Lista znaczków

Brama Chełmińska w Brodnicy to element średniowiecznych obwarowań miejskich i jedna z najokazalszych i najlepiej zachowanych w Polsce bram z czasów krzyżackich. Zbudowana została w latach 1310 – 1330, prawdopodobnie podczas budowy murów miejskich. Konstrukcja bramy posadowiona jest na planie kwadratu. Posiada charakterystyczne schodkowe szczyty ze sterczynami, a także zakończone półkoliście i otynkowane blendy okienne. Budowla posiada drewniane stropy i siodłowy dach kryty dachówką. Od strony północnej brama posiada fragment tzw. szyi bramnej oraz drewnianą rekonstrukcję dawnej brony bramnej. Jeśli chodzi o przeznaczenie obiektu to oprócz funkcji obronnych, przez pewien okres w XIX wieku brama służyła jako więzienie miejskie. W późniejszym czasie w jej przejeździe znajdowała się również waga miejska. W roku 1898 bramę poddano renowacji, dokonując rekonstrukcji szczytów budowli. W latach 70. XX wieku bramę wraz z przylegającą do niej kamienicą adaptowano na siedzibę muzeum. Obecnie oprócz oddziału Muzeum w Brodnicy w bramie mieści się galeria sztuki współczesnej.

Rotunda Św. Prokopa to jedna z najstarszych romańskich świątyń (XII w.), a zarazem największa romańską rotunda w Polsce. Wyjątek europejski stanowi prostokątne prezbiterium z oryginalnym sklepieniem. Od północy przylegają dwie asymetrycznie absydy, a od zachodu cylindryczna wieża. Prawie wszystko z tego kościoła zbudowane jest z ciosów granitowych, z elementami konstrukcyjno-dekoracyjnymi z piaskowca, a cegła jest elementem zastosowanym nieco później. Do 1779 r. świątynia funkcjonowała pw. św. Krzyża. Za czasów wojen napoleońskich od 1812 r. służyła jako spichlerz, następnie jako dzwonnica. Podczas II wojny światowej Niemcy zrobili z kościoła magazyn i wycofując się podłożyli materiały wybuchowe, mury wytrzymały, ale zniszczono kopułę i górne partie wieży. Odbudowa trwała kilka lat po wojnie. Wśród surowego wyposażenia świątyni można zauważyć: tympanom fundacyjny kościoła (kopia), pusty romański grobowiec – przypuszczalnie fundatora, najstarsze w Polsce stacje drogi krzyżowej (1531 r.). W zachodniej części znajduje się empora (biforium), w której zasiadali królowie i dostojnicy. Prawdopodobnie przebywali tam Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagielończyk, Zygmunt Stary i inni. U wejścia do kościoła stoi XII-wieczna romańska kropielnica, w całości wyciosana w jednym kamieniu.

Bazylika Św. Trójcy jest budowlą romańską z przełomu XII/XIII w. - konsekrowana w 1216 r. Świątynia była kilkukrotnie przebudowana: raz w stylu gotyckim, a drugi w barokowym. Fasada kościoła od XVIII w. barokowa, do pewnych wysokości jest jednak zachowany romański kamień, świadczą o tym pozostawione w wielu miejscach nieotynkowane romańskie ciosy. Kościół jest trójnawową bazyliką, wzniesioną na planie krzyża łacińskiego, a prezbiterium zakończone absydą z dwiema kaplicami po bokach. Wśród licznych ołtarzy należy zwrócić szczególną uwagę na relikwiarzowy ołtarz Krzyża Świętego (658 relikwii świętych i męczenników oraz relikwię Krzyża św.), najcenniejszą częścią ołtarza jest ogromny krucyfiks z gotycką figurą Chrystusa Ukrzyżowanego (ok. 1361 r.). Najcenniejszym zabytkiem świątyni są dwie romańskie kolumny z personifikacją cnót i przywar ludzkich. Datowane są one na II połowę XII w. Chociaż mają już ponad 800 lat, to przez ponad 200 lat nikt o nich nie wiedział, gdyż były obmurowane cegłą do 1946 r. Wówczas profesor Zdzisław Kępiński odkrył je w barokowych filarach.

Planetarium im. Władysława Dziewulskiego w Toruniu zostało otwarte w 1994 roku. Prowadzi seanse astronomiczne wzbogacone o elementy interaktywne oraz audiowizualne. W planetarium oprócz możliwości oglądania panoram wszechświata można także sterować urządzeniami sondy kosmicznej Cassini, tylko o połowę mniejszej od oryginalnej, która cały czas pracuje na orbicie Saturna. Dodatkowo, do dyspozycji odwiedzających jest zestaw urządzeń, które ilustrują najbardziej powszechne zjawiska występujące we Wszechświecie. Planetarium to także obserwacje na żywo przez teleskop, a spotkania tego typu organizowane są co pewien czas. Toruńskie planetarium jest jednym z największych w Polsce. Tworząca sztuczne niebo kopuła ma 15 metrów średnicy. Wewnątrz planetarium w sali projekcyjnej znajduje się 196 miejsc.

Przedstawiono tutaj PRL-owską rzeczywistość bez wyśmiewania, wychwalania i nostalgii, tylko taką, jaka była. Podczas blisko godzinnego zwiedzania poznasz mnóstwo kultowych rzeczy, postaci i zjawisk z czasów PRL. Muzeum zwiedza się z audio przewodnikiem, do którego głosu użyczył Tomasz Knapik - słynny lektor filmowy, radiowy i telewizyjny. Zbiory zaprezentowano w 8 gabinetach (sklep, pokój z lat 70, kuchnia, łazienka, gabinet I sekretarza, posterunek MO, pokój z lat 80 i sala filmowa) oraz na 14 wystawach tematycznych. Hitem jest nowa wystawa poświęcona katastrofie w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej. Prezentowany zakres zbiorów muzeum to pamiątki z lat 1944–1989. Zbiory zebrano głównie z terenów Roztocza i Zamojszczyzny, ale także zostały przekazane przez „Zasłużonych Zaopatrzeniowców” z całej Polski. Muzeum urządzono w starym domu, na którym znajduje się mural nawiązujący do bajek z okresu PRL. Kolorowe dzieło wywołuje mnóstwo radości na twarzach turystów! Zabierzemy Cię, Obywatelu, w podróż do dawnych lat – czasów kolejek, kartek na towary, propagandy i cenzury oraz prywatek, winylów i świetnej muzyki.

Lublin to największe polskie miasto i ośrodek akademicki na wschód od Wisły. Od 1474 roku jest stolicą województwa lubelskiego. Jest to zarazem jedno z najstarszych polskich miast, lokowane na prawie magdeburskim w 1317 r. Ponad 700-letnia historia miasta wpisana w architekturę i upowszechniana poprzez liczne ekspozycje muzealne przyciąga wielu turystów i badaczy. Stare Miasto, jako jedno z nielicznych w Polsce, posiada w ponad 70% oryginalną, kryjącą ślady gotyku, renesansu, baroku i klasycyzmu zabudowę. Na spragnionych wrażeń turystów czekają tutaj na każdym kroku unikalne miejsca i atrakcje. W Lublinie zawsze coś się dzieje, a wydarzenia  takie jak Noc Kultury i Carnaval Sztukmistrzów to wyjątkowa wizytówka miasta, podkreślająca nietuzinkowość tego miejsca. Odbywające się tu liczne jarmarki i kiermasze są doskonałą okazją do zapoznania się ze sztuką ludową oraz posmakowania regionalnych przysmaków. To wszystko sprawia, że Lublin po prostu trzeba odwiedzić i poznać.

Tarnogród to urokliwe miasteczko na Płaskowyżu Tarnogrodzkim.  Miasto pogranicza kultur i religii, krzyżujących się szlaków wędrownych, ciągle przyciągające turystów swoją niezwykłością. Wśród miejsc, które można polecić turystom, na uwagę zasługuje Tarnogrodzki Ośrodek Kultury będący tętniącą życiem wizytówką miasta. Miejsce to od wielu lat przyciąga mieszkańców oraz miłośników teatru z całego kraju. Obiekt powstał przez pomyłkę, z czasem przeobrażając się  w Wiejski Dom Kultury. Tarnogrodzki ośrodek stał się znany w kraju. W 1967 r. został założony Amatorski Zespół Teatralny, a w roku 1964 Tarnogród staje się stolicą Teatru Wiejskiego. Tu od 1975 r. odbywają się Międzywojewódzkie Sejmiki Wiejskich Zespołów Teatralnych, a od 1984 r. Ogólnopolskie Sejmiki Teatrów Wsi Polskiej. Czym są sejmiki? Sejmiki to unikatowe przedstawienia ilustrujące zwyczaje, obrzędy doroczne, rodzinne, prace polowe i domowe. Podczas sejmików widz ma możliwość poznania tradycji i obrzędów z różnych regionów Polski.  Sejmik ma na celu ocalenie od zapomnienia obrzędy i zwyczaje.

Brama Krakowska to jeden z symboli miasta. Budowla powstała w XIV w. wraz z murami miejskimi. Swoją nazwę zawdzięcza historycznemu szlakowi, który prowadził z Krakowa, przez Lublin do Wilna. Była punktem obserwacyjnym dla straży ogniowej, grano z niej także hejnał miejski. Zasadniczy zrąb gotyckich murów zbudowany jest z cegły i kamienia, natomiast nadbudowa z zeszklonej cegły. Ośmioboczna, otynkowana wieża powstała w połowie XVI w. Budowlę nakrywa barokowy hełm z umieszczonym na jego szczycie monogramem SAR /Stanislaus Augustus Rex/ i datą 1782, pochodzący z okresu przebudowy dokonanej przez Dominika Merliniego. Obecny wygląd bramy jest wynikiem prac konserwatorsko-budowlanych z lat 1959-64, kiedy to przywrócono jej historyczny wygląd, a wnętrze zaadaptowano na potrzeby Muzeum Historii Miasta Lublina.

Żółty szlak pieszy Krainy Lessowych Wąwozów im. Ryszarda Bałabucha ma ok. 12,5 km i prowadzi od bramy wjazdowej na teren Parku Czartoryskich w Puławach na Górę Trzech Krzyży w Parchatce, która jest doskonałym punktem widokowym na Małopolski Przełom Wisły. Trasa przebiega przez sosnowy las, pola uprawne i łąki, wierzchowiny oraz kilka bajecznych lessowych głębocznic i wąwozów, pośród plantacji chmielu i winnic, przydrożnych krzyży i kapliczek oraz karczmy i stoku narciarskiego. W historycznych miejscach w Parchatce znajdują się turystyczne tablice informacyjne. Koniec szlaku znajduje się przy przystanku autobusowym przy drodze nr 824 łączącej Puławy i Bochotnicę, skąd można też łatwo dojechać do Kazimierza Dolnego. Szlak nosi imię najbardziej znanego przewodnika puławskiego Ryszarda Bałabucha, który zmarł w 2018 roku.

W Puławach są dwa pałace. Główny pałac powstał na miejscu dawnej rezydencji obronnej Lubomirskich, którą w 1706 roku zniszczyli Szwedzi. W 1732 roku klucz końskowolski i wchodzące w jego skład Puławy znalazły się w posiadaniu rodziny Czartoryskich i tak było przez następne sto lat. Czartoryscy przenieśli się na stałe do Puław w 1784 r. i pozostali tu do represji carskich po upadku powstania listopadowego. W tym okresie pałac był rezydencją chętnie odwiedzaną przez artystów, polityków, literatów. Miejsce to tętniło życiem kulturalno-politycznym. Po wybuchu I wojny światowej Pałac Czartoryskich stał się miejscem formowania ochotniczego 1 Legionu Polskiego, którego ideą była w przyszłości walka o niepodległą Polskę. Oddział nazywano Legionem Puławskim i w1915 roku wsławił się w walkach z Niemcami u boku armii carskiej.

Bychawa, małe miasteczko w powiecie lubelskim na Lubelszczyźnie. Pod względem administracyjnym jest siedzibą gminy (12,5 tys. mieszkańców), pod względem geograficznym leży w centralnej części Wyżyny Lubelskiej zwanej Wyniosłością Giełczewską. Usytuowane w dolinach dwóch rzek – Gałęzówki i Kosarzewki. Bychawa jako miasto posiada prawie pięćsetletnią historię. Od 1537 roku miasto prywatne, którego budowniczym i pierwszym właścicielem był Mikołaj Pilecki, kasztelan bełski, dworzanin i krewny króla Zygmunta Starego. Herb Bychawy „Jastrzębiec” (podkowa i krzyż) pochodzi od Myszkowskich, drugich właścicieli miasta. Po założeniu miasta duży odsetek samych bychawskich mieszczan zajmował się rolnictwem oraz hodowlą. Rzemiosło stało na niskim poziomie, handel zaś do II wojny pozostawał głównie w rękach ludności żydowskiej. Rolniczy charakter gminy Bychawa utrzymuje się do dzisiaj. Spośród obiektów związanych z dawnym rzemiosłem i infrastrukturą rolniczą zachowały się nieliczne: kuźnia, XIX-wieczna piekarnia (obecnie sklep przemysłowy), śluza dawnego młyna dworskiego, modernistyczny budynek rzeźni. Rozmaite urządzenia i przedmioty używane w przedwojennej podbychawskiej wsi zostały zgromadzone w niewielkim lokalnym muzeum. W obecny wygląd miasta duży wpływ miał jego intensywny rozwój na początku XX w. gdy powstały liczne instytucje i organizacje społeczne: szpital, bank, dom kultury, polski sklep, spółdzielnia, straż pożarna, szkoła. Z tamtego okresu pochodzą m.in. kamieniczki przy głównej ulicy miasta, w tym budynek „Jedności” z zegarem i secesyjny budynek banku.

Ruiny pałacu bychawskiego leżą w północno- zachodniej części miasta, zwanej Podzamczem, nad zbiornikiem wodnym o tej samej nazwie. Powstanie pałacu w Bychawie datowane jest na przełom XVII i XVIII w., jednakże wcześniej w tym miejscu znajdował się dawny zamek obronny z widocznie zarysowaną fosą ziemną. Powstanie zamku datuje się na rok 1537 r., gdy to Mikołaj z Pilczy Pilecki otrzymał od króla Zygmunta Starego pozwolenie na budowę. Głównym jego celem było „zatrzymanie zapędów nieprzyjaciół”, czyli wypuszczających się te okolice, Tatarów. Bychawa znajdowała się na trasie szlaku handlowego. Zamek w Bychawie bardzo często zmieniał właścicieli, m.in. w XVI w. był w rękach Myszkowskich i tu odbywały się synody kalwińskie. Pod koniec XVII w. trafił w ręce Osmólskich i dopiero wtedy został przebudowany na pałac. Jego budowę dokończył kolejny nabywca Dominik Stoiński dopiero ok. 1730 r. W późniejszym okresie za kolejnych właścicieli był przebudowywany, obecny kształt klasycystyczny uzyskał po 1802 lub 1828 r. Około 1880 r. pałac uległ spaleniu, a nowy właściciel, Antoni Budny nie odbudował go, a postawił obok nowy murowany dwór. Obecnie zachowały się jedynie fragmenty pałacu – zachodnia ściana z narożnymi alkierzami, wolno stojący fragment alkierza po stronie wschodniej oraz pozostałości podstaw po kolumnowym portyku. Na samych murach widoczne są fragmenty gzymsów i obramowania otworów okiennych. Malownicze ruiny pałacu w Bychawie zostały utrwalone na rysunku Elwiro Andriollego z 1888 r. Ruiny pałacu w Bychawie służą głównie rekreacji, w szczególności, że znajdują się w pięknych okolicach – zalewu oraz stawów rybnych. W kilku budynkach dawnych zabudowań dworskich prowadzona jest obecnie działalność hotelarska i gastronomiczna „Parkowe Zacisze”.

Kościół Nawrócenia św. Pawła to świątynia powstała po dawnym klasztorze Bernardynów, działających w Lublinie od XV wieku. Wybudowany został w latach 1470 – 1497  z cegły, w miejscu wcześniejszych zabudowań drewnianych. Na przestrzeni wieków był wielokrotnie przebudowywany oraz remontowany, a fundatorami kościoła byli m. in. Sobiescy, Potoccy, Zamoyscy, Kochanowscy i Poniatowscy. Przy ówczesnym klasztorze istniała biblioteka, po której niestety nie zachował się księgozbiór. Po kasacie klasztoru, na plebanię powołanej w 1884 roku parafii, zajęto budynek pobernardyński, pochodzący z II poł. XVI w. Razem z kościołem tworzy on zamknięty czworobok. Zespół poklasztorny tworzy także 1-piętrowa murowana oficyna, oraz ogród. Świątynia cieszy się popularnością m. in. dzięki rozwijającemu się kultowi św. Antoniego z Padwy, który zaprowadzili jeszcze Bernardyni. W prezbiterium znajduje się ołtarz z 1739 roku, z cudownym obrazem św. Antoniego Padewskiego oraz dziewiętnastowieczny obraz przedstawiający scenę Nawrócenia św. Pawła. W nawach bocznych i przybudowanej kaplicy znajdują się inne ciekawe ołtarze, a w nawie głównej renesansowe ławki i konfesjonały oraz drewniana ambona z rzeźbami św. Franciszka i Ewangelistów.

Florianka jest malowniczą osadą położoną w ostępach leśnych ok. 7 km na południe od Zwierzyńca. Nazwa osady według legendy wywodzi się od imienia Floriana Szarego - legendarnego rycerza polskiego z XIV w.  Pierwsze zabudowania Florianki powstały najprawdopodobniej w I poł. XIX wieku. Wybudowano tu m.in.: obiekty służące administracji okolicznych lasów, niewielką cegielnię, zabudowania folwarku wraz z rządcówką oraz baraki robotnicze. W kolejnych latach obiekty modernizowano i dostosowywano do różnych funkcji gospodarczych. Pod koniec XIX w. folwark został przebudowany i przystosowany do prowadzenia szkółek drzew i krzewów, które działały tu przez niemal 30 lat. Florianka znajduje się w zarządzie Roztoczańskiego Parku Narodowego, którego jednym z głównych zadań jest ochrona walorów kulturowych. Izba Leśna wraz z innymi obiektami i ich otoczeniem jest ukłonem w stronę historii miejsca i związanych z nim pozornie zwykłych ludzi zamieszkujących osadę. To tutaj w pobliskim folwarku urodziła się Aleksandra Wachniewska, malarka roztoczańskich drzew i krajobrazu, regionalistka i orędowniczka ochrony przyrody, osoba która walnie przyczyniła się do utworzenia Roztoczańskiego Parku Narodowego. Florianka, choć licznie odwiedzana przez turystów, nie zatraciła swojego niepowtarzalnego uroku i klimatu. Położona w otoczeniu puszczańskich lasów koi i wycisza swoich gości, a zarazem pobudza do refleksji.

Kopiec Henryka Sienkiewicza w Okrzei. Sypany w latach 1932-1938 z inicjatywy biskupa podlaskiego Henryka Przeździeckiego, którego zamysł realizował proboszcz parafii Okrzeja ksiądz dr Antoni Kresa. Kopiec jest spontanicznym podziękowaniem Henrykowi Sienkiewiczowi za jego twórczość oraz szeroką działalność. Ziemię na jego budowę zwożono nie tylko z miejsc związanych z pobytem pisarza, ale także z Ameryki dzięki zaangażowaniu Polonii amerykańskiej. Stanowi doskonały punkt widokowy na kraj lat dziecinnych Henryka Sienkiewicza mający odbicie na kartach jego utworów. U podnóża kopca stoi pamiątkowy kamień z napisem H. Sienkiewiczowi 1938, a na jego szczycie popiersie pisarza dłuta Mariana Gardzińskiego wykonane w 1980 roku. Kopiec ma 15 metrów wysokości, umiejscowiony jest na dawnych gruntach należących do rodziny Henryka Sienkiewicza ze strony matki.

Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej, utworzone zostało 2.X.1966 roku, w oficynie dworskiej, w której dnia 5 maja 1846 roku urodził się przyszły Noblista. XIX-wieczne założenie dworskie składało się niegdyś z dwóch równolegle ustawionych do siebie budynków o podobnej bryle architektonicznej i rozmiarach. Otoczone było pięknym parkiem krajobrazowym w stylu angielskim, z którego drzewostan możemy podziwiać do dnia dzisiejszego. Muzeum biograficzne Henryka Sienkiewicza otwarto w ramach obchodów 120. rocznicy urodzin pisarza. Posiada bogaty zbiór fotografii rodzinnych, osobistych pamiątek po pisarzu, jak również unikalny księgozbiór zawierający pierwsze wydania dzieł Henryka Sienkiewicza. Ponadto muzeum kolekcjonuje wydania krajowe i obcojęzyczne twórczości pisarza z całego świata. Imponujący jest zbiór rekwizytów z ekranizacji filmowych dzieł Noblisty, numizmatycznych jak również kolekcja XIX-wiecznych mebli. Wystawa stała muzeum prezentowana na przestrzeni 6 sal wystawowych, ukazuje tradycje rodzinne i związki pisarza z Lubelszczyzną, twórczość pisarza, liczne dzieła malarskie, rysunki, grafiki, rzeźby ludowe. W pobliżu Muzeum znajduje się też kilka miejsc bezpośrednio związanych z Sienkiewiczem, a są to: kopiec ku czci pisarza w Okrzei, kościół ufundowany przez prababkę pisarza czy też grób matki Henryka Sienkiewicza na cmentarzu w Okrzei. Muzeum jest organizatorem licznych imprez kulturalnych, sesji naukowych, zlotów harcerskich, konkursów.

Nadwiślańska Kolejka Wąskotorowa powstała w 1892 r. Inicjatorem jej budowy był  miejscowy ziemianin i przemysłowiec. Posiadał on m.in. cukrownię Zagłoba, dlatego też pierwsza linia kolejki powstała właśnie do cukrowni. W pierwszych latach  prowizoryczna kolejka, z drewnianymi szynami, po których wagoniki ciągnęły zaprzęgi konne, kursowała od folwarku Polanówka do cukrowni. Na początku XX wieku powstała kolej żelazna, choć niektóre odcinki jeszcze przez kilka lat obsługiwano trakcją konną. Pierwsze parowozy zakupiono w 1912 roku. Czasy I i II wojny światowej to okres dużej destrukcji kolejki, dopiero po wojnie PKP przejęły tutejsze trasy i obok ruchu towarowego wprowadzono przewozy pasażerskie. W końcu lat 60. XX wieku nastąpił gwałtowny wzrost przewozów towarowych. W 1968 roku do obsługi kolei wprowadzono pierwsze lokomotywy Lxd2 co było początkiem końca trakcji parowej. Ostatni parowóz PX48 wycofano w 1980 roku, a w obliczu wciąż rosnących strat w 2001 roku całkowicie zaprzestano ruchu kolejowego. Obecnie właścicielem kolejki jest Powiat Opolski, a licząca ponad 50 km linia kolejki jest unikatową atrakcją turystyczną w województwie, przebiegającą przez najbardziej atrakcyjne miejsca tej części lubelszczyzny.

Kościół św. Mikołaja wybudowany został jako świątynia kultu prawosławnego Greków zamojskich. W XVIII wieku wskutek wojen kupcy wrócili do Grecji, a kościół przeszedł na własność Ordynacji Zamojskich. W 1706 r. Anna z Gielińskich Zamojska oddała cerkiew bazylianom unitom. Ci rozwinęli działalność misyjną dla wiernych obu obrządków. Po zniesieniu diecezji chełmińskiej w 1875 r. ówczesny rząd carski oddał kościół w zarząd miejscowym prawosławnym. Kościół pozostał w ich rękach do 1915 r., kiedy to wobec zbliżających się wojsk austriackich miejscowy pop opuścił miasto, a kościół stał nieczynny. W 1918 roku kościół stał się świątynią szkolną pod wezwaniem św. Stanisława Kostki. W 1934 roku ordynariusz lubelski bp Fulman oddał kościół Zgromadzeniu Najświętszego Odkupiciela (Redemptorystom), które zaprosił do swojej diecezji. Redemptoryści obok kościoła wybudowali swój klasztor, a następnie zostali pozbawienia kościoła i klasztoru przez władze niemieckie. Kościół i klasztor zostały odzyskane przez Redemptorystów w 1944 roku. Kościół reprezentuje dwa style: renesansowy i barokowy. Pierwotnie do kościoła prowadziła brama pod wieżą, ze skromnym portalem barokowym, kutym w kamieniu. Obecny przedsionek jest późniejszą dobudówką. Wnętrze świątyni jest jednonawowe zwieńczone żebrowaną kopułą renesansową z tzw. latarnią. Wieża kościoła miała charakter baszty obronnej.

Ratusz w Zamościu znajduje się w północnej pierzei zamojskiego Rynku Wielkiego. Pierwszy ratusz w tym miejscu rozpoczęto budować w 1591 roku. W połowie XVII w. budowlę rozbudowano, dobudowano trzecią kondygnację i podwyższono wieżę. Ratusz ozdobiono attykami, wieżyczkami w narożach, ornamentami i innymi drobnymi elementami ozdobnymi. W latach 1767-1770 wybudowano charakterystyczne wachlarzowe, dwuskrzydłowe schody prowadzące do głównego wejścia na I piętrze, ozdobionego portalem przeniesionym z parteru budynku. Na wieży zamontowano wówczas zegar oraz większy dach chełmowy z latarnią. W narożach budowli dodano również mniejsze chełmy. W okresie międzywojennym przeprowadzono rekonstrukcję ratusza, podczas której przywrócono jego świetniejszy, manierystyczno-barokowy wygląd z XVII wieku - ponownie ozdobiony attykami i licznymi dekoracjami. Prace remontowe kontynuowano po II wojnie światowej. Wtedy też rozebrano odwach pod schodami i odnowiono elewację. W 1973 roku do ratusza powrócił magistrat. Z początkiem XXI w. dzięki unijnemu wsparciu przeprowadzono kolejne zabiegi upiększające zamojski ratusz.

Ogród Botaniczny UMCS utworzono w 1965 r. Kolekcje obejmują ok. 7000 taksonów roślin i służą dydaktyce, edukacji i badaniom naukowym. To miejsce wypoczynku i rekreacji mieszkańców miasta i turystów. Ogród zajmuje obszar 21,25 ha w płn.-zach. części miasta, w dolinie Czechówki, na tarasowym stoku poprzecinanym wąwozami, z łagodnie pofałdowanym wzniesieniem. Znajdował się tu folwark, należący w drugiej połowie XVIII w. do Jana Nepomucena Kościuszki, stryja Tadeusza. W XIX w. działało tu uzdrowisko z wodami leczniczymi. Pozostałością pod dawnych czasach jest zrekonstruowany Dworek Kościuszków. Czasy folwarku i uzdrowiska pamiętają najstarsze drzewa tworzące malowniczą aleję lipową oraz dwie lipy - pomniki przyrody. Ogród podzielony jest na kilkanaście działów i kolekcji. Szczególnie cenne są rodzime gatunki roślin chronionych, rzadkich i zagrożonych. Lubianym miejscem jest Alpinarium z roślinami gór świata, strumieniem i widokiem na panoramę miasta. Ciekawostką jest Kolekcja Roślin Biblijnych, z symboliką i roślinami pojawiającymi się w Piśmie Świętym. Kolekcje roślin z obszarów tropikalnych i subtropikalnych zgromadzone są natomiast w ogrodowych szklarniach.

Pierwsze zapiski o dworku pochodzą z 1720 r. W drugiej połowie XVIII w. należał do Jana Nepomucena Kościuszki, stryja Tadeusza. Istnieją wzmianki o dwóch wizytach Tadeusza u stryja. W latach 70., według niektórych podań, posadził drzewa, tworzące aleję lipową w dzisiejszym Ogrodzie Botanicznym. Podczas wizyty w latach 90. był już generałem, specjalistą od fortyfikacji. Z tego okresu zachowały się pozostałości po umocnieniu obronnym tzw. szańcu - reducie Kościuszki. Dworek był w posiadaniu różnych właścicieli. W latach dwudziestych XIX w., kiedy znaleziono w pobliżu źródła wód bogatych w żelazo, wszedł w skład zabudowań uzdrowiska, które funkcjonowało z różnym powodzeniem ponad 100 lat. Konkurencja Nałęczowa, wojny, rozparcelowanie majątku spowodowały, że miejsce zostało zaniedbane, a budynek popadał w ruinę. W latach 50. XX w. ziemie wykupił UMCS, z przeznaczeniem na Ogród Botaniczny. Obecny budynek wzniesiony na zachowanych piwnicach, jest rekonstrukcją z lat 1969 - 1972. Dzisiejsze wnętrza wypełniają zabytkowe meble oraz pamiątki związane z Marią Curie-Skłodowską, Tadeuszem Kościuszko i historią Lublina. Zabytkowy Dworek ma charakter reprezentacyjny. Odbywają się tu wydarzenia organizowane przez uczelnię, wystawy czasowe, wykłady, spotkania naukowe, kulturalne, muzyczne i inne. 

Wieża zwana Basztą to najstarsza i najwyżej usytuowana budowla w Kazimierzu Dolnym. Obronna budowla pochodzi prawdopodobnie z przełomu XIII i XIV stulecia i stanowi pozostałość pierwotnego, przedkazimierzowskiego zamku o umocnieniach drewniano-ziemnych. Kamienna wieża zbudowana z miejscowej, wapiennej opoki stanowiła ostateczną linię obrony. Cylindryczna budowla ma około 20 m wysokości i 10 m średnicy; grubość murów w partii przyziemnej przekracza aż 4 m. według miejscowej tradycji w okresie prosperity szlaku wiślanego – w XVI i XVII w. wieża, na której palono ogniska, pełniła funkcję latarni rzecznej. Dzisiaj wieża stanowi doskonały punkt widokowy na ruiny zamku, nadwiślańskie miasteczko i zachodnią krawędź Wyżyny Lubelskiej z Małopolskim Przełomem Wisły.

Fara to najstarsza kazimierska świątynia. Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja Apostoła  został zniszczony podczas pożarów miasta w drugiej połowie XVI w. w latach 1561 i 1585. Po odbudowie na przełomie XVI i XVII stulecia Fara reprezentuje tzw. styl renesansu lubelskiego. Pracami budowlanymi w latach 1610 – 1613 kierował włoskiego pochodzenia architekt z Lublina – Jakub Balin. We wnętrzu świątyni, w ołtarzu głównym znajduje się obraz przedstawiający scenę męczeńskiej śmierci św. Bartłomieja.  Na szczególną uwagę zasługują najstarsze w Polsce oryginalne organy z I ćwierci XVII wieku (1620 r.).  W roku 2020 przypada jubileusz 400-lecia instrumentu. W letnie wieczory w świątyni odbywają się koncerty muzyki klasycznej w ramach Kazimierskiego Festiwalu Organowego.

Jest to budowla w kształcie rotundy, otoczona osiemnastowma kolumnami korynckimi. Pięknie jest położona na terenie zespołu pałacowo-parkowego Pałacu Czartoryskich w Puławach. Wybudowana została na przełomie XVIII i XIX wieku na stromej skarpie wiślanej przez Piotra Aignera. W Świątyni Sybilli księżna Izabela Czartoryska gromadziła pamiątki rodzinne oraz pamiątki po wielkich Polakach (np. w dolnej kondygnacji po księciu Józefie Poniatowskim). Nad wejściem jest napis: ”Przeszłość-Przyszłości”. Głównych schodów strzegą kamienne lwy podarowane przez cara Rosji Aleksandra I. Od 1830 roku obiekt był zamknięty, a zbiory trafiły do Krakowa, stając się zalążkiem Muzeum Książąt Czartoryskim. W Świątyni Sybilli muzeum zostało reaktywowane dopiero w 1938 roku i jest dostępne do dziś. Zwiedzenie Świątyni powinno być punktem obowiązkowym spaceru po puławskim parku. Będąc na wycieczce w Puławach, można dołączyć do swoich zbiorów także Znaczek nr 542 - Dom Gotycki (również na terenie zespołu pałacowo-parkowego) oraz Znaczek nr 543 - Muzeum Oświatowe w Puławach.

Pierwotny pałac w Kozłówce został wzniesiony między 1735, a 1742 rokiem. Jego architektem był prawdopodobnie Józef Fontana. W 1799 roku, właściciel pałacu - Franciszek Bieliński sprzedał Kozłówkę Aleksandrowi Zamoyskiemu - XI ordynatowi na Zamościu. W latach 1897–1914, zespół pałacowy został przebudowany i rozbudowany przez Zamoyskich. W 1944 roku ordynacja kozłowiecka wraz z zespołem pałacowo-parkowym została przejęta przez państwo na mocy dekretu o reformie rolnej. Już w tym samym roku zostało tu utworzone pierwsze muzeum jako Muzeum Narodowe w Kozłówce. Po krótkiej, ale burzliwej historii, w 1977 roku przywrócono pałacowi funkcję muzealną, a dopiero w 2009 roku podpisano ugodę z rodziną Zamoyskich. Obecnie pałac jest wspaniałym przykładem muzeum wnętrz z epoki, malarstwa, ceramiki i innych eksponatów wspomagających wystrój dawnej siedziby znakomitego rodu. Dodatkowo zwiedzić można kaplicę zbudowaną w latach 1903–1909, powozownię oraz Galerię Sztuki Socrealizmu.