Lista znaczków

Kościół Wang zbudowano na przełomie XII i XIII w. w miejscowości Vang w południowej Norwegii. Do Karpacza został przetransportowany w 1842 roku kiedy to ludność Vang w Norwegii doszła do wniosku że świątynia stała się za mała na ich potrzeby i postanowiła go sprzedać. Początkowo kościół miał być eksponatem w berlińskim muzeum jednak za sprawą hrabiny Fryderyki von Reden z Bukowca, która przekonała pruskiego króla Fryderyka Wilhelma IV, żeby budowlę przewieźć na Śląsk, budowla ostatecznie trafiła do Karpacza. W 1844 roku świątynia Wang stała się kościołem miejscowej ewangelickiej parafii i pozostaje w tej roli do dziś. Budynek został wykonany z grubych beli bez użycia gwoździ, a wszelkie połączenia to jedynie umiejętnie wykonane złącza ciesielskie. Obecna bryła obiektu uległa rozbudowie, podczas prac konserwatorskich. Dobudowano również wysoką kamienną dzwonnicę, która dodatkowo chroni drewnianą świątynię przed wiatrem znad Śnieżki. Mimo to Świątynia Wang jest uważana za najstarszy drewniany kościół w Polsce.

Czermna to przede wszystkim KAPLICA CZASZEK. Zbudował ją w latach 1776 – 1804 ks. proboszcz Wacław Tomaszek, Niemiec o czeskim pochodzeniu. Czasy księdza Tomaszka to okres oświecenia, w którym bardzo często kwestionowano istnienie wieczności, sądu ostatecznego, pośmiertnej odpowiedzialności za przeżyte życie i powszechne zmartwychwstanie. Czermna i okolice obfitowały i to w nadmiarze mogiłami nie tylko na cmentarzach, ale i poza cmentarzami. Był to wynik 2 wielkich pandemii cholery, 2 Wojen Śląskich (1740 – 1742), (1744 – 1745) oraz Wojny Siedmioletniej (1757 – 1762), a również Wojny Trzydziestoletniej. Groby ofiar były kopane naprędce i często płytko, nawet psy wygrzebywały ludzkie kości. Chrześcijańska wrażliwość ks. Tomaszka nie pozwoliła przechodzić nad tym obojętnie. Na subtelność i wyobraźnię proboszcza z Czermnej musiała też mocno wpłynąć pielgrzymka do Rzymu i zetknięcie się z katakumbami. To wszystko razem wzięte stanęło na progu decyzji o zbudowaniu grobowca. Tak powstała Kaplica Czaszek. Jest to kaplica barokowa. Sklepienie wnętrza kaplicy pokrywa 3 tyś. ułożonych czaszek i kości ludzkich. Dalsze 20 – 30 tyś. szczątków leży w krypcie pod kaplicą. Na ścianie głównej znajduje się niewielki ołtarz z barokowym krucyfiksem, na którym leżą ciekawsze okazy czaszek. Wśród piszczeli i czaszek znajdują się dwie drewniane rzeźby aniołów, jeden z trąbką i napisem łacińskim i czeskim „Powstańcie z martwych”, drugi z wagą i napisem łacińskim i czeskim „Pójdźcie pod sąd”. Miejsce to rzeczywiście robi wrażenie, skłania do zadumy, dlatego jest nazywane „Sanktuarium zadumy i milczenia”. Ks. Tomaszek budując tę kaplicę z jednej strony oddał hołd i szacunek zmarłym, a z drugiej zaś – wspaniałą katechezę o prawdach ostatecznych.

Zbudowana w latach 1617–1619 na Górze Bardzkiej (583 m n.p.m.), zwanej także Kalwarią, usytuowana została w miejscu, gdzie jak podaje tradycja, w 1400 roku miała się objawić Matka Boża Płacząca. Jeszcze na początku XVII w. w miejscu objawienia widoczne były podobno ślady stóp i rąk odbitych w kamieniu przez Matkę Bożą. Odcisk stópki znajdujący się obecnie za Kaplicą jest odtworzoną pamiątką po tym zdarzeniu. Kaplica, założona na rzucie centralnym, kwadratu z mocno ściętymi narożami, posiada wewnątrz wpisany mniejszy kwadrat o narożach wtopionych w ściany boczne, akcentowanych na zewnątrz przyporami. Wśród skromnego wyposażenia uwagę przyciąga ołtarz główny z rzeźbą Matki Bożej Płaczącej. Od maja do września w każdą niedzielę (oprócz świąt), o godz. 11.00, w Kaplicy Górskiej odbywają się msze św.

Kościół pocysterski nad Nysą Kłodzką wzniesiony w latach 1686-1704 wg projektu Michała Kleina. Od XIII w. Bardo stało się ośrodkiem kultu maryjnego. Pielgrzymi przybywali do słynącej z cudów figury Matki Boskiej z Dzieciątkiem – Strażniczki Wiary. W późnobarokowym zespole ciekawa jest świątynia z kształcie trójnawowej, emporowej bazyliki bez transeptu. Organy stworzył F. J. Eberhardt. Obok kościoła postawiono budynki klasztorne, gdzie do 1810 r. przebywali cystersi. Na początku XX w. straż przy cudownej figurze objęli Redemptoryści. Obecnie w klasztorze istnieje małe muzeum związane z historia kultu maryjnego w Bardzie. 4 lipca 2009 kościół podniesiono do godności bazyliki mniejszej oraz przyłączono obiekt do Szlaku Sakralnej Sztuki Barokowej im. Michaela Willmanna.

Jakubów, niewielka miejscowość położona na Wzgórzach Dalkowskich niedaleko Głogowa, od wieków kojarzony jest z kultem św. Jakuba Apostoła Starszego oraz z cudownym „Źródłem św. Jakuba” wypływającym z podnóża kościelnego wzgórza. Kościół w Jakubowie zaliczany jest do najstarszych w północnej części Dolnego Śląska. Tradycja utrzymuje, że jego geneza sięga X wieku. Pierwsze pisane świadectwo o tym kościele pochodzi z XIV w. Kościół tworzą trzy bryły o zróżnicowanych wysokościach. Zgrupowanie prostych kubicznych form i wykorzystanie kamienia polnego, nadje świątyni surowy, „starożytny”, gotycki wyraz. Do kościoła wchodzi się przez bramę ceglanej dzwonnicy zbudowanej około 1860 roku w miejscu wcześniejszej drewnianej. Na wieży znajduje się pięćsetletni dzwon z napisem: „O rex glorie veni cum pace Anno MCCCCCVI”. Po lewej stronie bramy znajduje się kaplica grobowa wybudowana w 1752 r. na rzucie kwadratu z czterospadowym dachem z ośmioboczną kamienną latarnią. W roku 2004, przy parafii rzymsko-katolickiej, powstało „Bractwo św. Jakuba Apostoła”. W następnym roku powstał pierwszy – w czasach współczesnych – polski odcinek „Szlaku św. Jakuba” prowadzący z Jakubowa do Zgorzelca i dalej drogami niemieckimi i francuskimi do sanktuarium w Santiago de Compostela. .

Grodowiec to niewielka miejscowość leżąca kilkanaście kilometrów na południe od Głogowa. Wieś jest jedną z najstarszych na ziemi głogowskiej, a jej historia jako miejsca kultu sięga najprawdopodobniej XII wieku. Najstarsza znana nam wzmianka o Grodowcu i kościele pochodzi z dokumentu księcia głogowskiego Henryka III z 1291 r. W czasach księcia Jana II (1453-1504) Grodowiec był ważnym ośrodkiem władzy, zapisując się w historii m.in. zjazdami książąt piastowskich z Legnicy, Wrocławia, Świdnicy i Żagania. Przez wiele stuleci tutejszy kościół i parafia stanowiły ostoję Kościoła katolickiego, symbol jego duchowej siły i „wyspę” katolicyzmu na terenie, na którym w ogromnej większości ludność przyjęła protestantyzm. Kult Matki Bożej i pielgrzymki do grodowieckiego sanktuarium miały miejsce już w XV wieku. Kult maryjny był początkowo związany z obrazem Matki Bożej, który znajdował się w parafialnym kościele. W czasie wojny trzydziestoletniej w nieznanych okolicznościach obraz zaginął. Jego podobizna zachowała się jedynie na starych rycinach i niektórych wotach. Z czasem obraz został zastąpiony figurą Najświętszej Maryi Panny - Służebnicy Pańskiej. Księga cudownych uzdrowień z 1691 roku wymienia 47 cudownych uzdrowień za przyczyną Matki Bożej Grodowieckiej. Okresem największego rozkwitu i rozwoju sanktuarium był wiek XVIII. Wciąż wzrastająca liczba pielgrzymów i rozrastająca się sława cudownego miejsca spowodowały, że zaczęto myśleć o powiększeniu kościoła. W latach 1702-1724 dobudowano dwie nowe nawy boczne, następnie konwikt dla księży emerytów, dom dla organisty, z czasem nową wieżę i zabudowania gospodarcze.

Kościół w Złotowie wzniesiony został w 1754 r. jako kościół ewangelicki, restaurowany w latach 1935-1937. Do roku 1945 użytkowany jako kościół ewangelicki. Świątynia ta posiada drewnianą konstrukcję zrębową opartą na rzucie prostokąta, na kamiennej podmurówce, jednonawową, z niewyodrębnionym prezbiterium. We wnętrzu zachowały się dwupiętrowe empory. Rokokowy ołtarz główny pochodzi z 1. poł. XVIII w., a wykonany został z polichromowanego drewna. Z tego samego okresu pochodzi także barokowa ambona, a prospekt organowy datuje się na rok 1773. W ołtarzu znajdują się rzeźby św. Jana Chrzciciela, Mojżesza, a w zwieńczeniu – Chrystusa Zmartwychwstałego. Od zachodu do kościoła przylega wieża, od północy zakrystia, zaś od południa – kaplica i kruchta.

Kościół pw. Bożego Ciała w Górze jest budowlą późnogotycką, (XV/XVI wiek) zbudowaną na miejscu poprzedniej świątyni. Drewniany strop o bogatej polichromii tematycznie związany z wezwaniem kościoła. We wnętrzu zachwyca intarsjowana ambona z 1571 r. W 1705 r. od północnej strony dobudowana została kaplica „świętych schodów”, które stały się celem licznych pielgrzymek. Ściany i sklepienia klatki schodowej mieszczącej „święte schody” pokrywają malowidła z wyobrażeniami ze Starego Testamentu nawiązującymi do życia Chrystusa. W połowie schodów (14. stopień) zachował się otwór do przechowywania relikwii. Obecnie stoi w nim szklany relikwiarz z kamieniem – jak mówi tradycja – pochodzącym z twierdzy, gdzie więziono Jana Chrzciciela. Schody pokonywało się w pozycji klęczącej, a prowadziły one do kaplicy z ołtarzem, i dalej do Kaplicy Grobu Pańskiego, usytuowanego pod „świętymi schodami”.

Kościół parafialny św. Macieja, wzmiankowany już w 1666 r., obecny, o konstrukcji drewnianej, wzniesiony w 1672 r. Jest to jednonawowa budowla o konstrukcji zrębowej, kryta gontem z trzech stron otoczona niskimi podcieniami. Posiada czworoboczną wieżę, z trójbocznie zakończonym prezbiterium. Barokowy wystrój wnętrza z ołtarzem z 1678 r. i prospektem organowym z 1750 r. Świątynia od czasów budowy do dzisiaj przetrwała prawie w niezmienionym kształcie. Najstarszym elementem wyposażenia kościoła jest spiżowy dzwon , umieszczony na wieży kościoła, z której roztacza się wspaniały widok na Dolinę Baryczy.

Bazylika św. Jadwigi i św. Bartłomieja w Trzebnicy tworzy Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej. Jest to najstarsze sanktuarium na Śląsku, powstałe z fundacji księcia Henryka Brodatego w latach 1208-1219. Trójnawowa bazylika z cegły zbudowana jest na planie krzyża łacińskiego, w stylu romańskim. W II połowie XIII wieku dobudowano pierwszą w Polsce kaplicę w stylu gotyckim, w której umieszczono szczątki św. Jadwigi - Patronki Śląska. Szczątki te spoczywają we wspaniałym barokowym sarkofagu z marmuru zwieńczonym alabastrowym posągiem św. Jadwigi. Na przestrzeni wieków świątynia nękana przez liczne pożary i zawirowania wojenne została w znacznym stopniu zdewastowana. Dopiero wzrastająca zamożność Śląska pomogła w renowacji kościoła i jego barokizacji. W roku 1785 w miejscu głównego, romańskiego wejścia od strony zachodniej wybudowano wysoką na 68 metrów wieżę. Bazylika w Trzebnicy to jedna z ważniejszych nekropolii Piastów Śląskich. Pochowano tu aż 22 przedstawicieli tego rodu.

Pierwszą zapisaną wzmiankę o Czermnej datuje się na rok 1354. Zapisu dokonano w kościelnym dokumencie „Liber Primus Confirmationum” w Pradze. O kościele św. Bartłomieja wspomina się dopiero w roku 1384. Należy przyjąć, że jednak został zbudowany wcześniej. Burzliwe dzieje Czermnej odbiły się mocno na życiorysie świątyni. Już w XV stuleciu uległa zrujnowaniu w wyniku walk husyckich. Odbudowana w wieku XVI doczekała się jeszcze rozbudowy w wieku XVIII za czasów ks. Wacława Tomaszka, twórcy kaplicy czaszek. Obok kościoła stoi dzwonnica. Jest to późnogotycka budowla z 1603 roku. Dwukrotnie przebudowywana: na początku XVIII wieku, oraz w wieku XIX. Jest to typowa obronna dzwonnica, jakich więcej na czeskim pograniczu. Na Ziemi Kłodzkiej jest ona najstarsza. Druga (nieco młodsza), z 1610 roku znajduje się w pobliskim czeskim Hronowie. W kościele szczególnie czczona jest Matka Boża Dobrej Rady i Mądrości Serca. Pierwowzór obrazu Matki Bożej Dobrej Rady znajduje się we Włoszech w Genazzano. Został namalowany ok. 1400 roku. Kopia tego obrazu została sprowadzona do kościoła w Czermnej w roku 2003 z Sanktuarium Matki Bożej Dobrej Rady w Sulistrowiczkach koło Sobótki. Od tej ludzie pielgrzymują tu po dobre rady.

Barokowa bazylika znajdująca się w Wambierzycach. Wybudowana została w latach 1715 - 1723. W roku 1936 papież Pius XI nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej. Obecna bazylika stoi na wzgórzu, gdzie w XII wieku w niszy wysokiego drzewa umieszczono figurkę Matki Boskiej. W 1263 roku na wzgórzu powstał drewniany kościół. W 1512 roku Ludwik von Panwitz wzniósł większą świątynię wybudowaną z cegły. Został on jednak zrujnowany podczas wojny trzydziestoletniej. W latach 1695-1711 wybudowano nowy kościół, który jednak szybko zaczął się walić i został rozebrany w 1714 roku. W latach 1715-1723 powstała kolejna świątynia wybudowana przez hrabiego Franciszka Antoniego von Goetzen, która przetrwała do dziś. W roku 1936 papież Pius XI nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej. 17 sierpnia 1980 roku kardynał Stefan Wyszyński dokonał koronacji figurki Matki Bożej nadając jej tytuł Wambierzyckiej Królowej Rodzin.

Kościół w Sułowie Wielkim został wzniesiony w 1617 roku na miejscu dawnego XV wiecznego kościoła. W latach 1656-1673 w miejsce katolickiego kościoła wybudowano nowy, protestancki, zostawiając wcześniejszą wieżę. Kolejne modernizacje kościoła miały miejsce w XIX i XX wieku, a w latach 1911-1913 odbudowano wieżę. Budowla o konstrukcji szkieletowej została wzniesiona na planie krzyża greckiego. Otwory okienne niewielkie, w kształcie kwadratów, zarówno w dolnej jak i górnej kondygnacji. Część okien w górnej kondygnacji o wydłużonym kształcie i ściętych narożnikach. Dachy kryte są gontem. We wnętrzach zachowały się m.in. prospekt organowy oraz XVII wieczne ławki. W ołtarzu znajdują się rzeźby Marii z Dzieciątkiem, św. Barbary i św. Katarzyny, a jego część stanowi pejzaż architektoniczny, z dominującym nad nim zamkiem z wieżą obronną. Barokowa ambona z 1674 roku w części centralnej posiada obraz przedstawiający św. Jana Ewangelistę, Chrystusa nauczającego w łodzi, św. Łukasza, św. Marka i św. Mateusza. Warta uwagi jest także loża kolatorska z malowanym orłem Piastów śląskich. Kościół od 1961 roku jest wpisany do rejestru zabytków.

Po raz pierwszy kościół parafialny  św. Jerzego w Szalejowie Górnym wzmiankowany był w 1366 roku. Obecny gotycki kościół wybudowano w drugiej połowie XIV wieku. W 1765 roku został przebudowany w stylu barokowym. Jest to kościół jednonawowy, orientowany z węższym, zakończonym trójbocznie prezbiterium, nakrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. W kościele nad nawą znajduje się malowany plafon. Godnymi uwagi zabytkami są także renesansowy nagrobek z końca XVI wieku oraz gotycka rzeźba Piety z początków XV wieku. Rzeźba ta jest jedną z najstarszych rzeźb gotyckich w drewnie na świecie, a przedstawia figurę Matki Boskiej Bolejącej z ciałem zmarłego Jezusa na kolanach. Kościół w Szalejowie Górnym to typowa świątynia obronna z zachowanym potężnym murem i strzelnicami. Charakter obronny kościołowi nadano w XV wieku w związku z coraz liczniejszymi najazdami husyckimi. Mur obronny zachował się w dobrym stanie prawie w całości, a w jego południowej części widnieją nawet ślady strzelnic szczelinowych, przez które można było oddawać strzały. W otoczeniu kościoła od zachodniej strony znajduje się dzwonnica  z 1682 roku z gotyckim dzwonem z 1354 roku. Do dzwonnicy przylega dawna kaplica nagrobna z ciekawymi epitafiami dawnych właścicieli tych ziem.

Pierwsza wzmianka o średniowiecznym kościele w tym miejscu pochodzi z 1343 roku. W latach 1670 – 1675 świątynię jednak rozebrano, a na jej miejscu zbudowano kościół barokowy z dobudowaną w 1691 roku wieżą zakończoną barokowym hełmem z prześwitem. Kościół jest orientowany, otoczony rzędami kaplic z emporami. Fundatorem nowego kościoła był opat krzeszowskiego klasztoru Cystersów, Bernhard Rosa, a architektem prawdopodobnie Martin Allio. Mimo stosunkowo ubogiej w zdobienia elewacji zewnętrznej, wnętrze świątyni zachwyca bogatym wyposażeniem.  Ołtarz główny z lat 1712–1713 wykonał rzeźbiarz z wrocławskiego warsztatu Christopha Königera. Znajdujący się w ołtarzu obraz Świętej Rodziny namalował  prawdopodobnie Felix Anton Scheffler. Godna uwagi jest także bogato zdobiona ambona. Na baldachimie przedstawiono figury św. Piotra i Pawła oraz Chrystusa błogosławiącego, a na balustradzie kosza – płaskorzeźbione popiersie św. Bernarda. W kaplicy południowej znajduje się interesująca późnogotycka płaskorzeźba „Koronacja Maryi”, natomiast w północnej kopia obrazu  Petera Brandla „Święty Jan Nepomucen rozdający jałmużnę”. Ciekawostką jest także ważący blisko 500 kg. zegar z 1781 roku, zamontowany na kościelnej wieży. Zegar  został  ręcznie wykuty w Krzeszowie, a po renowacji odzyskał dawną sprawność. To tylko niektóre z licznych zabytków w chełmskim kościele, który z zewnątrz niepozorny zaskakuje skalą i klasą.

Pierwsze wzmianki i kościele pochodzą z 1192 roku. Świątynia początkowo była drewniana, a dopiero później wybudowana z kamienia. Konsekracji kościoła dokonano na początku 1341 roku przez biskupa Nankiera. Na przestrzeni wieków kościół był wielokrotnie przebudowywany. Obecna świątynia powstała w latach 1333-1380. W XV wieku, pomiędzy przyporami naw bocznych dobudowano 9 kaplic, których fundatorami byli m.in. bogaci mieszczanie i cechy rzemieślnicze. Nawa główna jest znacznie wyższa od naw bocznych i ma sklepienie sieciowe, a nawy boczne – sklepienie krzyżowe. Najstarszym i bezcennym dziełem sztuki sakralnej jest do dzisiaj zachowana chrzcielnica, odlana ze srebrzystego brązu. Datowana jest na koniec XII lub początek XIII wieku. W czasie wojny 30-letniej (1618-1648) kościół spełniał rolę szpitala. Ciekawostką jest także fakt, że na jednej z wież kościoła znajdowało się mieszkanie strażaka, który dzień i noc obserwował panoramę miasta czuwając nad jego bezpieczeństwem. Jan Paweł II bullą Totus Tuus Poloniae Populus ustanowił kościół katedrą Diecezji Legnickiej. Jan Paweł II przebywał później w katedrze w 1997 roku.

Bolesławiecka Bazylika Mniejsza - barokowy ołtarz główny został wykonany w latach 1723-25 przez Jerzego Leonarda Webera. Gotycka budowla wzniesiona została w latach 1482-92 przez grupę murarzy i kamieniarzy z pogranicza saksońsko-łużyckiego. Spalona przez wojska szwedzkie w roku 1642, została pieczołowicie odbudowana: na zewnątrz zachowała formę gotycką, natomiast wnętrze otrzymało bogaty wystrój barokowy.  Górna część wieży kościoła została przebudowana w stylu neogotyckim w latach 1842-43. Do najcenniejszych zabytków świątyni należą: ołtarz główny autorstwa Jerzego Leonarda Webera (1723-1725), obraz „Ukrzyżowanie” słynnego malarza okresu baroku - Jerzego Wilhelma Neunhertza (1736 r.) oraz szereg epitafiów z XVI i XVII .

Pierwszy kościół w Starym Wielisławiu istniał już w X wieku. W 1428 roku został jednak spalony przez husytów, a następnie na jego miejscu zbudowano kościół murowany. Wystrój wnętrza kościoła jest barokowy i rokokowy. W ołtarzu głównym z końca XVIII wieku znajduje się figurka Matki Bożej Bolesnej pochodząca najprawdopodobniej z XIII wieku. Jak głosi legenda figura ta prawdopodobnie pochodzi ze spalonego przez husytów drewnianego kościoła. Nad wejściem głównym znajduje się rzeźbiony portal z XVIII wieku, a we wnętrzu kościoła na uwagę zasługuje kuta krata z 1650 roku i ambona z 1770 roku. Kościół w Starym Wielisławiu to typowa świątynia obronna. Okalające kościół owalnie biegnące krużganki stanowiły coś w rodzaju muru obronnego. Wkomponowane weń kaplice przypominają zresztą strażnice lub baszty. Znajdujący się tu od 1490 roku dzwon niegdyś ostrzegał przed niebezpieczeństwem, a obecnie wzywa już tylko na modlitwę.

Kościół ten powstał w połowie XIII wieku, a pierwsza o nim wzmianka pochodzi z 1298 roku. Świątynia mieści się w górnej części bolkowskiego rynku. Zbudowano ją w stylu gotyckim z dwóch rodzajów piaskowca. Kościół posiada także wczesnogotycką wieżę z dzwonem z 1506 roku i zakrystię dobudowaną od południa. W XIV wieku od strony północnej dobudowano nawę boczną. We wnętrzach zachowało się charakterystyczne sklepienie krzyżowo-żebrowe oraz kapitele bogato zdobione motywami roślinnymi. Dawne wyposażenie stanowi również drewniana ambona z 1619 roku ufundowana przez kupca Bodensteina z Wrocławia, którego żona pochodziła z Bolkowa. Ambona jest najstarszym przedmiotem w kościele, a zdobią ją m.in. postacie czterech ewangelistów oraz sceny z Biblii. Na uwagę zasługują także: fragment  umieszczonego nad wejściem do zakrystii  XIV wiecznego fresku, ołtarz główny z 1875 roku, stacje drogi krzyżowej z 1893 roku oraz organy z 1895 roku. W otoczeniu kościoła znajduje się figura św. Jana Nepomucena z 1724 roku, a na ścianach świątyni  wmurowano nagrobki z XVI i XVII wieku. 

Gotycki kościół z XIV w., z budzącym zachwyt barokowo-gotyckim wystrojem oraz wieżą o wysokości 101,5 m (najwyższą na Dolnym Śląsku, a piątą co do wielkości w Polsce), stanowi punkt rozpoznawczy miasta. Katedra pw. św. Stanisława i Wacława to trójnawowa bazylika, której zachodnią fasadę zdobi największe gotyckie okno na Śląsku (18 x 6 m ), a znajdujące się pod nim 4 wejścia zdobią gotyckie portale z 14 rzeźbami ukazującymi m.in. scenę ukrzyżowania oraz patronów świątyni. Wnętrze katedry zachwyca nie tylko swym ogromem (nawa główna 71 m długości, 26 m wysokości) co bogactwem wyposażenia. Filary nawy głównej zdobią barokowe figury świętych, patronów Świdnicy dłuta G.L. Webera. Ponad filarami wiszą ogromne obrazy z XVIII w. przedstawiające sceny z życia patronów katedry. Ołtarz główny wyrzeźbiony przez J. Riedla i jego uczniów w 1696 roku to arcydzieło sztuki barokowej, wzorowane na ołtarzu paryskiego kościoła Val-de-Grace. Natomiast gotycki ołtarz Zaśnięcia NMP, był prawdopodobnie wzorowany na ołtarzu Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie. U podnóża katedry znajdują się pozostałości fortyfikacji fryderycjańskich z II poł. XVIII w. Dzięki inicjatywie Papieża Jana Pawła II w dniu 23 marca 2004 r. dawny kościół diecezjalny stał się katedrą i siedzibą nowej diecezji. Od marca 2017r. katedra jest wpisana na listę Pomników Historii RP. 

Kościół Pokoju pw. św. Trójcy, wpisany od 2001 roku na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO, a od 2017 roku także na listę Pomników Historii RP jest uważany za największą drewnianą świątynię Europy, gdyż w swoim wnętrzu może pomieścić ok. 7500 osób. Jednocześnie jest to jeden z dwóch Kościołów Pokoju zachowanych na świecie. Drewniana budowla o konstrukcji szachulcowej wybudowana została na planie krzyża greckiego w latach 1656 – 57 na mocy pokoju westfalskiego kończącego wojnę 30 – letnią, który przyznawał mieszkającym na Śląsku luteranom prawo wybudowania trzech kościołów. Jednak zgoda ta narzucała budowniczym pewne ograniczenia. Przede wszystkim świątynie nie mogły posiadać wież i musiały powstać z gliny, drewna i słomy, tak aby można było je łatwo zniszczyć i uniemożliwić kryjówkę potencjalnym napastnikom. Wnętrze kościoła zachwyca barokowym wystrojem, a na szczególną uwagę zasługują dwa zespoły barokowych organów – „małe” nad ołtarzem oraz „duże” na ścianie zachodniej. Do najcenniejszych elementów barokowego wyposażenia należy także jego główny ołtarz ze sceną chrztu Chrystusa i ambona, a także loże rodowe zasłużonych mieszczan i władców ziemi świdnickiej. Kościół otoczony jest zespołem zabytków Placu Pokoju: drewnianą dzwonnicą, domem stróża, plebanią i zabytkowym cmentarzem ewangelickim. 

Protestancki kościół w Jaworze został wybudowany w latach 1654 – 1655 w konstrukcji ryglowej z drewna, słomy i gliny według projektu Albrechta von Saebischa. Kościół Pokoju powstał w następstwie pokoju westfalskiego kończącego wojny trzydziestoletnie. Na terenie Śląska prawo posiadania tego typu świątyń przyznano jedynie luteranom w Głogowie, Jaworze i Świdnicy. Ukończona w 1655 roku świątynia mogła pomieścić ok. 6 tys. osób zarówno w długiej na 43 metry nawie głównej jak i nawach bocznych. Wyposażenie kościoła nie od razu było kompletne. Jako pierwsze pojawiły się w nim drewniana chrzcielnica, ławy oraz krzesła. W 1670 roku  wstawiono ambonę wykonaną przez Mathiasa Knote, a dwa lata później ołtarz wykonany  przez Martina Schneidera. Po 53 latach od ukończenia budowy kościoła została wzniesiona kościelna wieża, w której obecnie mieści się wejście do świątyni. Górna część wieży nakryta barokowym hełmem mieści dzwonnicę z trzema dzwonami. Kościół Pokoju w Jaworze jest największą drewnianą budowlą sakralną na świecie. W 2001 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Kaplica św. Jadwigi zbudowana została dzięki staraniom Georga Abrahama von Dyhrna, radcy cesarza Leopolda I, właściciela miasta w latach 1662-1671. Kaplica została wybudowana w latach 1665 - 1666 i stanowiła przez szereg lat samodzielnym obiekt. Dopiero w 1834 roku obok niej powstał cmentarz. Stała się pierwszym katolickim kościołem w Dyhernfurth, bowiem wieś Warzyń i znajdujący się tam kościół parafialny w wieku XVII nie należał jeszcze do miasta. Swój barokowy kształt kaplica zawdzięcza późniejszym właścicielom miasta - Christopherowi Franzowi von Glaubitz i jego małżonce. Dzięki ich funduszom rozbudowano i poszerzono kaplicę od zachodu, przykryto ją nowym sklepieniem oraz wymieniono wyposażenie. Do roku 1834 istniała tylko murowana z cegły ośmioboczna budowla zwieńczona kopułą z oknami przez które przedostawało się do wnętrza światło, później dobudowano podłużną nawę, która została w wieku XIX rozebrana i ponownie odbudowana od początku. Obecny wygląd został jej nadany w latach 1858 - 1861 dzięki staraniom hrabiny Lazareff.

Romański kościół w Wierzbnej po raz pierwszy wzmiankowany był  w 1283 roku. Przyjmuje się, że świątynia powstała w latach  1230-1250. Kościół ten jest jednonawowy kryty sklepieniem gwiaździstym, a zakończone absydą prezbiterium wieńczy sklepienie krzyżowo-żebrowe. Od zachodu do kościoła przylegają dwie wieże połączone niewielką galerią. Wieże przykryto cebulastymi hełmami. We wnętrzu kościoła zachowały się m.in średniowieczne polichromie z XIII i XIV wieku, zdobiące ściany i sklepienie absydy. W ołtarzu głównym na uwagę zasługuje obraz Michaela Leopolda Wilmanna ze sceną Koronacji NMP ozdobiony rzeźbami  Georga Schröttera, który wykonał również dwa ołtarze boczne. Na uwagę zasługuje również chrzecielnica i ambona. Kościół od 1357 roku był własnością cystersów z Kamieńca Ząbkowickiego, a od 1585 roku tego samego zgromadzenia z Krzeszowa. Rozbudowany w XVIII wieku o barokową nawę, romański kościół pełni dziś funkcję chóru i kaplicy. W rękach cystersów świątynia pozostała do 1810 roku.

Kościół pw. NMP w Zastrużu pochodzi z II połowy XVII wieku i znajduje się we wschodniej części pałacu, do którego został dobudowany. Wejście do świątyni pierwotnie również znajdowało się w sali reprezentacyjnej pałacu. Budowla ta jest jednonawowa, murowana i otynkowana. Posiada prezbiterium, a fasada świątyni zwieńczona jest falistym szczytem. Dawne wyposażenie kaplicy było bardzo skromne, ale stopniowo zostało urozmaicone poprzez rozbudowę ołtarza głównego, dodanie tabernakulum i monstrancji.  Wnętrze kościoła odrestaurowano w 1890 roku, wtedy też ustawiono nowe organy i dokonano wymiany ławek. Dwa lata później ukończono budowę wieży, na której umieszczono dzwon „Michał”. Kolejna modernizacja wnętrz miała miejsce w 1908 roku. W czasie działań wojennych w 1945 roku świątynia nie uległa zniszczeniom, ale przez szereg kolejnych lat jej stan stopniowo ulegał pogorszeniu. Zachowując barokowy wystrój elewacji i wnętrza w latach 1973-74 wykonano kolejny remont świątyni. W 1985 roku wykonano nowy ołtarz soborowy, a 10 lat później zakupiono część nowego wyposażenia. Kościół w Zastrużu jest obecnie kościołem filialnym, a w jego wnętrzu oprócz wspomnianych wyżej elementów wystroju, na uwagę zasługują obrazy pędzla Johanna Claessensa z Antwerpii.