Lista znaczków

Warowną siedzibę w Wojciechowie wzniesiono prawdopodobnie w II poł. XV w. Murowany dwór otoczony był wałami i suchą fosą. W pierwszej połowie XVI wieku, ówczesny właściciel Wojciechowa, starosta lubelski Jan Pilecki wybudował na terenie warowni murowaną wieżę z kamienia i cegieł. Aby wybudować wieżę rozebrano stary murowany dwór. Trójkondygnacyjna budowla z obszerną klatką schodową i dużymi zdobionymi otworami okiennymi służyła jako mieszkanie, ale miała też charakter obronny. W latach 1550-1598 opiekę nad Wojciechowem sprawowała rodzina Spinków, którzy byli kalwinami i w wieży utworzyli zbór kalwiński. Od 1599 roku Wojciechów był własnością Orzechowskich, arian i to właśnie od tego wyznania wzięła nazwę wieża. Z czasem budowla straciła na swoim znaczeniu, dobudowano do niej zewnętrzną klatkę schodową, a w początkach XVII wieku ulokowano w niej spichlerz. Wieża nadal niszczała i pod koniec XIX wieku groziło jej zawalenie. Przejęta w 1910 roku przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości nie doczekała się jednak odbudowy, którą przerwał wybuch obu wojen. Dopiero w latach 70. XX wieku wieżę odremontowano. Budowla stała się siedzibą Gminnego Ośrodka Kultury mieszcząc ponadto m.in. Muzeum Kowalstwa, Muzeum Regionalne i Bibliotekę Publiczną.

Muzeum Kowalstwa w Wojciechowie znajduje się w zabytkowej wieży powstałej na początku XVI wieku. Muzeum zlokalizowane jest na najwyższej kondygnacji budowli, a powstało w 1993 roku. Trzon muzealnych zbiorów tworzy kolekcja ponad 900 eksponatów z kraju i zagranicy. Oprócz  bogatej kolekcji przedmiotów ozdobnych jak krzyże, świeczniki czy lampy, znajdują się tutaj również przedmioty codziennego użytku:  motyki, kosy, sierpy, topory. W muzeum zobaczyć można  w pełni wyposażoną starą kuźnię z paleniskiem, kowadłem, poruszanym ręcznie miechem kowalskim i wszystkimi narzędziami wykorzystywanymi przez kowali. Osobny dział stanowią przedmioty artystyczne wykonane przez  kowali polskich, węgierskich i białoruskich w ramach  Ogólnopolskich Spotkań Kowali i  Targów Sztuki Kowalskiej, które odbywają się w Wojciechowie. Możliwość podziwiania eksponatów sztuki kowalskiej ukazujących zmienność i zróżnicowanie form regionalnych poszczególnych wyrobów, wzbogacają lekcje muzealne, podczas których można uczestniczyć w ostrzeniu siekiery czy grać marsza kowalskiego na kowadle.  

Muzeum Regionalne w Łukowie – mieszczące się w zabytkowym Konwikcie Szaniawskich, jest głównym źródłem wiedzy o regionie łukowskim, jego historii, kulturze oraz sztuce ludowej. Placówka gromadzi dokumenty i materiały historyczne, dotyczące przeszłości Łukowa i okolic oraz fotografie zabytków architektury i przyrody Ziemi Łukowskiej, w tym już niemal nieistniejącej architektury drewnianej wsi. W jego zbiorach znajdują się też ważne dokumenty z okresu międzywojennego oraz II wojny światowej. Posiada stałą ekspozycję paleontologiczną, prezentującą amonity z tutejszych unikalnych na skalę europejską jurajskich kier lodowcowych.  Ponadto w swych zbiorach posiada ok. 5000 negatywów i przeźroczy. Są to zdjęcia zabytków już prawie nieistniejącej drewnianej architektury wsi jak też innych zabytków znajdujących się na terenie Łukowa i okolic.

Organizatorem Muzeum Sił Powietrznych jest Ministerstwo Obrony Narodowej. Placówka upowszechnia wartości historyczne związane z dziejami oręża polskiego, głównie z historią i tradycją sił powietrznych, popularyzuje wiedzę o polskiej historii wojskowości oraz promuje Siły Zbrojne RP. Tradycje lotnicze Dęblina odzwierciedla wystawa „Historia polskiego lotnictwa wojskowego” uzupełniona licznymi dokumentami i archiwaliami oraz umundurowaniem lotniczym typowym dla danego okresu.  Prezentuje m.in. osobiste rzeczy po tragicznie zmarłym mjr. pil. Eugeniuszu Horbaczewskim – dcy 315 Dywizjonu Dęblińskiego, oraz odznaki lotnicze od czasów zaborów po współczesność. Najważniejszym eksponatem jest sztandar – relikwia Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie z okresu II wojny światowej. Ciekawostką jest zrekonstruowany domek pilota z czasu Bitwy o Anglię  archiwalia, umundurowanie i pamiątki nawiązujące do symboliki słynnego Dywizjonu 303 i innych eskadr kościuszkowskich. Wystawa plenerowa to ponad 80 statków powietrznych, przeciwlotnicze zestawy rakietowe, artyleria przeciwlotnicza oraz sprzęt zabezpieczenia i ubezpieczenia lotów. Wśród eksponatów znajdują się polskie konstrukcje, takie jak: TS-8 Bies, TS-9 Junak-3, TS-11 Iskra, czy I-22 Iryda, cała rodzina produkowanych w Polsce licencyjnych myśliwców Lim i śmigłowców Mi-2. W hangarze prezentowana jest wystawa silników lotniczych – od tłokowych po olbrzymie silniki odrzutowe do samolotów typu MiG-21, czy Suchoj – Su 7.

Jest to niewielki budynek w stylu neogotyckim wchodzący w skład zespołu pałacowo-parkowego przy Pałacu Czartoryskich w Puławach. Został wybudowany w latach 1801-1809 według projektu Piotra Aignera na fundamentach zburzonego barokowego pawilonu ogrodowego. Domek jest najbardziej charakterystyczną budowlą z przełomu klasycyzmu i romantyzmu. W jego budowie wykorzystano elementy budowli z Włoch i Hiszpanii lub zabranych z historycznych miejsc i zabytków w Polsce, zgromadzone przez księżnę Izabelę Czartoryską. Postawiony został z myślą o rozszerzeniu zbiorów narodowych gromadzonych w położonej obok Świątyni Sybilli oraz dla kolekcji sztuki światowej. Powierzchnię ekspozycyjną stanowiły, prócz wnętrz, także ściany zewnętrzne z wmurowanymi historycznymi elementami kamiennymi. Ze względu na burzliwe losy kolekcji Domu Greckiego, jego obecny wygląd i ekspozycja różnią się od tego z czasów świetności. Współcześnie obok budynku znajduje się kamienne źródełko oraz kopia posągu Tankreda i Kloryndy. Spacerując po przypałacowym parku, można zdobyć do swoich zbiorów także Znaczek nr 316 - Świątynia Sybilli, a w pobliżu Znaczek nr 543 - Muzeum Oświatowe w Puławach.

Muzeum Oświatowe w Puławach jest placówką upowszechniania oświaty i kultury, powołaną do gromadzenia, konserwacji, przechowywania i udostępniania społeczeństwu zasobów archiwalnych i muzealnych oraz organizowania działalności oświatowej i popularyzacji muzealnictwa. Zadaniem placówki jest zabezpieczenie przed rozproszeniem lub utratą dokumentów pracy instytucji oświatowo-wychowawczych oraz utrwalonych w zapisach myśli i doświadczeń minionych pokoleń nauczycieli. W związku z powyższym muzeum gromadzi archiwalia i muzealia związane z oświatą i szkolnictwem oraz pracą i egzystencją nauczycieli. Należą do nich różnorodne środki dydaktyczne, prace artystyczne, prace techniczne, sprzęt szkolny, wyposażenie i prace ucznia, podręczniki, czasopisma, fotografie i dokumenty. Muzeum Oświatowe mieści się w zabytkowym budynku, wpisanym w 1984 r. do rejestru zabytków.Budynek ten służył szkolnictwu do 1969 r., następnie pełnił rolę magazynu Wydziału Oświaty. Po przeprowadzeniu prac remontowo-adaptacyjnych ulokowano w nim Muzeum Oświatowe (27 luty 1987). Odbudowany budynek ma dwie izby z przedzielającym je przelotowym korytarzem. W pomieszczeniach tych organizowane są wystawy stałe i okresowe.

Muzeum Czynu Bojowego Kleeberczyków w Woli Gułowskiej to multimedialne muzeum poświęcone ostatniej bitwie wojny obronnej 1939 r., stoczonej w dniach 2-6 października 1939 r. przez Samodzielną Grupę Operacyjną „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga, która na tych terenach stawiła opór niemieckiej 13 Dywizji Piechoty Zmotoryzowanej, której z odsieczą przyszła 29 Dywizja Piechoty Zmotoryzowanej. Pomimo sukcesów militarnych bitwa zakończyła się kapitulacją wojsk polskich. Pamiątki po bitwie, przez wiele lat znajdowane w okolicznych lasach lub na polach, ale nierzadko otrzymane przez mieszkańców bezpośrednio od żołnierzy, trafiały najpierw do izby pamięci w Szkole Podstawowej im. gen. Franciszka Kleeberga w Woli Gułowskiej. W 1989 r. zostały przekazane do nowo utworzonego Muzeum Czynu Bojowego Kleeberczyków.

Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Okrzei ufundowany został przez prababkę Henryka Sienkiewicza - Teresę z Lelewelów Cieciszowską w latach 1790-1793. Kamień węgielny poświęcił oraz konsekracji świątyni dokonał Kazimierz Kasper Cieciszowski, biskup kijowski. Po ukończeniu budowy na wieży kościoła Jan Chryzostom Cieciszowski złożył dokumenty opisujące budowę kościoła na tle wydarzeń historycznych "Późna Potomności", dopisane następnie przez ojca chrzestnego Henryka Sienkiewicza - Adama Cieciszowskiego. W 1843 roku w rodzinnej świątyni ślub wzięli rodzice przyszłego Noblisty - Stefania z Cieciszowskich oraz Józef Sienkiewicz. Dnia 7 maja 1846 roku, dwa dni po urodzeniu, w świątyni ochrzczony został Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz, wybitny pisarz i publicysta, laureat nagrody Nobla. W kryptach kościoła spoczywają pradziadowie, dziadowie i wujostwo Henryka Sienkiewicza. W świątyni na szczególną uwagę zasługują obrazy Franciszka Smuglewicza, Józefa Buchbindera, zabytkowy ołtarz i chrzcielnica, epitafia poświęcone dziadom pisarza oraz tablica upamiętniająca chrzest Henryka Sienkiewicza. W plafonach na sklepieniu kościoła namalowano sceny z powieści "Potop" i "Quo vadis" według autorstwa Jana Molgi. 

Park Solankowy w Inowrocławiu to największa atrakcja miasta uzdrowiskowego Inowrocławia, nazywanego ,,Miastem na Soli”. Jego historia rozpoczyna się w 1875 r. kiedy trzech inowrocławskich przemysłowców, na czele z dr Zygmuntem Wilkońskim założyło Towarzystwo Akcyjne ,,Solanki Inowrocławskie”. Na 1 ha powierzchni powstało Uzdrowisko, które dziś zajmuje już obszar 85 hektarów. Symbolem Parku jest tężnia solankowa- wielkie inhalatorium. Jest to druga co do wielkości tężnia w naszym kraju, licząca 322 m długości oraz 9 metrów wysokości. Tężnia przypomina dwa połączone wieloboki, na jej szczycie znajduje się taras widokowy. Wieczorami jej konstrukcja jest iluminowana. W Parku znajdują się zabytkowe budynki zakładu kąpieli mineralnych, zakładu kąpieli borowinowych oraz zakładu przyrodoleczniczego. Dumą Parku są ogrody zapachów oraz dywany kwiatowe. Odpocząć można w nowoczesnej Pijalni Wód Mineralnych, połączonej z Palmiarnią oraz Chatą Kujawską. Pragnienie ugasi łyk wody mineralnej Inowrocławianki oraz Jadwigi. Niewątpliwie atrakcją Parku jest także park linowy, rzeźba Pawia oraz Terma Inowrocławska.

Kościół Imienia NMP w Inowrocławiu pochodzi z przełomu XII i XIII wieku. Jest to piękna jednonawowa, orientowana romańska budowla zbudowana z różnokolorowych ciosów granitowych. Ufundowana została przez księcia Leszka Białego. W momencie powstawania była to największa bazylika redukowana w Europie Środkowej. Budowlę wieńczą bliźniacze ceglane wieże. Surowe romańskie wnętrze ubogaca umieszczona w ołtarzu głównym XIV-wieczna drewniana rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem (,,Uśmiechnięta Madonna”). Symbolem Kościoła są umieszczone na zewnętrznej północnej ścianie kamienne groteskowe płaskorzeźbione ludzkie głowy, krzyż oraz ryt gryfa. Miały chronić to miejsce przed złymi mocami choć być może był to rodzaj Biblii Pauperum albo nawet relikt dawnych słowiańskich wierzeń. Obok Kościoła znajduje się najstarszy inowrocławski cmentarz z Pomnikiem Powstańców Wielkopolskich. W 2008 r. Kościół podniesiony został do rangi bazyliki mniejszej. Jest to obiekt na Szlaku Piastowskim.

Muzeum Archeologiczne w Biskupinie powstało na terenie dawnego grodu, położonego na półwyspie wrzynającym się w Jezioro Biskupińskie. Ślady prehistorycznego grodu odkryto w tym miejscu przypadkowo w latach 30. XX wieku, kiedy to na skutek obniżenia się poziomu wód z jeziora zaczęły wystawać fragmenty umocnień starożytnej osady. W międzyczasie zaczęto odnajdywać różne zabytkowe przedmioty, a sprawę znaleziska nagłośnił miejscowy nauczyciel, którego o znaleziskach poinformowały dzieci uczęszczające do szkoły. Jeszcze przed wojną rozpoczęto prace archeologiczne, które kontynuowano jeszcze po wojnie. W 1950 roku teren wykopalisk uznano za muzeum. Obecnie Muzeum Archeologiczne w Biskupinie to wyjątkowe miejsce zarówno dla pasjonatów historii jak i zwykłych turystów. Cztery rekonstrukcje przedstawiają obozowisko łowców i zbieraczy epoki kamienia, osadę pierwszych rolników i osadę obronną ludności kultury łużyckiej, a także wioskę wczesnopiastowską. W pawilonie muzealnym prezentowana jest wystawa stałą pt. „Świt historii nad Jeziorem Biskupińskim” oraz wystawy czasowe. W rezerwacie znajduje się też „Zwierzyniec”, a od maja do września, na terenie wszystkich rekonstrukcji, można spotkać odtwórców dawnych rzemiosł. 

Fontanna "Jaś i Małgosia" jest nierozerwalnie związana z wizerunkiem Ciechocinka i tutejszego uzdrowiska. Częścią fontanny jest gipsowa figurka chłopca i dziewczynki chroniących się pod parasolem. Fontanna umiejscowiona jest w centralnej, obsadzonej lipami krymskimi alei Parku Zdrojowego, wiodącej w kierunku zabytkowej warzelni soli. Pierwotnie była ona ozdobą placu przed Teatrem Letnim, następnie w 1927 roku przeniesiona została do Parku Zdrojowego, gdzie stała się jego prawdziwą atrakcją. Obecnie figurki Jasia i Małgosi oraz parasol są kolorowe, jednak jeszcze przed wojną tych kolorów były pozbawione. Fontanna ta jest chętnie wykorzystywana jako tło do pamiątkowych zdjęć, szczególnie w okresie wegetacyjnym, kiedy wkoło rozkwitają rośliny bujnie obrastające pobliskie klomby. Z uwagi na tę niepowtarzalną i bajkową wręcz scenerię miejsce to jest jednym z najchętniej odwiedzanych w Ciechocinku.

Tężnie solankowe w Ciechocinku to unikatowa i największa w Europie konstrukcja drewniana służąca do odparowywania wody z solanki. Budowa tężni I i II trwała od 1824 do 1828 roku, trzecia natomiast powstała w 1859 roku. Wysokość tężni wynosi 15,8 m, zaś ich łączna długość to 1741,5 m. U podstawy tężni wbitych zostało blisko 7000 dębowych pali, na których oparto świerkowo-sosnową konstrukcje. Wnętrze zajmują gałęzie tarniny, po której spływa solanka. Solankę do tężni pompuje się ze źródła nr 11 (fontanna "Grzybek") i wtłacza na górę do korytek zainstalowanych na szczycie. Stąd solanka przesącza się kroplami po ścianach tężni i pod wpływem wiatru i promieni słonecznych intensywnie paruje. Wokół tężni tworzy się bogaty w jod mikroklimat, tworzący naturalne, lecznicze inhalatorium. Zespół tężni i warzelni soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym od 8 grudnia 2017 roku ustanowiony został Pomnikiem Historii.

Pierwszy klasztor franciszkanów w Brodnicy zbudowano z drewna, a zakonnicy zamieszkali w nim 20 marca 1752 roku. Fundatorem klasztoru i późniejszego kościoła był starosta brodnicki Józef Pląskowski wraz z żoną Rozalią, którzy przekazali teren pod budowę przyszłych obiektów sakralnych. Wkrótce rozpoczęła się budowa kościoła, którą ukończono w 1762 roku. 1 sierpnia tego roku nastąpiło poświęcenie murowanej świątyni, której nadano wezwanie św. Franciszka z Asyżu. W dalszej kolejności wzniesiono murowany klasztor, który do użytku oddano w 1772 roku. W roku 1831 nastąpiła kasata klasztoru, a zakonników zmuszono do opuszczenia obiektu, w którym urządzono szpital zakaźny, a później także szpital dla rannych uczestników powstania listopadowego. Do 1945 roku obiekt pełnił również funkcję więzienia. 2 listopada 1947 roku franciszkanie powrócili do klasztoru, a świątynia klasztorna otrzymała wezwanie Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Barokowa, jednonawowa świątynia posiada prosto zamknięte prezbiterium za którym znajduje się zakrystia. Nad nią, na piętrze znajduje się chór zakonny. Wnętrz kościoła zamyka sklepienie kolebkowe. W prezbiterium godne uwagi są dwa obrazy  Matki Boskiej Królowej Aniołów z XVII wieku oraz Drzewo genealogiczne św. Franciszka z XVIII wieku. Do kościoła od zachodu przylega piętrowy, prostokątny budynek klasztorny z czworobocznym wirydarzem.

Siedzibą Muzeum Historii Włocławka otwartego w 1972 r. są trzy zabytkowe kamienice położone w centrum dawnego miasta średniowiecznego. Dwie z nich, usytuowane przy Starym Rynku 14 i 15, wzniesione zostały około połowy XVIII w. i stanowią nieliczny, zachowany we Włocławku, przykład barokowych kamienic mieszczańskich. Trzecia kamienica, znajdująca się przy ul. Szpichlernej 19, pochodzi z XIX w. Placówka stanowi część Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, które w latach 1909-1975 działało jako Muzeum Kujawskie. Wnętrza kamienic zostały zaaranżowane do wystawy stałej zatytułowanej „Dzieje Włocławka i regionu od pradziejów do PRL”. Na poszczególnych salach wystawowych za pośrednictwem różnorodnych zabytków opowiedziana została historia miasta i jego najbliższej okolicy, czyli Kujaw wschodnich i ziemi dobrzyńskiej.

Ze względu na swoje położenie wśród pagórków, lasów i jezior Kłóbka nazywana jest „Perłą Kujaw”. W tym urokliwym krajobrazie ulokowany jest park etnograficzny z kilkunastoma obiektami, z których najstarsze pochodzą z XVIII w. Oprócz trzech zagród, na terenie skansenowskiej wsi odtworzone zostały stare zakłady rzemieślnicze — kuźnia, olejarnia i garncarnia oraz wiatrak „koźlak”. W centrum wsi znajduje się karczma, szkoła, remiza strażacka i kościół. Nad rzeką Lubieńką wznosi się dwór z poł. XIX w., w którym mieszkała Maria z Wodzińskich Orpiszewska — jedyna oficjalna narzeczona Fryderyka Chopina. Dodatkową atrakcją skansenu są organizowane co roku: w ostatnią niedzielę czerwca, pierwszą niedzielę sierpnia i drugą niedzielę września festyny folklorystyczne z cyklu „Z życia dawnej wsi”. 

Muzeum biograficzne poświęcone życiu i twórczości Stanisława Noakowskiego (1867-1928), urodzonego w Nieszawie wybitnego teoretyka architektury, pedagoga, rysownika i malarza. Mieści się ono w klasycystycznym domu z 1. poł. XIX w. Na parterze znajdują się sale dedykowane patronowi muzeum. Pierwsza ma charakter biograficzny, w drugiej eksponowane są rysunki i akwarele S. Noakowskiego. Na piętrze prezentowana jest twórczość plastyczna Ludwika Bucharda (1828-1912), krytyka sztuki, malarza i pedagoga, nauczyciela rysunku S. Noakowskiego. W muzeum przez cały rok organizowane są wystawy czasowe, koncerty, wieczory historyczne i projekcje filmowe.  Na terenie placówki, znajduje się również lapidarium z oryginalnymi detalami architektonicznymi pochodzącymi z Zamku Królewskiego w Warszawie. 

Kościół św. Anny w Radzyniu Chełmińskim to świątynia, której budowę rozpoczęto ok 1310 roku, a liczne przebudowy trwały jeszcze do ok. 1600 roku. W latach 1615 i 1628 świątynia uległa spaleniu. Dzięki staraniom starosty radzyńskiego Mikołaja Wejhera kościół częściowo odbudowano w 1640 roku. Świątynia była odnawiana także w latach: 1680–1695 (całkowita odbudowa), 1885 i 1892 (po zniszczeniu wieży przez piorun). Kościół ten jest świątynią gotycką, ceglaną zbudowaną na kamiennym fundamencie. Ściany są  bogato zdobione biało tynkowanymi blendami. Wewnątrz świątyni znajdują się drewniane stropy pokryte polichromiami. W prezbiterium znajduje się polichromia z około 1640 roku przedstawiająca sceną Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W nawie natomiast na stropie znajduje się polichromia datowana na rok ok.1680. Na uwagę zasługują też: wysokiej klasy obraz przedstawiający Koronację Marii, namalowany przez Strobla w 1643 roku, klasycystyczne stalle czy barokowa chrzcielnica z przełomu XVII/XVIII wieku. 

Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa w Grębocinie to prawdziwa perełka w świecie druku i papieru, położone zaledwie 8 km od Torunia przepiękne prywatne muzeum zachęca do odwiedzenia nie tylko turystów z Polski, ale całego świata. To tu znajduje się największa w Polsce kolekcja żeliwnych i drewnianych pras drukarskich o osobliwie brzmiących nazwach: Albion, Columbia, Imperial. Dla fascynatów papieru czeka czerpalnia odkrywająca historię produkcji papieru i jego tajemnic, a średniowieczne skryptorium wprowadzi w arkana kaligrafii i rękopiśmiennych ksiąg. Wszystko to kryje się pod dachem gotyckiego kościółka wpisanego do rejestru zabytków. Muzeum, które jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok zaprasza na interaktywne warsztaty piśmienniczo-drukarskie, które dziś stanowią esencję nowoczesnego i przyjaznego muzeum. Dla tych, którzy chcą własnoręcznie wyprodukować papier lub spróbować pisma gęsim piórem - muzeum otwiera swoje zasoby. Historyczny obiekt, wspaniałe zbiory i przepiękne parkowe otoczenie czyni z Muzeum obiekt warty obejrzenia. Po prostu jedyne takie muzeum!

Pod koniec XIX wieku powołano w Grudziądzu Towarzystwo Starożytności. Wkrótce po tym, 15 czerwca 1884 roku, otwarto w Grudziądzu Miejskie Muzeum Starożytności. Początkiem wielotematycznej ekspozycji muzealnej było kilka prywatnych kolekcji zawierających zabytki z zakresu archeologii, historii, etnografii, sztuki, rzemiosła artystycznego i numizmatyki. Nowo powstałe muzeum przez wiele lat nie miało swojej stałej siedziby. Od 1956 roku Muzeum eksponuje swe kolekcje w zabudowaniach dawnego klasztoru benedyktynek oraz w zabytkowych spichrzach, a od początku lat dziewięćdziesiątych również w Pałacu Opatek. W rocznicę 120-lecia powstania Muzeum nadano instytucji imię ks. dr. Władysława Łęgi, natomiast w roku 2015 do obiektów Muzeum dołączono Górę Zamkową i Wieżę Klimek. Różnorodność propozycji muzeum umożliwia rozwój zainteresowań historycznych i artystycznych; przybliża kulturę materialną i duchową minionych wieków; daje okazję do zapoznania się z aktualnymi tendencjami w sztuce.

Radzyń Chełmiński to urokliwe miasteczko w którym w 1971 roku nakręcono miniserial pt. „Pan Samochodzik i templariusze". Była to produkcja oparta na motywach powieści Zbigniewa Nienackiego pod takim samym tytułem. Książkowa wówczas wioska Miłkokuk, z ruinami krzyżackiego zamku to właśnie Radzyń Chełmiński, który na dwa miesiące przekształcił się w plan zdjęciowy. To właśnie tutaj oraz w okolicznych miejscowościach nakręcono większość serialowych scen, w których udział jako statyści bardzo często brali udział sami mieszkańcy miasteczka. W rolę tytułowego Pana Samochodzika wcielił się Stanisław Mikulski, a w role innych postaci wcieliły się m.in. takie gwiazdy jak Ewa Szykulska, Danuta Szaflarska czy Alina Janowska. Zamek w Radzyniu Chełmińskim wybrano jako plan do kręcenia serialu nieprzypadkowo, gdyż ruiny były bardzo efektowne, ale też położone na uboczu i rzadko odwiedzane przez turystów. Do dziś dnia w zamkowych piwnicach można zobaczyć wyryty na potrzeby serialu znak templariuszy, a mieszkańcy miasta z sentymentem wspominają wydarzenie jakim było kręcenie serialu.

Wieża Klimek, stanowiąca nieodłączny element zamku krzyżackiego w Grudziądzu, podobnie jak inne zabudowania warowni powstała w 2. połowie XIII wieku. Klimek pełnił przede wszystkim funkcję militarną, jako miejsce ostatecznej obrony – w przypadku zdobycia zamku przez nieprzyjaciela rycerze zakonni zamykali się w wieży, czekając na odsiecz. Drugą funkcją Klimka był punkt obserwacyjno-komunikacyjny. Wieża wysoka na ponad 30 metrów ponad poziom terenu pozwalała przy korzystnych warunkach meteorologicznych na obserwację terenu w promieniu ponad 20 km oraz porozumiewanie się z załogami okolicznych zamków krzyżackich, tj. w Rogóźnie-Zamku, Pokrzywnie, Nowem nad Wisłą i w Świeciu. Trzecią funkcją Klimka było więzienie. W części przyziemnej wieży znajdował się loch i dwa karcery. Według podań w tymże lochu, po pojmaniu w maju 1411 roku, więziony był Mikołaj z Ryńska, chorąży ziemi chełmińskiej, który w decydującej fazie bitwy pod Grunwaldem przeszedł z rycerstwem chełmińskim na stronę Władysława Jagiełły. Odbudowana w 2014 roku po zniszczeniach wojennych wieża ma wysokość 23 metry ponad poziom terenu. Na jej szczyt z tarasem widokowym prowadzi prawoskrętna klatka schodowa. Z wieży roztacza się malowniczy widok na Grudziądz i dolinę Wisły. Przy idealnej widzialności z Klimka można dostrzec wieże kościołów w Chełmnie oddalonym o 30 km.

Zamek w Radzyniu Chełmińskim wybudowany na przełomie XIII i XIV wieku to jedna z największych krzyżackich budowli w kraju. Do dnia dzisiejszego zachwyca swą potęgą. Wędrowców witają strzeliste wieże, z których rozciąga się przepiękny widok na okolicę. Po przekroczeniu XIV-wiecznego, granitowego portalu i wkroczeniu do szyi bramnej, odsłaniają się mniejsze i większe sale zamkowe oraz wszelkie perełki architektoniczne. Ten niepowtarzany klimat sprawił, że to właśnie tutaj zostały nagrane dwa pierwsze odcinki serialu „Pan samochodzik i templariusze”, czego pozostałością są tajemne znaki wyryte w murach. Obecnie zamek udostępniany jest do zwiedzania ale także organizowane są turnieje rycerskie, festyny, żywe lekcje historii ale i zaręczyny, śluby, imprezy integracyjne, prelekcje, konferencje.

Zbudowany w stylu gotyckim przez zakon krzyżacki w I połowie XIV wieku w miejscu grodu książąt pomorskich. Założony na planie regularnym z dziedzińcem. Składał się z zamku właściwego i przedzamcza. Posiadał 4 narożne wieże. Otoczony murem obwodowym i fosą. Był siedzibą komturów. Oblegany w 1410 roku. W czasie wojny trzynastoletniej przejściowo w rękach polskich. Odzyskany po pokoju toruńskim w 1466 roku. W II połowie XVI wieku przebudowany w stylu renesansowym przez kasztelana chełmińskiego Jerzego Konopackiego. Zniszczony w czasie wojen szwedzkich w XVII w. nie został odbudowany. Rozebrany częściowo przez władze pruskie. Zachowała się część murów korpusu zamkowego i 1 cylindryczna wieża z blankami w szczycie o wysokości 34 metrów.

Murowany zamek powstał w pierwszej połowie XIV wieku i najprawdopodobniej już w 1337 roku był ukończony, na co wskazuje utworzenie w tym czasie krzyżackiej komturii w Brodnicy. Zamek zbudowany został na planie kwadratu o bokach długości 45 metrów. Cztery skrzydła zamku otaczały wewnętrzny dziedziniec. W narożach zamku znajdowały się, wysunięte poza linię murów, wieżyczki. Zamek posiadał także wysoką na 50 metrów wieżę, a cały obiekt otoczony był fosą, przez którą od strony przedzamcza można było dotrzeć jedynie mostem zwodzonym. W 1415 roku fortyfikację przystosowano do walk z użyciem broni palnej. Po bitwie pod Grunwaldem zamek przeszedł w ręce wojsk polskich, jednak już wkrótce powrócił pod władanie zakonu, który władzę na zamku sprawował do 1454 roku. Na początku XVII wieku okoliczne ziemie i zamek przeszły w ręce Anny Wazówny – siostry Zygmunta III Wazy. Po pierwszym rozbiorze Polski Brodnica znalazła się pod panowaniem pruskim. Nakazano wówczas rozbiórkę zamku, z którego ostała się jedynie wieża oraz fundamenty i piwnice. Podziemia odkopano w 1940 roku, a 13 lat później rozpoczęto pierwsze prace konserwatorskie. Od 1986 roku zamek jest własnością Muzeum Regionalnego w Brodnicy. Do zwiedzania udostępniono piwnice, w których mieszczą się wystawy stałe i czasowe, natomiast na wieży udostępniono punkt widokowy.