Lista znaczków

Sędzisz to wzniesienie położone w Sudetach Wschodnich, w północno-zachodniej części Masywu Śnieżnika w paśmie Krowiarek. Szczyt ten wznosi się na wysokość 498 m n.p.m. i usytuowany jest około 2 km, na południowy zachód od miejscowości Ołdrzychowice Kłodzkie. Jest to niezbyt wysoki, wydłużony wał z kulminacją w północnej części. Wzniesienie w większości pokrywają łąki i częściowo pola uprawne, a we wschodniej części tereny kamieniołomu. Północne zbocza porasta las świerkowy i mieszany. Na wierzchołku Sędzisza znajduje się krzyż. Sam szczyt jest doskonałym punktem widokowym, z którego roztacza się rozległa panorama m.in. na Góry Żelazne, Góry Bystrzyckie i Góry Stołowe, Wzgórza Rogówki i Góry Złote, a także Masyw Śnieżnika z dominującą Czarną Górą. Przy sprzyjających warunkach widać stąd nawet Śnieżkę w Karkonoszach. Na szczyt prowadzi czarny szlak z Ołdrzychowic, na który najprościej można się dostać z parkingu naprzeciwko kościoła, a następnie przez most gdzie prowadzi już szlak.

Centralnym punktem Iwonicza-Zdroju jest Plac Dietla, od XIX w. skupiający życie kuracyjne i towarzyskie. To tutaj dawni kuracjusze rozpoczynali spacery po Parku Zdrojowym i spotykali się w kawiarniach czy hotelach. Dziś plac wciąż zachwyca atmosferą dawnych czasów i jest wizytówką uzdrowiska. Najbardziej charakterystycznym budynkiem jest Bazar z lat 1876–1880 pełniący dawniej funkcję luksusowego hotelu. W południe rozbrzmiewa stąd hejnał iwonicki, skomponowany w 2008 roku przez Jana Macieja Bardowskiego. Tuż obok stoi Dom Zdrojowy z ok. 1860 roku. Godny uwagi jest także Stary Pałac, zaprojektowany przez Amelię z Ogińskich Załuską. W jego pobliżu znajdują się Stare Łazienki z 1838 r., rozbudowane w 1869 r. Ważnym punktem jest także Pijalnia Wód Mineralnych. Spacerując po placu, warto zwrócić uwagę na Pawilon nad Źródłami oraz rzeźbę Matki Boskiej Przedziwnej. Plac Dietla to nie tylko zabytkowe budynki, lecz także wyjątkowa atmosfera. To najlepszy punkt, by rozpocząć zwiedzanie Iwonicza-Zdroju.

Iwonicz to miejscowość bogata w zabytki kultury i sztuki, a jednym z najcenniejszych jest zespół pałacowo-parkowy. Jego historia sięga XV wieku, kiedy w miejscu dzisiejszego parku znajdował się dwór obronny. Park przydworski, założony w XVIII wieku w stylu sentymentalnym, zachwyca starodrzewem i dużym stawem z wyspą, na której dawniej stała altana. Centralnym punktem zespołu jest Pałac Zimowy, wybudowany w drugiej połowie XIX wieku jako rezydencja rodu Załuskich. Murowany, dwukondygnacyjny budynek na planie prostokąta wyróżnia się imponującym czterokolumnowym portykiem z tarasem i tympanonem, na którym umieszczono herby Junosza i Strzemię. Charakterystyczne są także wykusze z hełmami, żeliwna galeria ogrodowa i boczne portyki prowadzące bezpośrednio do parku. Obecnie pałac z parkiem należy do Uniwersytetu Rzeszowskiego, który prowadzi tu Międzynarodowe Centrum Edukacji Ekologicznej, nadając temu miejscu nowe, edukacyjne znaczenie.

Budowę Pałacu Kultury Zagłębia rozpoczęto w 1951 r. Pomysłodawcą jego powstania był ówczesny wojewoda śląsko-dąbrowski - Aleksander Zawadzki. Budowla została zaprojektowana przez Zbigniewa Rzepeckiego – uznanego architekta. Podczas otwarcia - 11 stycznia 1958 r. i od razu stał się wizytówką Dąbrowy Górniczej i największą tego typu placówką w mieście. Architektura Pałacu Kultury Zagłębia wyróżnia się monumentalną fasadą, symetrycznymi formami i bogatymi zdobieniami, czyli cechami typowymi dla stylu socrealistycznego dominującego w latach 50. XX w. Budynek zaprojektowano z myślą o jego funkcjonalności oraz o symbolizowaniu potęgi i postępu socjalistycznego państwa. Centralne miejsce w budynku zajmuje ogromny hol, zdobiony marmurowymi kolumnami i dekoracyjnymi elementami, które podkreślają reprezentacyjny charakter pałacu. Uwagę zwracają zdobione sufity, kamienne balustrady z tralkami oraz indywidualnie projektowane, drewniane meble. Pałac jest ważnym elementem dziedzictwa kulturowego Dąbrowy Górniczej i pełni rolę centrum kulturalnego, oferując różnorodne wydarzenia, począwszy od koncertów, przez wystawy i spektakle teatralne.

Użytek ekologiczny Pogoria II został utworzony w 2002 roku uchwałą Rady Miejskiej w Dąbrowie Górniczej. Jego obszar wynosi około 40 ha. Użytek obejmuje jezioro Pogorię II wraz z otaczającym terenem. Pogoria II, podobnie jak Pogoria I i III, jest zbiornikiem sztucznym, powstałym po zalaniu głębokich wyrobisk piasku podsadzkowego. Pogoria II otoczona jest szerokim pasem roślinności. Występują tu takie zbiorowiska roślinne jak: szuwary, murawy, zarośla, lasy łęgowe, zespoły bagienne i wodne. Obszar charakteryzuje się dużym bogactwem faunistycznym. Stwierdzono tu występowanie 84 gatunków kręgowców, z czego 52 znajdują się pod całkowitą ochroną. Szczególnie bogata i cenna jest fauna ptaków, ale znajdziemy tu także interesujące gatunki płazów, ryb, roślin oraz grzybów. Pogoria II to malownicze miejsce w Dąbrowie Górniczej, do którego można wybrać się na spacer, czy rowerową przejażdżkę i jest to swoista enklawa spokoju w sąsiedztwie dwóch innych zbiorników licznie odwiedzanych przez miejscową ludność.

Muzeum Ichtiologiczne na Wydziale Nauk o Żywności i Rybactwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie po remoncie i rekonstrukcji zostało otwarte w lutym 2020 r. Jego historia sięga jednak 1955 r. kiedy to na Wydziale Rybackim Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie rozpoczęto działalność muzealną. W 1966 r. przeniesiono części wydziału do Szczecina, a wraz z kadrą akademicką trafiły tutaj również zbiory muzealne. Wśród eksponatów znajdują się ryby, płazy, gady, ssaki i bezkręgowce pochodzące z wód morskich i słodkich całego świata, w tym unikatowe gatunki, których brak w innych muzeach europejskich. Z bezkręgowcami muzealna kolekcja liczy ponad tysiąc eksponatów. Stałe wystawy edukacyjne w muzeum to: Tajemnice długowiecznego rekina, Wędrowcy mórz i oceanów, Historia grindwala, Nasi naukowcy w badaniach Antarktyki; Dorsz, ryba, która zmieniła świat; Rekiny świata i ich zagrożenia; Niezwykłe ławice i drapieżne ryby; Kruchy świat podwodnych raf i egzotycznych ryb; Inwazyjne gatunki w wodach polskich. W muzeum znajduje się także wystawa „Plastyczne morze, toksyczny ocean”, będąca wyrazem troski młodych ludzi o przyszłość planety, zatruwanej makro i mikroplastikiem.

Najbardziej wysunięty na zachód punkt Polski znajduje się w gminie Cedynia, w powiecie gryfińskim, w województwie zachodniopomorskim, na terenie Cedyńskiego Parku Krajobrazowego pomiędzy wsiami Osinów Dolny i Stary Kostrzynek. Miejsce to nie jest lądem jako takim, a punktem w nurcie rzeki Odry na jej 663 kilometrze. Punkt ten położony jest w odległości ok. 200 metrów w kierunku południowo-zachodnim od kamienia pamiątkowego, który stanął nad Odrą 26 czerwca 2016 r. podczas uroczystości Błogosławieństwa Wody. Oznakowanie zachodniego krańca Rzeczypospolitej Polskiej było inicjatywą Społecznego Komitetu Budowy Wyznacznika Najdalej Wysuniętego na Zachód Punktu RP. Żeby znaleźć się idealnie naprzeciwko najbardziej wysuniętego na zachód punktu Polski, należy przejść jeszcze około 150 metrów drogą leśną wzdłuż Odry. W charakterystycznym miejscu, na górce, spoglądając na nurt Odry, można zauważyć zakotwiczoną bojkę, która znajduje się dokładnie 5 m na zachód (już po niemieckiej stronie) od szukanego punktu.

Pomnik Księcia Bolka II Małego w Świdnicy odsłonięto 16 maja 2025 r., w obecności władz miasta oraz licznych mieszkańców. Monument stanął u zbiegu ulic Muzealnej, Zamkowej i Kotlarskiej, w miejscu, gdzie niegdyś wznosił się zamek książęcy. Powstanie pomnika to efekt inicjatywy mieszkańców, którzy w konsultacjach społecznych z 2020 r. zdecydowali o potrzebie upamiętnienia Bolka II właśnie w tym miejscu. Nad wykonaniem monumentu czuwali m.in. członkowie Towarzystwa Regionalnego Ziemi Świdnickiej, będący zarazem pomysłodawcami przedsięwzięcia. Rzeźba autorstwa Aleksandra Mazija została odlana z brązu i mierzy 3,5 metra wysokości. Przedstawia władcę Księstwa Świdnicko-Jaworskiego, w paradnym rycerskim stroju – ze zbroją, płaszczem i mieczem u boku. Towarzyszą mu dwa symboliczne zwierzęta: lew, będący uosobieniem jego siły i odwagi, oraz pies, symbolizujący uczciwość i lojalność wobec króla Polski.

Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL znajduje się  w Warszawie przy ul. Rakowieckiej 37 w budynku dawnego więzienia mokotowskiego. Muzeum upamiętnia tych, którzy poznali więzienne cele Rakowieckiej: żołnierzy wyklętych, czyli bohaterów podziemia niepodległościowego więzionych, torturowanych i skazywanych na śmierć w czasach stalinowskich – oraz więźniów politycznych represjonowanych w kolejnych dekadach PRL. W okresie stalinowskim Rakowiecka była głównym więzieniem politycznym. To tu przetrzymywano, torturowano i mordowano działaczy podziemia niepodległościowego, m.in.: gen. Augusta Fieldorfa „Nila”, rtm. Witolda Pileckiego, mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę”. W tych murach więziony był również ks. bp Antoni Baraniak, sekretarz Prymasa Stefana Wyszyńskiego. W latach 1945–1956 na Rakowieckiej komuniści wykonali ponad 350 wyroków śmierci.  W późniejszych dekadach w więzieniu przetrzymywano działaczy opozycji antykomunistycznej. Więzieni byli tu m.in.: Jacek Kuroń, Adam Michnik, Leszek Moczulski, Anna Walentynowicz, Kornel Morawiecki. Choć Muzeum jest w trakcie budowy ekspozycji stałej i adaptacji budynków dawnego więzienia, to już teraz prowadzi działalność muzealną, organizując wizyty z przewodnikiem, zwiedzanie cel więziennych Pawilonu X i pozwalając lepiej zrozumieć dramatyczną powojenną historię Polski.

Znajdujący się w północnej części Bychawy rezerwat Podzamcze, jest rezerwatem stepowym, utworzonym 12 lipca 1974 roku. Rezerwat o powierzchni 3,40 ha znajduje się na wysokiej na 33 metry skarpie w dolinie Kosarzewki i chroni zbiorowiska zaroślowe oraz roślinność kserotermiczną porastającą to lessowo-kredowe zbocze. Południowa wystawa skarpy i panujące tutaj warunki siedliskowe sprawiają, że miejsce to upodobały sobie liczne rośliny znane ze stepów. Stwierdzono tutaj obecność 210 roślin naczyniowych w tym wiele bardzo ciekawych i rzadkich m.in. wiśnia karłowata, oman wąskolistny, oman szorstki, ostrożeń pannoński, kostrzewa walezyjska, turzyca niska, turzyca Michela. Spotkać tu można także wiele gatunków ssaków, ptaków i bezkręgowców. Rezerwat objęty jest ochroną czynną z uwagi na fakt czasowego zarastania muraw przez niepożądaną roślinność zielną krzewiastą i drzewiastą, prowadzącą do zanikania roślin będących celem ochrony.

Kościół św. Jana Chrzciciela w Bychawie powstał w latach 1603–1639. Konsekrował go bp Tomasz Oborski, sufragan krakowski. Początkowo świątynia nie miała dachu, który po pewnym czasie uzupełniono gontem. Po wojnach kozackich do kościoła dobudowano kaplice. W XVII w. kościół ucierpiał w pożarze i wymagał zabezpieczeń. W XIX w. przeszedł liczne remonty – m.in. wymieniono dach, odnowiono kruchtę i zakrystię oraz powstała nowa dzwonnica. Wnętrze zyskało nowe wyposażenie: ołtarze, ambonę i posadzkę. W czasie I wojny światowej pełnił funkcję szpitala wojskowego. Dzięki działaniom ks. Antoniego Kwiatkowskiego powstały ważne dla miasta instytucje i inicjatywy. W latach 1988–1994 kościół rozbudowano – powstała nowa część z kasetonowym sklepieniem, granitową posadzką i nowym dachem. Przeprowadzono renowację starej części, elewacji, zakrystii oraz organów. Ponownej konsekracji świątyni dokonał abp Bolesław Pylak 29 maja 1994 roku.

Dyspozytornia lokomotywowni w Gnieźnie jest unikatowym obiektem kolejowym w skali całego kraju. Budowę dyspozytorni rozpoczęto w 1941 r., a zakończono w 1942 r. Dyspozytornia zrealizowana została tylko w jednym egzemplarzu. Jej unikalny charakter związany jest ze specyficzną budową lokomotywowni, gdzie z powodu braku miejsca postanowiono wznieść dyspozytornię ponad torami, umożliwiając przejazd pod nią. Budynek dyspozytorni składa się z głowicy wspartej na ceglanych słupach i podłużnej części mieszczącej klatkę schodową. Ponad nimi znajduje się żelbetowy ruszt, na którym wsparto ceglane pomieszczenie dyspozytora. Dyspozytornia umożliwiała przejazd pod nią jednocześnie trzech lokomotyw (jedna pośrodku i dwie po zewnętrznej części podpór i klatki schodowej). Budowla pełniła swoje funkcje do przełomu XX i XXI wieku i od tego czasu pozostała nieużywana.

Kolumna wotywna Trójcy Przenajświętszej w Lądku-Zdroju to barokowa figura znajdująca się w zachodniej części rynku. Powstała w latach 1739–1741 według projektu wybitnego śląskiego rzeźbiarza Michała Klahra Starszego, a ufundowana przez Johanna Antona Reichela, rajcy miejskiego, radcy prawnego i notariusza, jako podziękowanie za uratowanie części Lądka od gwałtownego pożaru, który nawiedził miasto w nocy z 7 na 8 marca 1739 r. Siedmiometrowej wysokości pomnik wykonany z piaskowca ma formę trójbocznej kolumny ustawionej na bogato zdobionej balustradzie. Na pierwszym poziomie umieszczono figury ewangelistów: św. Łukasza, św. Jana, oraz św. Antoniego z Padwy. Poziom drugi to postacie św. Joachima, św. Anna i św. Józefa oraz Maryi Niepokalanej w scenie koronacji. Poziom trzeci symbolizuje niebo i zajmują go Bóg Ojciec oraz Jezus Chrystus. Dopełnieniem jest znak Ducha Świętego w postaci gołębicy znajdujący się nieco poniżej.

Pierwszy projekt zapory wodnej opracował w 1921 r. prof. Karol Pomianowski. Projektantem późniejszego kompleksu był inż. Feliks Niczkie, z którym współpracowali liczni projektanci i inżynierowie. Budowę zapory rozpoczęto w 1960 r., a na miejsce wzniesienia wybrano przewężenie doliny Sanu poniżej ujścia Solinki, między górami Plasza i Jawor przy wsi Solina. Główne prace ziemne i fundamentowe zakończono w 1964 r. i od razu rozpoczęto wznoszenie korpusu zapory. Po 9 latach od rozpoczęcia budowy 20 lipca 1968 r. oficjalnie oddano kompleks do eksploatacji. Zapora w Solinie to najwyższa elektrownia szczytowo-pompowa w Polsce. Jej konstrukcja wznosi się na wysokość 82 metrów przy szerokości 664 metrów. Gabaryty tej konstrukcji pozwalają na uzyskanie 60. metrowego spadu wody. Prawdziwe wrażenie robi natomiast pojemność sztucznego zbiornika powstałego na Sanie, którego objętość to 500 mld metrów sześciennych wody. Tuż przy zaporze w 2021 r. rozpoczęto budowę linowej kolei gondolowej, a jej oficjalne otwarcie odbyło się 1 lipca 2022 r.

Zabytkowy hangar w Arche Fabryka Samolotów powstał między 1936 a 1939 rokiem w Unieściu dawniej Nest, gdzie był jednym z około 30 obiektów wojskowych. Podczas II wojny światowej stacjonowały tu wodnoloty, a miejsce służyło jako punkt obserwacyjny. Krótki epizod miały tu też samoloty zwiadowcze. Ich głównym zadaniem był wywiad terenu oraz wspomaganie akcji ratunkowych na Bałtyku. Po wojnie teren przejęła Armia Czerwona, która po 2 latach przekazała go Ludowemu Wojsku Polskiemu, które stacjonowało tutaj do lat 90. XX wieku. W 2020 roku budynki dawnej fabryki kupiła Grupa ARCHE, która nadała im nowe turystyczne życie. Ratując zabytkową strukturę obiektów, zachowano wszystkie pamiątki wojskowej historii tego miejsca, by wspólnie opowiadać ją kolejnym pokoleniom odwiedzających.

Bajkowy Szlak Utopca to wyjątkowa gra terenowa i szlak turystyczny w Brennej, który przenosi uczestników w świat dawnych słowiańskich wierzeń. Łączy on aktywną turystykę z zabawą, edukacją i lokalnym dziedzictwem kulturowym. Trasa prowadzi z centrum Brennej przez dolinę Hołcyny aż do Chaty Grabowej, gdzie mieści się Ogród Bajek – przestrzeń inspirowana słowiańską mitologią. Na szlaku rozmieszczono drewniane rzeźby przedstawiające postacie (m.in. Strzygoń, Rusałka, Czarownica, Nocnica, Południca), które nie tylko przyciągają wzrok, ale także stanowią ważne punkty gry terenowej. Na uczestników czeka: mapa i karty z zadaniami do odbioru w Informacji Turystycznej w Brennej, poszukiwanie pieczątek na szlaku oraz odpowiedzi. Po ukończeniu gry i zebraniu wszystkich pieczątek uczestnicy otrzymają pamiątkowy magnes z bohaterami szlaku. Cyklicznie na szlaku odbywają się spotkania z maskotką Utopca i animacje dla dzieci przy Chacie Grabowej.

Bacówka pod Małą Rawką znajduje się u podnóża Małej Rawki na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Charakterystyczny, drewniany, piętrowy budynek usytuowany jest przy zielonym szlaku z Przełęczy Wyżniańskiej na Małą i Wielką Rawkę na wysokości 930 m n.p.m. Do budynku nie ma dojazdu drogami publicznymi, a sam obiekt położony jest blisko kilometr od głównej drogi łączącej Brzegi Górne z Ustrzykami Górnymi. Bacówka pod Małą Rawką powstała w 1979 roku. Obiekt dysponuje 27 miejscami noclegowymi w pokojach 2/3- i wieloosobowych. Ponadto istnieje możliwość podjęcia noclegu zastępczego (na glebie) oraz rozbicia namiotu przy bacówce. Budynek posiada zaplecze sanitarne wyposażone w toalety i prysznice, a także jadalnię z tarasem oraz bufet turystyczny. Bacówka jest doskonałym punktem wypadowym na  Małą i Wielką Rawkę, trójstyk granic Polski, Ukrainy i Słowacji i wiele innych turystycznych celów w tej części Bieszczadów.

W samym sercu Pomorza, przy trasie na Władysławowo i w niedalekiej odległości od Trójmiasta, leży miejsce wyjątkowe – Osada Sławutowo. Na skraju Puszczy Darżlubskiej, tuż obok Pucka, powstał żywy skansen, który przenosi odwiedzających w czasie o ponad tysiąc lat, do świata naszych słowiańskich i wikińskich przodków. Drewniane chaty, palisady, repliki narzędzi i stroje tworzą wyjątkowy klimat dawnych wieków, a każdy gość może tu nie tylko zwiedzać, ale i aktywnie uczestniczyć w życiu osady. Zwiedzający mają okazję wziąć udział w warsztatach rzemiosła – garncarstwa, bursztynnictwa, pisania na skórze czy tkactwa – prowadzonych przez pasjonatów i rekonstruktorów. To nie jest zwykła atrakcja turystyczna – to żywe muzeum, które uczy, bawi i wzrusza. Przyjedź i poczuj ducha dawnych Pomorzan – w miejscu, gdzie tradycja łączy się z pasją.

Punkt widokowy na Sokolicy- znajduje się na wysokości 1367 m n.p.m, na północno-wschodniej grani masywu Babiej Góry w Beskidzie Żywieckim. Można dotrzeć do niego najpopularniejszym szlakiem czerwonym, prowadzącym na Babią Górę z Przełęczy Lipnickiej zwanej Krowiarkami. Sokolica to punkt widokowy, który tworzy skalna ściana nad urwiskiem porośniętym lasem i kosodrzewiną. Z platformy widokowej ogrodzonej i wyłożonej kamieniami rozciąga się znakomity widok na grzbiet Babiej Góry i m.in. Zawoję, Skrzyczne, Pasmo Jałowieckie, Pasmo Polic, Beskid Mały i Beskid Makowski. Miejscami, zbocze Sokolicy porasta okrzyn jeleni, roślina, która jest symbolem Babiogórskiego Parku Narodowego. Nazwa Sokolica pochodzi od orłów, które w XIX wieku gnieździły się na stokach zbocza, pierwotnie mylnie uznawane za sokoły. Punkt znajduje się również na trasie czerwonego Głównego Szlaku Beskidzkiego.

Słupy bazaltowe na Kamiennej Górze w Lubaniu to nietuzinkowe odsłonięcie bazaltów nefelinowych, które tworzą pokrywę lawową o grubości do 100 m. Odsłonięte przez człowieka w toku kilkusetletniego wydobycia kamienia, są nie lada atrakcją nie tylko dla geologów. Ściany wysokie na 13-18 m rozciągają się na 150 m. W najniższym miejscu dawnego wyrobiska wytworzył się niewielki staw. Dawny kamieniołom przypomina amfiteatr albo kalderę wulkanu. Wietrzenie odkrytych skał spowodowało, że ulegają one zaokrągleniu i pod ścianą, w rumowisku, wiele głazów ma kształt kulisty. Ciemna powierzchnia bazaltowa łatwo się nagrzewa, wskutek czego się łuszczy. Miejsce to od 1994 r. jest chronione jako pomnik przyrody nieożywionej i jest wypełnione zielenią parkową oraz dostojnymi drzewami pełniąc funkcję rekreacyjną. Park ten zajmuje  powierzchnię 13,6 ha.

Pierwsza fundacja klasztorna w Krzeszowie związana jest z Anną Przemyślidką, wdową po Henryku II Pobożnym, która w 1242 r.  sprowadziła benedyktynów z czeskich Opatowic. W sierpniu 1292 r. książę Bolko I Surowy sprowadził do Krzeszowa zakonników cysterskich. Z cysterskim zakonem i Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej związany jest wizerunek Bogurodzicy umieszczony w ołtarzu głównym krzeszowskiej Bazyliki. Obraz ten datowany na XIII stulecie, uznawany jest za najstarszą ikonę w Polsce i w Europie Środkowej. W czasie wojen husyckich klasztor splądrowano, a obraz ukryto. Przez prawie dwa stulecia nieznane było miejsce jego przechowywania, po czym 18 grudnia 1622 r. podczas prac renowacyjnych zakrystii smuga światła oświetliła pękniętą posadzkę, pod którą spoczywała skrzynia z wizerunkiem MB Łaskawej. Dzień 18 grudnia ustanowiono w Krzeszowie Świętem Światła. Za sprawą Cudownego Obrazu doszło do wielu cudów i uzdrowień, co spotęgowało ruch pielgrzymkowy. Po wielu stuleciach w połowie XVIII w. zakazano urządzania pielgrzymek. Dopiero na początku XIX w. kult maryjny rozkwitł na nowo. W 1992 r. Krzeszów stał się najważniejszym sanktuarium maryjnym nowopowstałej diecezji legnickiej.

Nazwa wsi Ostrowo, w języku kaszubskim Òstrowò, co po polsku znaczy wyspa. Wieś położona jest niczym wyspa pośród bagien i torfowisk, stanowiących dzisiaj rezerwat Bielawa. Według legend, niegdyś w okolicy, żył groźny smok, który zginął w pożarze lasu. Pamiątką po nim jest brunatna gleba Bielawskich Błot. Ostrowo było dawniej miejscowością rolniczą i rybacką, współcześnie przede wszystkim letniskową. We wsi, przy ulicy Zabytkowej, znajduje się „Zagroda Kaszubska” – oddział Muzeum Ziemi Puckiej. W skład „Zagrody” wchodzą dziewiętnastowieczna chëcz kaszubskiego rolnika – gbùra (w trakcie odtwarzania), oraz budynek dawnej wozowni, w którym znajduje się wystawa „Pszczelarstwo Pomorskie”. Na terenie kompleksu zapoznać się można z wystawą plenerową – „Bielawa”, która opowiada o pobliskim rezerwacie przyrody.

Wieś Skrzynki została założona na prawie niemieckim przed 1357 r. Przez stulecia majątek w Skrzynkach wielokrotnie zmieniał właścicieli, aż w latach 70. XIX w. stał się własnością Gustava Bertholda Ifflanda, który wkrótce rozpoczął budowę eklektycznego dworu. Rodzina Ifflandów gospodarowała w Skrzynkach do 1945 r., po czym wyjechała do Niemiec. Po wojnie wojska Armii Czerwonej zrabowały pozostały majtek. Dwór przeszedł w ręce Skarbu Państwa i przez lata użytkowania stopniowo popadał w ruinę. Po przebudowie w 1985 r. funkcjonował w nim ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy  Rejonu Dróg Publicznych w Puszczykowie. W 2015 r. właścicielem dworu i parku w Skrzynkach został powiat poznański. Dwór poddano  remontowi, powiększając jego powierzchnię. W budynku znalazło się miejsce na 3 sale konferencyjne, restaurację, bar, saunę, pokoje noclegowe oraz galerię fotografii i Salę Pamięci i Tradycji, w której eksponowane są zbiory kolekcjonerów, a także pamiątki  przekazane przez rodzinę Iffland. 10 czerwca 2020 r. powołano Instytut Skrzynki – Instytut Dokumentacji, Rozwoju i Promocji Dziedzictwa Kulturowego i Kulinarnego Powiatu Poznańskiego. Dwór Skrzynki stał się siedzibą tej samorządowej instytucji kultury.

W centrum Strzelna znajduje się nowa atrakcja turystyczna – interaktywna ławeczka upamiętniająca noblistę, wybitnego fizyka pochodzącego z tego kujawskiego miasta – Alberta Abrahama Michelsona. Albert urodził się w 1852 r. jako syn żydowskiego kupca Samuela i Rozalii, z domu Przyłubskiej. Przez 4 lata mieszkał w Strzelnie, po czym w 1856 r. wraz z rodzicami opuścił Polskę, a jego drugim domem stały się Stany Zjednoczone Ameryki. Po studiach w Europie związał się z Chicago, gdzie zorganizował Instytut Fizyki, w którym pracował aż do emerytury. Albert Michelson badał zjawiska rozprzestrzeniania się światła, dokonał w tej dziedzinie wielu odkryć, był twórcą licznych wynalazków oraz przyrządów optycznych. Dzięki swoim naukowym dokonaniom w 1907 r. otrzymał od Szwedzkiej Akademii Nauk najważniejszą w świecie — Nagrodę Nobla za wynalezienie interferometru. To przyrząd używany do pomiarów prędkości światła, który naukowcy do dziś wykorzystują w swoich badaniach. Albert Abraham Michelson był pierwszym Amerykaninem z Noblem w kategorii nauk ścisłych. Zmarł w 1931 r., mając 79 lat.

Muzeum – Romański Ośrodek Kultury Ottona i Bolesława w Strzelnie powstało  w 2000 r w oryginalnej części dawnych zabudowań klasztoru Norbertanek. Zbiory podzielono na dwie części: romańsko-archeologiczną (lapidarium) i liturgiczną, dotyczącą bogatej historii zakonu norbertanek. Ekspozycja romańska to jeden z największych w Polsce zbiorów rzeźby romańskiej. Na wystawie znajduje się m.in. portal północny z trójlistnym tympanonem, na którym Chrystus Triumfujący siedząc na tęczy, depcze złe bestie – lwa i smoka oraz tympanon Zwiastowania NMP przez Archanioła Gabriela. Godne uwagi są także płyty nagrobne oraz płaskorzeźby z dawnego lektorium – m.in. „Matka Boża z Dzieciątkiem w otoczeniu proroków”, „Zdjęcie z krzyża i opłakiwanie”. Wśród licznych eksponatów zobaczymy tutaj także detale architektoniczne, rekonstrukcję celi zakonnej oraz znaleziska archeologiczne Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W górnej sali muzealnej wyeksponowano przepiękne relikwiarze, dokumenty, rzeźby, szaty liturgiczne, a także inne eksponaty należące dawniej do sióstr norbertanek.