Lista znaczków

Zamek Tenczyn w Rudnie położony jest na południowy-zachód od Krzeszowic, na najwyższym wzgórzu Garbu Tenczyńskiego (411 m n.p.m.). Nazwa zamku pochodzi od rodu Tęczyńskich. Przyjmuje się, że pierwszy zamek (drewniany) zbudował około 1319 roku kasztelan krakowski Nawój z Morawicy, on też wzniósł największą na zamku wieżę, zwaną do dziś "Nawojową Wieżą". Twórcą zamku murowanego był syn Nawoja, Jędrzej - wojewoda krakowski i sandomierski.Po bitwie pod Grunwaldem, Władysław Jagiełło więził tu niektórych ważniejszych jeńców krzyżackich. Na zamku często bywali przedstwiciele polskiego odrodzenia - Mikołaj Rej i Jan Kochanowski. Niegdyś pod zamkiem rozciągały się ogrody i winnice. Po potopie szwedzkim zamek został w większej części odbudowany i częściowo zamieszkany. W 1768 roku uległ pożarowi i od tego czasu popada w coraz większą ruinę. W 1783 roku prochy ostatniego z Tęczyńskich, Jana, przeniesiono z kaplicy zamkowej do nowego grobu w kościele św. Katarzyny w Tenczynku. Od 1816 roku zamek stał się własnością rodu Potockich i pozostał w ich rękach aż do wybuchu II wojny światowej. W 2009 roku, uwagi na zły stan techniczny zamku, został on zamknięty dla zwiedzających. W 2010 roku gmina, będąca administratorem zamku, uzyskała środki i rozpoczęła częściowe zabezpieczanie ruin. Piękne pozostałości zamku położone na skraju lasu, są wielką atrakcją zachodnich okolic Krakowa.

Zamek będziński położony na wysokiej skarpie na lewym brzegu Czarnej Przemszy stanowi przykład budownictwa obronnego z połowy XIV w. Był ważnym ogniwem systemu obronnego zachodniej granicy Polski przed najazdami od strony Śląska i Czech. Czuwał też nad bezpieczeństwem wodnych i lądowych dróg handlowych m.in. traktu handlowego ze Śląska do Krakowa. Zamek odnotowany jest w dokumentach od 1349 r., kiedy to wymieniono Wiernka - burgrabiego będzińskiego. Wspominają o nim Jan z Czarnkowa i Jan Długosz w spisie warownych budowli wzniesionych przez Kazimierza Wielkiego. Pierwotne założenie stanowiła wolnostojąca cylindryczna wieża ostatecznej obrony, zbudowana z miejscowego kamienia w drugiej połowie XIII w. W połowie XIV w. wzniesiono wieżę czworoboczną, do której nieco później dobudowano budynek mieszkalny. Całość otoczona została dwoma obwodami murów kamiennych rozdzielonych międzymurzem. Do zamku górnego od zachodu przylegało podzamcze. Architektura zamku - tworząca zwartą bryłę gotyckiej zabudowy - podporządkowana była funkcji obronnej. W 1834 r. zamek został przebudowany wg projektu F.M. Lanci’ego, który wprowadził elementy pseudogotyckiej architektury romantycznej, a od 1956 r. odbudowany zamek będziński jest siedzibą Muzeum Zagłębia w Będzinie. Zbiory eksponowane na zamku obejmują kolekcję dawnej broni oraz pamiątki historyczne dokumentujące dzieje miasta.

Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1277 r. Legendy natomiast podają, że zamek zbudowano w 807 roku, lecz nie ma na to potwierdzenia w źródłach pisanych. Zamek wzniesiono z miejscowego kamienia: łupków krystalicznych i łupków czerwonych oraz z piaskowca. Charakterystycznym elementem zamku jest wieża z dziobem, która została wzniesiona na skale. W dolnej części wieży znajduje się dawny loch głodowy. W połowie XIV w. zamek połączono z systemem fortyfikacji miejskich przyłączając jego południowy i południowo-wschodni narożnik z murami miejskimi. Na przestrzeni wieków zamek wielokrotnie zmieniał właścicieli, aż w końcu w roku 1703 zostaje sprzedany cystersom z Krzeszowa, a następnie w 1810 r. przechodzi na własność skarbu państwa pruskiego. Obecnie w renesansowej części zamku (Dom Niewiast) mieści się muzeum będące oddziałem Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze.

Ruiny zamku w Czchowie stoją na zalesionym wzgórzu nad Dunajcem w powiecie brzeskim w województwie małopolskim. Przez tereny te przebiegał szlak handlowy z Węgier i zamek miał służyć jego obronie. Pierwsza wzmianka o zamku pojawia się w 1356 r. Pierwotnie w tym miejscu znajdowała się romańska wieża obronna. W XIV wieku dobudowano wokół niej zamek, który stanowił siedzibę starostów czchowskich. W XVII wieku uległ zniszczeniu. Obecnie zachowała się jedynie XIV-wieczna okrągła baszta wraz ze zrekonstruowaną przybudówką oraz odsłonięte fundamenty murów o grubości 1,2 m. Czterokodygnacyjna niegdyś baszta zbudowana z głazów piaskowych miała wysokość 20 m i średnicę 12,5 m. Na przełomie XIV i XV wieku w murach warowni często gościł król Polski i najwyższy książę litewski - Władysław Jagiełło (1362-1434). W tym okresie zamek był też poddawany licznym przebudowom. Przez jakiś czas funkcjonowało tu miejscowe więzienie, które zostało zlikwidowane po I rozbiorze Polski. Od XVIII w. budowla pozostawała w ruinie, dopiero w latach 90. XX w. przeprowadzono badania i prace archeologiczne oraz konserwatorskie.

Zamek w Dobroszycach wzniesiony został w drugiej połowie XVI w. dla Andreasa von Hengela jako dwukondygnacyjny, czteroskrzydłowy dwór obronny na planie prostokąta, z wewnętrznym dziedzińcem, otoczony wałem i fosą. Przebudowany został w 1675 r. przez księcia Juliusza Zygmunta, który przeobraził warownię w barokowy zamek jako swoją reprezentacyjną rezydencję. Naroża zamku są oflankowane basztami, przy czym południowo-wschodnią basztę wydźwignięto w wieżę. W 1853 r. zamek został pozbawiony barokowej ściany szczytowej oraz otoczony zabytkowym parkiem, którego fragmenty pozostały do dnia dzisiejszego. Po 1945 r. usunięto z budynku wiele ozdobnych elementów i do chwili obecnej przetrwały jedynie oryginalne renesansowe obramienia okien, późnorenesansowy kamienny portal oraz barokowy portal u wejścia do północnego skrzydła.

Krzyżacki zamek w Golubiu-Dobrzyniu leży na wysokim wzgórzu na prawym brzegu Drwęcy, górując nad okolicą. Ceglany zamek wybudowano na przełomie XIII i XIV wieku z inicjatywy krzyżackiego komtura Konrada von Sacka. Budowlę wzniesiono na planie prostokąta, a jej mury zwieńczone są renesansową attyką. W narożach zamku znajdują się niewielkie wieżyczki, natomiast w południowo-zachodnim narożniku stoi cylindryczna baszta, a tuż obok niej przy bramie wjazdowej niewielka przybudówka, przeznaczona prawdopodobnie na dom komtura. Budowę zamku zakończono po 1330 roku. Od warownego przedzamcza zamek oddzielała sucha fosa. W 1410 roku zamek został zajęty przez rycerstwo polskie, a rok później po podpisaniu I pokoju toruńskiego zamek zwrócono Krzyżakom. Podczas wojny golubskiej w 1422 roku zamek poważnie ucierpiał. W latach 1616–1623 przebudowany na polecenie królewny Anny Wazówny, która objęła starostwo golubskie. W czasie kolejnych stuleci zamek kilkakrotnie ulegał uszkodzeniom i był przebudowywany. W 1920 roku urządzono na zamku muzeum. Po wojnie obiekt po raz kolejny odrestaurowano, a w 1977 roku na zamku odbył się jeden z pierwszych w Polsce turniej rycerski. Obecnie na zamku mieści się muzeum wraz z hotelem i restauracją. 

Dzieje gostynińskiego zamku sięgają XIV wieku. Wtedy to na dzisiejszym wzgórzu zamkowym została zbudowana drewniana baszta, która pełniła zarówno funkcje obronne jak i mieszkalne. Basztę wzniósł Siemowit III, a kilkadziesiąt lat później jego syn Siemowit IV przystąpił do budowy murowanej warowni, która oprócz wieży posiadała mur obwodowy i Dom Wielki, będący rezydencją książęcą. W 1462 r. Gostynin przestał być miastem książęcym i od tego czasu zamkiem zarządzali starostowie. W XVI wieku zamek intensywnie się rozwija. Wybudowano Dom Mniejszy mieszczący pomieszczenia załogi zamku oraz kuchnia. Poza fosą powstał przygródek z budynkami gospodarczymi oraz służbowymi. Od XVII wieku zamek stopniowo upada, najpierw podczas najazdu szwedzkiego, a później także w czasie wojny północnej i w czasach zaboru pruskiego. Zamek nigdy nie odzyskał swojej świetności. Przeznaczony został na zbór. Po wybudowaniu pastorówki i budynków gospodarczych ewangelikom służył do 1945 roku. Po wojnie obiekt przejęła parafia rzymskokatolicka i użytkowała go do 1978 roku, następnie przeszedł na własność miasta. W 2009 roku po odrestaurowaniu zamek został oddany do użytku i dziś mieści się w nim hotel oraz restauracja.

Zamek w Gosławicach zbudowany został w latach 1418-1426 z inicjatywy jednego z największych dyplomatów epoki jagiellońskiej, biskupa Andrzeja Łaskarzyca herbu Godzięba. Pracował on między innymi dla królowej Jadwigi i króla Władysława Jagiełły, był uczestnikiem soboru w Konstancji, przedstawicielem Polski w procesach z Krzyżakami. Zamek wzniesiono na wąskim, piaszczystym półwyspie, otoczonym wodami jeziora i bagnami, dostępny był tylko od strony wschodniej, od której mur jest najgrubszy. Odkryte na zamku ślady obozowiska kultury łużyckiej dowodzą, że miejsce to było odwiedzane, a może i zamieszkałe od 2,5 tys. lat. Budowla reprezentuje nowy na ówczesne czasy typ nizinnego, bezwieżowego zamku, przystosowanego już do użycia artylerii, o czym świadczą zachowane w murze wschodnim gniazda działowe. Został zniszczony w okresie potopu szwedzkiego. W 1772 r. obiekt trafił w ręce Jadwigi Łąckiej, a później rodu Kwileckich. Od 1986 roku udostępniony jest zwiedzającym, jako siedziba Muzeum Okręgowego w Koninie, a jego mury stanowią ochronę dla ekspozycji archeologicznych i historycznych związanych z Koninem i regionem. Znajdują się tu również wyjątkowe zbiory biżuterii XIX i XX-wiecznej,  zachwycająca kolekcja lamp oraz galeria, w której prezentowane jest polskie malarstwo. Niewątpliwym rarytasem dla pasjonatów jest gabinet numizmatyczny.

Położony jest w malowniczym parku nad rzeką Trzemną. Charakteryzuje go piękna renesansowa architektura i niezwykle urokliwe wnętrze. Gmach powstał w 2. poł. XVI wieku, należał do rodziny Leszczyńskich, w poł. XIX wieku stał się własnością małżeństwa Izabeli (córki ks. Adama Czartoryskiego) i Jana Działyńskich. Pielęgnowany do dziś muzealny charakter miejsca zawdzięczać należy Izabeli, która stworzyła wspaniałą kolekcję dzieł sztuki, a zamek-rezydencję przekształciła w muzeum.

Pierwotny zamek w Międzylesiu powstał w XIV wieku w miejscu dawnego grodziska. Był siedzibą rycerskiego rodu Glaubitzów i został zniszczony w czasie wojen husyckich. W latach 1580-1590 na miejscu zamku wzniesiono renesansowy dwór. Do dwóch istniejących skrzydeł dobudowano następne dwa - południowe i wschodnie. Pod koniec XVII wieku dwór został powiększony o nową część barokową. Budowlę powiększono o nowe dwa skrzydła i mur, zamykający nowo powstały dziedziniec. W XIX wieku obiekt odrestaurowano. W 1945 roku zamek został opuszczony tuż przed nadciągającą Armią Czerwoną, a pozostawione przez byłych właścicieli wyposażenie zostało rozgrabione. W późniejszych latach wnętrza zamku adaptowano na cele kolonijno-wczasowe. W roku 1972 w wyniku pożaru miasta spłonęła część renesansowa zamku. Na początku bieżącego stulecia nowy właściciel zamku przeprowadził remont skrzydła barokowego, które zaadaptował na restaurację i pokoje hotelowe.

Jak głosi legenda Moszna w średniowieczu należała do Zakonu Templariuszy, którzy wybudowali w niej zamek połączony podziemnym tunelem z zamkiem w oddalonych o 4 km Chrzelicach. Obecnie można w Mosznej podziwiać zadziwiający zamek – otoczony równie pięknym parkiem. Wybudowano go w trzech częściach, najstarsza z nich powstała w drugiej połowie XVIII wieku. Część wschodnia powstała do 1900 roku, najmłodsza, zachodnia na przełomie 1911/13 roku. Zachodnia część została wybudowana z myślą o goszczącym u hrabiego cesarzu Wilhelmie II. Zamek otacza przepiękny park. Można w nim podziwiać kilkusetletnie dęby, lipy i nieliczne już sosny wejmutki. Spacerując po parku wiosną, trudno nie zachwycić się ponad stuletnimi azaliami i rododendronami, których niespotykane piękno od lat przyciąga rzesze turystów. Zachowane zostały dawne bramy wjazdowe do zamku – Lwów i Gladiatorów, oraz chroniona metalowym, kutym ogrodzeniem, nekropolia dawnych właścicieli. Bajkowa architektura przyciąga zarówno turystów , jak i realizatorów filmowych. W zamku i jego otoczeniu realizowano m.in. „Test pilota Pirxa” wg. Lema, „Lubię nietoperze”, „Daas”, oraz teledysk grupy Feel.

Obiekt gotycko-renesansowy wzmiankowany jako „castrum” w 1245. Wielokrotnie niszczony i przebudowywany w duchu danej epoki. Najstarszymi częściami zamku są gotycka brama prowadząca na dziedziniec, skrzydło wschodnie oraz wieża zamkowa, którą można zwiedzać. Z wieży rozpościera się fantastyczny widok na Otmuchów oraz pobliskie pasmo Gór Złotych. Zamkowe wnętrza kryją unikatowe „końskie schody” oraz stropy XVII wieczne malowane naturalnymi barwnikami. Zachowały się również stropy kasetonowe z okresu przebudowy gotyckiej warowni na renesansową rezydencję, która miała miejsce za czasów biskupa Andrzeja Jerina. Jedynym świeckim właścicielem zamku po sekularyzacji dóbr kościelnych w 1810 roku był znany m.in z założenia Uniwersytetu w Berlinie Wilhelm von Humboldt. Brat Wilhelma znany podróżnik i geograf założył na rozebranych skrzydłach zamkowych okazały ogród, z którego zachowało się wiele okazów perukowca, miłorzębu, czy lipy kanadyjskiej.

Po raz pierwszy właściciele dóbr rogowskich wymienieni zostali w XIV wieku. W następnych stuleciach pierwotny zamek był w posiadaniu osób znaczących w życiu publicznym i politycznym Śląska. Wśród nich byli bracia Bees - książęcy pisarze w kancelariach Piastów Śląskich, ród Haugwitzów, który  od 1765 r. zadomowił się w Rogowie oraz ród Rogoyskich. Zamek nowożytny w formie zbliżonej do współczesnej zbudowany został pod koniec XVI wieku lub dopiero około roku 1620 przez rodzinę Rogoyskich. Wzniesiono wtedy dwa renesansowe skrzydła mieszkalne wraz z narożną basztą, dostawione do istniejącej prostokątnej wieży. Na przestrzeni kolejnych stuleci obiekt często zmieniał właścicieli. Po II wojnie światowej majątek upaństwowiono, w zamku zorganizowano przedszkole, a następnie spichlerz zbożowy. Od 1965 roku obiekt należy do Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu. Poprzez remont budynkowi przywrócono dawny charakter zamku renesansowo - klasycystycznego z dziedzińcem z dwóch stron zamkniętym pięknymi krużgankami.

Pierwotny gotycki zamek Rydzyńskich z XV w., zbudowany na sztucznej wyspie przetrwał niecałe dwa stulecia. W latach 1682–1695, częściowo na jego murach, wzniesiono barokową rezydencję Leszczyńskich według projektu królewskiego architekta Józefa Szymona Bellottiego i Pompeo Ferrariego. Architektem ostatniej większej przebudowy z lat 1785–1790 był Ignacy Graff. Wówczas to, prawdopodobnie według projektu Dominika Merliniego, przebudowano salę balową poprzez dodanie par korynckich kolumn wielkiego porządku wokół ścian i umieszczenie posągów pomiędzy nimi. W latach 1927–1928 adaptowano budynek na potrzeby gimnazjum. W 1945, bezpośrednio po wyzwoleniu, zamek ograbiony i spalony do gołych murów przez żołnierzy Armii Czerwonej. Odbudowa do stanu surowego dokonana została w latach 1950-1965. W 1970 r. zamek został przekazany Stowarzyszeniu Inżynierów i Mechaników Polskich. Nowy właściciel przeprowadził w latach 1972–1977 rekonstrukcję konserwatorską niektórych wnętrz, przeznaczając budynek na hotel.

Początki zamku należy wiązać z osobą Kaspra Suskiego, który w tym miejscu w latach 1554 – 1580 zbudował drewniano – kamienny dwór obronny. Kolejni właściciele przebudowywali ten obiekt natomiast w znacznym stopniu dokonał tego jego pierwszy właściciel - Piotr Komorowski, który nadał zamkowi cechy renesansowej, trójskrzydłowej rezydencji wzorowanej na zamku królewskim w Krakowie. Kolejna właścicielka dóbr suskich Anna Wielopolska, nad najstarszą częścią obiektu wzniosła dwie wieże, a także przeprowadziła barokizację wnętrz. W drugiej połowie XIX wieku,  obiekt kolejny raz przebudowano rozbierając skrzydło wschodnie wraz z bramą i budując kamienny mur otaczający park. To wtedy w zamku mieściła się biblioteka z cennymi zbiorami ksiąg, rękopisów, malarstwa, rzeźby i innych narodowych pamiątek. W czasie II wojny światowej rezydencja nieszczególnie ucierpiała. Najpierw przejęli ją Niemcy, a po wojnie wojska radzieckie. Cenne zbiory zostały rozkradzione, zdewastowane i uległy rozproszeniu, przez co tylko część z nich udało się odzyskać. W 1974 roku zamek został przejęty przez Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, a od 1996 roku obiekt przejęła Gmina Sucha Beskidzka. Dziś zamek jest centrum kulturalnym, w którym mieści się m.in.  Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej, Miejski Ośrodek Kultury - Zamek z Galerią Sztuki, a także uczelnia wyższa, restauracja oraz hotel.

Pierwsza osada w miejscu obecnego Sulechowa powstała już w połowie XIII wieku przy szlaku handlowym z Poznania. Już w XIV w z inicjatywy księcia Henryka III Głogowskiego, jeszcze przed założeniem miasta, na miejscu wcześniejszych umocnień, powstał zamek obronny. Nawet po powstaniu miasta, zamkowe zabudowania były wyodrębnione i oddzielone od miejskiej murami i fosą. Dla zapewnienia większej samowystarczalności, w tym okresie, na zamkowym dziedzińcu wybudowano młyn kieratowy. W XVI wieku zamek rozbudowano, powstał wtedy między innymi obecnie istniejący budynek dobudowany do wieży z XIV. Niedługo potem zamek znalazł się w rękach margrabiów brandenburskich, którzy w XVIII w przeprowadzili kolejną rozbudowę. Właśnie z tego okresu pochodzi obecny kształt sulechowskiego zamku. Pod całym obiektem znajduje się jednoprzestrzenna piwnica, nakryta sklepieniem kolebkowym. Ostatnia gruntowna przebudowa miała miejsce w XIX wieku. Rozebrano wtedy skrzydła wschodnie i północne, a na ich miejscu zbudowano nowe pomieszczenia.  W 2010 roku została przeprowadzona kompletna renowacja zamku w Sulechowie dzięki dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej i dziś zamek i Zbór Kalwiński  są ze sobą połączone, a wraz z budynkiem Sulechowskiego Domu Kultury tworzą kompleks kulturalny w mieście. 

Szydłowiecki zamek to jedna z najpiękniejszych wczesnorenesansowych rezydencji magnackich w Polsce. Według zachowanych dokumentów już w 1427 roku istniał w tym miejscu kamienny dwór należący do Jakuba i Sławka Odrowążów – protoplastów rodziny Szydłowieckich. Archeolodzy znaleźli też resztki starszych, drewnianych konstrukcji, prawdopodobnie pochodzących z XIII wieku. Do łatwiejszej obrony zamek zbudowano na sztucznej wyspie w rozlewiskach rzeki Korzeniówki i otoczono fosą. Przez ponad dwa stulecia zamek należał do Radziwiłłów. W czasie II wojny światowej okupanci utworzyli w nim getto dla ludności żydowskiej, którą po likwidacji getta przewieziono do obozu koncentracyjnego w Treblince. W latach 2011-2015 przeprowadzone zostały prace remontowo-budowlane na terenie Zamku i dziedzińca, wyspy zamkowej oraz Parku Radziwiłłowskiego. Obecnie w zamku ma swoją siedzibę Szydłowieckie Centrum Kultury – Zamek oraz Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych.

Najstarsze zapiski na temat ząbkowickiego zamku pochodzą z 1321 roku. Pierwotny zamek w Ząbkowicach Śląskich został zbudowany w XIV wieku, w stylu gotyckim. Założony został na planie kwadratu i od samego początku miał charakter twierdzy warownej, co umożliwiały m.in. rozmieszczone po przekątnej basteje. Mury zamku zakończone zostały ozdobnymi attykami osłaniającymi stanowiska strzelnicze. Nad wjazdem na dziedziniec umieszczona była wysoka wieża zaopatrzona w dodatkowe stanowiska strzelnicze. Zamek przetrwał oblężenie czeskich wojsk, ale uległ zniszczeniu podczas wojen husyckich. Na przestrzeni kolejnych dziesięcioleci był kilkakrotnie uszkadzany i przebudowywany, a także kilka razy zmieniał swoich właścicieli. Za rządów księcia ziębickiego Karola I, został częściowo wyburzony i odbudowany w latach 1522 – 1532, w ten sposób zyskując styl renesansowy. Zamek został ostatecznie opuszczony w 1728 roku, a w roku 1784 stan jego degradacji powiększył ówczesny pożar. W okresie międzywojennym na zamku działało muzeum regionalne i schronisko turystyczne oraz jak podają inne źródła był to poligon ćwiczebny dla straży pożarnej. W 2013 roku, podczas częściowej rewitalizacji obiektu, zabezpieczono korony południowych i wschodnich murów oraz południowo-wschodnią basteję. Obecnie zamek znajduje się w stanie tzw. „trwałej ruiny”. 

Pierwotne założenia zamkowe w Łańcucie istniały już w w drugiej połowie XVI w. kiedy to w miejscu obecnego zamku posadowiona została wieża obronna. Około 1610 roku założenie zostało rozbudowane, a jego plan przyjął kształt podkowy. Obecnie istniejący zamek w Łańcucie został wzniesiony w latach 1629 – 1642 na polecenie Stanisława Lubomirskiego, zyskując charakter nowoczesnej rezydencji składającej się z budynku mieszkalnego z wieżami w narożach. W 2 połowie XVIII wieku ówczesna właścicielka Łańcuta -  Izabella z Czartoryskich Lubomirska, dokonała przekształcenia zamku w zespół pałacowo-parkowy. Rozpoczęto kształtowanie parku, a wnętrza zamku wypełniono dziełami sztuki, podporządkowując aktualnie panującej modzie. Zamek w Łańcucie stał się jedną z najwspanialszych rezydencji w Polsce. Na początku XIX wieku przeszedł w ręce Potockich, a w latach 1889-1911 przeprowadzono w nim generalny remont, przebudowując wszystkie kondygnacje i zakładając instalacje, a także dwukrotnie powiększając zamkowy park.  W czasie II wojny światowej Potoccy nie byli prześladowani przez Niemców, a w zamku mieścił się sztab Wehrmachtu. W 1944 roku ówczesny właściciel - Alfred Potocki opuszcza zamek i ucieka na zachód zabierając ze sobą wiele dóbr zamkowych. Po wojnie zamek zostaje przejęty przez władze Polski Ludowej i przekształcony w muzeum. W 2005 roku zespół pałacowo - parkowy w Łańcucie został wpisany na listę pomników historii.

Na górującej nad Wleniem Górze Zamkowej, w X wieku, jeszcze przed powstaniem zamku, funkcjonował  gród otoczony obronnym wałem. Pierwsza wzmianka o Wleniu pochodzi z 1155 roku z  tzw. bulli wrocławskiej. Około 1160 roku książę Bolesław Wysoki rozpoczął wznoszenie pierwszej murowanej budowli zamkowej, która określana jest jako „dom romański”. Obiekt ten uznawany jest za najstarszy świecki budynek na Śląsku i jedno z najstarszych założeń zamkowych w  Polsce. Na początku XIII wieku zamek Wleń (Lenno) został rozbudowany. Wzniesiono niewielką kaplicę, a od południa powstała sześcioboczna wieża obronna. W późniejszych latach dobudowano czworoboczną wieżę mieszkalną oraz duży trzykondygnacyjny dom zamkowy z pomieszczeniami gospodarczymi, mieszkalnymi i reprezentacyjnymi. Przed końcem XV wieku rozebrano sześcioboczną wieżę obronną, a w jej miejscu postawiono istniejącą do dziś wieżę cylindryczną. Dalsza zabudowa zamku uległa zagęszczeniu, a zamek górny stał się modelowym przykładem tzw. zamku z zabudową dookolną – budynki mieszkalne, gospodarcze i inne wznoszone były tak, że co najmniej jedną z ich ścian stanowił zewnętrzny mur obwodowy. Jeszcze w XVI wieku trwała rozbudowa zamku, niestety kres jego istnienia przyniosła wojna trzydziestoletnia. W 1646 roku zamek zniszczono i od tego czasu pozostaje w ruinie.

Zamek Wodny w Parku Miejskim w Ziębicach to dawna wieża ciśnień i jedna z atrakcji turystycznych Ziębic oraz ozdoba miejskiego Parku. Historia tej budowli rozpoczyna się w latach 1903-1904, kiedy w Ziębicach założono sieć wodociągową czerpiącą wodę ze studni głębinowej. Z powodu braku odpowiedniego ciśnienia konieczna była budowa wieży ciśnień. Wieżę zbudowano  na jednym ze wzgórz  założonego w latach 1898-1900 Parku Miejskiego dlatego też dołożono starań, aby była jednocześnie jego ozdobą. Budowla wzniesiona została z piaskowca, a jej projektantem był wrocławski  architekt Feliks Henry. Nie była to typowa wieża ciśnień i dlatego obiekt ten nazwano Zamkiem Wodnym. Nazwę uzasadnia fakt, że wiele ozdób, w tym płaskorzeźby umieszczone nad ozdobną bramą nawiązują do wody, a wypływający z niego sztuczny potok po licznych kaskadach wpada do stawu. Aż do 2001 r. pompowano tu wodę pitną dla mieszkańców Ziębic. Obecnie jest to pięknie zdobiony zabytek ziębickiej techniki.

Żar to szczyt w Beskidzie Małym wznoszący się na wysokość 761 m. n.p.m. Zachodnie stoki Żaru opadają do Jeziora Międzybrodzkiego. Ze szczytu rozciągają się malownicze widoki na Kotlinę Żywiecką z Jeziorem Żywieckim oraz na wznoszące się nad nimi szczyty Beskidu Żywieckiego i Beskidu Śląskiego, z kolei na północy widać  Pogórze Śląskie z licznymi miastami i kominami zakładów przemysłowych. U stóp góry od 1936 roku znajduje się szybowcowe lotnisko obecnie znane jako  Górska Szkoła Szybowcowa „Żar”. Na szczyt góry można wjechać wybudowaną w 2004 roku koleją linowo-terenową. Na szczycie od 1979 roku znajduje się zbiornik wodny elektrowni szczytowo-pompowej Porąbka – Żar. Zbiornik ma 650 metrów długości oraz 250 metrów szerokości i jest najwyżej w Polsce położonym zbiornikiem wodnym tego typu.

Zabytkowy most w Ozimku na rzece Mała Panew został wybudowany w 1827 r. Jak podają źródła, jest to najstarszy w kontynentalnej Europie żelazny most wiszący. Projektantem tej konstrukcji był Karl Schottelius, królewski inspektor hutniczy, a wykonawcą Huta Małapanew z Ozimka. Do budowy mostu zużyto prawie 60 ton żeliwnych odlewów i 14 ton stali. Most ucierpiał podczas powodzi w 1830 roku, jednak został wówczas naprawiony i wzmocniony. Jako przeprawa ogólnego ruchu most służył do 1938 roku. W 1945 r. ponownie ucierpiał i od tego czasu był używany jako most dla pieszych na terenie huty Małapanew. W 2009 r. konstrukcję poddano gruntownej renowacji. Odnowiony most zyskał dodatkowe liny stalowe oraz oświetlenie. Do użytku został oddany w 2010 roku, a już siedem lat później prezydent Andrzej Duda wpisał ten zabytek na listę pomników historii. Dziś to jedna z bardziej znanych atrakcji turystycznych Ozimka.

Jak podają twórcy tego szlaku, pomysł na Żelazny Szlak Rowerowy, zrodził się z chęci wykorzystania wyłączonych z użytkowania linii kolejowych, a problem, jaki stanowiły nieużytkowane, zdegradowane linie kolejowe, zmieniono w transgraniczny produkt turystyczny typu Greenways. Unikatowa pętla Szlaku, łączy partnerstwo pięciu gmin i miast po obu stronach granicy – po polskiej stronie przebiega przez teren Jastrzębia-Zdroju, Zebrzydowic i Godowa, a po stronie czeskiej Karwiny i Piotrowic k. Karwiny, zaś do wyboru są dwie pętle: główna o długości 55 km i alternatywna, licząca 42 km. Głównym celem projektu jest stworzenie transgranicznego produktu turystycznego, udostępniającego bogate dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe pogranicza, opartego na partnerstwie pięciu samorządów lokalnych w ramach Euroregionu Śląsk Cieszyński. Historycznie, zrealizowany produkt turystyczny, nawiązuje do tradycji C. K. Uprzywilejowanej Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda od połowy XIX w. łączącej Wiedeń z Krakowem.

Głównym elementem zespołu cerkiewnego w Nowym Bruśnie jest niezwykle malownicza cerkiew pw. św. Paraskewy. W 1713 r. wzniósł ją majster Stefan, łącznie z czynnym w tym czasie w okolicach wsi budowniczym Stefanem Sienko Siematiewskim. Obiekt stanął na miejscu wcześniejszej świątyni, która funkcjonowała w XVII w. Cerkiew reprezentuje typowy plan trójdzielny. Od zachodu, nad tzw. babińcem, znajduje się kaplica liturgiczna pw. św. Mikołaja. Dostęp do niej umożliwiają schody wiodące na malowniczą galerię arkadową. Dolną część budowli obejmują obszerne zadaszenia, tzw. soboty. Babiniec, nawę i sanktuarium wieńczą kopuły ze smukłymi latarniami, których forma pochodzi z poł. XIX w. W 1903 r. na miejscu starego babińca, z kaplicą i galerią na piętrze, wzniesiono nowy, duży babiniec z kopułą. Po II wojnie, na skutek przymusowych wysiedleń ludności ukraińskiej, cerkiew została opuszczona, co doprowadziło do jej całkowitej ruiny i groźby zawalenia. W 1992 r. rozpoczął się remont budowli, który od 2013 r. kontynuowany jest przez Muzeum Kresów w Lubaczowie. W efekcie prac przywrócono cerkwi wygląd z XVIII–XIX w.