Lista znaczków

Pod dworcem kolejowym w Szczecinie jak również w przydworcowej skarpie znajduje się schron z okresu II wojny światowej. Zbudowali go Niemcy wykorzystując osiemnastowieczne fortyfikacje podziemne, a ukończyli w 1941 roku. Schron schodzi pod ziemię na głębokość pięciu kondygnacji. Tworzą go żelbetowe ściany i stropy niemal trzymetrowej grubości. Ogólna powierzchnia schronu to blisko 3 tys. metrów kwadratowych. Do końca wojny schron służył do ochrony ludności cywilnej miasta. Po wojnie i przekazaniu Szczecina Polsce, schron przebudowano na schron przeciwatomowy, mogący pomieścić nawet 5 tys. osób. Do lat 90. XX wieku odbywały się w nim ćwiczenia obrony cywilnej. W 2014 roku podziemia stały się scenografią do filmu „Wielka ucieczka na północ” ukazującego dalsze losy bohaterów filmu „Wielka ucieczka” z 1963 roku. Obecnie podziemny schron funkcjonuje jako obiekt turystyczny mieszczący  „Podziemne Trasy Szczecina”. Na dwóch udostępnionych trasach przedstawiono m.in. historię miasta podczas II wojny światowej i w czasach PRL-u, dzieje szczecińskich fortyfikacji jak również eksponaty związane z systemem schronów i obroną cywilną. W 2008 roku obiekt otrzymał tytuł „Turystycznego Produktu Polski”  Polskiej Organizacji Turystycznej.

Kanał Elbląski  o długości 82 km to światowej klasy zabytek  sztuki hydrotechnicznej. Zaprojektowany został na początku XIX wieku przez holenderskiego inżyniera Jakoba Georga Steenke. Celem budowy kanału było gospodarcze połączenie drogą wodną  Prus Wschodnich z Bałtykiem. Budowę kanału rozpoczęto blisko 20 lat później, w 1844 roku i trwała ona 8 lat. W 1852 roku po kanale zaczął kursować pierwszy parowiec na odcinku Elbląg – Iława. Odcinek od Miłomłyna do Ostródy oficjalnie otwarto w 1860 roku, ale już 4 lata wcześniej przypłynął do Ostródy pierwszy statek. Uruchomienie linii kolejowej osłabiło znaczenie kanału, który do 1912 r. służył wyłącznie transportowi płodów rolnych, drewna i artykułów przemysłowych. W późniejszych latach zainicjowano także rejsy turystyczne. Działania wojenne doprowadziły jednak do poważnych uszkodzeń urządzeń obsługujących kanał, który udrożniono w 1948 roku wznawiając regularne rejsy turystyczne.  Kanał łącznie z pochylniami i śluzami przeszedł gruntowny remont w latach 2013 – 2014, dzięki czemu  niepowtarzalne walory  przyrodniczo-krajobrazowe kanału podziwiają corocznie tysiące turystów.  Rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 14 stycznia 2011 został uznany za pomnik historii.

Stare Miasto w Elblągu to fragment miasta znajdujący się w jego południowej części. Samo miasto założone zostało w 1237 roku i tego samego roku uzyskało prawa miejskie. Zgodnie z panującym wówczas zwyczajem, jego ulice usytuowano prostopadle do rzeki, a przecinająca je w poprzek ulica wyznaczała plac, przy którym znajdował się rynek miasta. Obecnie centralną część rynku zajmuje kościół św. Mikołaja natomiast u wylotu ulicy ograniczającej niegdyś rynek znajduje się inna ciekawa budowla, mianowicie Brama Targowa. Brama ta powstała w 1319 roku, kiedy to wybudowano jej dolną część. W latach  1420-1430 budowlę podwyższono do obecnej wysokości czyli 26 m. Od początku istnienia brama funkcjonowała jako element miejskiego systemu fortyfikacji. Od 1639 roku ozdabiał ją zegar ufundowany przez kupca Isaaka Spieringa. Zegar ten na przestrzeni lat kilkakrotnie naprawiano i wymieniano. Nowy zegar zamówiony w Berlinie w 1857 roku funkcjonował do 1945 roku. W czasie II wojny światowej brama mocno ucierpiała. Jej odbudowę zakończono w 1949 roku. Nowy zegar powrócił na bramę w 2000 roku, a sześć lat później cały obiekt przeszedł gruntowny remont. Dziś Brama Targowa jest jednym z najbardziej charakterystycznych i rozpoznawalnych zabytków Elbląga. Wiąże się z nią legenda o piekarczyku, który w czasie najazdu Krzyżaków uratował miasto przy użyciu swojej łopaty do wyjmowania chleba. Mimo upływu lat legenda jest wciąż żywa zarówno wśród mieszkańców jak i przyjezdnych, a ślady łopaty można osobiście odnaleźć na murach Bramy Targowej.

Muzeum Helu wchodzące w skład Helskiego Kompleksu Muzealnego to stosunkowo młoda placówka muzealna. Wcześniej, bo od maja 2015 roku działało w tym miejscu Muzeum Przyrodniczo – Etnograficzne będące oddziałem Muzeum Obrony Wybrzeża. Siedzibą muzeum został obiekt B-1, „Anton”, wybudowany przez Niemców w 1941 roku jako stanowisko armaty 406 mm w kompleksie Schleswig – Holstein. Po wojnie miejsce to użytkowane było przez wojsko, a następnie przez kilka lat obiekt niszczał, by w końcu zostać przekazanym stowarzyszeniu „Przyjaciele Helu". Tak powstał pomysł na Muzeum Przyrodniczo - Etnograficzne. W nowo wyremontowanych salach zorganizowano osiem wystaw etnograficznych, pokazujących Hel sprzed 150 laty oraz trzy wystawy przyrodnicze. Sale wystawowe oraz gabloty zapełniły się eksponatami wcześniej zgromadzonymi oraz wypożyczonymi od kolekcjonerów. W maju 2016 roku dotychczasową placówkę muzealną przekształcono w Muzeum Helu ukazujące historię miasta, z działem przyrodniczym poświęconym przyrodzie Półwyspu Helskiego i Zatoki Puckiej. Ekspozycje uzupełniają kopie historycznych dokumentów, wyszukiwane w archiwach państwowych. W wyremontowanych pomieszczeniach tworzone są także nowe wystawy poświęcone Kaszubskim twórcom ludowym.

Latarnia morska w Darłowie znajduje się tuż przy ujściu rzeki Wieprzy, przy wejściu do portu. Pierwsza wzmianka o latarni w Darłowie pochodzi z 1715 roku, kiedy to zarządzono ustawienie świateł po obu stronach ujścia rzeki. W 1885 roku u nasady wschodniego falochronu zbudowano stację pilotów, do której od południa przylegała kwadratowa wieża. Stacja ta na drugim piętrze posiadała pokój dyżurnego pilota, który obsługiwał latarnię wskazując drogę do portu. Lampa z soczewką umieszczona była wtedy w oknie na wysokości 12 metrów. Obecna latarnia to stan z 1927 roku kiedy to po remoncie wieża została podwyższona do 22 metrów. Zmieniono też optykę latarni, a w 1996 roku zmodernizowano źródło zasilania, dzięki czemu dzisiaj latarnia może świecić ciągłym światłem nawet przy braku zasilania przez okres siedmiu dni. Światło latarni ma zasięg 15 mil morskich, co oznacza, że jest widziane z odległości ok. 27 kilometrów. Od sierpnia 2000 roku latarnię udostępniono zwiedzającym, którzy mogą podziwiać zarówno samą latarnię jak i piękne widoki z jej wieży.

Kopiec Kaszubów został odsłonięty w 2013 roku. Sam pomysł zaakcentowania Helu jako symbolicznego początku Polski zrodził się w 2007 roku. Główny element kopca stanowi wybudowany w jednym z najpiękniejszych miejsc naszej ojczyzny, na Cyplu Helskim, kamienny obelisk, który symbolizuje początek Rzeczypospolitej oraz podkreśla jedność i tożsamość społeczności kaszubskiej. Elementem obrazującym tę wspólnotę jest Gryf Kaszubski, umieszczony w centralnym miejscu pomnika. Stąd wzięła się nazwa - „Kopiec Kaszubów”. Inspiracją do budowy monumentu były również legendy o Stolemach Kaszubskich – olbrzymach o spokojnym usposobieniu, które od niepamiętnych czasów władały Pomorzem. Poza energią i siłą wielkoludy imponowały wiarą, niezłomnością oraz hartem ducha. Nieprzypadkowo Kaszubi, a w szczególności rybacy przejęli te cechy. Niestety wielce szlachetne i silne olbrzymy przetrwały tylko w ludowych podaniach, została po nich pamięć oraz … kamienie! Jedna z legend mówi, że kiedy na świecie zapanuje powszechna zgoda i przyjaźń pomiędzy ludźmi, potężne głazy obudzą się i zamienią na powrót w przyjazne Stolemy.

Budowa brodnickiego kościoła rozpoczęła się w 1285 roku. Jak podają źródła wcześniej w tym miejscu istniał kościół drewniany. Nowy kościół budowano przez kilkadziesiąt lat i oficjalnie ukończono w połowie XIV wieku, choć jego poszczególne elementy powstawały jeszcze do 1370 roku. W czasach średniowiecznych kościołem opiekowali się Krzyżacy, natomiast w latach 1554-1598 świątynią zarządzali luteranie.  Budowla ma 56 metrów długości i 27 szerokości, posiada trzy nawy o jednakowej wysokości, prezbiterium oraz dwie kaplice. Wieża kościoła wznosi się na wysokość 50 metrów. W nawach bocznych znajdują się sklepienia krzyżowe, natomiast nad nawą główną i prezbiterium sklepienia gwiaździste ze ozdobnymi rzeźbionymi zwornikami. Najważniejsze zabytki kościoła farnego stanowi zespół rzeźb 12 apostołów z drugiej połowy XIV wieku, Grupa Ukrzyżowania umieszczona na belce tęczowej, kamienna chrzcielnica z XVII wieku, a także ambona z końca XVIII w. Na uwagę zasługują także organy piszczałkowe z 1875 roku.

Murowany zamek powstał w pierwszej połowie XIV wieku i najprawdopodobniej już w 1337 roku był ukończony, na co wskazuje utworzenie w tym czasie krzyżackiej komturii w Brodnicy. Zamek zbudowany został na planie kwadratu o bokach długości 45 metrów. Cztery skrzydła zamku otaczały wewnętrzny dziedziniec. W narożach zamku znajdowały się, wysunięte poza linię murów, wieżyczki. Zamek posiadał także wysoką na 50 metrów wieżę, a cały obiekt otoczony był fosą, przez którą od strony przedzamcza można było dotrzeć jedynie mostem zwodzonym. W 1415 roku fortyfikację przystosowano do walk z użyciem broni palnej. Po bitwie pod Grunwaldem zamek przeszedł w ręce wojsk polskich, jednak już wkrótce powrócił pod władanie zakonu, który władzę na zamku sprawował do 1454 roku. Na początku XVII wieku okoliczne ziemie i zamek przeszły w ręce Anny Wazówny – siostry Zygmunta III Wazy. Po pierwszym rozbiorze Polski Brodnica znalazła się pod panowaniem pruskim. Nakazano wówczas rozbiórkę zamku, z którego ostała się jedynie wieża oraz fundamenty i piwnice. Podziemia odkopano w 1940 roku, a 13 lat później rozpoczęto pierwsze prace konserwatorskie. Od 1986 roku zamek jest własnością Muzeum Regionalnego w Brodnicy. Do zwiedzania udostępniono piwnice, w których mieszczą się wystawy stałe i czasowe, natomiast na wieży udostępniono punkt widokowy.

Krzyżacki zamek w Golubiu-Dobrzyniu leży na wysokim wzgórzu na prawym brzegu Drwęcy, górując nad okolicą. Ceglany zamek wybudowano na przełomie XIII i XIV wieku z inicjatywy krzyżackiego komtura Konrada von Sacka. Budowlę wzniesiono na planie prostokąta, a jej mury zwieńczone są renesansową attyką. W narożach zamku znajdują się niewielkie wieżyczki, natomiast w południowo-zachodnim narożniku stoi cylindryczna baszta, a tuż obok niej przy bramie wjazdowej niewielka przybudówka, przeznaczona prawdopodobnie na dom komtura. Budowę zamku zakończono po 1330 roku. Od warownego przedzamcza zamek oddzielała sucha fosa. W 1410 roku zamek został zajęty przez rycerstwo polskie, a rok później po podpisaniu I pokoju toruńskiego zamek zwrócono Krzyżakom. Podczas wojny golubskiej w 1422 roku zamek poważnie ucierpiał. W latach 1616–1623 przebudowany na polecenie królewny Anny Wazówny, która objęła starostwo golubskie. W czasie kolejnych stuleci zamek kilkakrotnie ulegał uszkodzeniom i był przebudowywany. W 1920 roku urządzono na zamku muzeum. Po wojnie obiekt po raz kolejny odrestaurowano, a w 1977 roku na zamku odbył się jeden z pierwszych w Polsce turniej rycerski. Obecnie na zamku mieści się muzeum wraz z hotelem i restauracją. 

Brama Chełmińska w Brodnicy to element średniowiecznych obwarowań miejskich i jedna z najokazalszych i najlepiej zachowanych w Polsce bram z czasów krzyżackich. Zbudowana została w latach 1310 – 1330, prawdopodobnie podczas budowy murów miejskich. Konstrukcja bramy posadowiona jest na planie kwadratu. Posiada charakterystyczne schodkowe szczyty ze sterczynami, a także zakończone półkoliście i otynkowane blendy okienne. Budowla posiada drewniane stropy i siodłowy dach kryty dachówką. Od strony północnej brama posiada fragment tzw. szyi bramnej oraz drewnianą rekonstrukcję dawnej brony bramnej. Jeśli chodzi o przeznaczenie obiektu to oprócz funkcji obronnych, przez pewien okres w XIX wieku brama służyła jako więzienie miejskie. W późniejszym czasie w jej przejeździe znajdowała się również waga miejska. W roku 1898 bramę poddano renowacji, dokonując rekonstrukcji szczytów budowli. W latach 70. XX wieku bramę wraz z przylegającą do niej kamienicą adaptowano na siedzibę muzeum. Obecnie oprócz oddziału Muzeum w Brodnicy w bramie mieści się galeria sztuki współczesnej.

Ratusz w Brodnicy został wybudowany w końcu XIV wieku. Jego pozostałości znajdują się w północnej pierzei trójkątnego rynku i są obudowane zabudową o charakterze mieszkalno – usługowym. Na pozostałe fragmenty dawnego ratusza składa się ośmioboczna wieża nakryta ośmiopołaciowym dachem namiotowym, krytym dachówką. Wieża posiada na najwyższej kondygnacji tarczę zegarową. We wnętrzu ratuszowej wieży zawieszone są dwa dzwony. Jeden pochodzi  z 1553, a drugi z 1554 roku i na pewno starszy z nich, a prawdopodobnie oba ufundował starosta brodnicki Rafał Działyński herbu Ogończyk. Poniżej wieży znajdują się widoczne fragmenty gotyckiego szczytu podzielonego lizenami i ozdobionego blendami. W latach 1598-1646 budynek ratusza służył m.in. jako siedziba zboru ewangelickiego. W 1631 roku podczas pożaru miasta budynek uległ częściowemu spaleniu. Podobno był później nieznacznie wyremontowany i pełnił funkcje mieszkalne. Pewnym natomiast jest, że w połowie XIX wieku został ostatecznie rozebrany, a jedyne co zachowało się ze starego ratusza to widoczne do dzisiaj wieża i część szczytu. 

Sala BHP Stoczni Gdańskiej, to potoczna nazwa obiektu, w którym mieściły się stoczniowe pomieszczenia szkoleniowe i muzeum stoczni. W tym miejscu sformułowano 21 Postulatów, a dzięki strajkowi i podpisaniu Porozumienia Gdańskiego 31 sierpnia 1980 roku narodziła się „Solidarność”. Sala BHP to symboliczne miejsce dążeń Polek i Polaków do uzyskania społecznej sprawiedliwości, niepodległości i wolności. W Sali BHP od połowy lat 70. do 1996 roku działało muzeum zakładowe. W okresie 1996 – 2004 obiekt przeszedł z rąk prywatnego właściciela na rzecz NSZZ „Solidarność” Komisji Krajowej. W latach 2006 – 2010 dokonano generalnej rewitalizacji finansowanej ze środków społecznych, państwowych i prywatnych. Od 2011 roku obiekt w pełni zarządzany jest przez Fundację Promocji Solidarności. W 2014 roku Fundacja podjęła decyzję o przywracaniu wystroju dawnego wyposażenia muzeum zakładowego i stworzeniu wystawy stałej pt. „Stocznia – Solidarność”. W listopadzie 2016 roku na bazie stałej wystawy oraz zdobywanych i zakupywanych pamiątek, materialnych świadectw aktywności zawodowej i społecznej pracowników Stoczni Gdańskiej, utworzono Muzeum Sali BHP Stoczni Gdańskiej. Od kwietnia 2017 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego uznając salę wraz z jej spuścizną i kolekcją za  dziedzictwo wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, przyznało stałą dotację na utrzymanie obiektu. Wstęp do Sali BHP Stoczni Gdańskiej jest bezpłatny we wszystkie dni roku.

Ostrowiec lub Ostrowite, to niewielka osada położona pomiędzy Jeziorem Ostrowieckim, a rzeką Płociczną, w sercu Drawieńskiego Parku Narodowego, w bezpośrednim sąsiedztwie Jez. Czarnego. Założył ją w 1588 r. przedstawiciel rodu Wedlów-Rüdiger z Drawna, w ramach kolonizacji Puszczy Drawskiej. W 1808 r. wieś liczyła 19 domów i 100 mieszkańców. Od 1820 r. zmieniła właściciela i stała się własnością von Sydowów z Głuska. Była tu kuźnia, a nad Płociczną młyn wodny. W osadzie zachowały się 4 budynki ryglowe zbudowane dla robotników leśnych. To była typowa architektura dla tych terenów, dziś rzadko spotykana i zabytkowa. W północnej części osady widać ruiny murowanego kościoła prawdopodobnie z XVIII w. Obok zachował się cmentarz. Nagrobki, w kształcie pnia ściętego dębu lub z insygniami kowalskimi, są ważną informacją o społeczności tej osady. Prowadzi tu piękna, zabytkowa aleja klonowa- niemy świadek historii tego wyjątkowego miejsca. 

Bogactwo rzeki Drawy i jezior Drawieńskiego Parku Narodowego, skupione w jednym miejscu, na wyjątkowej ekspozycji, której znaczną część stanowią akwaria - obejrzycie w Głusku, w Punkcie Informacji Turystycznej Drawieńskiego Parku Narodowego. Przywita Was Wydra – przewodniczka po Wodnym Świecie DPN. Ślady jej łap wyznaczają kierunek zwiedzania wystawy. Turysta, uruchomiając nieco wyobraźnię, powinien poczuć się tak, jakby znalazł się pod wodą i był  częścią tego fascynującego świata, w którym pływają, np.: brzana, okoń, certa, pstrąg, różanka, koza, piekielnica, kiełb. Natomiast przekrój przez Jezioro Czarne pokaże na jakiej głębokości toczy się życie ryb i roślin, a gdzie królują już tylko bakterie beztlenowe. W bystrym nurcie Drawy, nad powierzchnią wody faluje włosienicznik. Rośnie też wiele gatunków ramienic, a ponad korytem rzeki wznosi się piaszczysta skarpa, w której gnieździ się zimorodek.

Z rozległych sosnowych lasów wychodzimy na porosłe kilkusetletnimi buczynami krawędzie dolin. Słychać szum  bystrych rzek: Drawy i Płocicznej. Zaskakują panoramy tafli urokliwych, okolonych lasami jezior. Ten krajobraz tętni życiem i kryje skarby przyrody. Mówimy o Drawieńskim Parku Narodowym położonym na granicy trzech województw: zachodniopomorskiego, wielkopolskiego i lubuskiego. Wiele roślin i zwierząt, rzadkich i zagrożonych wyginięciem – tu jeszcze wciąż można spotkać. Na wiosnę zakwita różowy wawrzynek wilczełyko, śródleśne łąki  w czerwcu niezmiennie czerwienią się od storczyków. Nad jeziorami krążą bieliki. Głęboko wcięte doliny rzek, śródleśne oczka z dywanami torfowców wokół, bijące źródła, bukowe i sosnowe starodrzewia – występują gdzie indziej, jednak tu, w Drawieńskim Parku Narodowym – skupione są razem na stosunkowo niewielkim obszarze, ponad 11 tys. hektarów. Herbowym zwierzęciem Parku jest natomiast wydra.

Brama Krośnieńska w Sulechowie jest wyjątkowym zabytkiem, ponieważ jako jedyna ocalała z czterech bram murów miejskich, które otaczały kiedyś Sulechów. Jeszcze do niedawna historycy twierdzili, że została ona wybudowana w 1704 roku, jednakże ostatnie tłumaczenia starych niemieckich kronik dowiodły, iż obiekt ten ma swą historię dłuższą o przynajmniej pół wieku. Umożliwiała przejazd przez centrum miasta podróżnym, którzy udawali się od strony Krosna Odrzańskiego w stronę Poznania lub w drugą stronę. Brama powstała w stylu barokowym, stąd też jej bogate zdobienia. Na stronie zewnętrznej bramy, umieszczony jest kartusz z orłem z koroną, ozdobiony dekoracją akantowo-laurową. Od strony rynku i ratusza możemy zobaczyć niemiecki herb Sulechowa z XIX wieku (taki herb miasta funkcjonował w czasach brandenbursko-pruskich), przedstawiający stróża miejskiego stojącego między dwiema wieżami i trzymającego halabardę. Brama Krośnieńska jest wyjątkowym zabytkiem Sulechowa, a także obowiązkowym punktem turystycznych wycieczek po mieście. 

Pierwsza osada w miejscu obecnego Sulechowa powstała już w połowie XIII wieku przy szlaku handlowym z Poznania. Już w XIV w z inicjatywy księcia Henryka III Głogowskiego, jeszcze przed założeniem miasta, na miejscu wcześniejszych umocnień, powstał zamek obronny. Nawet po powstaniu miasta, zamkowe zabudowania były wyodrębnione i oddzielone od miejskiej murami i fosą. Dla zapewnienia większej samowystarczalności, w tym okresie, na zamkowym dziedzińcu wybudowano młyn kieratowy. W XVI wieku zamek rozbudowano, powstał wtedy między innymi obecnie istniejący budynek dobudowany do wieży z XIV. Niedługo potem zamek znalazł się w rękach margrabiów brandenburskich, którzy w XVIII w przeprowadzili kolejną rozbudowę. Właśnie z tego okresu pochodzi obecny kształt sulechowskiego zamku. Pod całym obiektem znajduje się jednoprzestrzenna piwnica, nakryta sklepieniem kolebkowym. Ostatnia gruntowna przebudowa miała miejsce w XIX wieku. Rozebrano wtedy skrzydła wschodnie i północne, a na ich miejscu zbudowano nowe pomieszczenia.  W 2010 roku została przeprowadzona kompletna renowacja zamku w Sulechowie dzięki dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej i dziś zamek i Zbór Kalwiński  są ze sobą połączone, a wraz z budynkiem Sulechowskiego Domu Kultury tworzą kompleks kulturalny w mieście. 

Dokładna data budowy ratusza w Sulechowie nie jest znana. Przypuszcza się, że budynek powstał na początku XIV wieku. Pierwszy ratusz był małym drewnianym budynkiem, dopiero po tym jak spłonął w pożarze miasta w 1557 roku, na jego miejscu wybudowano murowany renesansowy, dwukondygnacyjny gmach zaopatrzony w dwie wieże. Mniejsza z dzwonem, za pomocą którego wzywano posiedzenia rady miasta, czy ogłaszano alarmy, natomiast druga, wyższa o przekroju ośmioboku. Po raz drugi ratusz spłonął w roku 1633, w czasie trwania wojny trzydziestoletniej. Z powodu braku funduszy, długi czas budynek nie był odbudowywany i stan jego pogarszał się z każdym rokiem. W 1670 roku na dużej wieży zamontowano wahadłowy zegar, zaś na wierzchołku zawieszono sygnalizacyjny dzwon. Gruntownej przebudowy ratusz doczekał się w II połowie XIX wieku. Zlikwidowano wówczas dwuspadowy dach, dobudowując trzecią kondygnację i zlikwidowano liczne przybudówki. W czasie II wojny światowej budynek uległ uszkodzeniu, jednak już w 1945 roku został uporządkowany i zaczął działać w nim Urząd Miejski. Na przełomie lat 60 -70 ubiegłego wieku, przy kolejnym remoncie, wzmocniono wieżę ratuszową, na której zamontowano nowy hełm, a w kilku miejscach odsłonięto fragmenty gotyckich murów. W 2009 roku ratusz zyskał nową elewację i podświetlenie budynku, a w roku 2013 został zrewitalizowany w ramach projektu współfinansowanego przez Unię Europejską. Do chwili obecnej budynek jest siedzibą Urzędu Miejskiego.

Kościół Pokoju pw. św. Trójcy, wpisany od 2001 roku na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO, a od 2017 roku także na listę Pomników Historii RP jest uważany za największą drewnianą świątynię Europy, gdyż w swoim wnętrzu może pomieścić ok. 7500 osób. Jednocześnie jest to jeden z dwóch Kościołów Pokoju zachowanych na świecie. Drewniana budowla o konstrukcji szachulcowej wybudowana została na planie krzyża greckiego w latach 1656 – 57 na mocy pokoju westfalskiego kończącego wojnę 30 – letnią, który przyznawał mieszkającym na Śląsku luteranom prawo wybudowania trzech kościołów. Jednak zgoda ta narzucała budowniczym pewne ograniczenia. Przede wszystkim świątynie nie mogły posiadać wież i musiały powstać z gliny, drewna i słomy, tak aby można było je łatwo zniszczyć i uniemożliwić kryjówkę potencjalnym napastnikom. Wnętrze kościoła zachwyca barokowym wystrojem, a na szczególną uwagę zasługują dwa zespoły barokowych organów – „małe” nad ołtarzem oraz „duże” na ścianie zachodniej. Do najcenniejszych elementów barokowego wyposażenia należy także jego główny ołtarz ze sceną chrztu Chrystusa i ambona, a także loże rodowe zasłużonych mieszczan i władców ziemi świdnickiej. Kościół otoczony jest zespołem zabytków Placu Pokoju: drewnianą dzwonnicą, domem stróża, plebanią i zabytkowym cmentarzem ewangelickim. 

Muzeum Dawnego Kupiectwa w Świdnicy, od 1967 roku mieści się w zabudowaniach dawnego ratusza na świdnickim rynku. Muzeum posiada cenne zbiory związane nie tylko z dziejami kupiectwa, ale także dotyczące metrologii czy historii regionu. Zwiedzając muzeum zobaczymy pomieszczenia zaaranżowane na aptekę z przełomu XIX i XX wieku, karczmę, której dawny klimat tworzą różnego rodzaju kufle i butelki oraz ulokowany naprzeciwko niej dawny sklep kolonialny czy wyposażenie dawnej stacji paliw. Przechodząc dalej możemy podziwiać bogatą kolekcję wag, odważników i kas sklepowych. W jednej z sal urządzono ekspozycję piwowarską, która zapoznaje nas z etapami warzenia piwa, z którego w dawnych czasach słynęła Świdnica. Natomiast w gotyckiej Sali Rajców znajdują się cenne malowidła z XVI w. przedstawiające Sąd nad Jawnogrzesznicą, Sąd Ostateczny i Ukrzyżowanie Chrystusa. Zobaczyć tu można również makietę XVII- wiecznej Świdnicy oraz wiele interesujących eksponatów, związanych z przeszłością miasta. Do Sali Rajców przylega niewielkie mauzoleum Piastów świdnickich z kopiami rzeźbionych płyt tumbowych z przedstawieniami Bolka I oraz jego wnuka – Bolka II. Przed wejściem do muzeum koniecznie trzeba przysiąść na ławeczce z Marią Kunic, pierwszą na świecie kobietą-astronom. 

Gotycki kościół z XIV w., z budzącym zachwyt barokowo-gotyckim wystrojem oraz wieżą o wysokości 101,5 m (najwyższą na Dolnym Śląsku, a piątą co do wielkości w Polsce), stanowi punkt rozpoznawczy miasta. Katedra pw. św. Stanisława i Wacława to trójnawowa bazylika, której zachodnią fasadę zdobi największe gotyckie okno na Śląsku (18 x 6 m ), a znajdujące się pod nim 4 wejścia zdobią gotyckie portale z 14 rzeźbami ukazującymi m.in. scenę ukrzyżowania oraz patronów świątyni. Wnętrze katedry zachwyca nie tylko swym ogromem (nawa główna 71 m długości, 26 m wysokości) co bogactwem wyposażenia. Filary nawy głównej zdobią barokowe figury świętych, patronów Świdnicy dłuta G.L. Webera. Ponad filarami wiszą ogromne obrazy z XVIII w. przedstawiające sceny z życia patronów katedry. Ołtarz główny wyrzeźbiony przez J. Riedla i jego uczniów w 1696 roku to arcydzieło sztuki barokowej, wzorowane na ołtarzu paryskiego kościoła Val-de-Grace. Natomiast gotycki ołtarz Zaśnięcia NMP, był prawdopodobnie wzorowany na ołtarzu Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie. U podnóża katedry znajdują się pozostałości fortyfikacji fryderycjańskich z II poł. XVIII w. Dzięki inicjatywie Papieża Jana Pawła II w dniu 23 marca 2004 r. dawny kościół diecezjalny stał się katedrą i siedzibą nowej diecezji. Od marca 2017r. katedra jest wpisana na listę Pomników Historii RP. 

Pierwsza krzyżacka strażnica stanęła tu już w 1241 roku. Budowę murowanego zamku rozpoczęto jednak dopiero sto lat później, a przyczyną takiego stanu rzeczy były ciągłe bunty pruskiego plemienia Bartów, którzy nigdy nie pogodzili się z podbojem i regularnie niszczyli zakonną placówkę. Od 1243 r. Reszel formalnie należał do biskupów warmińskich, ale krzyżacka załoga opuściła go dopiero w 1300 roku. Budowę zamku rozpoczął w 1350 roku  biskup Jan I z Miśni, kontynuował  Jan II Stryprock, a dokończył w 1401 r. Henryk III Sorbom, który nadał budowli rozmachu budując m.in. skrzydło południowe z apartamentami mieszkalnymi biskupa oraz krużganki. Warownia była sprzężona z obwarowaniami miasta. Około 1505 r. rozpoczęto wznoszenie nowych murów obwodowych. Fortyfikacje były już przystosowane do użycia broni palnej. Kolejne większe prace remontowe przeprowadzono w latach 1594-1597. Zamek, który stracił już znaczenie militarne, został przekształcony we wspaniałą rezydencję myśliwską. Po pierwszym rozbiorze Polski zamek został przejęty przez władze pruskie i w 1780 r. ulokowano w nim więzienie. Po pożarach na początku XIX wieku zrujnowaną budowlę przekazano gminie ewangelickiej. Od roku 2001, po kolejnej renowacji, w zamku znajduje się hotel z restauracją, galeria i muzeum. 

Stała wystawa kapsli "Muzeum Kapsla" to prywatna inicjatywa Patryka Pokorskiego, gniewianina, lokalnego przewodnika. Swe podwoje muzeum otworzyło podczas Nocy Muzeów w 2017 roku. Na początku zbiory muzealne miały być wystawą czasową, ale szybko pomysł przerodził się w działania zmierzające do powstania stałej placówki muzealnej. Dziś Muzeum Kapsla mieści się w jednej z kamienic przy gniewskim rynku. Prezentuje zbiór kapsli z całego świata, począwszy od zamknięć polskich, czeskich, niemieckich, a skończywszy na kapslach z tak egzotycznych krajów jak Chiny, Maroko, Kolumbia czy Australia. Urozmaiceniem wystawy jest stół z torem do gry w kapsle. To swego rodzaju atrakcja, szczególnie dla młodych turystów, którzy nie znają tej formy zabawy. Muzeum cały czas się rozwija i stanowi ciekawą alternatywę dla wszystkich, którzy lubią nieszablonowe zwiedzanie połączone z odrobiną rozrywki.

Figura Misia Maciusia to symbol i maskotka miasta. Znajduje się na ścianie kamienicy przy ulicy Sambora, nieopodal kościoła pw. św. Mikołaja w Gniewie. Figura z brązu o wysokości 75 cm i wadze 30 kg, powstała w 2010 roku i została wykonana z inicjatywy księdza Zbigniewa Rutkowskiego. Powstanie tej figury związane jest z miejscową legendą o bitwie jaką stoczono pod Gniewem z wojskami szwedzkimi. Mieszkańcy miasta, wraz z wojskami  króla Zygmunta III Wazy walczyli z wojskami szwedzkimi. W tym czasie dzwony kościoła św. Mikołaja  wzywały na msze, ale kiedy nikt z ludzi nie pojawił się do miasta weszły wypłoszone z łąk i lasów zwierzęta. Prowadzone pod wodzą misia Maciusia pojawiły się w świątyni, gdzie modliły się o dar pokoju wśród ludzi. Ponoć jeszcze dzisiaj słychać wieczorami  pomrukiwania Maciusia, który wraz z innymi zwierzętami prosi o pokój i jedność między ludźmi. Ciekawostką jest również fakt iż figura posiada kilka kompletów ubrań, w które ubierana jest na specjalne okazje. Wśród strojów znajduje się m.in. kolczuga, kontusz szlachecki, ale także strój kominiarza, strażaka, a nawet kibica.

Zamek w Gniewie jest jednym z najlepiej zachowanych zamków krzyżackich na Pomorzu. Znajduje się nieopodal rynku, na skarpie na lewym brzegu Wisły. Zamek ten powstał w miejscu wcześniejszej warowni obronnej pod koniec XIII wieku z inicjatywy komtura Dietricha von Spira. Ceglana budowla ma kształt zbliżony do kwadratu, z czterema wieżyczkami w narożach. Mury zamkowe okalają wewnętrzny dziedziniec, pośrodku którego znajduje się studnia. Wszystkie skrzydła zamku mają jednakową wysokość, ale różną ilość kondygnacji, na co wpływa zmienna wysokość pomieszczeń. Dawniej w północnym skrzydle mieściły się komnaty komtura. W części południowej natomiast znajdowały się m.in. kaplica i kapitularz. Piwnice oraz parter zajmowały pomieszczenia gospodarcze takie jak kuchnia, piekarnia czy magazyny. Na przestrzeni stuleci zamek w Gniewie był zarówno siedzibą komtura gniewskiego jak i polskich starostów. W późniejszym okresie służył także za spichlerz, a po roku 1939 również jako więzienie dla Polaków. Mimo licznych zniszczeń wojennych zamek odbudowano w latach 60. i 70. XX wieku przywracając częściowo średniowieczny charakter warowni. Obecnie zamek w Gniewie zajmuje hotel z licznymi pokojami gościnnymi, restauracją i salą wystawienniczą oraz galerią. Możliwe jest także zwiedzanie zamku.