Lista znaczków

Schronisko PTTK "Pod Biskupią Kopą" im. Bohdana Małachowskiego to jedyne schronisko w Górach Opawskich. Położone jest na wysokości 850 metrów n.p.m., w pobliżu szczytu Biskupiej Kopy na terenie Parku Krajobrazowego Gór Opawskich. Inicjatorem wybudowania schroniska było Śląskie Sudeckie Towarzystwo Górskie. Oficjalne otwarcie nastąpiło w lipcu 1924 r., a obiekt otrzymał wówczas nazwę Schroniska Górnoślązaków. Po 1945 r. schronisko otrzymało nazwę "Pod Biskupią Kopą", a w 1964 r. imię Bohdana Małachowskiego, krakowskiego działacza turystycznego. Pierwszym polskim właścicielem zostało PTTK z Katowic, a od 1992 właścicielem jest wrocławski oddział PTTK. Obiekt dysponuje 50-cioma miejscami noclegowymi w pokojach dwu i wieloosobowych, salą restauracyjną na 65 miejsc oraz salą konferencyjną i miejscem do organizacji pikników. Atrakcyjne położenie schroniska na skrzyżowaniu kilku szlaków turystycznych daje wiele możliwości uprawiania turystyki zarówno pieszej jak i rowerowej.

Położone jest w Beskidzie Śląskim na wysokości 1257 m n.p.m. Zostało wybudowane w 1933 r. i zmodernizowane w roku 1998. Oferuje 26 miejsc noclegowych, a także bufet, ściankę wspinaczkową, strzelnicę sportową. Do schroniska przylega taras widokowy, skąd dostrzec można Babią Górę, Pilsko, a przy dobrych warunkach pogodowych – Tatry. Tuż obok znajdują się trzy stoki trasy narciarskie, w tym najdłuższa w kraju (5200 m). Dotrzeć można zarówno szlakami turystycznymi ze Szczyrku i Buczkowic, jak i wyciągiem krzesełkowym.

Schronisko jest położone na wysokości 1258 m n.p.m., 10 minut drogi od innego schroniska – Samotni. Jest uważane za najstarsze schronisko w Polsce, gdyż pierwsza wiadomość pochodzi z 1642 r. Pierwsi właściciele słynęli ze znakomitej nalewki na szyszkach i gry, na rogu bądź trąbie, na powitanie i pożegnanie gości. Budynek w obecnym kształcie wzniesiono w roku 1906. Oferuje 140 miejsc noclegowych. Przy schronisku funkcjonuje szkółka narciarska. Znajduje się tu węzeł szlaków prowadzących na Śnieżkę, Karpacza Białego Jaru oraz Świątyni Wang.

Obiekt zbudowany został na wzór tyrolskiej bacówki w 1823 roku. Początkowo pełnił rolę leśniczówki, później był rezydencją właścicieli pobliskich Karpnik. Od roku 1950 funkcjonuje jako schronisko turystyczne. „Szwajcarka” położona jest na wysokości 520 m n.p.m. w płytkim siodle na wschodnim zboczu Krzyżnej Góry, w Górach Sokolich na terenie Rudawskiego Parku Krajobrazowego. Sprzed schroniska roztacza się ładny widok na wschodnią część Karkonoszy. Miejsce to stanowi doskonały punkt wypadowy w Rudawy Janowickie i Góry Sokole. Najwyższe i najbardziej charakterystyczne w tutejszym krajobrazie są Krzyżna Góra (654 m) oraz Sokolik (642 m). Znakowane szlaki turystyczne umożliwiają uprawianie górskiej turystyki pieszej, rowerowej i narciarskiej. Schronisko jest także bazą dla uprawiania wspinaczki skałkowej – Góry Sokole są jednym z najlepszych terenów wspinaczkowych w Polsce. Obiekt oferuje noclegi w pokojach 2, 4 i wieloosobowych w standardzie turystycznym, całodzienne wyżywienie oraz organizację imprez.

Schronisko Trzy Korony wybudowano na przełomie lat 1929 i 1930 przez Komisję Turystyczną Województwa Śląskiego, według projektu dyrektora szkoły budowlanej w Katowicach. Do roku 1939 ośrodek stanowił kolonię wycieczkową dzieci szkolnych ze Śląska, mieścił także stację noclegową Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego.  W czasie II wojny światowej Niemcy wykorzystywali je jako strażnicę graniczną, taką też funkcję pełniło bezpośrednio po wojnie. Potem, do 1962 r. służyło jako dom wypoczynkowy dla żołnierzy WOP. Od roku 1965 był to dom wczasowy oddziału PTTK przy dawnej Hucie im. Lenina. W roku 1973 budynek stał się własnością PTTK, które przeprowadziło remont obiektu. Schronisko posiada  50 miejsc noclegowych w wyposażonych w łazienkę pokojach 2, 3, 4 i 5 osobowych, a także restaurację serwującą dania kuchni polskiej oraz regionalne. Z pokoi Schroniska rozciągają się malownicze widoki na pobliski szczyt Trzy Korony, przełom Dunajca, Czerwony Klasztor oraz Tatry Bielskie po Słowackiej stronie.  Wyglądając przez okno można zobaczyć spływające flisackie tratwy. Położenie schroniska (470 m n.p.m.) sprawia, że jest ono doskonałą bazą wypadową na wycieczki górskie, rowerowe czy też wypady narciarskie. Bliskość pieszego przejścia granicznego pozwala także na przemierzanie słowackich szlaków.

Schronisko PTTK w Komańczy położone jest w Komańczy-Letnisku. Budynek schroniska to zbudowana w latach 1933-34 drewniana willa letniskowa. Budynek był dzierżawiony przez PTTK, a od 1964 roku stał się jego własnością. Na początku lat siedemdziesiątych, a później pod koniec lat 90-tych w schronisku przeprowadzono liczne remonty, dzięki czemu gruntownie je zmodernizowano. Obok schroniska wybudowano także domki kempingowe. Obecnie schronisko posiada 23 miejsca noclegowe w budynku głównym i 25 miejsc w pięcioosobowych domkach. Oprócz noclegów i wyżywienia na miejscu oferowana jest możliwość pieczenia barana lub dzika, a także organizacji imprez okolicznościowych. Turystom umożliwia się także przejażdżki końmi huculskimi, a zimą udział w kuligach.

Schronisko to, jak nazwa wskazuje, położone jest nad brzegiem Morskiego Oka w Tatrach. Położone jest na wysokości 1410 m n.p.m. i składa się z dwóch części – Starego i Nowego Schroniska. Posiada ponad 100 – letnią tradycję. Pierwsze schronisko powstało w 1874 roku. Po wielu przemianach i remontach Nowe Schronisko to niezwykle wygodny i nowoczesny obiekt, w którym znajduje się 35 miejsc noclegowych. Z kolei Stare Schronisko pełni rolę noclegowni, w której schronienie może znaleźć 43 turystów w pokojach wieloosobowych. Pomimo znacznego oddalenia od Zakopanego ruch turystyczny jest bardzo wysoki, a schronisko cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem.

Schronisko wybudowano w 1934. Wiosną 1945 r. zostało trafione pociskami artyleryjskimi i następnie rozszabrowane. Niszczało do 1964 r., kiedy to podjęto decyzję o jego generalnym remoncie. Położone jest na wysokości 1236 m n.p.m., w pobliżu szczytu Wielkiej Raczy w Beskidzie Żywieckim. Schronisko oferuje do 50 miejsc noclegowych, bufet, saunę fińską oraz wypożyczalnię rakiet śnieżnych. Obok znajduje się węzeł szlaków turystycznych prowadzących ze Zwardonia, Rycerki Kolonii, Przełęczy Przegibek oraz Oszczadnicy.

Schronisko górskie im. Zygmunta Scheffnera w Górach Sowich. Położone jest na wysokości 740 m n.p.m. Jest to jedno z nielicznych schronisk przedwojennych. Obiekt jest piętrowy, hol wejściowy znajduje się w parterowej przymurówce, przylegającej do głównej części schroniska – znajduje się tam m.in. świetlica. Po wojnie zostało uruchomione dopiero w 1956 dzięki inicjatywie Zygmunta Scheffnera. Na początku lat 60. XX wieku częściowo je przebudowano i zwiększono liczbę miejsc do 44. Obiekt stoi na północno-zachodnim stoku Rymarza.Schronisko znajduje się powyżej dolnej stacji wyciągu narciarskiego na stoku Rymarza. Obok jest weekendowa stacja GOPR.

Budynek schroniska znajduje się poniżej szczytu Wielkiego Stożka (978 m. npm.), tuż przy grzbiecie pasma Czantorii i Stożka w Beskidzie Śląskim, stanowiącego jednocześnie granicę Polsko - Czeską. Jest to najstarsze polskie schronisko w Beskidzie Śląskim. Otwarcie schroniska nastąpiło 9 lipca 1922 r. Od czasu gruntownego remontu w latach 60-tych jego kształt i wygląd praktycznie nie uległy zmianie. Z okien jadalni rozciągają się wspaniałe widoki w kierunku wschodnim na Dolinę Wisły, a z samego szczytu Stożka można zobaczyć najwyższym w Polsce szczyt Beskidu Śląskiego - Skrzyczne oraz masyw Baraniej Góry, a w sprzyjających warunkach pogodowych - Tatry. Schronisko posiada w swojej ofercie 72 miejsca noclegowe. W lecie można odpocząć w ogródku zacienionym parasolami. Z okolic schroniska odchodzi wiele ciekawych i widokowych szlaków turystycznych, a także wyciąg krzesełkowy.

Kamieńczyk to pierwsze prywatne schronisko wybudowane po II wojnie światowej. Położone w pobliżu najwyższego wodospadu Sudetów – wodospadu Kamieńczyk, na wysokości 840 m n.p.m. Wodospad, od którego pochodzi nazwa schroniska, można podziwiać z tarasu widokowego lub po zejściu do wąwozu o głębokości 30 m. Stanowi idealną bazę wypadową na Szrenicę, a także w inne rejony Karkonoszy. Schronisko dysponuje 19 miejscami noclegowymi. Do użytku gości oddany został bufet oraz sala z kominkiem, a także osobny szałas na około 90 osób, w którym organizowane są imprezy plenerowe.

Schronisko „Soszów” położone jest tuż przy granicy polsko – czeskiej na zachód od Wisły w siodle pomiędzy Wielkim i Małym Soszowem,  bezpośrednio przy szlaku turystycznym Czantoria-Stożek . Powstało w 1932 roku, a wybudował je Paweł Polok, który w tym czasie prowadził tutaj prywatne schronisko. W późniejszych latach obiekt prowadziła córka Poloka, Anna wraz z mężem Janem Gajdzicą. Na początku II wojny światowej Gajdzica został wywieziony na przymusowe roboty, a w 1944 roku powołano go do niemieckiej armii, skąd zdezerterował, by do końca wojny pozostawać w ukryciu. Wykorzystując nieobecność gospodarza zabrzański Beskiden-Verein wymusił na żonie Gajdzicy dzierżawę obiektu, który później próbowano także bezskutecznie przejąć i pozbyć się dotychczasowych właścicieli. Po wojnie schronisko rozbudowano, natomiast w 1947 roku utworzono w nim stację turystyczną Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Cieszynie. W 1979 roku obiekt ponownie przeszedł w prywatne ręce. Obecnie Schronisko posiada 33 miejsca noclegowe. W jego pobliżu znajduje się górna stacja kolejki linowej i narciarskie szlaki zjazdowe.

Schronisko na Koziej Górze utworzono w 1912 roku po przekształceniu małej chaty robotników leśnych. Zostało rozbudowane w latach 20. Położone tuż pod szczytem Koziej Górki, na wysokości 683 m n.p.m., w Beskidzie Śląskim. Oferuje 28 miejsc noclegowych, a także bufet, plac zabaw, wycieczki konne i rowerowe. Niedaleko znajdują się ruiny niegdyś najdłuższego w Europie toru saneczkowego, który prowadził aż do Cygańskiego Lasu. Dotrzeć tutaj można szlakami turystycznymi z Bielska Białej. W pobliżu schroniska rozpościera się panorama miasta.

Ścieżka Geoturystyczna - Dawna Kopalnia Babina położona jest w obszarze dawnej podziemnej i odkrywkowej kopalni węgla brunatnego oraz iłów ceramicznych. Wydobycie na skalę przemysłową prowadzone była tutaj w latach 1920-1973. Ścieżka Geoturystyczna Znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Łęknicy, w południowej części Geoparku Łuk Mużakowa. Ścieżka ma długość około 5 km i przebiega przez fragment obszaru należącego do przedwojennej kopalni Babina oraz powojennej kopalni Przyjaźń Narodów – Szyb Babina. Trasa ścieżki prowadzi przez miejsca, gdzie znajdowały się szyby kopalni podziemnej, następnie odgałęzia się w stronę źródła kwaśnych wód żelazistych, przechodzi przez zapadliska kopalni podziemnej, dalej przebiega przez rejon wydobywania iłów ceramicznych oraz przecina bardzo ładnie wykształconą morenę polodowcową. Ścieżka Geoturystyczna - Dawna Kopalnia Babina jest obszarem unikatowym w skali całego kraju. Obszar pokopalniany znajduje się obecnie pod ochroną i jest miejscem wielu obserwacji badawczych.

Sieradzki Park Etnograficzny położony jest między Żegliną, a Zalewem Paradzianka, w pobliżu Wzgórza Zamkowego. Powstanie tej placówki należy przypisać inicjatywie Zofii Neyman, wieloletniemu kustoszowi i kierownikowi Muzeum Okręgowego w Sieradzu. Sieradzki skansen to miejsce, w którym znajdziemy wiele elementów lokalnej zabudowy historycznej, ale także elementy wyposażenia wnętrz i narzędzia rolnicze. Wśród licznych eksponatów na uwagę na pewno zasługuje pochodzący ze Zgierza Dom Tkacza czy zagroda lokalnego rzeźbiarza Szczepana Muchy z domem mieszkalnym, pracownią i obórką. Poza rzeźbami ustawionymi w obejściu artysty, który rzeźbił w drewnie głównie postacie ludzi i diabłów, zwiedzający mogą podziwiać wyjątkowy rzeźbiony płot. Charakterystyczna dla tych terenów i równie godna uwagi jest zagroda polna, na którą składa się chałupa, stodoła oraz obórka z wozownią i spichlerz. Ale to tylko nieliczne eksponaty, spośród wielu, które można zobaczyć zwiedzając to niezwykle urokliwe miejsce.

Znajdują się one w północnym fragmencie stoliwa Gór Stołowych między Batorowem i Karłowem. Jest to grupa oryginalnie ukształtowanych form skalnych, rozrzuconych na długości ok. 2 km i na wysokości ok. 680-700 m n.p.m. Jest to grupa oryginalnie ukształtowanych skał przybierających kształty grzybów, maczug, baszt i bram, a nawet całych murów skalnych. Szereg form skalnych posiada własne nazwy są to np.: "Borowik", "Skalne Wrota", "Zrośnięte Grzyby", "Pingwinki", "Piętrowe Grzyby". Skały rozmieszczone są w różnym zagęszczeniu i często ustawione piętrowo na sobie. „Skalne Grzyby” zbudowane są z piaskowców, które uległy erozji oraz nieprzepuszczających wody margli i łupków. 

Skansen archeologiczny w Mrówkach znajduje się ukryty w lesie na półwyspie jeziora Kownackiego. Jest to otoczona bagnami i dodatkowo fosą,  trudno dostępna „fortalicja”, zwana w nomenklaturze archeologicznej „gródkiem stożkowatym”. Jest to przykład wczesnego założenia mieszkalno – obronnego. Gródek odkryty w roku 1923, zbadany wykopaliskowo został dopiero w latach 1971-1972. Założenie obronne zrealizowano wznosząc potężny, stożkowaty kopiec o wysokości 7 m. W wyniku badań wykopaliskowych na szczycie kopca w części południowo zachodniej odsłonięto pozostałości pięciobocznej wieży (dł. boku ok. 3 m), o wybrukowanym wnętrzu, która była główną budowlą gródka. Na północ od niej odkryto piwniczkę, która prawdopodobnie znajdowała się pod drugim budynkiem, a na południe pozostałości kuźni. Całość szczytu była otoczona palisadą. Gródek był zamieszkiwany od końca XIII do połowy XIV w. W połowie tego stulecia obiekt uległ spaleniu prawdopodobnie w wyniku jakichś walk. W roku 1973 gródek został zamieniony na skansen archeologiczny udostępniany zwiedzającym w okresie od kwietnia do września.

Gminny Skansen Maszyn i Urządzeń Rolniczych w Podmoklach Małych, działa przy Zespole Edukacyjnym im. Franciszka Sarnowskiego. Prace nad powstaniem skansenu trwały 3 lata, natomiast jego otwarcie miało miejsce w czerwcu 2007 roku. Skansen powstał przy udziale środków z Funduszu Mikroprojektów Inicjatywy Wspólnotowej Interreg IIIA Euroregionu Sprewa- Nysa- Bóbr. W latach 2009-2010 miała miejsce rozbudowa skansenu. W zbiorach skansenu znajduje się ok. 200 dawnych maszyn i urządzeń rolniczych, w tym dużo z okresu międzywojennego. Wśród zbiorów można zobaczyć m.in. zrekonstruowany, XIX-wieczny piec chlebowy oraz wiatrak typu „koźlak” z 1850 r., który został przeniesiony z Potrzebowa (woj. wielkopolskie) przez entuzjastów skupionych w Stowarzyszeniu Rozwoju i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Regionu „Przyjaźni Podmoklom”. Integralną częścią skansenu jest Izba Pamięci, znajdująca się w budynku szkoły, która jest bogato wyposażona w archiwalne dokumenty mówiące o historii mieszkańców Podmokli Małych i Podmokli Wielkich. W roku 2019 nastąpiła kolejna rozbudowa skansenu o dodatkowe wiaty dla urządzeń i maszyn. Skansen znajduje się na Lubuskim Szlaku Wina i Miodu.

Skansen Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach to obowiązkowy punkt każdej wycieczki do Zabytkowej Kopalni Srebra.  To jedna z największych w Polsce kolekcji zabytkowych maszyn parowych i lokomotyw. Najstarszą z nich wyprodukowano w 1883 roku. Na obszarze o powierzchni około 1 hektara, znajdują się takie eksponaty jak: walec drogowy, dźwig kolejowy, lokomobila, liczne parowozy, agregat prądotwórczy, pompy parowe oraz maszyny wyciągowe.  Lokalizacja skansenu nawiązuje do historii tarnogórskiego górnictwa. Oprócz maszyn napędzanych siłą pary, na terenie skansenu znajdują się również inne ciekawe eksponaty,  jak np. koło wodne, które ma aż 4 metry średnicy i jest wierną rekonstrukcją koła wodnego z XVII wieku. W skansenie znajdują się również kamienie graniczne pól górniczych z XIX wieku, które wyznaczały kiedyś granice rejonów wydobywczych.

Skansen Bojowy I Armii Wojska Polskiego w Mniszewie, usytuowany jest na Mazowszu w Gminie Magnuszew. Został oddany do użytku 16 października 1977 r. w celu upamiętnienia ciężkich walk, stoczonych w obronie przyczółka warecko-magnuszewskiego w okresie od 9 sierpnia do 12 września 1944 r. przez żołnierzy 3 Pomorskiej Dywizji Piechoty oraz 1 Warszawskiej Brygady Kawalerii. Ekspozycja Skansenu składa się z trzech części: pomnikowej, kompanijnego odcinka obrony oraz wystawy sprzętu bojowego i inżynieryjno-saperskiego. W 2014 r. został wybudowany nowoczesny pawilon wystawienniczy - Centrum Kultury i Tradycji Historycznej. Budynek swoją oryginalną i surową architekturą, przypomina wkomponowany w skarpę betonowy schron. Co roku w lipcu w Skansenie organizowane są Pikniki Militarne, podczas których odbywają się inscenizacje wydarzeń wojennych. Na terenie Skansenu znajdują się dwie ścieżki edukacyjne: „Śladami Celtów - Nadwiślańska Nekropolia” oraz „Historia umundurowania i uzbrojenia Wojska Polskiego z okresu II Wojny Światowej”.

Skansen w Pobiedziskach należy do najstarszych parków miniatur w Polsce. Uroczyste otwarcie nastąpiło w maju 1998 roku i uświęciło obchody 950-lecia Pobiedzisk. Budowa pierwszych miniatur rozpoczęła się jednak już znacznie wcześniej bo w roku 1991. Park położony jest przy historycznym Szlaku Piastowskim w połowie drogi między Poznaniem, a Gnieznem, 1,5 km od Pobiedzisk. Podstawową funkcją skansenu jest ukazanie struktury przestrzennej Szlaku Piastowskiego w jego dzisiejszym i częściowo historycznym kształcie. Makiety przedstawiają: ratusze, pałace, kościoły, grody itp. i są wierną kopia oryginałów z zachowaniem wszelkich detali. Wszystkie budowle wykonane są w skali 1:20. Teren skansenu to nie tylko miejsce dla pasjonatów historii, to również miejsce wspaniałego wypoczynku wśród otaczającej przyrody.

Jedna z atrakcji hotelu- skansenu "Olandia" - zabytkowy 160 letni wiatrak typu "Holender".  Ciekawostką jest, że to jeden z dwóch wiatraków typu Holender w Polsce. Przeniesiony z Niegocina k/Mławy. W czerwcu 2012 roku odbyła się translokacja zabytkowego wiatraka typu "Holender". Rozbiórka rozpoczęła się w Niegocinie koło Mławy. Ma ośmiokątną podstawę, trzy piętra, blisko 13 metrów wysokości i średnicę 6 metrów przy nasadzie. Historia tego wiatraka sięga 1860 roku. Po II wojnie światowej, w 1947 roku trafił do Niegocina pod Mławą. W 1962 roku zarejestrowano go jako zabytek. Z Niegocina trafił właśnie do Olandii. Znajdował się więc na szlaku wędrówki osadników olenderskich między XVI a XVIII wiekiem z Żuław Wiślanych, aż do Puszczy Noteckiej. Olenderski Holender przebył więc dokładnie taką samą drogę, jak niegdyś osadnicy olenderscy na nasz teren. Dziś po translokacji wiatrak stoi w centralnym miejscu Olandii, cieszy oczy turystów i jest znakiem rozpoznawczym sierakowsko-międzychodzkiej krainy.

Ciekawa historia odbudowywanego wiatraka sięga 1754 roku, w którym w miejscowości Przysiołek Sowa (dziś Władysławowo) został wybudowany w pierwotnej wersji. W 1930 roku odbudowano go na bazie innego zakupionego Paltraka z miejscowości Noć, zbudowanego pierwotnie w okolicach Jeziora Gopło w 1880. Wiatrak z Noci był wcześniej wykorzystywany na Jeziorze Gopło, jako pływający młyn. Krążył na barce po okolicznych wsiach i był wykorzystywany przez miejscowych rolników do mielenia zboża. Jego zasadniczą częścią są obracane wiatrem śmigi (czyli skrzydła), które z kolei wprawiają w ruch urządzenia do mielenia ziarna. Paltrak, w odróżnieniu od wiatraka typu holenderskiego, którego tylko górna część jest ruchoma, obraca się w kierunku wiatru w całości. Wiatrak stoi na podstawie o wymiarach 7x7 m. Wraz ze śmigami (skrzydłami) ma 18,9 m wysokości. Bez śmigów 12,6 m. Same śmigi mają rozpiętość 18 m. Znajdują się w nim trzy kondygnacje. Na jego wybudowanie potrzeba było około 70 metrów sześciennych drewna. We wnętrzu znajdzie miejsce muzeum młynarstwa, które ma być kolejną atrakcją regionu. Jest wizytówką nie tylko pobliskiej Olandii w Prusimiu, ale i całej Krainy 100 Jezior.

Oficjalne otwarcie Skansenu Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim odbyło się 14 października 2018 r. Na terenie Skansenu można zobaczyć wyremontowany dawny kościół ewangelicko–augsburski, pobliski odnowiony cmentarz, a także typowe dla osadnictwa olenderskiego zabudowania gospodarskie wraz z wyposażeniem: jednobudynkowy tzw. langhoff, łączący część mieszkalną ze stodołą i oborą, który został przeniesiony z miejscowości Kępa Karolińska oraz, pochodzący z miejscowości Białobrzegi, zespół obiektów składający się z budynku mieszkalnego, stodoły oraz budynku powidlarni, służącej także jako suszarnia owoców. Wyremontowany został także istniejący budynek szkoły. We wnętrzach budynków powstały stałe ekspozycje prezentujące tradycyjne ich wyposażenie, oczywiście olenderskie, zarówno w części mieszkalnej jak choćby sypialnia, jak i w części gospodarczej, gdzie znalazł się sprzęt rolniczy. Wszystkie pamiątki po Olendrach zostały pozyskane od mieszkańców dawnych olenderskich osad w trakcie badań terenowych.

Skansen Rzeki Pilicy powstaje od 2000 roku i jest pierwszym w Polsce muzeum na wolnym powietrzu poświęconym rzece. Początkowo działał jako muzeum społeczne, którym opiekowało się Stowarzyszenie Przyjaciół Pilicy i Nadpilicza (pomysłodawca i twórca placówki). Od 19 kwietnia 2005 roku Skansen funkcjonuje jako samorządowa instytucja kultury, podlegająca bezpośrednio Urzędowi Miasta w Tomaszowie Mazowieckim. Podstawowym i konsekwentnie realizowanym założeniem Skansenu Rzeki Pilicy jest tworzenie placówki żywej, w której przyrodę i historię rzeki oraz przestrzeń kulturową, jaką ona wytworzyła, można poznawać wszystkimi zmysłami. Wiele eksponatów otrzymało w Skansenie Rzeki Pilicy „drugie życie”.