dech w piersiach widok na okolice. Na szczyt wieży prowadzi 147 stopni, a konstrukcja jest uznawana, za najwyższy drewniany punkt widokowy. Miejsce, w którym dzisiaj znajduje się wieża należało niegdyś do hrabiego Czarneckiego, który posiadał tutaj winnicę. Do dziś dzień miejsce to nazywane jest „Winnicą”, a w przewodnikach oraz na mapach często wieża oznaczona jest jako „wieża widokowa na Winnicy”. Z platformy widokowej usytuowanej na wieży rozciągają się malownicze widoki na tereny rolnicze i leśne, ale także na pobliskie wsie i miasteczka. W gronie miejscowości widzianych z wieży można wymienić choćby Pobliski Przemęt czy Śmigiel, ale także Wolsztyn, Rakoniewice oraz położone znacznie dalej obiekty w Środzie Wielkopolskiej, Polkowicach, Zielonej Górze. W pogodne dni z wieży można dostrzec położone blisko 150 km dalej pasmo Karkonoszy z wyróżniającą się Śnieżką, Szrenicą czy budynkiem stacji TV w okolicach Śnieżnych Kotłów.

Kaszczor to niewielka wieś w województwie wielkopolskim w gminie Przemęt. Jednym z jej zabytków jest dawny kościół ewangelicki wzniesiony w latach 1906 – 1907 w stylu modernistycznym. Murowany kościół został wybudowany na planie prostokąta i posiada dwuspadowy dach. Od południa przylega do niego niewielka wieża zwieńczona hełmem. Niewiele jest informacji nt. tego obiektu, ale pewne jest to, że kościół służył swoim celom do 1945 roku, kiedy to został zamknięty. W 1964 roku urządzono w nim magazyn co doprowadziło do dalszej dewastacji obiektu. Z wieży kościelnej usunięto dzwon i zegar, a aby zwiększyć powierzchnię magazynową usunięto ołtarz oraz wybudowano wewnętrzną kondygnację.  W roku 2004 obiekt uznano za zabytek i dzięki temu w latach 2010-2011 był możliwy jego remont i adaptacja do celów kulturalnych. Dziś na wieży kościoła znajduje się punkt widokowy, z którego można podziwiać zarówno samą miejscowość jak i nieodległe okolice. 

Punkt widokowy czynny jest w sezonie turystycznym w niedziele od godziny 15 do 17 lub w pozostałe dni po wcześniejszym kontakcie telefonicznym (tel: 605-601-695). 

Początki kościoła w Przemęcie związane są z zakonem cystersów, którzy do pobliskiego Kaszczoru przybyli pod koniec XIII wieku. Następnie zakon przeniósł się do Wielenia Zaobrzańskiego, a w 1409 roku kiedy miasto Przemęt zostało przekazane klasztorowi cystersów, wybudowano pierwszy kościół. W 1651 roku rozpoczęto budowę nowej świątyni. Prace budowlane i wykończeniowe prowadzono do końca XVII wieku. W 1732 roku na wieżach zamontowano hełmy. Dziesięć lat później kościół wraz z klasztorem nawiedził pożar. Świątynię jednak odrestaurowano, ale nie oznaczało to końca pasma nieszczęść. W 1792 roku pod wpływem huraganu zrzucony został hełm południowej wieży, którego nie udało się odbudować przez prawie 200 lat. W 1836 roku świątynię przekształcono w kościół parafialny. Obecny kościół jest trójnawową bazyliką. Prezbiterium wraz z nawą główną przykrywają sklepienia kolebkowe, a nawy boczne sklepienia krzyżowe. Sklepienie żaglaste występuje na skrzyżowaniu nawy głównej z transeptem. Wnętrze kościoła zdobi barokowa dekoracja stiukowa z końca XVII w. oraz pochodzące z tego samego okresu polichromie. Bogate jest również wyposażenie świątyni, które stanowią m.in. ołtarze i ambona, a także stalle, tron opata, ławki i konfesjonały. Jednym z najstarszych zabytków jest gotycka figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z pierwszej połowy XV wieku.

Pyzdry to jedno z największych miast średniowiecznej Wielkopolski, które było świadkiem wielu, ważnych dla tego regionu, działań politycznych i militarnych. Murowany zamek miasto zawdzięcza Kazimierzowi Wielkiemu. Za sprawą jego pobytu w Pyzdrach, w 1331 roku, Krzyżacy złupili i spalili miasto. Przyszły król w podziękowaniu za uratowane życie i pomoc w ucieczce odbudował zamek, który był wtedy jednym z większych ceglanych zamków w Polsce. W 1383 roku ten właśnie zamek zdobywano przy użyciu broni palnej, użytej tu po raz pierwszy w dziejach Polski. Drugą potężną budowlę - franciszkański klasztor, ufundował Bolesław Pobożny. Właśnie w dawnym refektarzu, a także kuchni, piwnicach, oraz krużgankach klasztoru, mieści się obecnie Muzeum Ziemi Pyzdrskiej. Placówka powstała w 1957 roku z inicjatywy lokalnych działaczy PTTK. Pierwsze zbiory wypożyczone z Muzeum Narodowego w Poznaniu eksponowano w domu podcieniowym mieszczącym się w rynku. W 1975 roku muzeum stało się filią Muzeum Okręgowego w Koninie, natomiast od 1985 roku placówka podlega lokalnym władzom samorządowym. Zbiory muzeum nawiązują do bogatej historii tego regionu ukazując między innymi elementy ceramiki archeologicznej, a także dwa skarby monet srebrnych z XI i XV wieku. Znajdują się tu również eksponaty przybliżające m.in historię judaizmu na tych ziemiach, czy pergaminowe dokumenty królewskich przywilejów dla miejscowych cechów rzemieślniczych. Całość muzealnych zbiorów poszerza kolekcja militariów z okresu powstania styczniowego. 

Muzeum Archeologiczne w Biskupinie powstało na terenie dawnego grodu, położonego na półwyspie wrzynającym się w Jezioro Biskupińskie. Ślady prehistorycznego grodu odkryto w tym miejscu przypadkowo w latach 30. XX wieku, kiedy to na skutek obniżenia się poziomu wód z jeziora zaczęły wystawać fragmenty umocnień starożytnej osady. W międzyczasie zaczęto odnajdywać różne zabytkowe przedmioty, a sprawę znaleziska nagłośnił miejscowy nauczyciel, którego o znaleziskach poinformowały dzieci uczęszczające do szkoły. Jeszcze przed wojną rozpoczęto prace archeologiczne, które kontynuowano jeszcze po wojnie. W 1950 roku teren wykopalisk uznano za muzeum. Obecnie Muzeum Archeologiczne w Biskupinie to wyjątkowe miejsce zarówno dla pasjonatów historii jak i zwykłych turystów. Cztery rekonstrukcje przedstawiają obozowisko łowców i zbieraczy epoki kamienia, osadę pierwszych rolników i osadę obronną ludności kultury łużyckiej, a także wioskę wczesnopiastowską. W pawilonie muzealnym prezentowana jest wystawa stałą pt. „Świt historii nad Jeziorem Biskupińskim” oraz wystawy czasowe. W rezerwacie znajduje się też „Zwierzyniec”, a od maja do września, na terenie wszystkich rekonstrukcji, można spotkać odtwórców dawnych rzemiosł. 

Kościół św. Jana Jerozolimskiego za murami stoi dziś na miejscu dawnego kościoła pod wezwaniem Michała Archanioła, zbudowanego już pod koniec XI w. W 1187 roku kościół wraz z istniejącym tu hospicjum Mieszko III Stary przekazał zakonowi joannitów, którzy zajmowali się pomocą podróżnym. Na przełomie XII i XIII w. zakon ten rozpoczął budowę nowego kościoła, który po licznych przebudowach przetrwał do dziś, będąc jednocześnie jednym z pierwszych kościołów w Polsce zbudowanym z cegły. Kościół św. Jana Jerozolimskiego to konstrukcja dwunawowa, przykryta spadzistym dachem. Od południa do świątyni przylega barokowa kaplica Świętego Krzyża przykryta kopułą z latarnią, natomiast od północy w 1512 roku dobudowano nawę boczną i wieżę. Wejście do kościoła ozdabia romański portal z unikatową lewą kolumną. Wnętrze świątyni ozdabiają natomiast sklepienia gwiaździste oraz krzyżowe.  W prezbiterium na uwagę zasługuje późnogotycki tryptyk z 1520 roku, a w  kaplicy św. Krzyża  barokowy ołtarz z 1737 roku z zabytkowym krucyfiksem. Uzupełnieniem wystroju jest chrzcielnica z 1522 roku, oraz datowany na 1615 rok obraz przedstawiający chrzest w Jordanie.

Kościół pod wezwaniem św. Floriana w Wirach został założony prawdopodobnie już w XIII wieku, po sprowadzeniu do Polski relikwii św. Floriana.  Pierwsza wzmianka o drewnianym kościele pochodzi z roku 1510.  W początkach XVII wieku kościół groził upadkiem. Po roku 1663 przeprowadzono naprawę kościoła, a duszpasterstwo powierzono ojcom karmelitom z Poznania. W 1737 r. kościół wirowski runął ze starości. W miejsce zawalonego kościoła w 1748 roku wzniesiono nową, także drewnianą świątynię. Do parafii już wtedy należały Wiry, Łęczyca, Luboń, Żabikowo i Puszczykowo.  Pod koniec XIX wieku na miejscu drewnianego kościoła wybudowano  nowy,  murowany, który przetrwał do obecnych czasów. Pieniądze na budowę pochodziły od Witolda i Jadwigi z Dzieduszyckich Czartoryskich oraz od miejscowych parafian. Budowę kościoła rozpoczęto i ukończono w roku 1900 i w tym samym roku nastąpiła jego konsekracja. Kościół zbudowano w stylu neoromańskim. Jest to świątynia trzynawowa z transeptem na którego ścianach znajdują się dwie ozdobne rozety. We wnętrzu na uwagę zasługują ambona i ołtarz oraz dwa obrazy: Matka Boska Apokaliptyczna oraz św. Agnieszka, których pochodzenie datuje się na XVII wiek. W latach 90. XX wieku w kościele rozpoczyna się remont, następuje całkowita wymiana dachu i wieży, a także wymiana elewacji.  Zostają poddane konserwacji ławki kościelne, a remont obejmuje także plebanię z 1870 roku, która jest najstarszym budynkiem w Wirach. Do roku 2000 w prezbiterium posadowiono nowy ołtarz „soborowy”. Poddano renowacji zabytkowe obrazy i wnętrze kościoła, w tym organy, a następnie ołtarz główny i boczny poświęcony Matce Bożej Częstochowskiej. 

Wieś Trzcianka położona jest w gminie Kuślin, w powiecie nowotomyskim. Pierwszy raz wzmiankowana była w 1412 r. jako Trczanka. W XVI wieku właścicielami wsi była rodzina Strzyżmińskich, w XVIII wieku zaś rodzina Nieżychowskich, a od 1801 r. aż do końca II wojny światowej pozostawała w rękach niemieckiego rodu Jacobich. Największą atrakcją miejscowości jest zespół pałacowo-parkowy oraz sąsiadujący z nim folwark Jacobich położone w zachodniej części miejscowości. Pałac w Trzciance zbudowano w drugiej połowie XIX wieku jako rezydencję właścicieli majątku. Pałac ten posiada neoklasycystyczną formę pozbawioną spektakularnych zdobień. W roku 1910 podczas przebudowy obiektu dobudowano do niego  trzykondygnacyjną wieżę pokrytą namiotowym dachem. Wokół pałacu  na przełomie XIX i XX wieku założono ponad trzy hektarowy park o ciekawym i zróżnicowanym drzewostanie. Również w parku wybudowano w drugiej połowie XIX wieku kaplicę, w której pochowana jest rodzina Jacobich. Obecnie budynek pałacowy to własność  Zespołu Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Gen. Dezyderego Chłapowskiego. Pałac został wpisany do rejestru zabytków w 1977 roku.

Pierwsze próby zorganizowania we Wrześni muzeum upamiętniającego słynny strajk szkolny z 1901 r. zrodziły się w dwudziestą rocznicę pamiętnych wydarzeń. Niestety liczne komplikacjie związane z przejęciem budynku dawnej  Katolickiej Szkoły Ludowej przez kilkadziesiąt lat uniemożliwiały założenie w tym miejscu placówki muzealnej. Gromadzone w tym czasie przez mieszkańców Wrześni eksponaty czasowo eksponowano w odnowionej sali miejskiego ratusza. W czasie wojny hitlerowcy zniszczyli zgromadzone w ratuszu eksponaty dotyczące Wiosny Ludów i Strajku Dzieci Wrzesińskich. Muzeum Regionalne im. Dzieci Wrzesińskich uroczyście zostało otwarte 29 maja 1966 r. Pierwszym kustoszem został Antoni Ciszak, działacz kultury i miłośnik historii regionalnej. W muzeum oprócz archeologi, etnografii i kultury materialnej wyodrębniono działy dotyczące walk narodowowyzwoleńczych (Wiosna Ludów, Powstanie Styczniowe, Strajk Szkolny, Powstanie Wielkopolskie). W ciągu kolejnych dziesięcioleci muzeum kilkakrotnie przebudowywano, by dostosować go do stale rosnącej kolekcji eksponatów. Sam budynek dawnej szkoły powstał w 1790 r.  Po upadku powstań narodowych piwnice szkoły służyły jako przejściowy areszt dla uczestników powstań Wiosny Ludów 1848 r. i powstania styczniowego 1863-64 r. W czasie trwania strajku szkolnego w ramach tzw. "Hebungspolitik" wybudowano nowy budynek szkolny, zaś stary sprzedano. W 1974 r. budynek został wpisany do rejestru zabytków.

Powstałe w 1983 roku Muzeum Regionalne w Rogoźnie mieści się w zabytkowym, klasycystycznym budynku Ratusza Nowomiejskiego z lat 1826-1828 (rozbudowanego w latach 1911 – 1913). Z pierwotnego wyposażenia zachowały się drzwi do kasy miejskiej z 1914 r. oraz kilkanaście krzeseł z dawnej sali sesyjnej z końca XIX w. Dnia 3 maja 1991 r. Muzeum otrzymało imię Wojciechy Dutkiewicz. Część ekspozycyjna Muzeum liczy ponad 350 m 2, na którą składają się trzy wystawy stałe: historyczna, etnograficzna i przyrodnicza oraz sale wystaw czasowych, w których prezentowanych jest od 4 do 7 wystaw rocznie. Do czerwca 2017 r. zorganizowano 247 wystaw czasowych. Zbiory liczą ponad 8000 eksponatów i są stale powiększane poprzez dary, zakupy i pracę własną przyrodników. Muzeum prowadzi bogatą działalność edukacyjną w formie lekcji muzealnych, wykładów i konkursów. Do tradycji weszły też imprezy plenerowe organizowane przez Muzeum od ponad 20 lat takie jak: Ognisko pod dębem Przemysł II w Marlewie (w pierwszą sobotę po 8 lutego) i Jarmark na św. Wita (w połowie czerwca). Od 2006 roku Muzeum uczestniczy w Europejskiej Nocy Muzeów.

Przez  sam środek Rogoźna przebiega 17. południk długości geograficznej wschodniej. Południk oddalony jest 1168 km od Greenwich, oprócz Rogoźna na 17 południku leżą również Słupsk, Poznań i Wrocław. 17. południk przebiega przez 18 państw: Norwegię, Szwecję, Polskę, Czechy, Słowację, Austrię, Węgry, Chorwację, Bośnię i Hercegowinę, Włochy, Libię, Czad, Republikę Środkowoafrykańską, Kongo, Demokratyczną Republikę Konga, Angolę, Namibię, oraz Republikę Południowej Afryki. We wrześniu odbywa się coroczny "Dolnośląski Festiwal Podróżników 17 Południk". Jest to okazja do spotkania w gronie miłośników dalekich stron i różnych kultur, osób podróżujących i tych dopiero planujących swoje wielkie, podróżnicze przygody. A wszystko to w wyjątkowej atmosferze oraz niepowtarzalnym otoczeniu Gór Stołowych, w maleńkiej i niezwykle urokliwej miejscowości Pasterka, położonej tuż przy granicy z Republiką Czeską. We Wrocławiu 17. południk nazywany jest „szczęśliwym południkiem” i przecina m.in. Most Milenijny. W Gminie Rogoźno planowane jest wydarzenie związane z 17. południkiem, które wpisze się w coroczny kalendarz i będzie dodatkową atrakcją związaną z ciekawym położeniem miasta. 

Zbudowany ok. 1500 r. w stylu gotyckim jako kościół jednonawowy, z chórem od strony wschodniej. Przebudowywany od ok. 1652 r. przez Jana Wojciecha Smoguleckiego. Z powodu najazdu Szwedów na Gołańcz, odbudowę przerwano. Wznowiono ją w latach 1695 – 1700 przez Marcina Smoguleckiego, który sprowadził tu Franciszkanów. W 1739 r. w czasie pożaru spaliła się wieża i piętro klasztoru. Ówczesna właścicielka Gołańczy Marianna Malechowska odbudowała wieżę i jednocześnie od strony południowej dobudowała kaplicę Matki Boskiej. W roku 1752  Piotr Raczyński z Białośliwia dobudował drugą kaplicę od strony północnej i tym samym kościół zyskał kształt krzyża. Wyposażenie kościoła i cały detal architektoniczny było barokowe. Teren kościoła i klasztoru okolony był murem z barokową bramą wjazdową, która zachowała się do dnia dzisiejszego. W 1825 r. Niemcy zamknęli klasztor,  a w 1830 r. kościół został przekazany gminie ewangelickiej, w której posiadaniu był do 1945 roku. W podziemiach kościoła pochowana została m.in. pierwsza żona autora słów naszego hymnu narodowego Józefa Wybickiego - Kunegunda Drwęska. W kościele warto zobaczyć barokowy ołtarz główny, ambonę z początku XVIII wieku, a także kamienną płytę nagrobną z 1752 r. z inicjałami Piotra Raczyńskiego i Herbem Nałęczów.

Początków założenia zamku rycerskiego rodu Pałuków w Gołańczy upatrywać należy w połowie wieku XIV.  Najbardziej prawdopodobnym jego fundatorem był biskup włocławski Maciej z Gołańczy. XIV-wieczna rezydencja, zbudowana została na półwyspie ograniczonym od północy zastoiskiem wodnym, połączonym od wschodu przesmykiem z jeziorem Smolary. Po przekopaniu od strony zachodniej fosy powstała tzw. „wyspa zamkowa”. Sama wieża mieszkalno-obronna zbudowana została z przepychem jako zaopatrzona w przypory budowla pięciokondygnacyjna, wyposażona w m.in. w sanitariaty. Wejście do zamku znajdowało się od strony północnej poprzez ostrołukowy portal.   3 maja 1656 rok po uprzednim oblężeniu uległ zniszczeniu cały zamek dolny, wraz z zabudowaniami, które uległy spaleniu. Zniszczono także bramę wjazdową i południowy odcinek muru obwodowego.  Zniszczenia z okresu wojny polsko-szwedzkiej nie doprowadziły jednak do upadku zamku, ale jego gruntownych przeobrażeń i rozbudowy. Okres świetności zamku  trwał przynajmniej do początków wieku XVIII. Ostatnią właścicielką była Eleonora Mielżyńska, która mieszkała w zamku do końca XVIII w. W ostatnich latach przeprowadzono badania archeologiczne,  w wyniku których m.in. natrafiono na mogiłę obrońców zamku z 1656 roku, których w 2016 roku pochowano w grobowcu przy kościele poklasztornym.