Lista znaczków

Zamek Krzyżtopór w Ujeździe to obecnie jedna z największych budowli w Polsce, zachowanych w stanie trwałej ruiny. Został wybudowany w latach 1621 – 1644 jako rezydencja magnacka wojewody sandomierskiego Krzysztofa Ossolińskiego w stylu palazzo in fortezza. Przez lata obrósł w legendy, które echem rozchodzą się po świecie i przyciągają do Ujazdu tysiące turystów. Najpopularniejsza z nich mówi jakoby plan budowli miał odpowiadać kalendarzowi  - znajdowały się w nim 4 wieże (cztery pory roku), 12 sal wielkich (miesiące), 52 pokoje (tygodnie) i 365 okien (ilość odpowiadająca dniom roku). Obecnie, mimo, że już jako ruina, Zamek Krzyżtopór nadal zachwyca każdego  odwiedzającego. Od końca lat dziewięćdziesiątych obiekt jest udostępniony do zwiedzania, a w 2018 roku uzyskał status Pomnika Historii. Instytucja Kultury powołana do opieki nad obiektem, dba by zamek nie popadł w zapomnienie. W sezonie turystycznym organizowanych jest wiele wydarzeń mających na celu popularyzowanie historii i promowanie regionu.

Zbudowany w stylu gotyckim przez zakon krzyżacki w I połowie XIV wieku w miejscu grodu książąt pomorskich. Założony na planie regularnym z dziedzińcem. Składał się z zamku właściwego i przedzamcza. Posiadał 4 narożne wieże. Otoczony murem obwodowym i fosą. Był siedzibą komturów. Oblegany w 1410 roku. W czasie wojny trzynastoletniej przejściowo w rękach polskich. Odzyskany po pokoju toruńskim w 1466 roku. W II połowie XVI wieku przebudowany w stylu renesansowym przez kasztelana chełmińskiego Jerzego Konopackiego. Zniszczony w czasie wojen szwedzkich w XVII w. nie został odbudowany. Rozebrany częściowo przez władze pruskie. Zachowała się część murów korpusu zamkowego i 1 cylindryczna wieża z blankami w szczycie o wysokości 34 metrów.

Muzeum w Ostródzie mieści się w pokrzyżackim zamku, usytuowanym w pobliżu wschodniego nabrzeża Jeziora Drwęckiego u ujścia rzeki Drwęcy. Budowę zamku w jego pierwotnym kształcie rozpoczął w połowie XIV wieku ówczesny komtur Günter von Hohenstein. Była to budowla charakterystyczna dla tzw. domu konwentu, siedziby nie tylko administracyjnej, ale pełniącej również funkcje klasztorne dla przebywających tam członków Zakonu – braci-rycerzy i braci-księży. Nowe założenie wzniesiono na kamiennej podmurówce, na planie zbliżonym do kwadratu. Posiadało ono cztery skrzydła, każde o szerokości ok. 14,3 m, z bramą wjazdową i mostem zwodzonym umieszczonymi od zachodu. Wszystkie skrzydła były podpiwniczone i posiadały trzy kondygnacje naziemne. Na parterze znajdowały się głównie pomieszczenia gospodarcze. Piętro przeznaczone było na pomieszczenia mieszkalne rycerzy-zakonników, komnaty komtura, pokoje gościnne i kaplicę zamkową. Najwyższa kondygnacja była piętrem obronnym. Znajdowały się tam również pomieszczenia spichrzowe z rezerwami zboża. We wschodnim skrzydle mieściła się zbrojownia, gdzie przechowywano zapasy różnego typu uzbrojenia. Już pod koniec XIV wieku zamek zaopatrzony był w broń palną w postaci hakownic i dział z odpowiednim zapasem kamiennych kul. Dziedziniec otaczały dostawione do murów krużganki zapewniające wewnętrzną komunikację. Na ówczesny kształt zamku istotny wpływ miał pożar z 1788 roku oraz działania wojenne armii sowieckiej w 1945 roku. Wtedy też zamek pozostał w ruinie do końca lat 70-tych.

Wybudowany w XIV wieku w stylu gotyckim. Budowę zamku rozpoczęto około 1370 r., a w 1409 roku rezydował już w nim krzyżacki prokurator. Twierdza została zbudowana z cegły na wysokiej kamiennej podmurówce. Zewnętrzną fasadę zdobią też duże ostrołukowe gotyckie okna. Najwięcej zniszczeń dokonali na zamku żołnierze francuscy, stacjonujący tutaj z przerwami w latach 1806-1812. Od całkowitej ruiny zdewastowany przez Napoleończyków gmach uratował radca sądowy Ferdynand Tymoteusz Gregorovius, którego pomnik mieści się w parku zamkowym. W 1945 roku zamek nie miał już tyle szczęścia - zbombardowany przez Rosjan spłonął, tracąc stropy i część murów. Szybko jednak podjęto decyzję o jego odbudowie, w 1949 obiekt odgruzowano, a trzy lata później ruszyły pierwsze prace zabezpieczające. Pełną restaurację zabytku, łącznie z konserwacją zachowanych malowideł w kaplicy i refektarzu, zakończono w 1965.

Uznany za największy na świecie zamek gotycki, zbudowano w kilku etapach począwszy od roku 1274. Na przestrzeni dziejów był rezydencją wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego, a także królów Polski. Pod koniec II wojny światowej zamek został zamieniony w punkt oporu, co doprowadziło do ogromnych zniszczeń. Obecnie jest siedzibą muzeum zamkowego, które co roku zwiedza pół miliona turystów z całego świata. Ekspozycja obejmuje ok. 40 tys. muzealiów, takich jak kolekcje numizmatów, uzbrojenia, broni, czy artystycznych wyrobów z bursztynu. Obiekt jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Zamek w Gniewie jest jednym z najlepiej zachowanych zamków krzyżackich na Pomorzu. Znajduje się nieopodal rynku, na skarpie na lewym brzegu Wisły. Zamek ten powstał w miejscu wcześniejszej warowni obronnej pod koniec XIII wieku z inicjatywy komtura Dietricha von Spira. Ceglana budowla ma kształt zbliżony do kwadratu, z czterema wieżyczkami w narożach. Mury zamkowe okalają wewnętrzny dziedziniec, pośrodku którego znajduje się studnia. Wszystkie skrzydła zamku mają jednakową wysokość, ale różną ilość kondygnacji, na co wpływa zmienna wysokość pomieszczeń. Dawniej w północnym skrzydle mieściły się komnaty komtura. W części południowej natomiast znajdowały się m.in. kaplica i kapitularz. Piwnice oraz parter zajmowały pomieszczenia gospodarcze takie jak kuchnia, piekarnia czy magazyny. Na przestrzeni stuleci zamek w Gniewie był zarówno siedzibą komtura gniewskiego jak i polskich starostów. W późniejszym okresie służył także za spichlerz, a po roku 1939 również jako więzienie dla Polaków. Mimo licznych zniszczeń wojennych zamek odbudowano w latach 60. i 70. XX wieku przywracając częściowo średniowieczny charakter warowni. Obecnie zamek w Gniewie zajmuje hotel z licznymi pokojami gościnnymi, restauracją i salą wystawienniczą oraz galerią. Możliwe jest także zwiedzanie zamku. 

Idea budowy działdowskiego zamku sięga roku 1306. Wtedy właśnie, Zakon Krzyżacki – po ujarzmieniu pruskiego plemienia sasińskiego – począł budować drewnianą strażnicę graniczną, oddzielającą tereny Mazowsza, od rodzącego się państwa krzyżackiego. Strażnica stopniowo przeobrażała się w zamek, zbudowany na kwadracie o boku 46 m, osadnictwo postępowało, intensyfikował się rozwój gospodarczy i ekonomiczny, słowem: zaczynało rodzić się Działdowo. To właśnie wiek XIV okazał się przełomowym dla miasta, wówczas to: 14 sierpnia 1344 r., wielki mistrz krzyżacki Ludolf König, podpisał akt lokacyjny. Jedno z gotyckich skrzydeł zamku, przetrwało do dziś. Obecnie mieści się w nim wystawa stała: „Działdowo – miasto i ludzie dawnego pogranicza”. Chronologicznie uporządkowana ekspozycja, obejmuje dzieje Działdowszczyzny od pradziejów aż do połowy XX wieku.

Zamek w Sztumie jest kompleksem obiektów powstających od XIV do XX w. Najstarszą część stanowią pozostałości krzyżackiej warowni wzniesionej w końcu XIV w. jako siedziba wójta i rezydencja wielkich mistrzów. Przez trzy wieki był także siedzibą polskiego starosty. Uszkodzony w czasie wojen szwedzkich w XVII w. został zajęty przez Prusaków w 1772 r. W ciągu XIX w. Prusacy dokonali rozbiórki większości średniowiecznej zabudowy. Do czasów obecnych zachowała się kamienna część muru obronny z basztą więzienną, skrzydło południowe – dawny średniowieczny dom mieszkalny, wieża bramna, XIX-wieczna zabudowa skrzydła wschodniego, studnia, a także pozostałości dawnej fosy. Przy zamku działa Bractwo Rycerzy Ziemi Sztumskiej, prezentujące bogatą przeszłość historyczną miasta, organizujące turnieje rycerskie i pokazy walk.

Wzniesiony przez króla Kazimierza Wielkiego najprawdopodobniej w latach 1357-1370 został posadowiony na sztucznym wzniesieniu otoczonym fosą. Niemal w całości zamek został zbudowany z czerwonej cegły. Zamek Łęczycki był rezydencją królewską Kazimierza Wielkiego, a następnie siedzibą starosty łęczyckiego. W 1410 roku po bitwie pod Grunwaldem więziono tu jeńców wojennych, oczekujących na dostarczenie okupu. Na przestrzeni wieków zamek kilkakrotnie zmieniał właścicieli i wielokrotnie nękany był pożarami i działaniami wojennymi przez co jego stan uległ ruinie. Dopiero po II wojnie światowej zamek odbudowano i przystąpiono do częściowej rekonstrukcji fragmentów tej budowli. Obecnie w zamku mieści się Muzeum Miasta Łęczycy

Zamek w Olsztynie koło Częstochowy powstał w systemie tzw. Orlich Gniazd. Składał się z zamku górnego, z wysoką na 20 metrów wieżą głodową. Wewnątrz ulokowane były także domy mieszkalne, pomieszczenia magazynu żywności i amunicji oraz kaplice i skarbiec. Poniżej zamku górnego usytuowano zamek dolny mieszczący wewnątrz grubych na 2 m. murów budynki gospodarcze oraz mieszkania dla pozostałej części czeladzi. Do dnia dzisiejszego zachowały się obszerne fragmenty zamku górnego z wieżą cylindryczną i kwadratową oraz z murami domów mieszkalnych. Widoczne są także zarysy murów zamku dolnego i podzamczy. Pierwsze wzmianki  o zamku pochodzą z 1306 roku, jednak wiadomo, że budowla powstała nieco wcześniej. W późniejszych latach zamek został rozbudowany w XIV w. przez Kazimierza Wielkiego, który uczynił z niego jeden z najbardziej warownych zamków na pograniczu śląsko-małopolskim. Na przestrzeni wieków zamek wielokrotnie przebudowywano. W pierwszej połowie XVII wieku zamek zaczął popadać w ruinę, a ostatecznie został zniszczony w 1656 r. kiedy to podczas potopu Szwedzi zrujnowali zamek i spalili miasto, któremu w późniejszych latach odebrano prawa miejskie.

Zamek został wybudowany na przełomie XIII i XIV wieku, na wzniesieniu górującym nad miejscowością Chęciny na południowy-zachód od Kielc. W początkach XIV wieku zamek stanowił ośrodek władzy Władysława Łokietka na tym obszarze. W późniejszych latach ukryto tu skarby archidiecezji gnieźnieńskiej. Po przebudowie przez Kazimierza Wielkiego, zamek stał się twierdzą nie zdobytą przez kolejne 250 lat. Od XVI wieku zaczął się powolny upadek zamku, a po wojnach szwedzkich, a w szczególności na początku XVIII wieku popadł w ruinę i od tej pory niszczał. Prace konserwatorsko-zabezpieczające prowadzone są na zamku od końca XIX wieku. Obecnie budowla stanowi formę trwałej ruiny. Ciekawostką zamku jest stumetrowa studnia wykuta w litej skale. Wstęp na zamek jest płatny. W ramach zwiedzania można wejść na wyremontowaną wieżę, z której przy dobrej pogodzie rozciąga sie wspaniała, daleka panorama między innymi na znajdujący się w pobliżu Skansen Etnograficzny w Tokarni.

Zamek królewski w Dobczycach – położony na skalistym wzgórzu nad Rabą, a ściślej nad Jeziorem Dobczyckim, powstałym ze spiętrzenia wód Raby. Zapora jeziora wsparta jest o wzgórze zamkowe. W czasach Kazimierza Wielkiego mury miały od 5 do 9 metrów grubości, a zamek był silnie ufortyfikowaną twierdzą. Na zamku Jan Długosz nauczał dzieci Kazimierza Jagiellończyka - królewiczów Zygmunta, Aleksandra, Władysława, Fryderyka, Jana i Kazimierza. Ród Lubomirskich, który władał zamkiem od 1585 roku, przebudował gotycką twierdzę na renesansową rezydencję w latach 1593-1594. Dopiero po 1901 roku przeprowadzono tutaj pierwsze prace zabezpieczające. Powstało tutaj muzeum PTTK.

Zamek położony jest na niewielkim wzgórzu na północ od Krakowa. Przez wielu zaliczany jest do zamków Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Historia warowni usytuowanej w tym miejscu sięga XIV wieku. W swoich początkach był on wieżą mieszkalno-obronną, która dopiero po kolejnych przebudowach trwających do XVIII wieku, stała się zamkiem-warownią. Budowla pod koniec XIX popadła w ruinę. Od końca XX wieku zamek znajduje się w rękach prywatnych, a właściciel sukcesywnie prowadzi jego odbudowę i restaurację. Obecnie budowla pełni funkcje komercyjne, a w szczególności hotelowo-gastronomiczne. Na dziedziniec i do części pomieszczeń wstęp jest wolny. Jeśli na zamku nie odbywają sie imprezy zamknięte, można również wejść na drewniane pomosty ciągnące się wzdłuż murów. Czasami na dziedzińcu zamku lub pod murami odbywają się otwarte imprezy plenerowe. W pobliżu zamku biegną szlaki turystyczne oraz ścieżki rowerowe.

Pośród gęstych Borów Dolnośląskich, przy meandrach rzeki Kwisa znajduje się średniowieczny Zamek Kliczków. Jego powstanie przypisuje się księciu Bolkowi I Surowemu, który pod koniec XIII wieku ufundował warownię do obrony przed najazdami czeskimi. Pod koniec wieku XIV kiedy księstwo świdnicko-jaworskie przejęte zostało przez królestwo Czech, zamek utracił znaczenie strategiczne i z czasem przekształcił się  w założenie zamkowo-folwarczne. Na przestrzeni stuleci zamek wielokrotnie zmieniał właścicieli, często też przechodził większe lub mniejsze rozbudowy.  Na początku XX wieku stanowił centrum spotkań i rozrywki arystokratycznej elity Niemiec. Po zamachu na Hitlera i aresztowaniu ówczesnych właścicieli Kliczkowa w 1944 roku, zamek został skonfiskowany, zawartość wywieziona, a to co pozostało rozszabrowali żołnierze sowieccy. Później budowla popadła w ruinę. Mimo kilku prób rewitalizacji zamku dopiero przejście w ręce prywatnego właściciela, pozwoliło przywrócić budowli dawny blask. Dziś zamek w Kliczkowie, będąc jedną z największych budowli tego typu na całym Dolnym Śląsku, pełni funkcję ośrodka szkoleniowo-wypoczynkowego. W jego odrestaurowanych wnętrzach znajdują się bogato zdobione pomieszczenia m.in. dawnej biblioteki, Sali Dworskiej, Sali Kominkowej oraz Sali Teatralnej.

Zamek Kazimierzowski w Przemyślu jest jednym z najcenniejszych pomników architektury w tym mieście, a jednocześnie charakterystycznym elementem pejzażu miejskiego. O warowni zlokalizowanej w tym miejscu już u zarania państwowości polskiej wspominają źródła historyczne, zaś badania archeologiczne potwierdzają istnienie w obrębie drewnianego jeszcze grodu monumentalnych przedromańskich budowli, o cechach charakterystycznych dla monarchii wczesnopiastowskiej - zespół rotunda-palatium. Przed ostatecznym włączeniem Przemyśla w obręb państwa polskiego gród przemyski był kilkakrotnie zajmowany przez Rusinów, którzy uczynili z niego centrum administracyjne udzielnego księstwa. Jeden z jego władców – Wołodar Rościsławowicz wzniósł na wzgórzu zamkowym kamienną cerkiew.

Zamek Kapitanowo to jeden z najcenniejszych zabytków rezydencjonalno-obronnych w Polsce. Jego przeszło 700 lat historii oraz wyjątkowi mieszkańcy gwarantują niebywały poziom zarówno architektoniczny, jak i humanistycznej myśli tamtych czasów. Drugi co do wielkości donżon w Polsce, krużganki, kuchnie, tajne schody, tajna sala rady, pomieszczenie ostatecznej obrony to niektóre z pereł zamku. Niezwykła aura panująca we wnętrzach stanowi adekwatne tło dla wspaniałej kamieniarki w postaci unikatowych portali, obramień okiennych oraz kominków. Znakomita większość spośród 64 zamkowych sal nakryta została sklepieniami o przeróżnej konstrukcji. Kilka już wyremontowanych i umeblowanych antykami pomieszczeń oczekuje na miłośników dawnych dziejów Ziemi Kłodzkiej.

Zamek Joannitów został zbudowany na przesmyku dwóch jezior Trześniowskiego i Łagowskiego na wzgórzu otoczonym zabytkowym parkiem z wieloma pomnikami przyrody. Obecnie budynek składa się z bryły budowli wybudowanej w XVII w., czterech dwukondygnacyjnych skrzydeł które tworzą renesansowy dziedziniec. Nad zamkiem góruje wieża warowna, która jest widoczna z odległości kilku kilometrów. Budowę zamku rozpoczął Zakon Joannitów w 1350 roku.  Na początku XVI w. na rozkaz ówczesnego komandora Liboriusa von Schapelowa wybudowano 24 metrową wieżę. U podnóża warowni powstała służebna osada rzemieślnicza, zabezpieczona murami obronnymi z dwoma bramami. Podczas wojen, oraz najazdu Szwedów zamek znacząco nie ucierpiał. W 1810 roku zamek stał się własnością Prus, a potem własnością prywatną. Obecnie w zamku mieści się hotel i restauracja.

Późnogotycki zamek położony w pobliżu wsi Grodziec, w gminie Zagrodno, powiecie złotoryjskim, województwie dolnośląskim, na szczycie wzniesienia o tej samej nazwie. Pierwsze wzmianki o średniowiecznym zamku pochodzą z X wieku. Był to gród obronny Bobrzan. Do XIII wieku należał do Piastów, a potem do rodu Bożywojów. Rozbudowany przez następnego właściciela - księcia legnickiego Fryderyka I stał się dość potężną warownią murowaną na wzór zamku legnickiego. Zamek podupadł w czasach wojny trzydziestoletniej. Odbudowany dopiero w XIX wieku, gdy stał się własnością bogatej berlińskiej rodziny von Dircksen. Zamek spłonął w 1945 roku. Dziś częściowo odrestaurowany i udostępniony do zwiedzania jest własnością gminy Zagrodno.

Wśród wielu zamków znajdujących się na terenie Dolnego Śląska warto zwrócić uwagę na Zamek Grodno (niem. Kynsberg, Kinsberg, Kinsburg). Zamek Grodno wybudowany jest na szczycie wzgórza Choina (ok. 450 m n.p.m.) w północnej części Gór Sowich. Jest on jednym z najbardziej malowniczo położonych zamków na Śląsku Malowniczą lokalizację zamku potęguje położone u podnóża góry zaporowe Jezioro Bystrzyckie. Różne są dzieje zamku Grodno. W XV w. był siedzibą rycerzy-rabusiów, którzy wraz ze swoimi drużynami trudnili się rozbojami i grabieżą. W trakcie trwania wojny 30-letniej zamek został zdobyty przez Szwedów i częściowo zniszczony. Od niepamiętnych czasów na zamku Grodno pojawia się Biała Dama. Nikt nie wie dokładnie, co to za tajemnicza zjawa. Jedni mówią, że to duch uśmierconej przed wiekami niewiasty z Zagórza, którą zły burgrabia wtrącił do więziennego lochu. Inni powiadają, że to duch dawnej pani zamku, która ze zgryzoty po utracie męża rzuciła się przy świetle księżyca do studni, a jeszcze inni utrzymują, że to wiecznie pokutujący duch księżniczki pogańskiej....

Zamek Czorsztyn położony jest na skale, ok. 50 m nad taflą Zbiornika Czorsztyńskiego. Początki zamku sięgają XIII wieku i związane są z działalnością św. Kingi jako Pani Sądeckiej. Ówczesny gród warowny identyfikowany jako Wronin w czasach Kazimierza Wielkiego stał się jednym z ważniejszych założeń obronnych kraju umacniając jego południową granicę. Na przestrzeni stuleci zamek ten był kilkakrotnie przebudowywany i oprócz funkcji obronnych używany był także jako komora celna, a później także jako siedziba starostów. Upadek zamku rozpoczął się w latach 1734-1735 od dewastacji przez wojska kozackie. 55 lat później od uderzenia pioruna spaliły się dachy zamku i to ostatecznie przyspieszyło proces niszczenia warowni. W 1819 roku dobra czorsztyńskie wraz z ruinami zamku zakupiła rodzina Drohojowskich. W latach 1951-1957 rozpoczęto pierwsze prace zabezpieczające na zamku, a gruntowną konserwację rozpoczęto dopiero w 1992 roku, od 1996 roku udostępniając zamek zwiedzającym.  

Średniowieczny Zamek Czocha, górujący nad Jeziorem Leśniańskim, to jeden z najpiękniejszych zabytków Dolnego Śląska, który stanowi przede wszystkim niepowtarzalne miejsce wypoczynku (część hotelowa: 107 miejsc). Obiekt jest świetnym miejscem do organizacji konferencji, spotkań biznesowych, kolonii, zielonych szkół, żywych lekcji historii, wesel oraz plenerowych imprez firmowych i wydarzeń okolicznościowych z bogatym zapleczem eventowym. Zamek Czocha „zagrał” główną rolę w ponad 40 produkcjach filmowych, m.in. „Święta wojna”, „Wiedźmin”, „Norymberga”, „Twierdza szyfrów”, „Dolina szczęścia”, „Dywersant”, „Tajemnica twierdzy szyfrów”, „Gdzie jest generał?” i wielu innych… Odbywają się tu bardzo popularne wśród turystów Nocne Zwiedzania Zamku i Sali Tortur z Białą Damą, uczty średniowieczne, turnieje rycerskie, weekendy romantyczne dla zakochanych oraz gry fabularyzowane w terenie („Śladami Tajemnicy Twierdzy Szyfrów”, „Poszukiwanie skarbu generała”). Specjalnością szefa kuchni jest tradycyjna kuchnia polska, a potrawy podawane są w stylowej restauracji zamkowej. Zamek Czocha należy do sieci hoteli pn. Grupa Hoteli WAM.

Zamek na Chojniku wzniesiono prawdopodobnie około 1355 roku, podczas panowania księcia Bolka II. Wcześniej w tym miejscu istniał prawdopodobnie dwór myśliwski o cechach obronnych. Ze względu na położenie, na skalistym szczycie opadającym od południa pionową ścianą, zamek na Chojniku, choć niewielkich rozmiarów, stał się kamienną twierdzą niezwykle trudną do zdobycia. Twierdza podczas licznych przebudów zmieniała się na przestrzeni lat. Dobudowano m.in. kaplicę św. Jerzego i św. Katarzyny oraz rozległy zamek dolny mieszczący pomieszczenia gospodarcze. Na środku dziedzińca zamku dolnego wzniesiono także kamienny pręgierz. Ciekawostką jest fakt, że zamek na Chojniku nigdy nie posiadał studni. Wodę gromadzono w skalnych cysternach. Ciężki do zdobycia obiekt poddał się jednak uderzeniu pioruna, który 31 sierpnia 1675 roku spalił zamek. Nie podjęto się już jego odbudowy, Od 1822 roku na Chojniku funkcjonuje schronisko, które jest często odwiedzane przez turystów. Można tu też posłuchać opowieści o historii zamku z ust Jędrka - obecnego kasztelana zamku.

Około roku 1190 nad rzeką Regą istniał gród strzegący drogi z Kołobrzegu do Stargardu. W drugiej połowie XIII wieku w miejscu grodu powstała rycerska siedziba. Początkowo warownia była drewniana i otoczona ziemnym wałem. Zbudowana została na wzgórzu wznoszącym się 3,5m ponad łąki nad rzeką Regą. Po roku 1365 Borkowie w miejscu drewnianej warowni rozpoczęli budowę zamku murowanego z kamienia i cegły. Jednocześnie z budową zamku Borkowie rozpoczęli wznoszenie murów miejskich, których długość wyniosła prawie 1300 metrów. Zamek w Resku, mimo, że sprzężony z fortyfikacjami miejskimi został oddzielony od miasta murem i nawodnioną fosą. Prowadziła do niego brama zamkowa. W 1774 r. Borkowie dokonują rozbiórki średniowiecznego zamku i wznoszą w jego miejsce dwór z szachulca. Zniszczono pozostałości gotyckich zabudowań, co utrudnia odtworzenie pierwotnego wyglądu zamku. Dwór uległ zniszczeniu w roku 1826. W kolejnych latach rozebrane zostały mury miejskie, a na terenie wokół zamku powstał park. Obecnie zobaczyć tu można zamkową strukturę: koronę współczesnych murów, zamkową piwnicę i stojący tam centralny filar renesansowych sklepień, schody, balustrady, galerie widokowe.

Zamek Biskupów Krakowskich w Iłży to perła architektury średniowiecza i renesansu. Jego budowa rozpoczęła się najprawdopodobniej już pod koniec XIII w. Zamek był kilkukrotnie rozbudowywany – m.in. w wieku XIV, zniszczony m.in. przez Szwedów w 1656 r., odbudowany w poł. XVII i XVIII w., a po pożarze na początku XIX w. popadł w ruinę. Zabudowania zamkowe składały się z zamku dolnego oraz zamku górnego. Budowla powstała głównie z łamanego wpienia, łączonego zaprawą wapienno-piaskową. Posiada charakterystyczną murowaną wieżą górującą nad miastem. Mury zamku miejscami mają grubość 3 metrów. Na zamku górnym zachowały się m.in. sklepione piwnice zamkowe oraz murowana i częściowo kuta w skale, studnia zamkowa. W przeszłości zamek był siedzibą biskupów krakowskich – obiektem obronnym, rezydencjonalnym, oraz centrum gospodarczo-administracyjnym. W 2021 r. ruina zamku górnego przeszła pierwszy etap prac konserwatorskich. Obiekt niemalże w całości udostępniony jest dla turystów, którzy mogą m.in. wejść na wieżę zamkową oraz zajrzeć w głąb studni zamkowej. Na zamku organizowane są wystawy oraz liczne atrakcje i imprezy, wraz z niezwykle widowiskowym turniejem rycerskim.

Zamek uniejowski wybudowany został w latach 1360-1365 w miejscu po drewnianej warowni zniszczonej podczas najazdu Krzyżaków na miasto w 1331 roku. Zamek składał się z wysokiej na 30 m okrągłej baszty, dziedzińca i dwóch czworobocznych wież połączonych razem skrzydłami mieszkalnymi. Ze względu na swoje położenie i obronność, podczas wojny trzynastoletnia zamek w Uniejowie stał się miejscem przechowywania skarbca kościoła gnieźnieńskiego. Cały skarb pomieścił się w kilku skrzyniach. Jedna ze skrzyń pomieściła m.in. głowę św. Wojciecha, głowę św. Gereona, rękę św. Wojciecha, rękę św. Stanisława i jego pierścień, wielką monstrancję pozłocistą oraz kilka kielichów. Skarbiec gnieźnieński był jeszcze w zamku przechowywany kilkukrotnie. Na przestrzeni wieków zamek zmieniał właścicieli i tracił swoją funkcję jednocześnie niszczejąc. Obecnie po renowacji w zamku mieści się restauracja oraz hotel.