Lista znaczków

Historia Wyrzyskiej Kolejki Powiatowej rozpoczyna się w 1894 roku kiedy to z inicjatywy lokalnych właścicieli ziemskich i przy poparciu władz powiatu wyrzyskiego rozpoczyna się budowa infrastruktury kolejowej. Historyczną datą dla kolejki jest natomiast dzień 5.02.1895 roku, kiedy to uruchomiono pierwsze przewozy towarowe z Białośliwia przez Kocik Młyn, Pobórkę do Łobżenicy. Zapotrzebowanie na usługi przewozowe były bardzo duże. W 1911 roku przewóz osób wyniósł 113 tys. osób, a wielkość przewozu towarów oszacowano na ok. 190 tys. ton. W kolejnych latach wyrzyska kolejka przechodziła przeróżne metamorfozy, okresy stagnacji i rozkwitu. Okresem świetności kolejki były lata 40. i 50. XX wieku, jednak już dekadę później kolejka zaczęła zamierać by ostatecznie 1 stycznia 1994 roku zaniechać całkowicie przewozów. Dzięki pasjonatom i miłośnikom kolei, dzięki wysiłkowi wielu ludzi dziś wyrzyska kolejka znów budzi się do życia. W 2000 roku powstało Towarzystwo Wyrzyskiej Kolejki Powiatowej, którego celem jest uratowanie i zagospodarowanie istniejącego majątku przy współudziale władz powiatu. W 2002 roku przywrócono sezonowe i okazjonalne jazdy pociągów turystycznych. W 2008 roku zaplecze kolejki wąskotorowej w Białośliwiu wpisano do rejestru zabytków, a od kilku lat rękoma wolontariuszy prowadzona jest odbudowa istniejących szlaków i taboru. Coroczne zjazdy miłośników kolei wąskotorowych gromadzą coraz większe rzesze turystów w związku z czym wzrasta też ruch turystyczny na odbudowanych trasach. W roku 2015 kolej wąskotorowa w Białośliwiu obchodzi swe 120 urodziny.

Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. Wiktora Stachowiaka w Trzciance to samorządowa instytucja kultury. Tradycją nawiązuje do przedwojennego niemieckiego muzeum, założonego w 1924 r. Polskie muzeum powstało w 1958 r., a pod obecną nazwą funkcjonuje od 1996 r. Zbiory gromadzone są w działach: archeologicznym, historycznym, etnograficznym, numizmatycznym, szkolnictwa oraz sztuki i rzemiosła artystycznego. Prezentujemy je na czterech ekspozycjach stałych. W ciągu roku organizujemy kilka wystaw czasowych, konkursy, spotkania, zajęcia dla dzieci i młodzieży oraz Piknik Muzealny. Muzeum Ziemi Nadnoteckiej w Trzciance mieści się w budynkach przy ulicy Żeromskiego 7 oraz 36a. Pierwszy z nich został wybudowany pod koniec XIX wieku i przez lata znajdowało się w nim miejskie przedszkole. Drugi to XIX. wieczna kamieniczka, zaadaptowana w 1970 roku na siedzibę Muzeum.

Muzeum w Międzyrzeczu to jedno z najbardziej urokliwych miejsc w województwie lubuskim. Na terenie blisko 6 hektarowego parku, który rozlokowany jest w widłach dwóch rzek Obry i Paklicy zwiedzający mogą podziwiać ruiny zamku królewskiego z czasów Kazimierza Wielkiego. Jest to jedyny królewski zamek piastowski na terenie województwa lubuskiego. Obiekt świetnie nadaje się do imprez plenerowych oraz wydarzeń okolicznościowych. W sąsiedztwie zamku znajduje się muzeum w którym obejrzeć można największą w Polsce kolekcję portretów trumiennych z XVII i XVIII w.

W związku z długoletnią tradycją uprawy wikliny i chmielu w okolicach Nowego Tomyśla, Miedzichowa i Trzciela, w 1985 roku utworzono tematyczne muzeum. Placówka funkcjonuje jako oddział Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. Na potrzeby powstałej placówki przeznaczono dwa obiekty: zrekonstruowany holenderski zabytkowy budynek mieszkalny z końca XVIII wieku, który stanowi główną siedzibę Muzeum i jest miejscem prezentacji obydwu wystaw stałych oraz drewniany stylizowany budynek – tzw. Dworek Myśliwski postawiony w 1977 roku będący miejscem prezentacji organizowanych cyklicznie, wystaw czasowych o różnej tematyce oraz stałej ekspozycji przyrodniczej. Obydwa budynki otacza teren o powierzchni 1.75 ha, na którym znajdują się ekspozycje botaniczne oraz prezentowane są artystyczne formy przestrzenne z wikliny. Całość znajduje się na terenie Parku Miejskiego.

Zamek w Szamotułach zbudowano w północnej części miasta przez ród Nałęczów Szamotulskich. W 1513 roku Katarzyna Szamotulska wniosła budowlę jako ślubne wiano Andrzejowi Górce, który pięć lat później wybudował wysoką ceglaną basztę, strzegącą wjazdu na teren warowni. Zamek następnie przeszedł w ręce wojewody poznańskiego Łukasza Górki, a w kolejnych latach był siedzibą wielu innych znamienitych rodów wielkopolskich. W XVIII i XIX wieku dwuskrzydłowy gmach przekształcono zmieniając jego pierwotnie obronny charakter. W roku 1837 budowlę przejął pruski następca tronu Fryderyk Wilhelm. W 1869 rozpoczęto generalny remont zamku, połączony z częściową jego rekonstrukcją. Obecnie obiekty zamkowie mieszczą Muzeum - Zamek Górków w Szamotułach, którego początki sięgają 1957 roku. W głównym budynku muzeum, dawnym zamku, prezentowane są wnętrza siedziby magnackiej, wysokiej klasy meble, przedmioty dekoracyjne, tkaniny, porcelana chińska i in.. W dwóch salach eksponowana jest jedna z największych w Polsce kolekcji ikon. W oficynie mieści się wystawa etnograficzna obejmująca dawne warsztaty: kowalski, stolarski i tkacki, a także izbę mieszkalną. W baszcie eksponowane są m.in.: komnata Halszki z Ostroga oraz wystawa dotycząca historii miasta i najbliższej okolicy.

Kolegiata Matki Bożej Pocieszenia i św. Stanisława Biskupa w Szamotułach została zbudowana w 1 połowie XV wieku z fundacji braci Dorogosta i Wincentego Świdwów-Szamotulskich. W latach 1513-1542 staraniem Łukasza Górki, kolejnego właściciela Szamotuł, dokonano ostatecznej, gruntownej przebudowy. W tej formie kościół dotrwał do naszych czasów i zalicza się go do najokazalszych świątyń Wielkopolski. Szamotulska kolegiata wybudowana została w stylu gotyckim. Jest świątynią trzynawową. W latach 1884-90 kolegiatę przebudowano rozbierając wieżę oraz dobudowując kruchtę od południa. Wnętrze kościoła zdobią liczne zabytki sztuki sakralnej jak późnorenesansowy ołtarz główny z około 1616 r.,na belce tęczowej gotycki krucyfiks z około 1370 r. I wiele innych. Szamotulska świątynia kolegiatą była już w latach 1542-1939 i później od 2000 roku. W dniu 13 maja 2014 roku kolegiata otrzymała tytuł bazyliki mniejszej co uroczyście ogłoszono 20 września tego samego roku.

Kosz gigant jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych współczesnych symboli miasta. Kształtem przypomina łódź z herbu Nowego Tomyśla zaś materiał, z którego jest wykonany nawiązuje do tutejszych tradycji upraw wikliny i rzemiosła plecionkarskiego. Pierwszy kosz zbudowano w 2000 roku, chcąc w ten sposób uczcić przełom tysiącleci. Kosz był wspólnym dziełem 50 - ciu plecionkarzy. Prace nad nim trwały nieprzerwanie przez 55 godzin. Do jego budowy wykorzystano 8 ton wikliny. Imponujące rozmiary: długość – 17,29 m, szerokość – 9,46 m, wysokość – 7,71 m dały mu miejsce w Księdze Rekordów Guinnessa. Wnętrze kosza zostało obsadzone różnego rodzaju gatunkami drzew i krzewów, tworząc w ten sposób swoistą formę kwietnika. Z czasem na skutek oddziaływania warunków atmosferycznych, które wpłynęły na niszczenie wikliny, koniecznym stało się wybudowanie nowego kosza. W sierpniu 2006 roku ten sam zespół plecionkarzy wyplótł nowy, jeszcze większy obiekt. Obecny kosz gigant ma długość – 19,80 m, szerokość – 9,53 m i wysokość – 8,98 m. Do jego budowy zużyto 12 ton wikliny i 11 ton konstrukcji stalowej.

Dziewicza Góra jest najwyższym wzniesieniem położonym w Parku Krajobrazowym Puszcza Zielonka, znajdującym się na północ od Poznania nieopodal miejscowości Czerwonak. Tereny te w przeszłości należały do Klasztoru Cysterskiego w Owińskach, a od cysterek, które w nim mieszkały prawdopodobnie wzięła się nazwa wzniesienia. Dziewicza Góra wznosi się na wysokość 143 m n.p.m.. Wzniesienie porasta las mieszany, natomiast w kilku miejscach znajduje się starodrzew dębowy. Cały obszar objęty jest ochroną ze względu na bogaty świat roślin i zwierząt. Na szczycie góry w 2005 roku wybudowano dostrzegalnię pożarową, która pełni także rolę wieży widokowej. W 2014 roku u stóp Dziewiczej Góry otwarto bazę turystyczną wraz z parkingiem. „Dziewicza Baza” to idealne miejsce wypadowe nie tylko na szczyt Dziewiczej Góry, ale także w inne miejsca Puszczy Zielonki. To także miejsce, w którym można zorganizować imprezę okolicznościową, spotkanie dla grup przy ognisku czy po prostu napić się kawy w funkcjonującym tu Cafe Bistro.

Muzeum Regionalne w Wągrowcu mieści się w zabytkowym budynku z końca XVIII w., tzw. Opatówce, byłej siedzibie opata cystersów wągrowieckich. Działalność rozpoczęło w 1987 r. Na wystawach stałych prezentowane są pradzieje powiatu wągrowieckiego od paleolitu po okres wpływów rzymskich oraz historia miasta od założenia go przez cystersów w XIV w. do czasów II wojny światowej. Eksponowane są również dokumenty związane z postacią ks. Jakuba Wujka z Wągrowca (1541-1597), tłumacza Pisma Świętego na język polski. Wystawa etnograficzna została zaaranżowana w pomieszczeniach zwanych „Chatą Rybaka” gdzie obok sprzętu rybackiego ukazano dawny wystrój wnętrz uzupełniony elementami pałuckiej sztuki ludowej. Muzeum organizuje także wystawy czasowe o bardzo zróżnicowanej tematyce ze zbiorów własnych, wypożyczone z innych instytucji czy też od osób prywatnych. Ponadto po wcześniejszym uzgodnieniu oferuje usługi przewodników w zakresie zwiedzania wystaw muzealnych oraz zabytków Wągrowca i okolic.

Parowozownia Wolsztyn składa się z ośmiostanowiskowej hali wachlarzowej budowanej w latach 1907-1909r. Przy hali zbudowana jest wieża wodna z 1907 roku mieszcząca 100 metrów sześciennych wody. W przyziemiu znajduje się zestaw pomp czerpiących wodę z jeziora Berzyńskiego. Do hali od strony ulicy Fabrycznej przylega budynek administracyjny, w którym znajdują się biura dyspozytora, mistrza i naczelnika. Tory wyjazdowe z hali zbiegają się w obrotnicy o średnicy 20,5 metra. Za obrotnicą znajduje się skład opału i urządzenia do nawęglania, wodowania i kanał rewizyjny służący oględzinom i smarowaniu parowozów. Na terenie Parowozowni znajdują się także liczne pomieszczenia magazynowe oraz wiata wystawiennicza dla dawnych urządzeń naprawczych. Na torach stoją eksponaty, parowozy, dźwigi, wagon z pociągu ratunkowego oraz pług. Część lokomotyw wyeksponowanych jest na torach stacyjnych. Parowozownia w Wolsztynie jest jedyną parowozownią w Europie, gdzie do dnia dzisiejszego parowozy codziennie prowadzą ruch planowy na kolejowych szlakach.

Skansen w Pobiedziskach należy do najstarszych parków miniatur w Polsce. Uroczyste otwarcie nastąpiło w maju 1998 roku i uświęciło obchody 950-lecia Pobiedzisk. Budowa pierwszych miniatur rozpoczęła się jednak już znacznie wcześniej bo w roku 1991. Park położony jest przy historycznym Szlaku Piastowskim w połowie drogi między Poznaniem, a Gnieznem, 1,5 km od Pobiedzisk. Podstawową funkcją skansenu jest ukazanie struktury przestrzennej Szlaku Piastowskiego w jego dzisiejszym i częściowo historycznym kształcie. Makiety przedstawiają: ratusze, pałace, kościoły, grody itp. i są wierną kopia oryginałów z zachowaniem wszelkich detali. Wszystkie budowle wykonane są w skali 1:20. Teren skansenu to nie tylko miejsce dla pasjonatów historii, to również miejsce wspaniałego wypoczynku wśród otaczającej przyrody.

Mieści się w dwóch budynkach. W eklektycznej siedzibie z 1904 roku mieszczą się na parterze Galeria Sztuki Polskiej 16-18 w. z unikatową kolekcją portretów trumiennych i Galeria Sztuki Średniowiecznej. W roku 2011 w podziemiach starego gmachu otwarta została Galeria Sztuki Starożytnej z wyjątkowym w kolekcjach polskich zbiorem rzymskiego portretu cesarskiego. Na piętrze znajdują się zbiory malarstwa zachodnioeuropejskiego, z jedynym w Polsce obrazem Claude'a Moneta Plaża w Pourville. W nowym skrzydle eksponowane są dzieła Galerii Sztuki Polskiej od czasów oświecenia przez sztukę romantyzmu, akademizmu, impresjonizmu, symbolizmu - w tym największy w Polsce zbiór obrazów Jacka Malczewskiego - malarstwo Olgi Boznańskiej, Wojciecha Weissa, Witolda Wojtkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego, artystów kręgu École de Paris, kolorystów po współczesną sztukę Tadeusza Kantora, Jerzego Nowosielskiego, Aliny Szapocznikow w tym drugi z serii obrazów liczonych Romana Opałki oraz prace z dwóch ostatnich dekad, takich twórców jak Izabella Gustowska, Grzegorz Kowalski i Zofia Kulik.

Powstało w 1919 roku, zniszczone w II wojnie światowej, od 1957 roku odbudowuje swoją kolekcję. Jednym z najcenniejszych obiektów jest pochodzący z XVI w. mieczo-rapier o głowni wykutej w Mediolanie. Chlubą zbiorów jest bechter (rodzaj pancerza) wykonany w 1580 r. w Poznaniu, zdobny na napleczniku herbem miasta. Zwraca uwagę czapka rogata (wzór z 1807r.) szwoleżera polskiej Gwardii Napoleona oraz Krzyż Komandorski Orderu Wojennego Virtuti Militari, najwyższego polskiego odznaczenia za czyny wojenne, przywróconego w 1919 r. Ważną część zbiorów stanowią osobiste pamiątki tj. patent oficerski z 1932 r. dla T. Szydy, ppor. piechoty, zamordowanego przez Sowietów w Katyniu. Cenna jest złota papierośnica z daru Wiktora Emanuela III, króla Włoch, będąca nagrodą za zajęcie 2 miejsca w Zawodach Hippicznych (Rzym, 1923r.) dla płk. S. Zahorskiego z 16. P. Uł. Wlkp.

Mieści się w klasycystycznym pałacu z końca XVIII wieku, dziele architekta Stanisława Zawadzkiego. Wizyta w pałacu jest żywą podróżą po miejscach związanych z poetą Adamem Mickiewiczem i niezwykłym doświadczeniem przedmiotów kojarzonych z jego osobą. W parku okalającym budynek Muzeum znaleźć można zakątki prawdziwie romantyczne, choćby ziołowy "Ogródek Zosi" (opisany w "Panu Tadeuszu"). Obok miejsca, w którym rósł "dąb Mickiewicza" jest jeden z niewielu w naszym kraju "pomników drzewa" - ława z utrwaloną sentencją wypowiedzianą w tym miejscu przez poetę.

Położony jest w malowniczym parku nad rzeką Trzemną. Charakteryzuje go piękna renesansowa architektura i niezwykle urokliwe wnętrze. Gmach powstał w 2. poł. XVI wieku, należał do rodziny Leszczyńskich, w poł. XIX wieku stał się własnością małżeństwa Izabeli (córki ks. Adama Czartoryskiego) i Jana Działyńskich. Pielęgnowany do dziś muzealny charakter miejsca zawdzięczać należy Izabeli, która stworzyła wspaniałą kolekcję dzieł sztuki, a zamek-rezydencję przekształciła w muzeum.

Mieści się w budynku dawnej loży masońskiej. Otoczone jest zabytkowym parkiem o założeniach barokowych z XVII wieczną studzienką w centrum. Poznańskie Muzeum Etnograficzne należy do grona najstarszych placówek muzealnych w Polsce prezentujących bogactwo kultury ludowej. Zbiory gromadzone są w działach Sztuki Ludowej, Kultury Technicznej, ceramiki, Tkanin i Ubiorów Ludowych, Zabawek, Kultury Miejskiej, Dokumentacji oraz Kultur Pozaeuropejskich.

Założycielem był Zdzisław Szulc (1945 r.). Jest to jedno z nielicznych w Europie, jedyne takiego typu Muzeum w Polsce. Perłą kolekcji są instrumenty lutnicze (XVI-XX w.) - w tym skrzypce Marcina Groblicza oraz Dankwarta, jak również instrumenty włoskich mistrzów (Amati, Testore, Guadagnini, Maggini). W Saloniku Chopina eksponowane są pamiątki związane z pobytem w Wielkopolsce, w tym fortepian, na którym koncertował w Antoninie.

Mieści się w centrum Starego Rynku w ratuszu - dawnej siedzibie władz miejskich. Pierwotnie był to jednopiętrowy budynek wzniesiony najpóźniej na przełomie XIII i XIV w. W połowie XVI w. włoski architekt Jan Baptysta Quadro przebudował ratusz i nadał mu reprezentacyjny charakter (architektowi tak spodobało się w Poznaniu, że postanowił tu zamieszkać. Ożenił się z Polką, Barbarą Sztametówną). Budynek uzyskał jednolitą renesansową bryłę zewnętrzną i nowy układ wnętrz z okazałą Wielką Sienią (Salą Renesansową). Ekspozycja, rozmieszczona w salach parteru, I i II piętra, opowiada o historii miasta i dziejach ratusza od czasów lokacji (1253 r.) do lat 50. XX w. Stojąc przed ratuszem, warto zwrócić uwagę na wizerunki królów polskich z dynastii Jagiellonów i Piastów, widoczne w pasie attyki i w arkadach bocznych loggii, oraz na znajdujący się w środkowej wieżyczce zegar ze słynnymi koziołkami (symbolem Poznania), trykającymi się codziennie o godz. 12.

Muzeum Pałac w Rogalinie – zespół pałacowo-parkowy, stworzony w latach 1770–1776 przez Kazimierza Raczyńskiego, starostę generalnego Wielkopolski i marszałka nadwornego, do 1939 r. pozostawał w rękach rodziny. Od 1948 r. Pałac w Rogalinie jest Oddziałem Muzeum Narodowego w Poznaniu. Wnętrza historyczne w głównej części pałacu i jego lewym skrzydle oddają przedwojenny klimat rogalińskiego domu. Część utracona została obecnie zrekonstruowana na podstawie materiałów archiwalnych. Gabinet londyński w prawym skrzydle jest wierną rekonstrukcją pokoju z londyńskiego mieszkania Edwarda Bernarda Raczyńskiego, ostatniego z rodu, Prezydenta RP na Uchodźstwie. Rogalińska galeria obrazów zawiera znakomitą kolekcję malarstwa Edwarda Aleksandra Raczyńskiego z przełomu XIX i XX w. Eksponowanych jest tu blisko 300 prac, m.in. płótno Jana Matejki Dziewica Orleańska oraz zespół dzieł Jacka Malczewskiego i innych wybitnych artystów polskich i zagranicznych. W powozowni można obejrzeć pojazdy konne i akcesoria podróżne z przełomu XIX i XX w. W otoczeniu pałacu znajduje się rokokowy ogród z kopcem widokowym, kurtynami ziemnymi, szpalerowymi gabinetami i korytarzami. Otaczający rezydencję park krajobrazowy łączy się w naturalny sposób z nadwarciańskimi łęgami i polami dawnego majątku.

Muzeum Pracownia-Literacka Arkadego Fiedlera powstało za życia pisarza-podróżnika Arkadego Fiedlera, w 1974 roku. Stworzenie muzeum było odpowiedzią na prośbę czytelników, którzy licznie przyjeżdżali do domu pisarza, żeby się z nim spotkać i zobaczyć pamiątki przywiezione z dalekich podróży. W 1973 roku podjęto prace przystosowujące dom Fiedlerów do udostępnienia pomieszczeń zwiedzającym. Obecnie goście mogą zwiedzać nie tylko dom pisarza podróżnika, w którym zgromadzone są autentyczne pamiątki z różnych zakątków świata, ale również Tajemniczy Świat Indian, Piramidę, Galerię fotograficzną oraz Ogród Kultur i Tolerancji, w którym znajdują się figury, w większości w skali 1:1, m.in. z Wyspy Wielkanocnej, obu Ameryk, Azji, Afryki i innych zakątków świata. Można wejść na pokład statku Krzysztofa Kolumba „Santa Marii”, repliki w skali 1:1, a także zobaczyć angielski samolot „Hawker Hurricane MK I”, który w rękach polskich lotników był bardzo skuteczną bronią w Bitwie o Anglię w 1940 roku. Do końca 2000 roku placówkę odwiedziło ponad milion gości z Polski i zagranicy.

Ratusz w Kaliszu to neoklasycystyczny budynek, wzniesiony w latach 1920–1924, wpisany do rejestru zabytków w 1993. Stoi na środku Głównego Rynku. Podpiwniczony o czterech kondygnacjach, wzniesiony na planie kwadratu z niewielkim dziedzińcem pośrodku. Na dziedzińcu stoi rzeźba przedstawiająca mityczną Florę, wykonana ok. 1900 r., która została przeniesiona z parku. Turyści mogą z przewodnikiem wejść na kaliską wieżę ratuszową i wysłuchać opowieści o historii miasta z najstarszą w Polsce metryką pisaną Na ratuszowej wieży urządzono punkt widokowy, skąd z wysokości 50 m roztacza się panorama miasta. W wieży znajduje się zegar z napisem "Ufundowany przez Prezydenta Mieczysława Szarrasa i Ławnika Zygmunta Grossa ze składek mieszkańców Kalisza. 1925". Szklane tarcze zegara widoczne są z czterech stron świata. Mają średnicę 3 m, cyfry i wskazówki są żeliwne, a każda ze wskazówek waży 12 kg. Zegar nakręcany jest raz na dobę i napędzany poprzez zamontowany w nim silnik. W punkcie sprzedaży czeka na kolekcjonerów mały quiz.

Z basztą "Dorotka" związana jest legenda. Głosi ona, że starosta zamku kaliskiego miał piękną córkę, Dorotkę, która zakochała się z wzajemnością w Marcinku, ubogim szewczyku. Para ośmieliła się sprzeciwić woli ojca dziewczyny co zakończyło się dla niej samej tragicznie. Wściekły ojciec kazał zamurować córkę żywcem w jednej z baszt obronnych, które mieściły się na tyłach kolegiaty. Wzniesiona została w XIV w. Pierwotnie o kształcie prostokątnym, w XVI w. przebudowana na okrągłą. Dwukondygnacyjna budowla miała znaczenie obronne. Później wykorzystywano ją jako więzienie dla kobiet. Nazywano je tam "dorotkami" i stąd wzięła się obecna nazwa. Oprócz zachowanej baszty "Dorotka" Kalisz posiada jeszcze fragmenty murów miejskich zbudowanych za panowania Kazimierza Wielkiego. Kształt układu murów ustalała Prosna. Łączna ich długość wynosiła 1600 m, wysokość wahała się między 6-9 m, grubość 1-1,50 m. Mury zakończone były blankowanym krenelażem ze strzelnicami.

Budynek Starostwa Powiatowego w Kaliszu to dawny Pałac Gubernatorski. Jest on jednym z najbardziej reprezentacyjnych gmachów w Kaliszu. Znajduje się przy Placu św. Józefa, w pobliżu parku i bazyliki. Pobudowany w latach 1586-1591 z fundacji prymasa Polski - ks. arcb. Stanisława Karnkowskiego, przebudowany w wieku XIX według planu Sylwestra Szpilowskiego w stylu klasycystycznym na gmach urzędowy. Budynek powstał na planie litery E z czterokolumnowym portykiem korynckim. Na tyłach gmachu - od strony ul. Łaziennej - zachował się urokliwy dziedziniec z arkadowymi podcieniami. Równolegle z funkcjami czysto urzędowymi gmach spełniał również rolę reprezentacyjną. To tu mieszkał brat Napoleona, król Westfalii Hieronim Bonaparte oraz przebywał w roku 1813 i 1815 car Aleksander I. Dwadzieścia lat później, w 1835 roku, podejmowano w nim uczestników „zjazdu monarchów” w osobach króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III oraz cara Mikołaja I. Od 1965 r. budynek został objęty ochroną prawną i wpisany do rejestru zabytków.

Granica prusko-rosyjska w Nowych Skalmierzycach – miejsce, które podczas zaborów dzieliło Polaków mieszkających po obu jej stronach, stało się po 200 latach… przyjaznym skwerem historycznym. Wszystko zaczęło się w 1815 roku, kiedy za sprawą kongresu wiedeńskiego utworzono tutaj granicę. Z początkowo niewielkiej komory celnej, w której kwitł handel oraz przemyt powstało w konsekwencji miasto Nowe Skalmierzyce. Wiele z oryginalnych budynków zbudowanych w tamtym okresie istnieje do dzisiaj, w tym niedawno wyremontowane budynki komory celnej na granicy czy imponujący neogotycki dworzec. Myślą przewodnią plenerowej wystawy było przekazanie, jak trudno żyło się w czasach zaborów, kiedy spójny region został na wiele lat sztucznie podzielony szlabanami. Na szklanych planszach zgromadzono więc wiele archiwalnych pocztówek, fotografii, map, dokumentów oraz opisów tego miejsca – w tym relacje osób, które te czasy pamiętały.

Dworek Marii Dąbrowskiej w Russowie to placówka powstała w w 1971 roku, a poświęcona osobie i twórczości Marii Dąbrowskiej. Początkowo w zabytkowym dworku w Russowie znajdowała się Izba Pamięci poświęcona pisarce, natomiast w 1979 roku placówka stała się oddziałem Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej. 
Zgromadzone w Russowie zbiory obrazują pobyt Dąbrowskiej we wsi w latach 1889–1907  oraz jej związki z ziemią kaliską. W zrekonstruowanym pokoju pisarki pokazano dawne fotografie, rękopisy i dokumenty osobiste, a w pozostałych pomieszczeniach odtworzono m.in. pokój ojca pisarki  - Józefa Szumskiego, kuchnię dworską, salon oraz sypialnię. Sam dworek w Russowie wraz z okalającą go wsią zostały zobrazowane przez pisarkę w powieści Noce i dnie, ale także w innych dziełach literackich.