Lista znaczków

Dawna cerkiew prawosławna w Kamiannej, w której dzisiaj znajduje się kościół rzymskokatolicki p.w. Nawiedzenia NMP jest budowlą trójdzielną, zbudowaną na planie krzyża. Na połączeniu ramion krzyża, w miejscu skrzyżowania naw znajduje się ośmioboczna wieżyczka z oknami zwieńczona kopułą z niewielką latarnią. Mniejsze baniaste hełmy wieńczą przedsionek, ramiona transeptu i prezbiterium.  Cerkiew zbudowano w 1930 roku w konstrukcji zrębowej. Świątynia została oszalowana poziomymi deskami, a dachy pokryte zostały blachą. We wnętrzu uwagę zwracają ołtarz główny wraz z ołtarzami bocznymi autorstwa Józefa Stefaniaka,  pochodzące z ok. 1960 roku. Na bocznej ścianie znajduje się obraz z  wizerunkiem Świętego Ambrożego trzymającego ul. To swego rodzaju nawiązanie do miejscowych tradycji pszczelarskich kultywowanych od wieków. Przed świątynią znajduje się niewielka, drewniana dzwonnica z 1963 roku. Ciekawostką jest fakt iż jeszcze w pierwszej połowie XX wieku w Kamiannej istniała druga , unicka cerkiew pw. św. Parascewy, którą w 1949 roku przeniesiono do Bukowca. Niestety do dnia dzisiejszego błędnie powiela się informację, że obecna cerkiew w Kamiannej była właśnie tą cerkwią unicką.

Pośrodku lasów, w otoczeniu przyjaznych górek, w bliskości jeszcze nieskażonej przyrody, wśród  radosnego świergotu ptaków, wesołego brzęczenia owadów, szumu drzew, plusku górskich strumyków, na wysokości około 650 m n.p.m. w górach i pośrodku lasów znajduje się pasieka „Barć”. Można tu obserwować ciekawe życie społeczności pszczelej, której w tych górskich warunkach żyje się  trudniej, ponieważ klimat jest ostry. Okres zimowy trwa tutaj prawie 6 miesięcy, wegetacja około 190 dni, a wiec 2-3 tygodnie krócej aniżeli w innych regionach. Na miejscu jest możliwość spędzenia wolnego czasu, ponieważ znajduje się tutaj Dom Pszczelarza z miejscami noclegowymi i jadalnią oraz prywatne kwatery. Odwiedzający pasiekę turyści mogą na miejscu posmakować miodów, zaopatrzyć się w pszczele dobrodziejstwa oraz skorzystać z porad gabinetu apiterapii. Turystyczne grupy wycieczkowe i nie tylko, mają możliwość wysłuchania pogadanek na temat życia pszczół oraz pełnej informacji o produktach pszczelich i ich przetworach.

Kościół św. Mikołaja powstał w latach 1440-1445 w miejscu poprzedniej świątyni zniszczonej przez pożar. Halowy kościół w stylu gotyckim posiadał trójbocznie zamknięte prezbiterium, do którego przylegała zakrystia i kaplica. W 1655 roku pożar miasta dokonał licznych uszkodzeń świątyni, którą odbudowano w stylu barokowym, w 1665 roku z funduszy przekazanych przez króla Jana Kazimierza. W 1777 roku kościół został odrestaurowany. Wtedy też od południowej strony dobudowano kaplicę Matki Boskiej. W XIX wieku powstały kruchty północna i południowa, skarbczyk oraz neogotycka sygnaturka. Regotycyzacji kościoła dokonano w latach 1901-1905. Zabytkowe barokowe i rokokowe wyposażenie stanowi m.in. ołtarz główny oraz 16 ołtarzy bocznych, ambona, polichromie w kaplicy św. Kingi zaprojektowane przez Jana Matejkę. W kaplicy Matki Bożej Bocheńskiej na uwagę zasługuje ołtarz z obrazem  Matki Bożej Różańcowej. Pochodzi on z XVI w., a namalowany został na płótnie naklejonym na deskę. Godne uwagi są również pochodzące z II. połowy XVIII wieku organy o 20. głosach, dwóch manuałach i mechanicznej trakturze. W 1998 roku świątynia zyskała godność bazyliki mniejszej, a w 2003 roku podniesiona do godności kolegiaty.

"Skansen Wsi Pogórzańskiej" im. prof. Romana Reinfussa w Szymbarku jest oddziałem Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach. Skansen znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej oraz Szlaku Techniki Małopolski. Na obszarze o powierzchni ok. 2 ha ulokowano 15 obiektów ludowej architektury Pogórzan. Wszystkie budynki są oryginalne. Zostały rozebrane w macierzystej wsi i przeniesione do Skansenu,tu zakonserwowane i zmontowane. Szczupłość terenu oraz umieszczenie obiektów w starym sadzie, zdecydowało o zabudowie parkowej, bez odtwarzania autentycznego układu wiejskiej zabudowy Pogórzan. Oglądać tu można chałupy, budynki gospodarcze i warsztaty wiejskie m.in. z Gródka, Siar i Moszczenicy. Większość budynków pochodzi z XIX w., a najstarszy z przełomu XVIII/XIX w., natomiast najmłodsze z okresu międzywojennego.

Renesansowy dwór obronny w Szymbarku, to czołowy przykład architektury polskiego kasztelu. Łączy on funkcje rezydencji szlacheckiej i warowni. Z pośród innych tego typu budowli wyróżnia go przede wszystkim unikalny kształt architektoniczny inspirowany wzorami z Italii oraz malownicze położenie  w Beskidzie Niskim. Budowla powstała w latach 1530 – 1590, jako gniazdo rodu Gładyszów i była zamieszkała przez nich do końca XVII w. Później obiekt stopniowo popadał w ruinę. W roku 2010 po gruntownym remoncie został oddany do użytku publicznego. Obecnie dwór pełni funkcję ośrodka konferencyjno-wystawienniczego i jest oddziałem Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach. 

Zagroda Maziarska w Łosiu - oddział Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach jest tradycyjną zagrodą łemkowską in situ. Graniczy z czynną cerkwią greckokatolicką z 1810 r. Zespół muzealny stanowi przykład łemkowskiej architektury Łosia końca XIX w. Znajduje się tu chyża  z 1899 r. i budynki gospodarcze: stodoła oraz spichlerz. Jedynym translokowanym obiektem na terenie Zagrody jest chyża  z Bartnego z 1928 r. Tematem wiodącym ekspozycji stałej jest maziarstwo. Na wystawie prezentowane są eksponaty, mapy, fotografie oraz plansze z tekstami informacyjnymi. W budynku gospodarczym znajdują się wozy maziarskie, w tym  wóz ostatniego z maziarzy Dymitra Kareła. W spichlerzu znajduje się wystawa „Relikty” prezentująca zachowane elementy z kilku nieistniejących cerkwi łemkowskich.

Historia olkuskich organów sięga 1611 r., kiedy to olkuscy gwarkowie podpisali umowę z krakowskim organmistrzem pochodzącym z Norymbergi - Hansem Hummlem. Z uwagi na to, iż władze Olkusza zapragnęły „mieć sławę” wśród innych miast, powstał instrument o 6 głosów większy niż zakładano. Problemy mistrza, a w końcu jego śmierć spowodowały, iż budowę organów dokończył Jerzy Nitrowski, uczeń Hansa Hummla, w związku z czym wydawał się najodpowiedniejszą do tego celu osobą. Odbiór prac Nitrowskiego w Olkuszu miał miejsce w 1631 roku. Ostatnich korekt Jerzy Nitrowski dokonywał jeszcze w 1633 roku. Organy kilkakrotnie zostały uszkodzone, jednak przechodziły renowację przywracającą im funkcjonowanie. Ostatnią większą konserwację przeszły w 1945 r., od tego czasu ich stan się pogarszał. W 1967 r. zaplanowano wymianę instrumentu na nowy. Jednak wartości zabytkowe na to nie pozwalały. Pod koniec lat 60. XX wieku wzbudziły zainteresowanie muzykologów, organistów i organmistrzów, czego efektem była szczegółowa konserwacja instrumentu trwająca z przerwami od 1972 do 1992 roku. Ostateczne zakończenie konserwacji nastąpiło w 2018 r., a brzmienie instrumentu można usłyszeć podczas cyklicznych koncertów organowych.

Muzeum Twórczości Władysława Wołkowskiego mieści się w XIX wiecznym Dworku Machnickich w Olkuszu. Opiekę nad muzeum sprawuje olkuski MOK. Dorobek twórczy artysty jest tak ogromny, że jego prace można oglądać w kilku salach Dworku.  Znajdziemy tu przedmioty i meble z wikliny, trzciny, słomy, sznurów, a także makatki, wiklinowe portrety i pejzaże, wizerunki bóstw słowiańskich, postacie z podań ludowych. Częściowo prace nawiązywały do historii. Znajdziemy tutaj dzieła poświęcone Powstaniu Warszawskiemu, bitwie pod Grunwaldem oraz odsieczy wiedeńskiej. Nie bez przyczyny Władysław Wołkowski nazwany był „Michałem Aniołem wikliny”. Do dziś jego prace zaskakują swoją oryginalnością. Meble oraz inne prace Wołkowskiego pokazywane były na różnych wystawach w kraju i za granicą m.in. w Berlinie, Nowym Jorku, Londynie i Paryżu.

We wschodniej części Beskidu Żywieckiego w zawojskich lasach, na  północno-zachodnich stokach Pasma Policy, znajduje się Wodospad na Mosornym Potoku. Jest to naturalny wodospad sięgający 8 metrów wysokości, przez co należy do najwyższych wodospadów w Beskidach. Ma on postać pionowego progu zbudowanego z warstw fliszu karpackiego, składającego się z różnych utworów geologicznych. Wodospad z uwagi na swoje walory geologiczne i przyrodnicze został wpisany do  Centralnego Rejestru Geostanowisk Polski, w którym gromadzone są informacje o najcenniejszych obiektach przyrody nieożywionej. Do wodospadu można zejść stromym zejściem zabezpieczonym balustradami, a u jego podstawy, jak głoszą miejscowe legendy, ma się znajdować tajemnicze wejście do miejsca, w którym dawniej swoje skarby przechowywali babiogórscy zbójnicy. Uważajcie jednak, bowiem wg innej legendy wejścia tego strzegą utopcy.

Hala Barankowa to położona na stokach Jałowca w Zawoi Górnej polana od wieków związana z tradycyjną gospodarką pasterską. To obecnie jedyna czynna hala pasterska w Zawoi i jedna z najstarszych w rejonie Babiej Góry. Miejsce to jest przez to zabytkiem archeologicznym babiogórskiej kultury. W okresie od kwietnia do września nadal praktykuje się tu sezonowy wypas owiec. Na polanie znajduje się szałas pasterski, w którym w tradycyjny sposób przyrządza się przetwory z owczego mleka jak żentyca, bunc oraz oscypek. Na Hali Barankowej można spotkać bacę, który oprócz tego, że tu pracuje to chętnie opowie o pasterskich tradycjach oraz przytoczy niejedną miejscową legendę. Z miejsca tego roztacza się przepiękny widok na sporą część Babiej Góry, ale także na inne okoliczne wzniesienia otaczające Zawoję.

Muzeum Niepołomickie jest samorządową instytucją kultury. Placówka została utworzona w 2001 roku, w oparciu o archiwum twórczości mistrza fotografii przyrodniczej, filmowca i podróżnika Włodzimierza Puchalskiego. Muzeum mieści się w przepięknym zamku królewskim w Niepołomicach. Zamek jest fundacją króla Kazimierza Wielkiego, wzniesioną w pierwszej połowie XIV wieku. Sale ekspozycyjne zajmują I piętro zamku. Niegdysiejsza rezydencja Piastów i Jagiellonów, pieczołowicie odrestaurowana, stwarza wyjątkową okazję do spotkań z historią, przyrodą i sztuką. Odwiedzających muzeum zapraszamy na spacer po zamku, aby poznać bogatą historię, legendy i fakty związane z pobytami polskich królów, ale także historię Niepołomic, miejscowe bogactwo przyrodnicze, dzieła sztuki oraz zabytki antyczne.

Skawiński Dworzec swoją historię rozpoczyna w roku 1884. Skawina znajdowała się wówczas na terenie Galicji. Panujący cesarz Austro-Węgier Franciszek Józef I postanowił, że na terenie miasta powstanie Galicyjska Kolej Transwersalna, która stała się jedną z inwestycji upamiętniających 500-lecie rządów Habsburgów. Dworzec Kolejowy w Skawinie od XIX wieku stanowi ważny punkt na mapie miasta. Wraz z upływem lat budynek niszczał i utracił swoją podstawową funkcję. W 2017 roku  rozpoczęła się modernizacja skawińskiego Dworca w ramach projektu „Dworzec "Biblioteka Skawina" - przywrócenie budynkowi dworca kolejowego w Skawinie walorów zabytku z przeznaczeniem obiektu na cele publiczne”. Od 1 lipca 2020 roku w budynku Dworca PKP mieści się siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej w Skawinie.

Francesco Nullo to jeden z niezwykłych uczestników Powstania Styczniowego. Urodził się w 1826 r. w Bergamo i choć zawodowo zajmował się handlem, to aktywnie włączył się w ruch rewolucyjny w ówczesnej Europie. Wziął udział w Wiośnie Ludów, gdzie poznał się z Giuseppe Garibaldim, rozpoczynając tym samym prace na rzecz zjednoczenia Włoch. Walczył u jego boku w czasie „Wyprawy Tysiąca” na Sycylię w 1860 r. Kiedy kilka lat później na ziemiach polskich wybuchło powstanie, wraz z niewielką grupą towarzyszy dołączył do oddziału płk. Józefa Miniewskiego, który na początku maja przekroczył granicę Galicji i Królestwa Polskiego. Pierwsza potyczka z jednostkami carskimi miała miejsce 4 maja, a następnego dnia powstańcy zostali zaatakowani pod Krzykawką. W tym właśnie starciu zostali rozbici, a Francesco Nullo poległ. Kilka dni później został on pochowany na cmentarzu w Olkuszu.  W sierpniu 1908 r. postawiono pomnik na tej ważnej mogile, ale jej poświęcenie nastąpiło dopiero w styczniu 1915 r. z inicjatywy Legionów Polskich. Wielokrotnie przy tym nagrobku spotykali się przedstawiciele dwóch narodów celem upamiętnienia wspólnej historii. 

W 44. rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki w 1861 r. olkuski „Komitet Narodowy” postanowił uczcić tego wielkiego Polaka poprzez „usypanie na wzgórzu pod tzw. „księżym laskiem” kopca. Niespełna dwa lata później w wyniku uczestnictwa miejscowego społeczeństwa w Powstaniu Styczniowym, carskie represje dotknęły również ten pomnik. Został on zrównany z ziemią, jednak pamięć o nim nie zaginęła. W setną rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki olkuszanie postanowili stworzyć kopiec na nowo. Powołano specjalny Komitet, który już od września przystąpił do prac. Przy budowie brała udział młodzież szkolna, członkowie stowarzyszeń i różnych instytucji. Na szczycie kopca ponownie stanął krzyż z cierniową koroną, pod którym umieszczono ziemię z miejsca bitwy pod Racławicami oraz pamiątkowe dokumenty. Kopiec przez lata był miejscem spotkań patriotycznych i ważnych uroczystości o charakterze narodowym. Przetrwał okres okupacji niemieckiej i rządów komunistycznych w Polsce. Obecnie kopiec mierzy siedem metrów wysokości, a wraz z wieńczącym go krzyżem osiąga wysokość trzynastu metrów.

Muzeum Regionalne PTTK im. Antoniego Minkiewicza liczy już z górą 100 lat. Mieści się ono w dwóch salach zabytkowej kamienicy przy rynku. Wśród muzealnych eksponatów do najcenniejszych należy bardzo dobrze zachowany miecz z przełomu XIII i XIV wieku, zwany „katowskim”. Inne cenne artefakty to m.in. pistolet skałkowy, fragmenty drewnianych rur wodociągowych z XVI-XVII w., sztylet, znalezione na zamku w Rabsztynie kule szwedzkie, czy fragmenty naczyń rzymskich z okresu brązu. Szczególnie ważne dla lokalnej tradycji są wyroby Olkuskiej Fabryki Naczyń Emaliowanych. Na uwagę zasługują również lokalne stroje ludowe, świątki z nieistniejących już kapliczek. Najważniejszą jest jednak ekspozycja górnictwa kruszcowego m.in. stare narzędzia górnicze, kopaczka, lampki, kilofki, młotki, pyrliki, drewniany młot górniczy, moździerz do rozdrabniania i sito do przesiewania rudy. W zbiorach malarstwa znajduje się kilka XIX-wiecznych litografii Napoleona Ordy, obrazy o tematyce górniczej Władysława Jastrzębskiego oraz portrety olkuskich gwarków. Osobną grupę eksponatów stanowią rzeźby i obrazy olkuskich artystów oraz grafiki. 

Olkuski ratusz został wybudowany na przełomie XIV i XV wieku. Budowla w stylu gotyckim wzniesiona z miejscowego kamienia o czerwonej barwie miała kształt prostokąta. Co ciekawe, olkuski ratusz był większy od ratusza w stołecznym Krakowie.  W olkuskim ratuszu byli przyjmowani dostojni goście odwiedzający miasto. W 1547 roku rajcy olkuscy podejmowali tu króla Zygmunta Augusta, a w 1787 roku goszczono tu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ratusz został rozebrany na początku XIX wieku. Na mury piwnic natrafiono w 2011 roku podczas rewitalizacji olkuskiej starówki i podjęto decyzję o ich adaptacji w celu utworzenia tam podziemnej trasy turystycznej. Staraniem władz miasta powstała tu niezwykła ekspozycja „Podziemny Olkusz”, przybliżająca historię Olkusza, nazywanego Srebrnym Miastem. Jej elementem jest m.in. przestrzenna makieta pokazująca Olkusz w czasach największej świetności. W podziemiach można zobaczyć replikę astrolabium, czyli urządzenia astronomicznego, jakie należało do słynnego olkuskiego astronoma i astrologa Marcina Bylicy. Część ekspozycji jest poświęcona historii samego ratusza – siedziby władz miasta, kancelarii i więzienia miejskiego. Dzięki prezenterom multimedialnym można szczegółowo poznać historię miasta i jego mieszkańców, a także zobaczyć stare dokumenty, ryciny i mapy.

Ekspozycja „Podziemny Olkusz” w piwnicach dawnego starostwa jest poświęcona historii olkuskiego górnictwa oraz mennicy królewskiej. Można tu zobaczyć m.in. modele i repliki dawnych urządzeń górniczych i hutniczych, takich jak m.in. kierat, płuczka, śruba Archimedesa, czy tzw. Paternoster. Jest też część poświęcona metalurgii, gdzie prezentowane są repliki pieców używanych do wytopu ołowiu i srebra. Jedna z komór piwnic, nazwana „Srebrną komnatą”, jest opowieścią o historii srebra od starożytności po czasy współczesne. Uwagę przyciąga replika Srebrnego Krzyża Gwarków Olkuskich, którego oryginał znajduje się w olkuskiej bazylice. W ekspozycji została także przedstawiona historia olkuskiej mennicy.  W gablotach są prezentowane m.in. znaleziska archeologiczne, na jakie natrafiono podczas rewitalizacji olkuskiej starówki. Można tu zobaczyć m.in. formę do odlewania krążków, z których potem wybijano monety, czy fragmenty zabytkowych kafli piecowych. Przybliżeniu historii olkuskiego górnictwa i hutnictwa służą multimedia, czyli m.in. filmy, animacje, prezentacje, nagrania dźwiękowe i gry edukacyjne.

Przyjmuje się, że od czasów króla Kazimierza Wielkiego Olkusz był otaczany kamiennym murem, którego broniło 15 baszt oraz dwie bramy miejskie - Krakowska i Sławkowska. Mury miejskie miały długość około 1100 metrów i zostały wybudowane w technice opus emplectum. Zewnętrzna i wewnętrzna część muru była wykonana z ociosanych bloków czerwonego zlepieńca parczewskiego, a przestrzeń pomiędzy nimi wypełniona kruszonym wapieniem zalanym zaprawą. W XVII i XVIII wieku Olkusz padał łupem najazdów obcych wojsk, co przyczyniało się do pogorszenia stanu miejskich fortyfikacji, które popadały w ruinę.  Na początku XIX wieku mury miejskie zostały rozebrane, a na zasypanej fosie wytyczone nowe ulice.  W 1968 roku, po przypadkowym odkryciu fundamentów baszty przy ul. Szpitalnej, podjęto się rekonstrukcji fragmentu muru i baszty na oryginalnych fundamentach.  Podczas badań archeologicznych prowadzonych pomiędzy basztą a budynkiem dawnego Starostwa znaleziono kamienne fundamenty średniowiecznych budynków stojących przy tzw. uliczce przymurnej. Obecnie odkryte w trakcie badań archeologicznych fundamenty muru miejskiego, baszt i bram zostały pokazane jako niskie nadmurowania lub inny rodzaj kamienia w nawierzchni ulic i chodników. Podczas prowadzonych ostatnio prac rewitalizacyjnych zostało wymienione pokrycie dachu baszty i wyremontowany tzw. pomost bojowy. 

Rynek Główny w Krakowie powstał po lokacji miasta w 1257 r. w oparciu o regularną siatkę mierniczą. W XIII w. powstały w obrębie rynku pierwsze obiekty murowane: Sukiennice, Kramy Bogate. W kolejnym stuleciu powstała większość kamienic, ratusz oraz Waga Wielka. W okresie od początku XIV do XVIII w. poszczególne fragmenty rynku nosiły oddzielne nazwy, pochodzące zwykle od rodzaju prowadzonego handlu np.: „Kurzy targ” „Targ solny”, „Targ węglowy”, „Rynek ołowny”, lub od grupy handlujących np. „Żydowski targ”. Przez rynek przebiega główny trakt komunikacyjny średniowiecznego Krakowa znany jako Droga Królewska wiodąca od Bramy Floriańskiej przez Stare Miasto na Zamek Królewski na Wawelu. Rynek Główny w Krakowie przez wieki był najważniejszą częścią miasta. Tutaj odprawiane były najważniejsze uroczystości monarsze. Na rynku przysięgę narodowi złożył Tadeusz Kościuszko, rozpoczynając powstanie kościuszkowskie. Tutaj wraz z oddziałami Księstwa Warszawskiego wkroczył książę Józef Poniatowski, a w Sukiennicach odbywały się bale na cześć Napoleona.

Bazylika Mariacka powstała pod koniec XIII w. na fundamentach wcześniejszego kościoła romańskiego. Gotycka świątynia została konsekrowana około 1320 roku, ale jeszcze przez długi czas kościół był przebudowywany. Kościół Mariacki to świątynia trójnawowa, z wysoką nawą główną i niższymi nawami bocznymi oraz korpusem przykrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Północna wieża kościoła została podwyższona i przystosowana do pełnienia funkcji strażnicy miejskiej. To z niej codziennie o pełnej godzinie rozbrzmiewa hejnał grany od 13 lutego 1838 r. Wieża w 1478 r. nakryta została charakterystycznym wielobocznym hełmem, a w 1666 r. ozdobiona została koroną maryjną. Wnętrze bazyliki zdobi m.in. ołtarz główny wyrzeźbiony przez Wita Stwosza. W oknach bazyliki zachowały się witraże wykonane przez Stanisława Wyspiańskiego oraz Józefa Mehofera. Ci sami artyści byli twórcami polichromii, którą według projektu Jana Matejki wykonano w bazylice w XIX w. Na uwagę zasługuje także barokowa kruchta osłaniająca wejście do kościoła nawiązująca do Kaplicy Grobu Pańskiego w Jerozolimie.

Znajdująca się na końcu ul. Floriańskiej Brama Floriańska jest pozostałością dawnych murów miejskich i jedną z ośmiu krakowskich bram obronnych. Powstała na przełomie XIII i XIV w., a w źródłach historycznych pojawia się w 1307 r. Budowla ta zbudowana została na planie zbliżonym do kwadratu. Brama ma formę wysokiej, bo liczącej 34 metry wieży kamiennej. Znajduje się w niej otwór przejazdowy o ostrołukowym sklepieniu. Niegdyś otwór ten od strony miasta zabezpieczały wrota, natomiast od zewnątrz krata. Nad wejściem od strony miasta znajduje się płaskorzeźba z XVIII w. przedstawiająca św. Floriana. Od strony Plant widnieje płaskorzeźba orła piastowskiego wykonana przez Zygmunta Langmana według projektu Jana Matejki. Przez wieki brama opierała się przeciwnościom. Trzykrotnie zagrażała jej rozbiórka, najpierw w XIX, a później na początku XX w. Obecnie, podobnie jak przed wiekami, Brama Floriańska jest jednym z symboli miasta.

Krakowski Barbakan jest najbardziej na północ wysuniętą częścią dawnych fortyfikacji miejskich Krakowa. Budowla powstała w ostatnich latach XV w. w obawie przed najazdem wołosko-tureckim zagrażającym Krakowowi. Sam król Polski Jan Olbracht położył kamień węgielny pod budowę Barbakanu. Ta obronna budowla w stylu gotyckim, została zbudowana na planie niepełnego koła. Niegdyś Barbakan był połączony z Bramą Floriańską specjalną szyją. Jego średnica wewnątrz murów to nieco ponad 24 metry, a średnica zewnętrzna sięga 30 metrów. Z zewnątrz otaczała go półkolista fosa o szerokości 26 m i głębokości dochodzącej do 3-5 metrów. Barbakan był najmocniejszym elementem rozbudowywanych przez wieki fortyfikacji miasta Krakowa. Miał cztery kondygnacje strzelnic rozmieszczonych w układzie szachownicy. Było ich 130 i zostały one przystosowane do użycia ręcznej broni palnej. Nadrzędną funkcją Barbakanu była obrona dostępu do Arsenału Miejskiego. Dziś obiekt ten znajduje się pod opieką Muzeum Historycznego Miasta Krakowa i jest udostępniany zwiedzającym.

Pałac Biskupi w Krakowie jest zaraz po Wawelu największym pałacem krakowskim. Znajdujący się przy ulicy Franciszkańskiej 3 pałac, to siedziba kurii metropolitalnej, a od końca XIV wieku także biskupów krakowskich. Pierwsze wzmianki o tej rezydencji pochodzą z końca XIV w.  Pałac uległ znacznym zniszczeniom w lipcu 1850 roku, kiedy Kraków nawiedził wielki pożar. Pałac został odbudowany dopiero w latach 1865–1868, a później jeszcze kilka razy był restaurowany. Dziś ma kształt nadany w XIX wieku z zachowaniem fragmentów renesansowych i barokowych. W pałacu od 1964 roku, aż do roku 1978 mieszkał biskup Karol Wojtyła. Późniejszy papież zatrzymywał się w pałacu, a stojąc w oknie nad bramą wjazdową, nieoficjalnie spotykał się ze zgromadzonymi wiernymi. Te spotkania stały się tradycją papieskich pielgrzymek, a okno na Franciszkańskiej 3 swoistym symbolem. Także po śmierci Jana Pawła II okno papieskie jest symbolem przypominającym o papieżu Polaku. Pod oknem organizowane są koncerty, a w rocznice związane z papieżem okno ozdabiane jest białymi i żółtymi kwiatami. 

U stóp Wzgórza Wawelskiego od strony Wisły znajduje się pieczara. Kilkanaście metrów przed nią na niewielkim placu stoi figura ziejącego ogniem legendarnego Smoka Wawelskiego. Autorem rzeźby wykonanej z brązu w 1969 r. jest Bronisław Chromy. W 1972 r. rzeźbę ustawiono nieopodal wylotu ze Smoczej Jamy, choć pierwotnie smok miał być częściowo zanurzony w wodach Wisły. Rok później wewnątrz rzeźby zamontowana została instalacja gazowa, dzięki której co trzy minuty smok zieje prawdziwym ogniem. Pierwsze wzmianki o smoku mieszkającym pod Wawelem można znaleźć w średniowiecznych kronikach Wincentego Kadłubka, Jana Długosza i kilku innych kronikarzy. W XX wieku  legendę o smoku upowszechniono i dzięki temu dziś Smocza Jama i Smok Wawelski to jedne z największych atrakcji turystycznych Krakowa.

Parafia Zabawa leży w dolinie dolnego Dunajca na lewym jego brzegu w odległości 20 km na północny zachód od Tarnowa. Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Zabawie – Sanktuarium bł. Karoliny – jest prawdopodobnie jedynym na świecie kościołem, gdzie parafianka tego kościoła, jako męczennica beatyfikowana przez Jana Pawła II, została pochowana pod menzą głównego ołtarza. Sanktuarium to jest Światowym Centrum Ruchu Czystych Serc oraz miejscem upamiętnienia ofiar przemocy i wypadków komunikacyjnych a także troski o ich najbliższych. Wraz ze szlakiem męczeństwa w Wał-Rudzie jest miejscem licznych pielgrzymek i obfitych łask i uzdrowień otrzymywanych za wstawiennictwem Bł. Karoliny. Kościół w Zabawie wybudowano w latach 1909-1913 według projektu architektów Stanisława Odrzywolskiego i Mariana Heitzmana. Podczas pierwszej wojny światowej został on mocno uszkodzony, ale szybko odremontowany. Parafia została erygowana 1925 r. W 2002 r. kościół decyzją biskupa tarnowskiego Wiktora Skworca został ustanowiony Sanktuarium bł. Karoliny Kózkówny.