Lista znaczków

Kościół farny w Gubinie to jeden z charakterystycznych obiektów w mieście. Początki kościoła sięgają 1324 roku, kiedy to po raz pierwszy wzmianki o świątyni pojawiają się w źródłach pisanych. Wiadomo, że pierwotny kościół wybudowano jako trzynawową bazylikę w stylu romańskim. Niestety na skutek trzęsienia ziemi jakie w XIV wieku nawiedziło te okolice, świątynia uległa znacznemu zniszczeniu i ostatecznie została rozebrana. Odbudowa kościoła w tym miejscu trwała bardzo długo i ostatecznie budowla została ukończona w 1844 roku. W czasie II wojny światowej kościół ponownie uległ uszkodzeniu, ale mimo licznych prób i wysiłków przez wiele lat nie udało się go odbudować. Od lat 70. XX wieku budowla znajduje się w stanie trwałej ruiny. I choć obecnie mówi się o szansie na zabezpieczenie obiektu to z pewnością jeszcze wiele lat minie, zanim dawny kościół farny zyska dawny wygląd lub nowe przeznaczenie. Niewątpliwie jednak ruiny kościoła są swego rodzaju magnesem, który przyciąga turystów i góruje nad miastem swą potęgą i tajemniczością.

Fara to najstarsza kazimierska świątynia. Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja Apostoła  został zniszczony podczas pożarów miasta w drugiej połowie XVI w. w latach 1561 i 1585. Po odbudowie na przełomie XVI i XVII stulecia Fara reprezentuje tzw. styl renesansu lubelskiego. Pracami budowlanymi w latach 1610 – 1613 kierował włoskiego pochodzenia architekt z Lublina – Jakub Balin. We wnętrzu świątyni, w ołtarzu głównym znajduje się obraz przedstawiający scenę męczeńskiej śmierci św. Bartłomieja.  Na szczególną uwagę zasługują najstarsze w Polsce oryginalne organy z I ćwierci XVII wieku (1620 r.).  W roku 2020 przypada jubileusz 400-lecia instrumentu. W letnie wieczory w świątyni odbywają się koncerty muzyki klasycznej w ramach Kazimierskiego Festiwalu Organowego.

Kościół farny jest najcenniejszym zabytkiem Żar. Gotycka świątynia góruje nad zabudową miasta, stanowiąc najważniejszy akcent w jego panoramie. Wzniesiona została w miejscu późnoromańskiego kościoła. Zabytek ten jest najstarszym kościołem parafialnym Żar, towarzyszył narodzinom i rozwojowi miasta, przetrwał mimo kataklizmów, jakich wielokrotnie doświadczył na przestrzeni stuleci. Zanim w Żarach zbudowano ratusz, kościół był miejscem obrad rady miejskiej, tutaj odbywały się zebrania ogółu mieszczan, ścigani przez prawo znajdowali w nim azyl a w czasach wojennych stawał się szpitalem. Podczas drugiej wojny światowej kościół został poważnie uszkodzony i dopiero w 1984 roku ukończono jego odbudowę, dzięki czemu mogła ponownie służyć celom kultowym parafii rzymsko-katolickiej. Na placu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, obok kościoła znajduje się budynek starej plebanii (dziś Muzeum Pogranicza Śląsko-Łużyckiego), kamienna dzwonnica (dawna baszta obronna) oraz siedziba Oddziału PTTK Powiatu Żarskiego.

Kościół Macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny w Trzebiatowie jest jednym z najcenniejszych zabytków miasta. W 1996 r. ks. Abp Marian Przykucki metropolita szczecińsko-kamieński podniósł rangę świątyni do Sanktuarium Maryjnego, Matki Bożej Trzebiatowskiej, a w 2006 r. Obraz Maryi z Dzieciątkiem został ukoronowany. Kościół został zbudowany w XIV w. w latach 1303-1370. W latach 1864-1867 został przebudowany w stylu neogotyckim. Wieża kościoła jest jedną z najwyższych wież na Pomorzu, liczy około 90 m wysokości. Na wieży znajduje się taras widokowy, z którego widok wynagradza trud poniesiony podczas wejścia. Roztacza się stąd wspaniały widok na panoramę miasta i okolic. Na wieży znajdują się trzy dzwony, najstarszy z 1399 r. „Świętej Jadwigi”, największy dzwon „Maria” - waży 3,75 tony. Trzeci dzwon pochodzi z 1905 r. W kościele zachowały się m.in. płyty nagrobne, pas malowideł z 1 połowy XV w. zdobiący łuk tęczowy, organy zbudowane w 1840 r., czy środkowy witraż przedstawiający wniebowstąpienie Chrystusa. Ciekawostką są kule armatnie z czasów oblężenia Trzebiatowa przez Rosjan podczas wojny siedmioletniej, które wmurowane w zewnętrzne mury kościoła.

Urokliwie położony na górskiej polanie niewielki kościół na Szlaku Architektury Drewnianej powstał w miejscu starszej świątyni, która spłonęła w grudniu 2013 r. Jednonawowy, orientowany kościół posiada konstrukcję wieńcową z niewyodrębnionym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Dach pokryty gontem. W starannie zaaranżowanym, zdobionym piękną góralską snycerką wnętrzu zwraca uwagę wykonany przez Wiesława Wojtasa ołtarz główny z namalowanym przez Iwonę Konarzewską obrazem Matki Bożej Fatimskiej. Jest to kopia wizerunku, jaki znajdował się w zniszczonej przez pożar świątyni. Płaskorzeźbione Stacje Drogi Krzyżowej dłuta Grzegorza Kuśnierza. W przedsionku rzeźbiony krucyfiks oraz obrazy: Sługi Bożego Mateusza Talbota; św. Ojca Pio, Sługi Bożego Matteo da Agnone oraz św. Charbela pędzla I. Konarzewskiej. Tradycją tej świątyni są odprawiane od maja do października comiesięczne Czuwania Fatimskie.

Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Opatówku jest jedną z najbardziej charakterystycznych budowli Opatówka. W 1370 roku z fundacji arcybiskupa Jarosława Bogorii Skotnickiego wybudowano murowany kościół w stylu gotyckim. Świątynia ta była budowlą jednonawową i otrzymała wezwanie św. Doroty. W XIX wieku dobra opatóweckie przejął gen. Józef Zajączek, który od 1817 roku prowadził przebudowę kościoła, który otoczony został kolumnadą, a nad wejściem wybudowano wieżę. Kolejna przebudowa świątyni rozpoczęła się w 1905 roku. Konsekracja kościoła nastąpiła 26 czerwca 1912 roku i od tej chwili świątynia nosi obecne wezwanie. Zachowany do dzisiaj kościół w stylu neogotyckim posiada dwie wieże od strony wschodniej i jedną znajdującą się nad prezbiterium od strony zachodniej.  Zachodnia wieża jest pozostałością poprzedniego kościoła, a nawiązaniem do poprzedniej budowli są także półkolumny otaczające zewnętrzne mury. W trójnawowej świątyni w prezbiterium na uwagę zasługuje drewniany ołtarz, w którym znajduje się rzeźba Najświętszego Serca Pana Jezusa. Powyżej umieszczona jest figura Matki Boskiej, natomiast po obu stronach figury Jezusa znajdują się postacie patronów Polski: św. Stanisława z mieczem oraz św. Wojciecha z tekstem Bogurodzicy i pastorałem. Ozdobą kościoła są również liczne witraże, polichromia w prezbiterium, a także ambona z płaskorzeźbami czterech ewangelistów.

Pierwszy kościół w Stegnie istniał już prawdopodobnie w XV wieku. W 1609 roku wybudowano mały, drewniany kościółek, który jednak spłonął. Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Stegnie został wybudowany w latach 1681-1683, w konstrukcji ryglowej. Świątynia posiada jedną nawę przykrytą drewnianym stropem oraz wieżę, na której znajduje się zabytkowy dzwon pochodzący jeszcze z poprzedniego kościoła. We wnętrzu na uwagę zasługuje największy w Polsce płócienny obraz sufitowy autorstwa  Reinholda Shneidera oraz cztery mniejsze obrazy ścienne tego samego autora. Ponadto godny uwagi jest ołtarz główny z obrazem "Najświętsze Serce Pana Jezusa" oraz ukrytą kopią lustrzaną obrazu "Złożenie do grobu" Caravaggia. W kościele znajduje się również chrzcielnica z 1666 roku oraz bogato zdobiona ambona z  1687 roku. Ciekawostką jest również model fregaty, ufundowany przez uratowanych z tonącego statku marynarzy. Imponujący jest również, ocalały z poprzedniego kościoła prospekt organowy z pneumatycznymi 32. głosowymi organami z 1914 roku. To dzięki temu instumentowi licznie przybywają tu turyści, a raz w roku  odbywa się Międzynarodowy Festiwal Organowy. 

Fundacja dobrzykowskiej parafii nastąpiła przypuszczalnie w II połowie XIV w. Źródła wskazują, iż patronami najstarszej świątyni w Dobrzykowie byli: Św. Stanisław Biskup i Męczennik, Św. Dorota i Św. Barbara. W aktach wizytacyjnych z 1740 r. zachowała się wiadomość, że modrzewiowy kościół został wzniesiony w tym miejscu w 1489r. W 1635 r. ukończono kolejną świątynię. Z niej pochodzi zachowana do dziś najstarsza część obecnego kościoła – murowana zakrystia i skarbiec. W latach 1775–1776, nastąpiła gruntowna przebudowa świątyni. Przeprowadzone prace upamiętnia tablica nad wejściem do zakrystii oraz belka tęczowa z  datą ,,1774’’. Kościół konsekrowano w 1806 r. Budowla reprezentuje architekturę drewnianą, z tradycyjnym planem jednonawowej świątyni i węższym, wydłużonym prezbiterium. Wyposażenie kościoła stanowi wiele cennych zabytków renesansowo- barokowych jak pięć ołtarzy, liczne obrazy i rzeźby, a także późnorenesansowa ambona z końca XVI w., chrzcielnicy z XVI w. oraz krzyże: ołtarzowy i procesyjny. W zewnętrznych ścianach zakrystii przyciągają uwagę tablice epitafijne.

O początkach  budowli niewiele wiadomo, pierwsza wzmianka o istnieniu kościoła pochodzi z 15.12.1259r. i dotyczy nadania  kapelanowi Eliaszowi (Elye) i jego następcom przysługujących im dochodów, a w 1272r. pojawia się on jako proboszcz z Głubczyc. Kościół wzniesiono około 3. ćwierci XIII w. z fundacji głubczyckich mieszczan i być może  przy udziale czeskiego króla Ottokara II, rozbudowano go  w XIII/XIV w.   oraz w XVIII w. i XX w. Kościół wzniesiono z palonej cegły (zendrówki) na podmurówce z kamienia. Do ciekawszych elementów  kościoła w Głubczycach należą: kamienny cokół kościoła z licznymi otworami, portale, filary i maswerki okien z roślinną dekoracją wraz z rzadkim motywem chmielu oraz witraże z początku XX w. W podziemiach kościoła znajduje się kilkadziesiąt pochówków głubczyckich mieszczan , niektóre z nich dokumentują tablice nagrobne umieszczone na ścianach wewnątrz kościoła. Ciekawostką tej budowli są ,zachowane do dnia dzisiejszego, pomieszczenia mieszkalne (ceglana podłoga, piec)  dawnego strażnika-dzwonnika w  południowej wieży kościoła (2 otynkowane ośmioboki wieży). W pobliżu kościoła znajduje się mały dwuprzęsłowy  kościółek p.w. śś. Fabiana i Sebastiana z 1 poł. XIV w.- obecnie kaplica pogrzebowa, w którego krypcie  na pocz. XIXw. pochowano dwie głubczyckie mieszczki.

Kościół pod pierwotnym wezwaniem Wniebowzięcia Matki Bożej w Krzęcinie to najstarszy i najciekawszy obiekt w tej miejscowości. Wzniesiony został w 1589 r., chociaż sama parafia powstała już w 1325 r. Pierwszy kościół powstał jednak dużo wcześniej o czym świadczą dostępne źródła historyczne. Na jego miejsce w 1700 r. staraniem ksieni klasztoru Norbertanek - Zofii Urbańskiej wzniesiono nową świątynię z wykorzystaniem niektórych fragmentów starego kościoła. W 1886 r. kościół powiększono niemal dwukrotnie. Dwie, tak charakterystyczne dla tej budowli wieże, dobudowano w latach 1886-1887. Są one wyjątkowo interesujące ze względu na to, że niezmiernie rzadko można takie spotkać w drewnianych kościołach. Górne ich partie posiadają otwarte, nadwieszone izbice, ozdobione ażurowymi gankami, które całej świątyni nadają niezwykle malowniczy wygląd. Dachy kościoła w całości pokryte są gontami. Ze starego kościoła pozostały ołtarze, konfesjonały i chrzcielnica. Świątynię znów konsekrowano, zmieniając jej wezwanie, ze względu na błędnie podaną nazwę do kurii, które od tej pory brzmi Narodzenia Najświętszej Marii Panny, a dokonał tego biskup krakowski Albin Dunajewski.

Kościół w Klępsku  zbudowano w latach 1367-1377 i przez niemal trzy stulecia był siedzibą parafii katolickiej. W 1576 roku kościół przejęli ewangelicy, rozpoczynając długotrwałe prace renowacyjne. Jest to świątynia, z prostokątnym prezbiterium, murowaną zakrystią z 1588 roku i kwadratową, drewnianą wieżą z 1657 roku. Ściany dłuższe są konstrukcji ryglowej, wypełnionej cegłą. Pierwotne są ściany krótsze, o konstrukcji wieńcowej. Kościół okrywa gontowy dach o dwóch kalenicach. We wnętrzu zachowały się charakterystyczne drewniane empory oraz dwupoziomowy układ okien. Bogactwem kościoła jest jego urzekająca polichromia. Na różnych płaszczyznach znajduje się aż 117 biblijnych malowideł, którym towarzyszą starannie wykonane inskrypcje. Obok nich na uwagę zasługuje manierystyczna chrzcielnica z 1581 roku, ołtarz z 1400 roku przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem czy piękna ambona z 1614 roku, przy której zachowała się rzeźba przedstawiająca Marcina Lutra. Kościół jest skarbem renesansowej architektury drewnianej i jedynym tego typu obiektem ewangelickiego kultu nie tylko w Polsce, ale również w Europie. 15 marca 2017 roku świątynię wyróżniono nadanym przez Prezydenta RP tytułem „Pomnika Historii”.

UWAGA!  Zwiedzanie kościoła i zakup znaczka po wcześniejszym umówieniu z przewodnikiem tel. 68 385 16 38

Kościół Nawrócenia św. Pawła to świątynia powstała po dawnym klasztorze Bernardynów, działających w Lublinie od XV wieku. Wybudowany został w latach 1470 – 1497  z cegły, w miejscu wcześniejszych zabudowań drewnianych. Na przestrzeni wieków był wielokrotnie przebudowywany oraz remontowany, a fundatorami kościoła byli m. in. Sobiescy, Potoccy, Zamoyscy, Kochanowscy i Poniatowscy. Przy ówczesnym klasztorze istniała biblioteka, po której niestety nie zachował się księgozbiór. Po kasacie klasztoru, na plebanię powołanej w 1884 roku parafii, zajęto budynek pobernardyński, pochodzący z II poł. XVI w. Razem z kościołem tworzy on zamknięty czworobok. Zespół poklasztorny tworzy także 1-piętrowa murowana oficyna, oraz ogród. Świątynia cieszy się popularnością m. in. dzięki rozwijającemu się kultowi św. Antoniego z Padwy, który zaprowadzili jeszcze Bernardyni. W prezbiterium znajduje się ołtarz z 1739 roku, z cudownym obrazem św. Antoniego Padewskiego oraz dziewiętnastowieczny obraz przedstawiający scenę Nawrócenia św. Pawła. W nawach bocznych i przybudowanej kaplicy znajdują się inne ciekawe ołtarze, a w nawie głównej renesansowe ławki i konfesjonały oraz drewniana ambona z rzeźbami św. Franciszka i Ewangelistów.

Obecny kościół gotycki pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej wzniesiono w miejscu drewnianego kościoła w  XV-XVI wieku. Początkowo kościół był świątynią jednonawową jednak dobudowano do niego od północy nawę boczną. Na przestrzeni wieków świątynia była kilkakkrotnie nawiedzana przez pożary. W 1814 roku spłonęła drewniana część wieży oraz gotyckie sklepienie kościoła, a następstwem tego zdarzenia jest niska i kwadratowa wieża kryta dachem namiotowym. Pod koniec XVIII wieku od strony południowej dobudowano kaplicę Matki Boskiej Różańcowej, a w 1926 r. zakrystię i kruchtę boczną. W barokowym ołtarzu głównym znajdują się obrazy przedstawiające  Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny z XVI II/XIX w., oraz Chrystusa Zbawiciela Świata z początku XX w. Na terenie przykościelnym znajduje się m.in  figura Najświętszego Serca Pana Jezusa z 1950 roku oraz grota Matki Bożej z Lourdes.

Budowę kościoła w 1757 roku podjął Stefan Garczyński, dziedzic zbąszyński. Po 20 latach ukończył budowę świątyni Edward Garczyński, brat Stefana. Konsekracja kościoła, której dokonał biskup Ignacy Raczyński, odbyła się w 1796 r. Kościół wyglądał wówczas inaczej niż obecnie, wieże były niższe, nie posiadały charakterystycznych kopuł. Budowniczym kościoła był Jan Handke z Leszna. W 1850 r. kościół strawił pożar. Spłonęły wówczas wieże, stopione zostały dzwony, zapadło się sklepienie. Po pożarze przystąpiono do budowy nowych wież, których kształt barokowy zachował się po dzień dzisiejszy. Pod koniec II wojny światowej kościół uległ poważnemu zniszczeniu. Szczególnie ucierpiała wieża zachodnia. Po wojnie staraniem ks. kan. dr. Jana Ściesińskiego i dzięki ofiarności wiernych kościół został odrestaurowany, w roku 1957 wnętrze otrzymało nową polichromię.

W latach 1742-1744, po przejęciu Śląska przez Prusy, protestanccy mieszkańcy, pomimo oporów ówczesnych właścicieli miasta, otrzymali prawo do postawienia domu modlitwy. Początkowo była to skromna budowla z szachulcową wieżą – dzwonnicą. Po roku 1784 powiększono jej korpus, a także zastąpiono dotychczasową dzwonnicę masywną, murowaną wieżą wzniesioną według projektu C.G. Langhansa. W 1845 r. dokonano rozbudowy świątyni, poprzez przedłużenie korpusu i dodanie dwóch wież mieszczących klatki schodowe. Po 1945 r. budynek otrzymał wezwanie NMP Szkaplerznej, a także dostosowano go do celów liturgii rzymsko – katolickiej. W ołtarzu głównym kościoła znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Szkaplerznej, przywieziony ze Śniatynia przez księdza Jana Puka i jego parafian. Kościół Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel (wcześniej Matki Bożej Szkaplerznej) funkcjonuje do dnia dzisiejszego.

Kościół OO. Bernardynów pw. Podwyższenia Krzyża Świętego – Sanktuarium Matki Bożej Piotrkowskiej. Bernardyni w Piotrkowie byli obecni jeszcze przez przed powstaniem klasztoru. W 1624 roku Florian Starczewski, szlachcic, a zarazem główny fundator klasztoru wykupił działkę w Piotrkowie, na której miała rozpocząć się budowa drewnianego kościoła oraz klasztoru.
1 czerwca 1625 roku za sprawą procesji nastąpiło uroczyste wprowadzenie Bernardynów do Piotrkowa. 13 lutego 1626 roku poświęcenia kościoła z upoważnienia arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Wężyka dokonał brat fundatora Wawrzyniec Starczewski. W tym samym czasie wkopano kamień węgielny pod budowę murowanej świątyni. Prace jednak rozpoczęły się dopiero w 1632 roku. W 1643 stanął kościół oraz w zasadniczych zrębach klasztor w stylu barokowym.

Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Św., czyli tczewska fara jest najstarszym zabytkiem Tczewa. Zbudowana jest w stylu gotyku nadwiślańskiego. Już od ponad 750 lat w panoramę miasta wpisana jest jej dostojna i monumentalna sylwetka. Kościół tczewski wraz z kościołem parafialnym p.w. Św. Piotra i Pawła w Pucku jest najstarszą pamiątką budownictwa sakralnego na Pomorzu. Zanim wybudowano murowaną świątynię, parafia posiadała drewniany kościółek, który podczas napadu Prusów w 1224 roku uległ spaleniu. Najstarszą częścią kościoła jest dolna część wieży, która dawniej miała służyć jako przedsionek oraz schronisko dla żebraków natomiast górna platforma jako strażnica wojenna.  Jednym z najcenniejszych zabytków fary jest krzyż relikwiarzowy z cząstką Krwi Pańskiej. Najprawdopodobniej relikwia ta trafiła do Tczewa za pośrednictwem Krzyżaków. Możliwe, że darczyńcą był któryś z książąt pomorskich, a nawet założyciel miasta książę Sambor II. Sam kościół farny wiele razy ulegał spaleniu w 1433 roku, 1577 roku i w 1982 roku. W tczewskiej farze znajduje się wiele cennych zabytków do których można zaliczyć: kamienną chrzcielnicę pochodzącą jeszcze z XII wieku. W nawie północnej znajduje się tzw. Kaplica Świętych Niewiast, a w niej gotyckie malowidło z końca XIV wieku przedstawiające święte niewiasty, które można zidentyfikować po trzymanych w ich rękach atrybutach: św. Elżbietę, św. Helenę, św. Katarzynę, św. Jadwigę, św. Dorotę, św. Genowefę, św. Barbarę i  św. Irenę. W tej kaplicy wyeksponowana jest tczewska Pieta z pierwszej połowy XV wieku. To jeden z najcenniejszych zabytków tego kościoła.

Należący do Szlaku Architektury Drewnianej zabytkowy kościół o konstrukcji zrębowej wzniesiony został w roku 1779 w Przyszowicach koło Gliwic, skąd w latach 1957–58 przeniesiono go do Istebnej. Do roku 1967 nie pełnił on tu funkcji sakralnej, ale muzealną, co bardzo smuciło tutejszych mieszkańców. Dopiero począwszy od Wigilii Bożego Narodzenia roku 1970 w świątyni zaczęto regularnie odprawiać niedzielne Msze Święte, a w roku 1983 erygowano tutejszą parafię!Obiekt otoczony jest niskim daszkiem, pełniącym funkcję sobót. Od frontu znajduje się kruchta, a nawa przechodzi w trójboczne, węższe od niej prezbiterium. Świątynię nakrywa gontowy dwuspadowy dach z wieżyczką na sygnaturkę. Wewnątrz barokowy biały ołtarz z XVIII – wiecznym obrazem Ukrzyżowanie oraz barokowa ambona z roku 1697 ozdobiona płaskorzeźbami czterech Ewangelistów.

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego jest najstarszym zabytkiem miasta Sławkowa. Prowadzone w latach 90. ubiegłego stulecia badania archeologiczne ujawniły, że najstarsze groby na otaczającym kościół cmentarzysku pochodzą jeszcze z wieku XII, a więc z czasów poprzedzających budowę tej świątyni oraz założenie miasta. Początki kościoła sięgają wieku XIII, kiedy to powstało ceglane prezbiterium, wybudowane w stylu przejściowym romańsko – gotyckim, nakryte sklepieniem krzyżowo – żebrowym. Kamienna nawa główna jest elementem nieco młodszym – pochodzi z XIV stulecia. Najmłodsza jest wieża, której chronologię można odnieść do początku nowożytności. Wnętrze kościoła ma wystrój późnobarokowy z elementami rokokowymi i klasycystycznymi – wzrok przykuwają, pochodzącez XVIII wieku pięknie zdobione ołtarze oraz ambona. Pokrywająca ściany polichromia została wykonana w II połowie XIX wieku. Na szczególną uwagę zasługuje wmurowana w południową ścianę prezbiterium płyta nagrobna starosty sławkowskiego, Sebastiana Nieszkowskiego, zmarłego w roku 1603 oraz przyścienny pomnik biskupa krakowskiego i księcia siewierskiego Kajetana Ignacego Sołtyka z końca XVIII wieku, znajdujący na północnej ścianie nawy głównej.

Protestancki kościół w Jaworze został wybudowany w latach 1654 – 1655 w konstrukcji ryglowej z drewna, słomy i gliny według projektu Albrechta von Saebischa. Kościół Pokoju powstał w następstwie pokoju westfalskiego kończącego wojny trzydziestoletnie. Na terenie Śląska prawo posiadania tego typu świątyń przyznano jedynie luteranom w Głogowie, Jaworze i Świdnicy. Ukończona w 1655 roku świątynia mogła pomieścić ok. 6 tys. osób zarówno w długiej na 43 metry nawie głównej jak i nawach bocznych. Wyposażenie kościoła nie od razu było kompletne. Jako pierwsze pojawiły się w nim drewniana chrzcielnica, ławy oraz krzesła. W 1670 roku  wstawiono ambonę wykonaną przez Mathiasa Knote, a dwa lata później ołtarz wykonany  przez Martina Schneidera. Po 53 latach od ukończenia budowy kościoła została wzniesiona kościelna wieża, w której obecnie mieści się wejście do świątyni. Górna część wieży nakryta barokowym hełmem mieści dzwonnicę z trzema dzwonami. Kościół Pokoju w Jaworze jest największą drewnianą budowlą sakralną na świecie. W 2001 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Kościół Pokoju pw. św. Trójcy, wpisany od 2001 roku na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO, a od 2017 roku także na listę Pomników Historii RP jest uważany za największą drewnianą świątynię Europy, gdyż w swoim wnętrzu może pomieścić ok. 7500 osób. Jednocześnie jest to jeden z dwóch Kościołów Pokoju zachowanych na świecie. Drewniana budowla o konstrukcji szachulcowej wybudowana została na planie krzyża greckiego w latach 1656 – 57 na mocy pokoju westfalskiego kończącego wojnę 30 – letnią, który przyznawał mieszkającym na Śląsku luteranom prawo wybudowania trzech kościołów. Jednak zgoda ta narzucała budowniczym pewne ograniczenia. Przede wszystkim świątynie nie mogły posiadać wież i musiały powstać z gliny, drewna i słomy, tak aby można było je łatwo zniszczyć i uniemożliwić kryjówkę potencjalnym napastnikom. Wnętrze kościoła zachwyca barokowym wystrojem, a na szczególną uwagę zasługują dwa zespoły barokowych organów – „małe” nad ołtarzem oraz „duże” na ścianie zachodniej. Do najcenniejszych elementów barokowego wyposażenia należy także jego główny ołtarz ze sceną chrztu Chrystusa i ambona, a także loże rodowe zasłużonych mieszczan i władców ziemi świdnickiej. Kościół otoczony jest zespołem zabytków Placu Pokoju: drewnianą dzwonnicą, domem stróża, plebanią i zabytkowym cmentarzem ewangelickim. 

Kościół Przemienienia Pańskiego w Iławie to najstarsza i najcenniejsza zachowana budowla w mieście. Kościół został wkomponowany w południowo-wschodni kąt murów miejskich. Zbudowany został w latach 1317-1325 w miejscu, gdzie uprzednio znajdowała się kaplica. W roku 1550 zbudowano wieżę, zaś w 1624 r. dobudowano kruchtę. Najpiękniejsze elementy architektoniczne widoczne są gołym okiem: zakończone wimpergami słupki znajdujące się na dachu, nisze, wąskie i długie okna, przypory oraz wieża.  Warto zapoznać się z całą aurą wokół kościoła, którą tworzy budulec - czerwona cegła oraz zieleń wkomponowana w otoczenie świątyni. Nierozerwalnie z kościołem, który niegdyś stanowił część miejskich fortyfikacji, związane są mury miejskie, które zostały zbudowane około połowy XIV wieku. Prawdopodobnie elementami murów było 5 baszt i 2 bramy: Lubawska i Prabucka. Obecnie mury zachowały się tylko fragmentarycznie i na kilku odcinkach. Mury zostały wzniesione częściowo z kamienia polnego i łamanego, między którym znajduje się zaprawa wapienna. Widoczne są także fragmenty murów wykonane z cegły.

Klasztor Redemptorystów przy ul. Karolkowej 49 w Warszawie na Woli został założony w 1926 r. Kamień węgielny pod kościół przy tym klasztorze położono w 1931 r.. Zbudowano go wg projektu Stanisława Marzyńskiego. Konsekracji dokonał w 1933 r. Ks. Kard. Aleksander Kakowski. 6 Sierpnia 1944 r., w czasie Powstania Warszawskiego kościół został zbombardowany. Martyrologia ludności dzielnicy Wola w Warszawie rozpoczęła się już 1 sierpnia 1944 r. W dniach 5-7 sierpnia hitlerowcy wymordowali około 50 tysięcy Polaków. Cała Wspólnota klasztoru, tj. 30 współbraci, została wymordowana, a dom i kościół spalone. Zbrodni dokonali Niemcy, a także podlegli im Kałmucy, Rosjanie, Azerowie i Kozacy. Na zewnętrznej ścianie kościoła znajduje się tablica upamiętniająca to tragiczne wydarzenie. Po wojnie kościół odbudowano, a klasztor powiększono o jedną kondygnację. W latach 90-tych w kościele zostały wmurowane i poświęcone tablice upamiętniające bohaterską walkę żołnierzy i harcerek w Powstaniu Warszawskim. W roku 2000 dziedziniec przed kościołem został przekształcony w plac pamięci Męczenników Warszawskiej Woli.

Kościół św. Mikołaja wybudowany został jako świątynia kultu prawosławnego Greków zamojskich. W XVIII wieku wskutek wojen kupcy wrócili do Grecji, a kościół przeszedł na własność Ordynacji Zamojskich. W 1706 r. Anna z Gielińskich Zamojska oddała cerkiew bazylianom unitom. Ci rozwinęli działalność misyjną dla wiernych obu obrządków. Po zniesieniu diecezji chełmińskiej w 1875 r. ówczesny rząd carski oddał kościół w zarząd miejscowym prawosławnym. Kościół pozostał w ich rękach do 1915 r., kiedy to wobec zbliżających się wojsk austriackich miejscowy pop opuścił miasto, a kościół stał nieczynny. W 1918 roku kościół stał się świątynią szkolną pod wezwaniem św. Stanisława Kostki. W 1934 roku ordynariusz lubelski bp Fulman oddał kościół Zgromadzeniu Najświętszego Odkupiciela (Redemptorystom), które zaprosił do swojej diecezji. Redemptoryści obok kościoła wybudowali swój klasztor, a następnie zostali pozbawienia kościoła i klasztoru przez władze niemieckie. Kościół i klasztor zostały odzyskane przez Redemptorystów w 1944 roku. Kościół reprezentuje dwa style: renesansowy i barokowy. Pierwotnie do kościoła prowadziła brama pod wieżą, ze skromnym portalem barokowym, kutym w kamieniu. Obecny przedsionek jest późniejszą dobudówką. Wnętrze świątyni jest jednonawowe zwieńczone żebrowaną kopułą renesansową z tzw. latarnią. Wieża kościoła miała charakter baszty obronnej.

Parafia w Komornikach należała do najdawniejszych posiadłości biskupstwa poznańskiego. Obecny kościół parafialny pw. św. Andrzeja Apostoła powstał na początku XX wieku, w wyniku rozbudowy, która miała miejsce w latach 1911-1912. Ze starego gotyckego kościoła zbudowanego w tym miejscu prawdopodobnie w XV wieku, pozostało jedynie prezbiterium z ołtarzem głównym wykonanym przez sztukatorów włoskiego pochodzenia. Do prezbiterium dobudowano nawę środkową i nawy boczne, w których powstały dwa nowe ołtarze autorstwa Władysława Marcinkowskiego oraz ołtarz patrona parafii, a także malowidła Z. Piechowiaka. Malowidła w nawie głównej to dzieło Stanisława Jareckiego, a w prezbiterium Wiktora Gosieckiego. Z dawnego wyposażenia zachowała się ponadto osiemnastowieczna rokokowa chrzcielnica i zabytkowe XX wieczne organy o przepięknym brzmieniu. W nowo wybudowanej wieży kościelnej umieszczono trzy dzwony, przy czym czas wojen przetrwał największy z nich poświęcony św. Andrzejowi Apostołowi. Z okresu II wojny światowej pochodzi także pamiątkowa tablica z brązu poświęcona pamięci  poległych, zamordowanych i zaginionych mieszkańców gminy Komorniki.

UWAGA! Zwiedzanie kościoła możliwe w każdą sobotę, w godz.10:00-12:00 po wcześniejszym kontakcie telefonicznym pod nr 693 885 092.