Lista znaczków

Muzeum Sztuk Użytkowych, dawniej Muzeum Rzemiosł Artystycznych udostępniono publiczności  23 lutego 1965 roku. Jako oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu miało siedzibę w części dawnej zabudowy Wzgórza Przemysła, zwanej budynkiem Raczyńskiego, odbudowanej po zniszczeniach wojennych. Muzeum powstało w oparciu o zbiory rzemiosła artystycznego, których historia kolekcjonowania w Poznaniu sięga połowy XIX stulecia. Gromadzone były w ramach działających w naszym mieście instytucji polskich i niemieckich. Od tamtego czasu zbiory są systematycznie rozbudowywane. W latach 2011 – 2016 trwała budowa Zamku Przemysła oraz remont budynku Raczyńskiego.  W obu połączonych ze sobą przestrzeniach, na powierzchni ok. 4.000 m2, utworzono nowoczesne muzeum ze studyjnymi magazynami i nową ekspozycją. 26 czerwca 2016 roku, w 721 rocznicę koronacji Przemysła na króla Polski udostępniono publiczności Salę Przemysła i dwa tarasy widokowe na zamkowej wieży. Sala Przemysła poświęcona  jest księciu Wielopolski Przemysłowi II, który w 1295 roku został wyniesiony do godności króla Polski. W aranżacji sali zaakcentowano cztery wątki tematyczne związane z Przemysłem i  zamkiem: postać Przemysła II, Orzeł Biały  jako znak heraldyczny rozpoczynający  historię herbu państwowego, historia zamku poznańskiego od XIII w. do 1945 r., powojenne koncepcje restytucji dawnego zamku królewskiego.

Budowę Średzkiej Kolei Powiatowej rozpoczęto w 1898 roku od stworzenia jej poznańskiego odcinka. Równocześnie budowano linię wąskotorową o rozstawie szyn 1000 mm łączącą Kobylepole ze Środą Wielkopolską. uruchomienie kolei nastąpiło 23.06.1902 roku i od razu inwestycja ta przyniosła spore zyski. 1 maja 1910 roku otwarto kolejną linię wąskotorową Środa-Zaniemyśl. W szczytowym okresie sieć Średzkiej Kolei Powiatowej liczyła 118 km długości, przy czym 107 km to linie wąskotorowe. Wybuch II wojny światowej oraz późniejsze przemiany ustrojowe poważnie zaszkodziły średzkiej kolei. W 1952 roku podjęto decyzję o zmianie rozstawu szyn na 750 mm, a prace z tym związane zakończono dwa lata później. Wkrótce na torach średzkiej kolei pojawił się nowy tabor, który trafił tu albo prosto z fabryk, albo z już istniejących lub likwidowanych kolei w Polsce. Od połowy lat 70. także tutaj miało miejsce likwidowanie przewozów towarowych, a kres komunikacji pasażerskiej nastąpił w czerwcu 2001 roku. 9 lat później kolejka znów stała się własnością powiatu przyjmując swoją historyczną nazwę. W 2014 roku kolej ponownie zamknięto jednak już w 2016 roku wznowiono kursowanie pociągów. Dziś Średzka Kolej Powiatowa to przewozy turystyczne, ale też kolejowa historia, którą można poznać choćby w sali muzealnej czy na lokalnym dworcu. Wśród licznych eksponatów zgromadzonych w sali muzealnej znajdują się elementy umundurowania, zdjęcia, mapy, archiwalne rozkłady jazdy i wiele innych przedmiotów składających się na historię ponad 100 lat działalności ŚKP.

Muzeum Okręgowe w Lesznie jest instytucją kultury województwa wielkopolskiego. Należy do najstarszych instytucji muzealnych na terenie Wielkopolski. Główna siedziba Muzeum znajduje się w dwóch zabytkowych kamieniczkach z XVIII/XIX w. przy pl. J. Metziga 17. Prezentowane są tu: wystawa stała dotycząca historii Leszna, kolekcja portretów trumiennych, dworskich, szlacheckich i mieszczańskich oraz miejscowych królów kurkowych, malarstwo polskie o tematyce wiejskiej XIX/XX w, ekspozycja dotycząca kultury ludowej regionu oraz pamiątki po przedwojennych, miejscowych jednostkach wojskowych.

Część ekspozycyjna Muzeum Okręgowego w Lesznie mieści się w dawnej synagodze przy ul. Gabriela Narutowicza 31. Ten zabytkowy budynek uznawany jest za jedną z najstarszych i największych zachowanych bożnic na terenie Wielkopolski. Prócz wystaw czasowych, prezentowana jest tu stała ekspozycja dotycząca historii Leszna. W budynku znajdują się także muzealne pracownie, w tym m.in. pracownia konserwacji zbiorów.

Folwark Mnichy znajduje się w powiecie międzychodzkim w dolinie niewielkiej rzeczki Kamionki. Obecny budynek dworski pochodzi z 1908 roku, jednak w bryle tej budowli znaleźć można pozostałości osiemnastowiecznego budynku, wzniesionego jeszcze przez rodzinę Sczanieckich. Budynek ten wzniesiony został na planie prostokąta. Fasada z charakterystycznym ryzalitem mieszczącym wejście główne. Jej szczyt wieńczy ozdobny ryzalit z figurą putta z rogiem obfitości oraz ozdobnymi wazami na zakończeniach fryzu. Całość udekorowana jest roślinnymi girlandami i owalami. W skład zespołu folwarcznego wchodzi także zbudowany z czerwonej cegły, na kamiennej podmurówce, budynek rządcówki z 1868 roku. Budynek ten z dworem połączony jest filarową galerią. Ponadto zespół folwarczny tworzy także stajnia z powozownią, budynek dawnej stodoły, a także gołębnik i gorzelnia. Do części dworskiej przylega zabytkowy park, założony w XIX wieku z historycznymi okazami drzew i krzewów. Na terenie folwarku mieści się ponadto izba rybacka, prezentująca bogate tradycje rybackie w regionie.

Parafia w Komornikach należała do najdawniejszych posiadłości biskupstwa poznańskiego. Obecny kościół parafialny pw. św. Andrzeja Apostoła powstał na początku XX wieku, w wyniku rozbudowy, która miała miejsce w latach 1911-1912. Ze starego gotyckego kościoła zbudowanego w tym miejscu prawdopodobnie w XV wieku, pozostało jedynie prezbiterium z ołtarzem głównym wykonanym przez sztukatorów włoskiego pochodzenia. Do prezbiterium dobudowano nawę środkową i nawy boczne, w których powstały dwa nowe ołtarze autorstwa Władysława Marcinkowskiego oraz ołtarz patrona parafii, a także malowidła Z. Piechowiaka. Malowidła w nawie głównej to dzieło Stanisława Jareckiego, a w prezbiterium Wiktora Gosieckiego. Z dawnego wyposażenia zachowała się ponadto osiemnastowieczna rokokowa chrzcielnica i zabytkowe XX wieczne organy o przepięknym brzmieniu. W nowo wybudowanej wieży kościelnej umieszczono trzy dzwony, przy czym czas wojen przetrwał największy z nich poświęcony św. Andrzejowi Apostołowi. Z okresu II wojny światowej pochodzi także pamiątkowa tablica z brązu poświęcona pamięci  poległych, zamordowanych i zaginionych mieszkańców gminy Komorniki.

UWAGA! Zwiedzanie kościoła możliwe w każdą sobotę, w godz.10:00-12:00 po wcześniejszym kontakcie telefonicznym pod nr 693 885 092.

Pierwsze wzmianki o miejscowości Prusim, pochodzą z 1386 r., kiedy została założona przez rodzinę Prusimskich. Rodzina ta najdłużej władała tą ziemią. W 1788 r. Prusim przeszedł w posiadanie rodziny Wilkońskich, polskiej rodziny szlacheckiej, a w 1790 r. został kupiony przez gen. Roberta Taylora, którego wnuk został odznaczony orderem Virtutti Militari. W 1840r. majątek przeszedł w ręce niemieckiej rodziny von Reiche, która również stała się właścicielem majątku w Rozbitku, położonego 3 km stąd. Po wojnie majątek w Prusimiu został znacjonalizowany, a w 2004r. wrócił w posiadanie prywatnych właścicieli. Herb, który znajduje się nad wejściem głównym do Dworu, to herb rodziny Von Reiche. Prace budowlane związane z odbudową folwarku rozpoczęły się w lipcu 2009r, a wielkie otwarcie nastąpiło 30 lipca 2010r. Co ważne budynki w Olandii po renowacji nawiązują swoją formą do kształtu jaki uzyskały w XIX w., w czasie, kiedy Prusim był własnością niemieckiej rodziny Von Reiche zarządzającej majątkiem aż do końca II wojny światowej.

Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Gen. Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie gromadzi dokumenty, mapy, zdjęcia, sztandary, mundury, militaria, modele i inne pamiątki dotyczące Powstania Wielkopolskiego, Powstańców oraz żołnierzy Wojsk Wielkopolskich. Szczególny zbiór stanowią eksponaty związane z osobą gen. Józefa Dowbora Muśnickiego, który mieszkał w Lusowie w latach 1919-1937. Muzeum kultywuje także pamięć córek Generała: Janiny Lewandowskiej (z domu Dowbor Muśnickiej), jedynej kobiety zamordowanej w Katyniu oraz Agnieszki Dowbor Muśnickiej, zamordowanej przez Niemców w Palmirach. Na pobliskim cmentarzu znajduje się grób, w którym pochowano gen. Józefa Dowbora Muśnickiego, jego żonę oraz czaszkę Janiny. W innej części wsi znajduje się zabytkowy kościół i pałac, w którym mieszkał Generał i jego rodzina.

Ciekawa historia odbudowywanego wiatraka sięga 1754 roku, w którym w miejscowości Przysiołek Sowa (dziś Władysławowo) został wybudowany w pierwotnej wersji. W 1930 roku odbudowano go na bazie innego zakupionego Paltraka z miejscowości Noć, zbudowanego pierwotnie w okolicach Jeziora Gopło w 1880. Wiatrak z Noci był wcześniej wykorzystywany na Jeziorze Gopło, jako pływający młyn. Krążył na barce po okolicznych wsiach i był wykorzystywany przez miejscowych rolników do mielenia zboża. Jego zasadniczą częścią są obracane wiatrem śmigi (czyli skrzydła), które z kolei wprawiają w ruch urządzenia do mielenia ziarna. Paltrak, w odróżnieniu od wiatraka typu holenderskiego, którego tylko górna część jest ruchoma, obraca się w kierunku wiatru w całości. Wiatrak stoi na podstawie o wymiarach 7x7 m. Wraz ze śmigami (skrzydłami) ma 18,9 m wysokości. Bez śmigów 12,6 m. Same śmigi mają rozpiętość 18 m. Znajdują się w nim trzy kondygnacje. Na jego wybudowanie potrzeba było około 70 metrów sześciennych drewna. We wnętrzu znajdzie miejsce muzeum młynarstwa, które ma być kolejną atrakcją regionu. Jest wizytówką nie tylko pobliskiej Olandii w Prusimiu, ale i całej Krainy 100 Jezior.

Jedna z atrakcji hotelu- skansenu "Olandia" - zabytkowy 160 letni wiatrak typu "Holender".  Ciekawostką jest, że to jeden z dwóch wiatraków typu Holender w Polsce. Przeniesiony z Niegocina k/Mławy. W czerwcu 2012 roku odbyła się translokacja zabytkowego wiatraka typu "Holender". Rozbiórka rozpoczęła się w Niegocinie koło Mławy. Ma ośmiokątną podstawę, trzy piętra, blisko 13 metrów wysokości i średnicę 6 metrów przy nasadzie. Historia tego wiatraka sięga 1860 roku. Po II wojnie światowej, w 1947 roku trafił do Niegocina pod Mławą. W 1962 roku zarejestrowano go jako zabytek. Z Niegocina trafił właśnie do Olandii. Znajdował się więc na szlaku wędrówki osadników olenderskich między XVI a XVIII wiekiem z Żuław Wiślanych, aż do Puszczy Noteckiej. Olenderski Holender przebył więc dokładnie taką samą drogę, jak niegdyś osadnicy olenderscy na nasz teren. Dziś po translokacji wiatrak stoi w centralnym miejscu Olandii, cieszy oczy turystów i jest znakiem rozpoznawczym sierakowsko-międzychodzkiej krainy.

Budynek przy ul. Łaziennej powstał w 1825 r. Pierwotnie mieścił kaplice i sale musztry dla Korpusu Kadetów. Po powstaniu listopadowym w opuszczonym budynku organizowano koncerty, bale i przedstawienia teatralne goszczących nad Prosną trup aktorskich. Tutaj można było wysłuchać wirtuozów skrzypiec i fortepianu, zapraszanych przez Kaliskie Towarzystwo Muzyczne. Po odzyskaniu niepodległości budynek zajęło wojsko polskie. Wnętrze zaadoptowano na salę widowiskową i oficerskie kasyno. W 1964 r. w gmachu utworzono Kaliski Dom Kultury. Dziesięć lat później, po utworzeniu województwa kaliskiego, popularny „kadek” przemianowano na Wojewódzki Dom Kultury. Ten ostatni w 1989 r. stał się Centrum Kultury i Sztuki – Instytucją Kultury Samorządu Województwa Wielkopolskiego.

Dziewicza Góra jest najwyższym wzniesieniem położonym w Parku Krajobrazowym Puszcza Zielonka, znajdującym się na północ od Poznania nieopodal miejscowości Czerwonak. Tereny te w przeszłości należały do Klasztoru Cysterskiego w Owińskach, a od cysterek, które w nim mieszkały prawdopodobnie wzięła się nazwa wzniesienia. Dziewicza Góra wznosi się na wysokość 143 m n.p.m.. Wzniesienie porasta las mieszany, natomiast w kilku miejscach znajduje się starodrzew dębowy. Cały obszar objęty jest ochroną ze względu na bogaty świat roślin i zwierząt. Na szczycie góry w 2005 roku wybudowano dostrzegalnię pożarową, która pełni także rolę wieży widokowej. W 2014 roku u stóp Dziewiczej Góry otwarto bazę turystyczną wraz z parkingiem. „Dziewicza Baza” to idealne miejsce wypadowe nie tylko na szczyt Dziewiczej Góry, ale także w inne miejsca Puszczy Zielonki. To także miejsce, w którym można zorganizować imprezę okolicznościową, spotkanie dla grup przy ognisku czy po prostu napić się kawy w funkcjonującym tu Cafe Bistro.

Pałac myśliwski w Antoninie zaprojektowany został w 1820 roku, a wybudowano go w latach 1822 – 1824. Cały obiekt wpisuje się w nurt architektury klasycystycznej. Wokół pałacu znajduje się piękny park krajobrazowy. Antoni Henryk Radziwiłł zapraszał do niego, na letnie koncerty, młodego pianistę i kompozytora – Fryderyka Chopina, który przebywał w pałacu dwukrotnie. W 1979 roku, po kompleksowej renowacji, Pałac decyzją ministra kultury, przekazano Wojewódzkiemu Domowi Kultury w Kaliszu, obecnie noszącemu nazwę Centrum Kultury i Sztuki. Obecnie w pałacu organizowane są coroczne imprezy. Najważniejsze z nich to: Międzynarodowy Festiwal "Chopin w barwach jesieni", koncerty rocznicowe oraz Konfrontacje Chopinowskie i Letnie Festiwale Muzyczne. Sprawiły one, że w Antoninie gościło wielu laureatów prestiżowych konkursów międzynarodowych.

Bolesław Chrobry - pierwszy koronowany władca Polski. Dla Gniezna władca szczególny – za jego panowania niepomiernie wzrósł status grodu, który stał się głównym ośrodkiem militarnym, religijnym i politycznym państwa piastowskiego. Polityczne i religijne znaczenie Gniezna za panowania Bolesława Chrobrego uległo szczególnemu wzmocnieniu za sprawą męczeńskiej śmierci biskupa praskiego Wojciecha. Chrobry popierał misję ewangelizacyjną przyszłego świętego w Prusach, a jego zwłoki wykupił i pochował w kościele w Gnieźnie. Przyczyniło się to do spotkania z cesarzem Ottonem III, który podczas tzw. Zjazdu Gnieźnieńskiego zadecydował o utworzeniu arcybiskupstwa w Gnieźnie. Chrobry został też uznany za przyjaciela Św. Cesarstwa Rzymskiego i brata cesarskiego, co stanowiło najwyższą godność w ówczesnym ceremoniale. To wszystko nadało władcy piastowskiemu rangę pozwalającą dostąpić godności królewskiej, a z Gniezna uczyniło główny ośrodek władzy w państwie pierwszych Piastów.

Ceglany most łukowy w Wirach koło Poznania to bardzo ciekawy element architektury kolejowej. Most znajduje się na linii kolejowej Poznań – Wolsztyn, nad rzeczką Wirynką. Obiekt i linia kolejowa powstały w latach 1904 – 1909. Most wykonano z czerwonej cegły i wznosi się na wysokość 20 metrów ponad lustrem przepływającej pod nim rzeczki. Swoim wyglądem przypomina rzymski akwedukt, gdyż tworzą go trzy półkoliste arkady. Ściany czołowe również wykonane są z cegły i łączą się z murami oporowymi podtrzymującymi skarpę nasypu. Most ten jest jednym z nielicznych obiektów tego typu zachowanych na tej linii kolejowej, większość z nich ze względów bezpieczeństwa rozebrano. Linia kolejowa, na której zlokalizowany jest most, została w ostatnich latach zmodernizowana. Nadzór nad pracami sprawował konserwator zabytków, ponieważ starano się zachować historyczny wygląd linii, na której połączenia pasażerskie obsługiwane są przez parowozy.

Muzeum Pałac w Rogalinie – zespół pałacowo-parkowy, stworzony w latach 1770–1776 przez Kazimierza Raczyńskiego, starostę generalnego Wielkopolski i marszałka nadwornego, do 1939 r. pozostawał w rękach rodziny. Od 1948 r. Pałac w Rogalinie jest Oddziałem Muzeum Narodowego w Poznaniu. Wnętrza historyczne w głównej części pałacu i jego lewym skrzydle oddają przedwojenny klimat rogalińskiego domu. Część utracona została obecnie zrekonstruowana na podstawie materiałów archiwalnych. Gabinet londyński w prawym skrzydle jest wierną rekonstrukcją pokoju z londyńskiego mieszkania Edwarda Bernarda Raczyńskiego, ostatniego z rodu, Prezydenta RP na Uchodźstwie. Rogalińska galeria obrazów zawiera znakomitą kolekcję malarstwa Edwarda Aleksandra Raczyńskiego z przełomu XIX i XX w. Eksponowanych jest tu blisko 300 prac, m.in. płótno Jana Matejki Dziewica Orleańska oraz zespół dzieł Jacka Malczewskiego i innych wybitnych artystów polskich i zagranicznych. W powozowni można obejrzeć pojazdy konne i akcesoria podróżne z przełomu XIX i XX w. W otoczeniu pałacu znajduje się rokokowy ogród z kopcem widokowym, kurtynami ziemnymi, szpalerowymi gabinetami i korytarzami. Otaczający rezydencję park krajobrazowy łączy się w naturalny sposób z nadwarciańskimi łęgami i polami dawnego majątku.

Osada Rakoniewice została  założona w 1252 roku. Prawa miejskie uzyskane zostały w 1662 roku. Od tej pory miasto stało się ośrodkiem  rzemieślniczo – handlowym w głównie rolniczej okolicy. W roku 1707 podczas najazdu Szwedów, miasto zostało spalone. To tutaj swoją pierwszą praktykę lekarską prowadził w latach 1869-1872 Robert Koch, odkrywca prątków gruźlicy. Gmina Rakoniewice jest też związana z osobą Michała Drzymały, który na skutek sporu z władzami pruskimi w sprawie pozwolenia na budowę domu, na znak protestu zamieszkał w wozie cyrkowym. Wóz ten stał się symbolem walki o polskość i symbolem chłopskiego oporu wobec zaborcy. Drzymała codziennie przesuwał wóz na niewielką odległość, udowadniając władzom pruskim, że wóz nie podlega przepisom prawa budowlanego, ponieważ jest pojazdem ruchomym. Ciekawostką jest fakt, że tak naprawdę wozy były dwa. Pierwszy cyrkowy zakupił sam Drzymała, natomiast drugi lepszej jakości, zakupiony został w 1908 roku z datków społecznych. W czasach współczesnych replika wozu posadowiona była na płycie rakoniewickiego rynku, a obecnie stoi w pobliskim Muzeum Pożarnictwa. 

Rostarzewo to wieś położona przy drodze z Rakoniewic do Wolsztyna. W latach 1752 – 1934 Rostarzewo posiadało prawa miejskie nadane 27 sierpnia 1752 roku przez króla Augusta III Sasa. Pierwotnie miejscowość zlokalizowana była w innym miejscu, jednak panująca epidemia wymusiła jej przeniesienie. W 1768 roku na  planie zbliżonym do kwadratu wybudowano istniejący do dzisiaj ratusz. Budynek posadowiony został pośrodku głównej drogi w sercu ówczesnego rynku. Przez środek budynku przechodziły przelotowo widoczne do dziś bramy przejazdowe, co świadczy o istniejącej niegdyś w tym miejscu komorze celnej. Budynek posiada jedną kondygnację i jest częściowo podpiwniczony. Bryłę pokrywa czterospadowy dach kryty gontem. Na dachu znajduje się czworoboczna wieżyczka zegarowa, zwieńczona stożkowym daszkiem z kulą i chorągiewką z datą 1768. W 2015 roku w budynku ratusza otwarto Regionalną Izbę Pamięci udostępnioną dla zwiedzających.

Schron przeciwatomowy w Kaliszu powstał prawdopodobnie pod koniec lat 50. XX wieku. W 1962 r. na pewno już istniał. Nie zachowały się żadne dokumenty dotyczące budowy, a przynajmniej nic na ten temat nie wiadomo. Wiadomo natomiast, że miejsce to w razie ataku atomowego miało być schronieniem dla najważniejszych oficjeli w Kaliszu. Schron miał być centrum dowodzenia i z niego miały być koordynowane działa dotyczące Kalisza i całego byłego województwa kaliskiego. Schron wyposażono w pomieszczenia operacyjne i urządzenia gwarantujące niezależne funkcjonowanie obiektu jak system filtrowo-wentylacyjny, agregaty prądotwórcze, centrala łączności, system kanalizacyjny, niezależne ujęcie wody pitnej czy system centralnego ogrzewania. Powierzchnia schronu to ok. 500 m kw. Swego czasu był to jeden z pilniej strzeżonych obiektów w mieście, mimo że o obecności podziemnej budowli nie świadczyło więcej niż obecność wjazdu oraz dwa szyby wentylacyjne wystające ponad trawnik. Mimo upływu lat schron wraz z wyposażeniem zachował się w doskonałym stanie.

Muzeum Stanisława Staszica w Pile powstało w 1951 r. w domu  Stasziców usytuowanym na przedmieściu miasta nazywanym „Zamościem”. Rodzice Staszica mieli swój folwark, na który składał się dom mieszkalny oraz zabudowania gospodarcze: stodoła, obora i owczarnia. Wszystko to było własnością Stasziców do końca wieku XVIII., a następnie przeszło w ręce innych pilskich rodzin. Dom mieszkalny zniszczony częściowo w czasie walk o Piłę, został odbudowany w latach 1947-1948 i przeznaczony na cele muzealne jako  miejsce pamiątek po Stanisławie Staszicu – najznakomitszym z pilan. Muzeum  jest instytucją kultury, która gromadzi, opracowuje i przechowuje dobra kultury związane bezpośrednio lub tylko pośrednio z osobą Staszica i staszicowską tradycją, prowadzi badania naukowe, działalność wystawienniczą i edukacyjną. Przy Muzeum Stanisława Staszica w Pile od 2003 roku istnieje „Galeria MS”. Galeria prezentuje współczesną fotografię, malarstwo, rysunek, grafikę i obiekty przestrzenne.

Zamek w Gosławicach zbudowany został w latach 1418-1426 z inicjatywy jednego z największych dyplomatów epoki jagiellońskiej, biskupa Andrzeja Łaskarzyca herbu Godzięba. Pracował on między innymi dla królowej Jadwigi i króla Władysława Jagiełły, był uczestnikiem soboru w Konstancji, przedstawicielem Polski w procesach z Krzyżakami. Zamek wzniesiono na wąskim, piaszczystym półwyspie, otoczonym wodami jeziora i bagnami, dostępny był tylko od strony wschodniej, od której mur jest najgrubszy. Odkryte na zamku ślady obozowiska kultury łużyckiej dowodzą, że miejsce to było odwiedzane, a może i zamieszkałe od 2,5 tys. lat. Budowla reprezentuje nowy na ówczesne czasy typ nizinnego, bezwieżowego zamku, przystosowanego już do użycia artylerii, o czym świadczą zachowane w murze wschodnim gniazda działowe. Został zniszczony w okresie potopu szwedzkiego. W 1772 r. obiekt trafił w ręce Jadwigi Łąckiej, a później rodu Kwileckich. Od 1986 roku udostępniony jest zwiedzającym, jako siedziba Muzeum Okręgowego w Koninie, a jego mury stanowią ochronę dla ekspozycji archeologicznych i historycznych związanych z Koninem i regionem. Znajdują się tu również wyjątkowe zbiory biżuterii XIX i XX-wiecznej,  zachwycająca kolekcja lamp oraz galeria, w której prezentowane jest polskie malarstwo. Niewątpliwym rarytasem dla pasjonatów jest gabinet numizmatyczny.

W Ruszkowie pod Kołem u schyłku XVIII w. wybudowano dwór założony na planie prostokąta z gankiem wspartym na drewnianych słupach. Dwutraktowy budynek z sienią na osi posiadał łamany dach z naczółkami pokryty gontem. Charakterystyczną cechą dworu były ściany kondygnacji piętra wykonane techniką szkieletową. W 2 połowie XIX w. został częściowo przebudowany – zmieniono kwadratowy ganek, zamknięto go ścianami; powstał przez to doświetlony dwoma ostrołukowymi oknami przedsionek, a kondygnacja piętra uzyskała dzięki temu niewielki taras. W 1998 r. na zlecenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wykonano jego inwentaryzację, a dwa lata później odtworzono go w Gosławicach. Obecnie prezentowana jest tu ekspozycja zatytułowana „Dwór polski”. Na parterze w amfiladzie znalazły się następujące pomieszczenia: kredens, jadalnia, salon, gabinet, sypialnia, garderoba. Na piętrze wszystkie pomieszczenia posiadają oddzielne wejścia z korytarza. Znajdują się tam: pokój gościnny, pokój guwernantki oraz buduar. W dworku nie ma kuchni, była ona zlokalizowana w nieodtworzonej oficynie. Pomieszczenia ogrzewane były przy pomocy pieców kaflowych. Źródłem ciepła dla pomieszczeń szczytowych usytuowanych na piętrze były kominki.

Kościół parafialny pw. św. Mateusza w Opalenicy znajdujący się przy ul. Farnej został fundowany przez Jana Opalińskiego i wzniesiony ok.  1518 roku.  Stanowi on przykład gotyckiej architektury sakralnej. Na uwagę zasługuje barokowe wnętrze kościoła m.in.: sklepienie prezbiterium i ołtarz główny. W wykonanym przez włoskich mistrzów ołtarzu znajduje się obraz św. Mateusza namalowany w 1749 r. przez Wacława Graffa. W 2001 roku została dobudowana przy kościele wolnostojąca dzwonnica, o wysokości ok. 18 m., nawiązująca stylem do świątyni i zwieńczona na szczycie krzyżem.  Rok później umieszczono w dzwonnicy 3 dzwony jubileuszowe: dzwon patrona parafii św. Mateusza, dzwon św. Maksymiliana Kolbe oraz dzwon św. Antoniego z Padwy. Każdy z nich jest opatrzony herbem miasta Opalenica, a równo o 12.00 można usłyszeć wygrywany hejnał miejski. 

Murowany, czterokondygnacyjny spichlerz został wybudowany w stylu klasycystycznym w 1938 roku. Wraz z zamkiem, gorzelnią i budynkami gospodarczymi stanowił część założenia dworskiego rozparcelowanego po 1945 r. i zagospodarowany przez Państwowe Zakłady Zbożowe. Zniszczoną konstrukcję wewnętrzną (drewniane stropy, schody, dach) przebudowano i zastąpiono betonową. Muzeum Okręgowe przejęło budynek w styczniu 1995 r., w tym samym roku rozpoczęła się jego adaptacja na cele muzealne. Obecnie w budynku znajduje się muzealna maskotka, czyli słoń leśny, który żył na tym obszarze około 100 tys. lat temu. Zwiedzający mogą zobaczyć jeden z najbardziej kompletnych i największych w Europie szkieletów oraz model w skali 1: 1 odtwarzający prawdopodobny wygląd zwierzęcia. Na wystawach prezentowane są również kości innych wymarłych roślinożerców, takich jak mamut, nosorożec włochaty, tur czy nosorożec Merck. Przyjemnością jest również spacer po ogrodzie utrzymanym w stylu romantycznym,a kolejną atrakcją jest bezpośrednie sąsiedztwo jeziora Gosławskiego, które ze względu na swoją wyjątkowo wysoką temperaturę, również w okresie zimowym, przyciąga bardzo rzadkie gatunki ptactwa i jest przez to gratką dla ornitologów.

Malowniczy, działdowski budynek ratuszowy, swą historią sięga XIV wieku. Współcześnie, mieści on w sobie jedną z dwóch wystaw Muzeum Pogranicza w Działdowie, nazwaną: Interaktywną wystawą państwa Zakonu Krzyżackiego. Ekspozycja niemalże w całości poświęcona jest historii Zakonu Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, powstałym w 1190 w Akce. Muzeum składa się z dwóch pięter, pierwsze zawiera w sobie pięć pomieszczeń, które – usytuowane w sposób chronologiczny – sukcesywnie odkrywają przed zwiedzającymi ekspansję Zakonu. Od jego początków w Jerozolimie, pobytu na Węgrzech, po kolonizację ziem pruskich, aż do stopniowego jego upadku. Po dużej dawce historycznej wiedzy, należy udać się na poddasze. Znajdują się tu stanowiska do zajęć praktycznych: poszukiwanie „skarbów” w basenie z piłkami, interaktywne zdjęcia z epoki średniowiecza czy komiksy na ekranach dotykowych.