Lista znaczków

Ośrodek kościelny w Latowiczu istnieje od XI wieku, a pierwsza wzmianka o tutejszej parafii pojawiła się w źródłach w 1427 r. Na przestrzeni wieków w Latowiczu istniało kilka kościołów, a obecny, wybudowany w stylu neogotyckim powstał w latach 1899-1911 według projektu architekta Józefa Piusa Dziekońskiego. Budynek posadowiony został na planie krzyża łacińskiego na kamiennej podmurówce. Bryła kościoła murowana z cegieł posiada od frontu trzy wieże. We wnętrzu znajdują się trzy nawy i półkoliście zamknięte prezbiterium. W kościele zachowały się elementy wystroju poprzednich kościołów drewnianych jak: fragmenty snycerki barokowej z XVII i XVIII w., obrazy Adoracji Trójcy Św. z XVIII w. oraz cudu św. Walentego z około połowy XIX w., a także ambona z XVIII w., murowana chrzcielnica z 1647 r. oraz liczne mienie ruchome. W kościele znajduje się ponadto ołtarz główny z 1922 r. i zabytkowy obraz Matki Bożej Łaskawej – Latowickiej.

Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie to jedyne muzeum uczonej na świecie. Powstało w 1967 r. przy Polskim Towarzystwie Chemicznym i mieści się w XVIII-wiecznej, klasycystycznej kamienicy przy ul. Freta 16 na Starym Mieście. Ma charakter biograficzny; proponuje stałą wystawę, zmienianą co pewien czas. Muzeum prezentuje zdjęcia, listy, dokumenty, rzeczy osobiste uczonej i małe laboratorium. Ekspozycja ukazuje Jej działalność w Polsce i we Francji, zaangażowanie w organizację nauki, Instytutów Radowych w Paryżu i Warszawie, kontakty z Polską. Pracownicy muzeum opowiadają o Marii Skłodowskiej-Curie nie tylko jako o uczonej, ale także o wspaniałej, wyprzedzającej swą epokę kobiecie. Wystawa nie wyczerpuje w pełni wiedzy o uczonej, lecz zgodnie z zamierzeniem jej twórców ma inspirować do własnych poszukiwań. Muzeum organizuje warsztaty i pokazy chemiczne, lekcje muzealne i wykłady. Prezentuje filmy biograficzne i chemiczne. W muzealnym sklepiku można kupić m.in. książki, pocztówki, znaczki, koszulki, filmy etc.

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny znajduje się na wzgórzu zwanym Loret i stanowi wraz z przyległym klasztorem benedyktynek największy zespół architektoniczny. Pierwszy, drewniany kościół wzniesiono tutaj z fundacji braci Prokopa i Feliksa Sieprskich, po epidemii w 1483 r., w miejscu objawienia się Najświętszej Marii  Panny. W 1513 roku powstaje murowana świątynia w stylu gotyckim. Nowy kościół wybudowany na planie prostokąta posiada nieco węższe i przesunięte w stosunku do osi prezbiterium. Świątynia zbudowana została z cegły na kamiennym fundamencie. Od zachodu znajduje się portal wejściowy ponad którym znajduje się duże ostrołukowe okno. Szczyt podzielony jest kątowymi filarkami przechodzącymi w sterczyny. Przestrzenie między filarkami wypełniają otynkowane blendy. W świątyni znajduje się bogato zdobiony ołtarz główny oraz boczny. W ołtarzu głównym znajduje się średniowieczna figura Matki Boskiej Sierpeckiej pochodząca z ok. 1340 r. i wykonana z drewna topoli. Wyposażenie kościoła zostało zrabowane przez oddział szwedzki w 1655 r., a następnie zniszczone przez pożar z 1794 r. Obecny wystrój świątyni pochodzi z XIX w.

Ratusz wzniesiono w 1841 r. przy Starym Rynku. Jest to piętrowa murowana z cegły budowla w stylu klasycystycznym. Wzniesiony został na planie prostokąta, na kolebkowo sklepionych piwnicach. Ma pięcioosiową fasadę o kondygnacji rozdzielonych gzymsem kordonowym. Pośrodku, ponad wejściem znajduje się balkon z żeliwną balustradą. Dach jest dwuspadowy z czworoboczną wieżyczką zegarową, zwieńczoną ażurową latarnią na dzwon. Po oddaniu do użytku obiektu w 1841 r., umieszczono w nim siedzibę urzędu municypalnego i mieszkanie burmistrza. Na parterze umieszczone były: areszty cywilny i wojskowy, odwach i biura miejskie ze skarbcem. Piętro w całości zajęte było przez burmistrza z rodziną. Po wybuchu II wojny światowej mieścił się w nim Magistrat, gabinet Burmistrza oraz posterunek Policji Państwowej. Ratusz był siedzibą władz miejskich przez 137 lat. W 1978 roku władze miasta zbudowały nową siedzibę z przeznaczeniem na Urząd Miejski. Współcześnie w ratuszu mieści się Muzeum Wsi Mazowieckiej.

Wielka Wojna dotarła na tereny Iłowa w październiku 1914 r., a najkrwawsze walki toczyły się w nocy z 4 na 5 grudnia 1914 r. Tyraliery niemieckich żołnierzy próbowały zdobyć Iłów niespodziewanie ostrzelani przez Rosjan z broni maszynowej. Wielokrotne próby ataku niemieckich wojsk zakończyły się fiaskiem. Narastał chaos. Rosjanie okrążyli Iłów. Niemcom kończyła się amunicja, toczyła się walka na śmierć i życie. 8 grudnia Niemcy ponownie przystąpili do ataku. 14 grudnia Rosjanie opuścili Iłów. Była to jedyna wojna, podczas której nieprzyjaciół grzebano we wspólnych mogiłach i nikt ze zwycięzców nie deptał krzyży, ani nie równał nagrobków z ziemią. Iłowski cmentarz wojenny powstał w 1917 roku. Spoczęło na nim 141 żołnierzy niemieckich oraz 13 żołnierzy rosyjskich. Na wysokości wsi Obory znajduje się kolejna nekropolia z walk grudniowych 1914 roku. Spoczęło w niej 164 żołnierzy niemieckich. Na zachód od drogi Wszeliwy-Załusków znajduje się cmentarz kryjący szczątki 503 żołnierzy armii rosyjskiej i 510 żołnierzy armii niemieckiej. Znaczek turystyczny upamiętnia wszystkie ofiary poległe na ziemi iłowskiej - żołnierzy i ofiary cywilne.

Pałac wybudowano w latach 1952–1955 jako „dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego” według projektu radzieckiego architekta Lwa Rudniewa. Początkowo budynek posiadał jasną fasadę, która jednak z czasem zszarzała. Wykonana została ze spieków ceramicznych w kolorze piaskowca, natomiast inne detale i płaskorzeźby wykonano z wapienia, piaskowca i granitu. Obecnie w PKiN oprócz siedzib różnych firm i instytucji mieści się sala konferencyjno-widowiskowa na 3000 osób (Sala Kongresowa), Muzeum Techniki, Muzeum Ewolucji PAN oraz Pałac Młodzieży wraz z basenem. We wnętrzach PKiN organizowane są różnego typu wystawy i targi. Przed głównym wejściem (od strony ul. Marszałkowskiej) znajdują się dwie rzeźby: Adama Mickiewicza dłuta Stanisława Horno-Popławskiego oraz Mikołaja Kopernika autorstwa Ludwiki Nitschowej. Pałac jest najwyższym budynkiem w Polsce. Razem ze wspornikiem antenowym, będącym integralną częścią iglicy, ma wysokość 237 metrów. Na 42 kondygnacji pałacu w 2000 roku odsłonięty został Zegar Milenijny, który jest trzecim co do wielkości zegarem w Europie, a jego tarcze mają po 6 metrów średnicy.

Zabytkowa kamienica, w której znajduje się kolekcja sztuki art déco, jest przestrzenią do działań artystycznych i edukacyjnych, atrakcją turystyczną miasta oraz kolejnym etapem w procesie rewitalizacji płockiej starówki. Na parterze kamienicy przy Kolegialnej 6 wita Was miasto nocą z architekturą rysowaną świetlnym mappingiem, mini kino Odeon i oryginalne auto z epoki – Jowett z 1926 roku. We wnętrzach kamienic – polskiej, niemieckiej i francuskiej – prezentowane są meble, szkło, ceramika, tkaniny, lampy, malarstwo i rzeźba, w domu mody kolekcja strojów, w sklepie jubilerskim – biżuteria, a w gabinecie prezesa banku kolekcja papierów wartościowych i numizmatów. Kolejne ekspozycje to m.in. galeria designu z bogatą kolekcją szkła, metalu, ceramiki. W dalszej części uwagę zwraca kolekcja malarstwa awangardowego. Nawiązaniem do sukcesu polskich artystów na Wystawie Światowej w Paryżu w 1925 r. jest Sala Tożsamości, wydzielona przestrzeń z polskimi dziełami z nurtu narodowego inspirowanego folklorem i ludowością, a także z tymi zdradzającymi wpływy kubizmu i funkcjonalizmu.

Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej powstało w 2012 r., a od 2018 r. jest Oddziałem Muzeum Mazowieckiego w Płocku. Mieści się w budynku dawnego Oddziału Towarzystwa Naukowego Płockiego w Wyszogrodzie przy ul. Rynek 1. Dziś budynek Muzeum stoi w miejscu, gdzie do 1939 r. znajdowały się zabudowania należące do Kahału wyszogrodzkiego. Wyszogród leżał na skrzyżowaniu często uczęszczanych szlaków handlowych. Już od czasów starożytnych wędrowali nimi kupcy z północy na południe i z zachodu na wschód. Na terenie ziemi wyszogrodzkiej znajdowane są liczne zabytki potwierdzające intensywność tego zjawiska, wśród nich monety i plomby towarowe. Placówka zbiera i dokumentuje zabytki związane z żeglugą, handlem i obyczajami ludzi zamieszkującej tereny Środkowej Wisły oraz obszar dawnej ziemi wyszogrodzkiej. Poza działami: archeologii, etnografii, wielokulturowości i wojen światowych można zobaczyć dział ilustrujący florę i faunę tego odcinka rzeki.

Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą w Sochaczewie, posiada największy zbiór pamiątek dotyczącej jednej bitwy - rozgrywającej się na terenie całego niemal Powiatu Sochaczewskiego Bitwy nad Bzurą. Składa się na niego kolekcja broni, ekwipunku, umundurowania, przedmiotów osobistych i innych pamiątek. To jednak nie wszystko. W muzeum można również na wystawie stałej zobaczyć przedmioty związane z okresem całej II Wojny, w ogólnoświatowym jej aspekcie - a więc działalności żołnierza polskiego poza granicami okupowanej Polski. Dopełnieniem ekspozycji jest wystawa plenerowa, znajdująca się na dziedzińcu. Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą gromadzi ponadto zabytki kultury materialnej, dokumentacje i archiwa, związane z wielowiekowymi dziejami Sochaczewa oraz Ziemi Sochaczewskiej.

Oficjalne otwarcie Skansenu Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim odbyło się 14 października 2018 r. Na terenie Skansenu można zobaczyć wyremontowany dawny kościół ewangelicko–augsburski, pobliski odnowiony cmentarz, a także typowe dla osadnictwa olenderskiego zabudowania gospodarskie wraz z wyposażeniem: jednobudynkowy tzw. langhoff, łączący część mieszkalną ze stodołą i oborą, który został przeniesiony z miejscowości Kępa Karolińska oraz, pochodzący z miejscowości Białobrzegi, zespół obiektów składający się z budynku mieszkalnego, stodoły oraz budynku powidlarni, służącej także jako suszarnia owoców. Wyremontowany został także istniejący budynek szkoły. We wnętrzach budynków powstały stałe ekspozycje prezentujące tradycyjne ich wyposażenie, oczywiście olenderskie, zarówno w części mieszkalnej jak choćby sypialnia, jak i w części gospodarczej, gdzie znalazł się sprzęt rolniczy. Wszystkie pamiątki po Olendrach zostały pozyskane od mieszkańców dawnych olenderskich osad w trakcie badań terenowych.

Szlak rowerowy „Śladami serialu Ranczo” obejmuje miejsca, w których nagrywano popularny serial telewizyjny „Ranczo”. Trasa szlaku rozpoczyna się w Mrozach przy tramwaju konnym, a następnie biegnie przez Rudkę, Kuflew, Jeruzal, a kończy w Łukówcu. Orientację na szlaku ułatwiają przygotowane drogowskazy oraz tabliczki informacyjne ustawione w charakterystycznych dla serialu miejscach. Szlak rowerowy liczy 15 przystanków, którymi są m.in. takie miejsca jak kościół, plebania, rynek ze sklepem „u Krysi” z kultową ławeczką, a także dom Hadziuków czy biuro senatora Kozioła. Fani serialu na pewno zauważą tu jeszcze inne obiekty serialowe, a pomoże w tym mapa ustawiona na rynku w Jeruzalu. Szlak rowerowy „Śladami serialu Ranczo” oficjalnie udostępniono 15 sierpnia 2014 r. podczas trwającego w Jeruzalu Jarmarku Folkowego. Od tego czasu szlak cieszy się ogromnym zainteresowaniem rzeszy serialowych fanów, którzy na własne oczy mogą zobaczyć miejsca, w których realizowano serial.

Jeruzal – miejscowość w woj. mazowieckim, w gminie Mrozy. To właśnie tutaj, w Jeruzalu, kręcono popularny polski serial pt. Ranczo w reżyserii Wojciecha Adamczyka. Jeruzal czyli filmowe Wilkowyje stały się jednym z atrakcji dla zwiedzających te okolice. Najsłynniejszym miejscem czy – można by powiedzieć – obiektem miejscowości jest…ławeczka. Miejsce spotkań miejscowej czwórki bohaterów serialu. Kolejnymi serialowymi obiektami są, kościół wraz z dzwonnicą, budynek plebani, apteka, przystanek autobusowy czy stary dom Więcławskich, serialowych właścicieli wspomnianego sklepu przy ławeczce z szyldem „U Krysi”. Większość obiektów biorących udział w serialu znajdowała się w Jeruzalu, jednak jest wiele, które w filmie były częścią miejscowości, ale w rzeczywistości znajdowały się w kilkudziesięciu pobliskich miejscowościach, do których to również warto się wybrać.

Miejski ratusz w Gąbinie został wybudowany w 1824 roku. Budowlę zaprojektował Jakub Kubicki – znany polski architekt - projektant m.in. warszawskiego Belwederu. Obiekt powstał w duchu klasycystycznym. Ratusz został wzniesiony na planie prostokąta. Posiada ryzalit z attyką oraz czterospadowy dach. Nad oknami znajdują się półkoliste arkady i zdobienia. W fasadzie od strony rynku wyraźnie widoczna wnęka z balkonem na wysokości pierwszego piętra. Druga z fasad od strony kościoła posiada wnękę ujętą między kolumnami jońskimi. Murowany ratusz zastąpił wcześniejszy, drewniany budynek, wybudowany na środku Starego Rynku w drugiej połowie XVII w. Mimo prawie dwustu lat, nadal pełni rolę siedziby lokalnej administracji samorządowej. Budynek znajduje się przy wschodniej pierzei miejskiego rynku.

Kamienica przy Starym Rynku, to najstarszy budynek w mieście i jednocześnie, obok ratusza, najcenniejszy zabytek Gąbina. Zbudowana w 1809 roku, swoją konstrukcją nawiązuje do architektury barokowej. W 1885 roku w kamienicy urodził się ostatni premier II RP, Sławoj Felicjan Składkowski. Przed pierwszą wojną światową była siedzibą lokalnego gimnazjum. W jej murach znajdował się także miejscowy sąd gminny. W ostatnich latach, obiekt był siedzibą Społecznego Muzeum Ziemi Gąbińskiej im. Sławoja Felicjana Składkowskiego oraz stowarzyszeń: Towarzystwa Miłośników Ziemi Gąbińskiej i Związku Piłsudczyków Oddział Gąbin. W roku 2017 budynek został całkowicie wyremontowany. Obecnie odbywają się w nim wystawy historyczno-kulturalne oraz ceremonie ślubne (filia Urzędu Stanu Cywilnego w Gąbinie) Kontynuuje także swoją wcześniejszą funkcję – siedziby dwóch stowarzyszeń: Towarzystwa Miłośników Ziemi Gąbińskiej oraz Związku Piłsudczyków Oddział Gąbin.

Kościół w Troszynie Polskim powstał na początku XIV w., a pierwszej konsekracji świątyni dokonano w 1341 r.  To najstarsza parafia w okolicach Gąbina.  Ponowna erekcja parafii miała miejsce w 1556 r. Od 1879 roku Troszyn wymieniany jest jako filia Czermna. Dopiero w 1974 roku z parafii Czermno wydzielono parafię Troszyn i tym samym kościół w Troszynie stał się ponownie kościołem parafialnym. Współcześnie to zarówno jeden z najmniejszych kościołów pod względem powierzchni, jak i jedna z najmniejszych wspólnot parafialnych w Diecezji Płockiej. Obecny kościół wybudowano w 1636 r. o czym świadczy data wycięta na belce tęczowej Konsekrowano go w 1665 r. W drugiej połowie XVII w. kościół został oszalowany, natomiast gruntowny remont przeszedł w XIX w. i w 1926 r. Wówczas dokonano wymiany dachu gontowego na blaszany. Kościół pobudowany na podmurówce, wnętrze salowe, kryte sklepieniem kolebkowym. W kościele są dwa ołtarze: główny z obrazem Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej i Aniołów Stróżów, późnorenesansowy z ok. 1640 r., oraz boczny ołtarz z obrazem św. Leonarda. Na uwagę zasługuje ponadto ambona późnorenesansowa z ok. 1640 r. oraz prospekt organowy również z ok. 1640 r.

Fundacja dobrzykowskiej parafii nastąpiła przypuszczalnie w II połowie XIV w. Źródła wskazują, iż patronami najstarszej świątyni w Dobrzykowie byli: Św. Stanisław Biskup i Męczennik, Św. Dorota i Św. Barbara. W aktach wizytacyjnych z 1740 r. zachowała się wiadomość, że modrzewiowy kościół został wzniesiony w tym miejscu w 1489r. W 1635 r. ukończono kolejną świątynię. Z niej pochodzi zachowana do dziś najstarsza część obecnego kościoła – murowana zakrystia i skarbiec. W latach 1775–1776, nastąpiła gruntowna przebudowa świątyni. Przeprowadzone prace upamiętnia tablica nad wejściem do zakrystii oraz belka tęczowa z  datą ,,1774’’. Kościół konsekrowano w 1806 r. Budowla reprezentuje architekturę drewnianą, z tradycyjnym planem jednonawowej świątyni i węższym, wydłużonym prezbiterium. Wyposażenie kościoła stanowi wiele cennych zabytków renesansowo- barokowych jak pięć ołtarzy, liczne obrazy i rzeźby, a także późnorenesansowa ambona z końca XVI w., chrzcielnicy z XVI w. oraz krzyże: ołtarzowy i procesyjny. W zewnętrznych ścianach zakrystii przyciągają uwagę tablice epitafijne.

Dzieje gostynińskiego zamku sięgają XIV wieku. Wtedy to na dzisiejszym wzgórzu zamkowym została zbudowana drewniana baszta, która pełniła zarówno funkcje obronne jak i mieszkalne. Basztę wzniósł Siemowit III, a kilkadziesiąt lat później jego syn Siemowit IV przystąpił do budowy murowanej warowni, która oprócz wieży posiadała mur obwodowy i Dom Wielki, będący rezydencją książęcą. W 1462 r. Gostynin przestał być miastem książęcym i od tego czasu zamkiem zarządzali starostowie. W XVI wieku zamek intensywnie się rozwija. Wybudowano Dom Mniejszy mieszczący pomieszczenia załogi zamku oraz kuchnia. Poza fosą powstał przygródek z budynkami gospodarczymi oraz służbowymi. Od XVII wieku zamek stopniowo upada, najpierw podczas najazdu szwedzkiego, a później także w czasie wojny północnej i w czasach zaboru pruskiego. Zamek nigdy nie odzyskał swojej świetności. Przeznaczony został na zbór. Po wybudowaniu pastorówki i budynków gospodarczych ewangelikom służył do 1945 roku. Po wojnie obiekt przejęła parafia rzymskokatolicka i użytkowała go do 1978 roku, następnie przeszedł na własność miasta. W 2009 roku po odrestaurowaniu zamek został oddany do użytku i dziś mieści się w nim hotel oraz restauracja.

Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. S. Woydy w Pruszkowie to placówka, której misją jest ochrona dziedzictwa pradziejowego na terenie zachodniego Mazowsza ze szczególnym uwzględnieniem Mazowieckiego Centrum Metalurgicznego oraz promowanie i upowszechnianie zdobytej wiedzy archeologicznej i historycznej. Muzeum realizuje szereg projektów, takich jak: warsztaty, lekcje muzealne, wystawy czasowe, czy różnego rodzaju spotkania, odczyty i prelekcje. Trzon muzealnej kolekcji stanowią przedmioty pozyskane w trakcie badań archeologicznych. Szczególną wartość mają liczne zabytki odkryte w trakcie kilkudziesięcioletnich prac wykopaliskowych na wielkich osadach hutniczych z przełomu er. Najcenniejszym zabytkiem zbiorów pruszkowskiego Muzeum jest odkryty na cmentarzysku w Zaborowie szklany puchar z I–II wieku n.e., zdobiony przedstawieniami rzymskich gladiatorów. To unikatowe w skali Europy naczynie, wykonane w jednej z egipskich manufaktur, stanowi wyjątkową ozdobę kolekcji.

Muzeum Dulag 121 powstało w 2010 roku w Pruszkowie. Siedziba muzeum mieści się na skraju zabytkowego kompleksu dawnych Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego, gdzie w okresie od 6 sierpnia 1944 roku do 16 stycznia 1945 roku funkcjonował niemiecki obóz przejściowy Durchgangslager 121, przez który przeszło około 650 tys. ludności cywilnej z Warszawy i okolic. Muzeum zajmuje się pielęgnowaniem pamięci i zbieraniem wiedzy na temat losów mieszkańców Warszawy wypędzonych z miasta w czasie trwania Powstania Warszawskiego, dokumentowaniem historii niemieckiego obozu przejściowego Dulag 121 oraz popularyzacją wiedzy na temat historii i dziedzictwa kulturowego Pruszkowa i okolic.

Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie zostało założone w 1986 r. i zajmuje budynki oraz teren dawnej Sochaczewskiej Kolei Dojazdowej, której początki sięgają 1922 r. W dwóch salach wystawowych mieszczą się zbiory obrazujące rozwój kolejnictwa wąskotorowego na tym terenie, a w największym w Polsce tego typu skansenie eksponowanych jest obecnie 139 egzemplarzy taboru wąskotorowego, m.in. parowozy Px29, Px48 czy Kp4. Wyjątkową atrakcją dla zwiedzających są przejażdżki zabytkowym pociągiem turystycznym na skraj Puszczy Kampinoskiej. Pociąg kursuje przez 6 miesięcy w roku: od końca kwietnia do końca października w określone dni tygodnia. Jednym z głównych elementów wycieczki pociągiem turystycznym jest piknik połączony z ogniskiem i grillowaniem w Osadzie Puszczańskiej w Tułowicach.

Początki pałacu Na Wyspie znajdującego się na terenie Łazienek Królewskich w Warszawie sięgają końca XVII wieku. Ówczesna łaźnia została wybudowana na polecenie księcia Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, jednego z największych polityków i pisarzy i filozofów. Barokowy pawilon zaprojektował holenderski architekt Tylman z Gameren. Budowla miała służyć zarówno rozrywce jak i odpoczynkowi. W jej wnętrzu mieściła się łaźnia stylizowana na grotę, w której biło źródło będące symbolem starożytnej Grecji. W 1764 roku pałac wraz z Ujazdowem zakupił Stanisław August, szukając miejsca na swoją letnią królewską rezydencję. Barokową łaźnię przekształcono w klasycystyczny pałac, a dzieła tego dokonano zatrudniając włoskiego architekta Domenico Merliniego, oraz urodzonego w Dreźnie Christiana Kamsetzera. Pałac wzorowany był na włoskich rozwiązaniach, a symbolizować miał królewskie marzenie o idealnym, nowoczesnym i suwerennym państwie. 

Stara Oranżeria powstała w latach 1785-1788 według projektu włoskiego architekta Dominika Merliniego. W czasach panowania króla Stanisława Augusta było to miejsce, w którym w okresie zimowym przechowywano egzotyczne drzewka owocowe, zdobiące w porze letniej królewskie ogrody.  Obecnie w Starej Oranżerii mieści się Królewska Galeria Rzeźby skupiająca gipsowe kopie najważniejszych dzieł starożytnych od V wieku p.n.e. do III wieku n.e., ale także kolekcję marmurowych posągów. Ponadto w Oranżerii znajduje się Teatr Królewski i Galeria Rzeźby Polskiej z pracami niemal wszystkich najwybitniejszych polskich artystów XIX i XX wieku. Uzupełnieniem kolekcji są rzeźby niemieckie, rosyjskie, włoskie oraz francuskie. W latach 2012-2016 w Starej Oranżerii przeprowadzono prace remontowe, które przywróciły obiektowi funkcje i wygląd z czasów króla Stanisława Augusta.

Muzeum Witolda Gombrowicza, oddział Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, mieści się w zabytkowym pałacu we Wsoli, nieopodal Radomia. To tu w pierwszej połowie XX wieku mieszkał wraz z żoną - Aleksandrą z Pruszaków i córką Teresą brat Witolda Gombrowicza, Jerzy.  Pisarz przyjeżdżał do Wsoli wielokrotnie, ostatni raz tuż przed wybuchem wojny w 1939 roku. We wsolskim pałacu powstawał "Pamiętnik z okresu dojrzewania" – debiut pisarza, oraz fragmenty słynnej powieści "Ferdydurke".  Ładny i wygodny pałac, wybudowany został w 1914 roku i stale tętnił życiem. Sam Gombrowicz bywając w tych okolicach w wolnych chwilach pływał po Radomce lub grywał w tenisa. W czterdzieści lat po śmierci doczekał się pierwszego w Europie, a prawdopodobnie również na świecie (jak twierdzi Rita Gombrowicz, wdowa po pisarzu) muzeum. Był  mistrzem autokreacji, który pisał o sobie z niezrównanym  kunsztem, czyniąc z siebie najważniejszego bohatera wszystkich dzieł. „Muzea są czymś arcymartwym, przyprawiającym o ból głowy” – pisał Gombrowicz w "Dzienniku". Muzeum Witolda Gombrowicza stara się tej opinii zaprzeczyć:  jest więc miejscem żywym, o bogatej ofercie, nie ograniczającej się jedynie do wystaw, lecz obejmującej również wydarzenia artystyczne i kulturalne:, spotkania literackie, konferencje, dyskusje, koncerty, spektakle.

Historia tramwaju konnego kursującego  na rasie Mrozy – Rudka w latach 1902-1967 związana jest z budową szpitala w Rudce, który powstał w związku z rozszerzającą się w 1898 r. epidemią gruźlicy. Wybitny lekarz bakteriolog doktor Teodor Dunin zaapelował wówczas o utworzenie specjalistycznego szpitala, w którym chorzy mogliby dochodzić do zdrowia. W 1902 r. ruszyła budowa szpitala, który znajdował się kilka kilometrów od stacji kolejowej, na której wyładowywano przywożone pociągiem z Warszawy materiały budowlane. Aby ułatwić ich transport do Rudki, położono tory pod kolejkę. Pierwsi pacjenci pojawili się w Rudce 29 listopada 1908 r. Tego dnia po raz pierwszy, zamiast materiałów budowlanych, tramwaj konny przewiózł ludzi. Kolejka kursowała sześć razy dziennie przez 59 lat, a po raz ostatni odjechała w 1967 r. Na początku XXI wieku postanowiono odbudować tramwaj konny. Uzyskano dotację, odtworzono szlak, położono podkłady, wykonano replikę wagonu i zamontowano szyny na trasie liczącej niecałe 2 km. 28 października 2011 r.  tramwaj konny powrócił do Mrozów.

UWAGA! Znaczek dostępny w sprzedaży poprzez system rezerwacyjny tramwaju >> link >> oraz oddzielnie z odbiorem w siedzibie GOSiR w Mrozach >> link >> w dni robocze od 8:00 do 16:00 lub po wcześniejszym umówieniu telefonicznym do godz. 21:30 oraz w soboty od 10:00 do 14:00 jak również w tramwaju w dniu kursowania.

Różan leży na wzniesieniu o promieniu ok. 3 km. Ukształtowanie terenu stanowiło idealne miejsce do budowy różańskiego przyczółka ufortyfikowanego. W projekcie z 1901 r. przewidziano budowę trzech fortów otaczających miasto łukiem opartym skrzydłami na rzekę Narew. Długość tego łuku miała wynieść 4,5 wiorsty rosyjskie, tj. ok. 4,8 km, a jego podstawa 2,5 wiorsty, tj. ok. 2,7 km. Forty rozmieszczono nieregularnie. Fort nr I zdecydowano się zbudować na wzgórzu leżącym na zachód od miasta z frontem zorientowanym na północny zachód. Do czasów obecnych, ze wszystkich obiektów fortecznych najlepiej zachowany jest Fort I. Jego budowę rozpoczęto w 1904 roku, a zakończono w 1908. W 2007 Fort nr 1 jako działka nr 106 o pow. 2,68 ha został wystawiony na sprzedaż przez starostę powiatu makowskiego. Fort wpisano do rejestru zabytków w dniu 20.04.1978 r.