Lista znaczków

Pod powierzchnią Opatowa rozciągają się labirynty Podziemnej Trasy Turystycznej, która powstała z połączenia licznych, wykonanych w skale lessowej, piwnic kupieckich. Najstarsze jej elementy, datowane są na XV wiek. Obecnie długość zwiedzanej trasy wynosi około 500 metrów i składa się z trzech poziomów. Najniżej położona piwnica sięga 14,5 metra w głąb ziemi. W podziemiach panuje stała temperatura, między 8 - 12 stopni Celsjusza. Sama trasa, czyli ponad dwadzieścia komór, została udostępniona do zwiedzania w 1984 roku. W piwnicach urządzono szereg ekspozycji tematycznych, związanych z Opatowem i najbliższą okolicą, gdzie posłuchać można m.in. o historii miasta, a ta wybrzmiewająca z podziemnej perspektywy brzmi niesamowicie, jak chociażby o pewnym Zakonie Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona zwanych Templariuszami, którzy mieli przybyć do Opatowa razem z Henrykiem Sandomierskim po jednej z wypraw krzyżowych.

Zabytkowy Pałac Wielopolskich w Częstocicach powstał pod koniec XIX w. dla Marii i Zygmunta Wielopolskich, ówczesnych właścicieli dóbr ostrowieckich. Po śmierci męża Maria Wielopolska sprzedała pałac Zakładom Ostrowieckim, które urządziły w nim resursę i hotel dla akcjonariuszy.  W czasie II wojny światowej funkcjonował tutaj szpital dla rannych żołnierzy niemieckich, po wojnie pałac służył jako budynek szkoły, a od lat 60. XX w. jako siedziba muzeum. Od 2022 r., we wnętrzach z epoki oglądać można ekspozycje stałe i czasowe – między innymi wystawę porcelany z Fabryki Porcelany w Ćmielowie. Dwukondygnacyjny budynek z okazałym portykiem kolumnowym zaprojektowany został w stylu eklektycznym. Jego front zdobią herby właścicieli pałacu – po lewej Wielopolskich i po prawej Laskich. Mimo długiej historii bryła pałacu nie została zmieniona i nadal wygląda tak, jak za czasów Wielopolskich. Pałac Wielopolskich otoczony jest zabytkowym parkiem z licznymi drzewami pomnikowymi.

Parafia Piotrkowice w diecezji kieleckiej, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Wodzisław jest jedną z trzech parafii w Polsce, w których znajdują się relikwie św. Tekli. Parafia posiada późnobarokowy relikwiarz z 2 połowy XVIII w. w kształcie rocaillowego kartusza z owalną, przeszkloną puszką na relikwie w centrum z relikwiami św. Tekli. Staraniem ks. proboszcza Mariusza Chmury przy parafii została wybudowana także Kapliczka św. Tekli z figurą Świętej wykonaną przez rzeźbiarza Ryszarda Wojdę. W parafii Piotrkowice każdego 23. dnia miesiąca odbywa się Nabożeństwo do św. Tekli z intencjami proszącymi przede wszystkim o uzdrowienie, szczególnie z chorób oczu. Od roku 2023 drugi odpust parafialny ku czci św. Tekli jest obchodzony uroczyście w sam dzień wspomnienia świętej Tekli – 23 września.

W malowniczo położonych Ciekotach stał dwór, w którym lata swojego dzieciństwa i młodości spędził wybitny polski prozaik i publicysta Stefan Żeromski. Dom, który był zamieszkiwany przez rodzinę Żeromskich w latach 1871 – 1883 spłonął na początku XX wieku, zaś pierwszej dekadzie XXI wieku na terenie tzw. Żeromszczyzny, wybudowano jego rekonstrukcję. Prócz drobnoszlacheckiego Dworku, wybudowano nowoczesny budynek - Centrum Edukacyjne „Szklany Dom”. Układ przestrzenny tego miejsca ma charakter symboliczny. Na jednej osi, na przeciw siebie, znajdują się obiekty łączące przeszłość ze współczesnością. Drewniany dworek- Stylizowany na drobnoszlachecki dwór z drugiej połowy XIX wieku, w którym eksponowane są obiekty upamiętniające życie i twórczość pisarza, pełni funkcję miejsca promującego literaturę i czytelnictwo oraz regionalne dziedzictwo kulturowe. „Szklany Dom” - Przestronne, nowoczesne pomieszczenia służące prezentacjom sztuki współczesnej, organizacji koncertów, warsztatów, projekcji filmów, spotkań literackich, promocji książek, oraz realizacjom programów edukacyjnych.

Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej jest jedyną w regionie placówką, która zgromadziła znaczną ilość dokumentów i materiałów historycznych dotyczących okresu II wojny światowej, a także historii miasta i regionu. Jest drugą, po Muzeum Wojska Polskiego, jednostką z największą kolekcją militariów w Polsce posiadającą wiele unikatowych eksponatów. Położone nad zalewem Rejów, obejmuje prawie 2 ha ekspozycji plenerowej, na której wystawiony jest głównie sprzęt wojskowy - około 150 eksponatów: samoloty bojowe, czołgi, działa szturmowe, transportery opancerzone, wyrzutnie rakiet i pełnomorski kuter torpedowy. W zbiorach, posiada również unikalne egzemplarze broni palnej, która była na wyposażeniu Wojska Polskiego, Armii Radzieckiej i Werhmachtu w okresie II wojny światowej. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje polski karabin przeciwpancerny Ur, który w 1939 roku mógł zniszczyć lub uszkodzić praktycznie każdy niemiecki pojazd pancerny oraz produkowany w warunkach konspiracyjnych, w Suchedniowie, wzorowany na brytyjskim modelu, pistolet maszynowy Sten. Muzeum gromadzi głównie militaria, ale ważną częścią jego zbiorów jest dział poświęcony Staropolskiemu Okręgowi Przemysłowemu, który rozwijał się nad przepływającą nieopodal rzeką Kamienną. Zachowane do dzisiaj pozostałości „wielkiego pieca” huty Rejów z XVIII/XIX w. stały się jedną z wielu atrakcji turystycznych, które oferuje placówka muzealnicza.

Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego im. Mieczysława Radwana w Nowej Słupi powstało 1960 r. jako oddział Muzeum Techniki NOT. Dzięki staraniom Gminy Nowa Słupia w 2021 r. oddano nowy budynek muzealny o interesującej architekturze.  Położony jest on przy ulicy Świętokrzyskiej, na stoku Łysej Góry przy Drodze Królewskiej prowadzącej do klasztoru świętokrzyskiego.  Muzealna ścieżka edukacyjna to autentyczne stanowisko archeologiczne z reliktami pieców dymarskich, filmy 3D, realistyczne rzeźby postaci, dioramy antycznych krajobrazów, eksponaty oraz rekonstrukcje. Zwiedzających po wystawie oprowadza lektor i światło. Prezentowane są tu dokonania starożytnych hutników, którzy dwa tysiące lat temu zorganizowali między pasmem Łysogór a rzeką Kamienną największy ośrodek produkcji żelaza poza granicami imperium rzymskiego. W ramach biletu wstępu do muzeum zwiedzający mogą zawitać do Centrum Kulturowo-Archeologicznego, czyli Starożytnej Osady z chatami i warsztatami odtworzonymi na podstawie autentycznych znalezisk archeologicznych. Co roku na jej terenie mają miejsce Dymarki Świętokrzyskie, podczas których dokonuje się prób eksperymentalnego wytopu żelaza metodami sprzed dwóch tysięcy lat.

Nagłowice położone są przy trasie z Kielc do Katowice na zachód od Jędrzejowa. To Nagłowice były dawną siedzibą rodziny Rejów, z której pochodzi Mikołaj Rej i to tutaj funkcjonuje obecnie od 1988 roku Dworek Mikołaja Reja w Nagłowicach ze stałą wystawą bibliograficzno-literacką, zapoznającą z życiem i twórczością tego pisarza. Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Nagłowicach jest świetną bazą wypadową dla wszystkich tych, którzy pragną zobaczyć Góry Świętokrzyskie, Jurę Krakowsko-Częstochowską, czy Ponidzie. Obiekt w Nagłowicach dysponuje 60-cioma miejscami noclegowymi. Ponadto do dyspozycji gości schroniska są boiska sportowe wraz z wypożyczalnia rowerów oraz pole biwakowe.

Ratusz w Sandomierzu to gotycki budynek z połowy XIV w. uważany za jeden z najpiękniejszych tego typu obiektów w Polsce. Główną bryłę Ratusza wzniesiono na planie kwadratu z ośmioboczną wieżą. W XVI w. budynek rozbudowano w formę wydłużonego prostokąta, a całość zwieńczono renesansową attyką, którą uznaje się za jedną z najpiękniejszych attyk ratuszowych w Polsce. Do północno-wschodniego narożnika budynku przylega masywna przypora mieszcząca wewnątrz dawną latrynę. Dawniej w podziemiach ratusza mieściła się siedziba kata. Obecnie w Ratuszu mieści się Urząd Stanu Cywilnego, a w podziemiach klub „Lapidarium pod Ratuszem”. W piwnicach Ratusza znajduje się także wyjście z Podziemnej Trasy Turystycznej.

Brama Opatowska – wzniesiona w II poł. XIV wieku, jest jednym z głównych zabytków Sandomierza. Powstała z fundacji króla Kazimierza Wielkiego wieża stanowiła część miejskich fortyfikacji. Wznoszono ją w kilku etapach. W XVI stuleciu, słynny medyk sandomierski Stanisław Bartolon, ufundował renesansową attykę, wieńczącą budowlę po dzień dzisiejszy. Obecnie, wysoka na 30 m wieża jest doskonałym punktem widokowym, z którego podziwiać można Sandomierz i okolice. Do bramy przylegają, bo obu jej stronach pozostałości dawnych murów obronnych. Jest jedyną zachowaną bramą spośród czterech, które niegdyś prowadziły do Sandomierza. Poza Bramą Opatowską do miasta prowadziły jeszcze bramy: Zawichojska, Lubelska i Krakowska oraz dwie furty, spośród których zachowała się jedna – Dominikańska, nazywana Uchem Igielnym.

Dom Długosza to gotycki budynek wzniesiony z fundacji Jana Długosza w 1476 r. Powstał z myślą o sprowadzonych do miasta księży mansjonarzy, którzy sprawowali posługę kapłańską w sandomierskiej kolegiacie. Obiekt posiada obszerną sień, do której prowadzą dwa gotyckie portale. Nad wejściem znajduje się tablica fundacyjna z herbem „Wieniawa” Jana Długosza. Dom Długosza jest jednym z ważniejszych i cenniejszych zabytków Sandomierza. Przebudowany w drugiej połowie 17 wieku, w latach 1934-35 został gruntownie restaurowany (m.in. z rekonstrukcją szczytów). Od 1936 r. wewnątrz budynku mieszczą się bogate zbiory Muzeum Diecezjalnego.

Osada neolityczna w Kopcu to swego rodzaju wehikuł czasu, który pozwoli turystom przenieść się do epoki neolitu i poznać życie ludzi wówczas zamieszkujących te tereny. Budowę rekonstrukcji osady rozpoczęto w 2018 roku. Po dwóch latach  udało się zrekonstruować 7 obiektów znanych z wykopalisk oraz 7 obiektów w stylu panującej epoki. W sumie w osadzie otoczonej szczelnie plecionkami i palisadą znajduje się 14 obiektów sprzed 5500 lat. Wkrótce teren ten zamieszkały również zwierzęta, a  towarzyszą im ludzie w lnianych strojach zajmując się hodowlą, tkactwem, rybołówstwem, myślistwem czy garncarstwem. Zwiedzający osadę pozna nie tylko zajęcia jakimi trudnił się człowiek neolityczny, ale też  sposoby wytwarzania i posługiwania się ówczesnymi narzędziami. Na przykładzie istniejących obiektów dowie się jak budowano neolityczne osady, gdzie przechowywano żywność i jak ją zdobywano. Osada neolityczna w Kopcu to tętniące życiem miejsce, w którym w łatwy i przyjemny sposób poznasz historię człowieka na ziemiach Polskich.

Europejskie Centrum Bajki jest innowacyjną instytucją kultury, znajdującą się w Pacanowie w województwie świętokrzyskim. Prowadzi działalność kulturalną skierowaną do dzieci, młodzieży, rodziców i osób starszych.  Jego misją jest nauka poprzez zabawę, angażowanie i wprowadzanie do bajkowego świata każdego odbiorcy kultury, który korzysta z proponowanych atrakcji. Zapraszamy do odwiedzenia naszych atrakcji stałych: Bajkowego Świata, Krainy Soria Moria, a także zobaczenia spektakli w Małym Teatrze oraz seansów filmowych w Kinie Szkatułka. Do dyspozycji zwiedzających są ponadto warsztaty i wydarzenia kulturalne dla dzieci, dorosłych i seniorów. Europejskie Centrum Bajki stale się rozwija i podnosi jakość oferowanych usług. Obiekt ten rozwija wyobraźnię i kreatywność dzieci, natomiast dorosłym pomaga odkryć w sobie dziecko. Przyjeżdżając tutaj poczujecie się jak w bajce!

Galeria Tajemnice Klejnotów w Św. Katarzynie mieści okazy z całego świata: naturalne kryształy w skałach macierzystych, wyszlifowane klejnoty, rzeźby z kamieni i doskonale zachowane, ogromne skamieniałości. To jedna z piękniejszych w Polsce kolekcji kamieni szlachetnych i ozdobnych. Unikatowa na skalę światową, wielokrotnie nagradzana, prezentowana na wielu wystawach w kraju i za granicą, kolekcja krzemienia pasiastego z największą na świecie ( 80 kg) oszlifowaną konkrecją. Na miejscu mieści się także szlifiernia krzemienia pasiastego – jedyna udostępniona do zwiedzania, w której na żywo można obserwować jak naturalny kamyk zmienia się w „ oczko” jubilerskie. 

Kościół p.w. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny to najważniejszy kościół w mieście. To sandomierska Katedra, a właściwie to od 1960 r. Bazylika Mniejsza. W XII w. była w tym miejscu Kolegiata, która została ograbiona, a następnie zniszczona w XIII w. przez Tatarów. Obecna świątynia z czerwonej cegły to kościół pokutny ufundowany przez Kazimierza Wielkiego jako pokuta za zabicie krakowskiego wikariusza w XIV w. Wielokrotnie przebudowywany jak nakazywała ówczesna moda. To trójnawowy kościół z zachowanymi unikatowymi freskami bizantyjsko-ruskimi w prezbiterium z fundacji Jagiełły. Przedstawiają one sceny z życia Maryi i Jezusa, a najciekawsze z nich to tzw "Zaśnięcie Maryi". Na ścianach naw bocznych znajduje się cykl obrazów przedstawiających katolickich męczenników. Autorem jest Karol de Prevo, a ramy wykonał Polejowski, natomiast autorem obrazu w ołtarzu głównym jest Buchbinder.

Studnia na rynku to najbardziej rozpoznawalne miejsce w Sandomierzu. Znajduje się na niewielkim podwyższeniu, w miejscu XVI-wiecznej drewnianej cysterny. Z trzech stron otoczona jest barierką, a z czwartej są schodki prowadzące do środka, gdzie znajduje się bardzo dobrze zachowany mechanizm do wyciągania wody. Całość nakrywa stylowy daszek. To przy studni gromadzą się turyści aby zrobić sobie pamiątkowe zdjęcie czy też przez chwilę odpocząć na "szklanych ławeczkach". W tym też miejscu często można spotkać najsłynniejszego księdza-detektywa z jednym z policjantów. Jest to centralne miejsce sandomierskiego rynku który wytyczono w 1286 r. Rynek ma wymiary 100 na 120 metrów. Wokół niego znajduje się 30 zabytkowych kamienic, a wśród nich jest: Dom Gomółki, Kamienica Oleśnickich, Ciżemka, Konwikt Boboli, ale też austriacki Odwach. Za studnią znajduje się ratusz, a obok figura Matki Bożej z 1776 r., przed którą sandomierscy rycerze trzymają wartę. Całość to od 2017r. Pomnik Historii Polski. 

Ucho Igielne w Sandomierzu inaczej zwane Furtą Dominikańską, to jedyne zachowane do dzisiaj przejście w murach miejskich, które nie było zamykane na noc kratą, ale strzeżone przez strażników będących na ganku. Powstało, jak i całe obwarowania miejskie, w XIV wieku z fundacji króla Kazimierza Wielkiego. Jak wskazuje jego nazwa wybudowane było dla sandomierskich dominikanów, którzy mieli klasztor na sąsiednim wzgórzu. Biorąc pod uwagę fakt, że dwa razy dziennie musieli się modlić w klasztorze, w obrębie murów miejskich przy kościele p.w. Marii Magdaleny, oszczędzono im długiej drogi do Bramy Krakowskiej i wykonano to przejście. Kształtem przypomina "uszko od igły" stąd jego druga nazwa. Warto pokonać te kilkadziesiąt schodów aby przez Ucho Igielne wejść do miasta i ..... Zresztą to niespodzianka, zatem sprawdźcie sami co odkryjecie po przejściu przez to miejsce.

Pierwszy zamek murowany na miejscu wczesnośredniowiecznego grodu wybudował prawdopodobnie Kazimierz Wielki. Za panowania Zygmunta Starego rozpoczęto jego wielką rozbudowę, która za czasów Zygmunta Augusta doprowadziła do powstania renesansowego zamku. W okresie wojny polsko - szwedzkiej, zamek sandomierski spotkała katastrofa. Wybuch amunicji w piwnicach spowodował zniszczenie skrzydeł wschodniego, południowego, a może i północnego. Najmniej ucierpiało skrzydło zachodnie i tylko ono zostało później odbudowane. Na zlecenie króla Jana III Sobieskiego zamek został przebudowany w budynek typu pałacowego. W późniejszych wiekach, aż do 1959 roku mieściło się w nim więzienie. Po wieloletniej konserwacji i przebudowie wnętrz, zamek stał się siedzibą Muzeum Okręgowego. W obecnej postaci jest to budowla czterokondygnacyjna na planie prostokąta, z dwiema narożnymi wieżami, nakryta wysokim dachem czterospadowym. Będąc w okolicach Sandomierza, kontunując lekcję historii i sztuki, można zdobyć także inny Znaczek Turystyczny - Nr 541 Zaspół Zamkowo-Parkowy w Baranowie Sandomierskim.

Zamek został wybudowany na przełomie XIII i XIV wieku, na wzniesieniu górującym nad miejscowością Chęciny na południowy-zachód od Kielc. W początkach XIV wieku zamek stanowił ośrodek władzy Władysława Łokietka na tym obszarze. W późniejszych latach ukryto tu skarby archidiecezji gnieźnieńskiej. Po przebudowie przez Kazimierza Wielkiego, zamek stał się twierdzą nie zdobytą przez kolejne 250 lat. Od XVI wieku zaczął się powolny upadek zamku, a po wojnach szwedzkich, a w szczególności na początku XVIII wieku popadł w ruinę i od tej pory niszczał. Prace konserwatorsko-zabezpieczające prowadzone są na zamku od końca XIX wieku. Obecnie budowla stanowi formę trwałej ruiny. Ciekawostką zamku jest stumetrowa studnia wykuta w litej skale. Wstęp na zamek jest płatny. W ramach zwiedzania można wejść na wyremontowaną wieżę, z której przy dobrej pogodzie rozciąga sie wspaniała, daleka panorama między innymi na znajdujący się w pobliżu Skansen Etnograficzny w Tokarni.

Jaskinia „Raj” to jedna z najbardziej znanych atrakcji Gór Świętokrzyskich. Jest jedną z najpiękniejszych jaskiń krasowych w naszym kraju, zachwycając różnorodnością oraz bogactwem kalcytowych form naciekowych. Jaskinia uznana została za rezerwat przyrody. To tutaj znajdują się unikatowe w światowej skali skupiska stalaktytów, a cała jaskinia stanowi ponadto za niezwykle ciekawe stanowisko archeologiczne. Jaskinię „Raj” dla ruchu turystycznego udostępniono w 1972 roku. Jej zwiedzanie możliwe jest wyłącznie pod opieką przewodnika. Długość trasy turystycznej wynosi 180 metrów. Rozpoczyna się ona w pawilonie ekspozycyjnym, gdzie turysta wprowadzany jest w tematykę krasu. Ponadto może tu poznać narzędzia człowieka neandertalskiego zamieszkującego jaskinię oraz szczątki prehistorycznych zwierząt. Następnie poprzez śluzę zabezpieczającą mikroklimat jaskini trafia się do właściwej jaskini gdzie oprócz Komory Złomisk możemy podziwiać kolumny naciekowe w Sali Kolumnowej czy gromady stalaktytów w Sali Stalaktytowej. Cała trasa turystyczna jest oświetlona przez co jej zwiedzanie należy do bardzo komfortowych. 

Centrum Pamięci Kultury Żydowskiej w Chęcinach mieści się w budynku siedemnastowiecznej synagogi, przy ulicy Długiej 21. Budynek synagogi po gruntownym remoncie został oddany do użytku w 2024 roku i służy jako miejsce spotkań, wystaw, konferencji, zajęć edukacyjnych, promując dialog międzykulturowy. Budynek synagogi posiada dwie udostępnione dla zwiedzających kondygnacje. Parter zajmuje m.in. przedsionek, w którym można obejrzeć judaika związane z obrzędowością oraz filmy dokumentalne, Sala Modlitw z zachowaną szafą ołtarzową Aron ha-kodesz wykonaną z czarnego marmuru, z intarsjami z marmuru chęcińskiego. Synagoga posiada także Babiniec z oddzielnym wejściem. We wnętrzu znajduje się wystawa poświęcona chęcińskim mieszkańcom żydowskiego pochodzenia. Z kolei na piętrze znajduje się sala edukacyjna. Centrum Pamięci Kultury Żydowskiej jest świadectwem życia, kultury, historii i religii jednej z najbardziej licznych społeczności Chęcin w dawnych latach oraz ogniwem łączącym te czasy ze współczesnością.

ARS OLD CAR to rodzinne miejsce nie tylko dla miłośników motoryzacji, które przenosi odwiedzających w świat historii pojazdów. Muzeum promuje historię motoryzacji i regionu, a jego głównym bohaterem jest kultowy Citroen 2CV. Dla fanów oldtimerów i nowych technologii dostępna jest wirtualna jazda 2CV oraz spacer w Tajemniczej Willi Hempla. Niezwykłą atrakcją są przejażdżki Żukiem strażackim, który dociera do ruin Willi Hempla i na punkt widokowy z panoramą na Zamek Królewski w Chęcinach, Górę Rzepka i Święty Krzyż. Można również wziąć udział w konkursach multimedialnych, takich jak Dźwięki silników i Sok z Żuka. Prezentowana jest także kolekcja zdjęć Citroena 2CV z autografami znanych osób ze świata kultury, sportu i rozrywki. Na miejscu można napić się kawy „z opony”, ugasić pragnienie „pitną benzyną” i zjeść pierniczkowe auta. Dla najmłodszych przygotowano zabawki motoryzacyjne, kolorowanki, gry i bajki. 

Kamienica Niemczówka jest przykładem typowej zabudowy mieszczańskiej w Chęcinach. Wyróżnia je obszerna sień przejazdowa z izbami po obu stronach, które pełniły funkcję mieszkalną lub handlową oraz dobudowana od strony podwórza Wielka Izba zwana Salą Wielką. Powstanie Niemczówki datuje się na podstawie inskrypcji zachowanych na portalu drzwiowym przy wejściu do Sali Małej, gdzie umieszczona została data 1570 oraz dane pierwszych właścicieli. W Sali Małej mieści się Zbrojownia, gdzie prezentowane są rekonstrukcje uzbrojenia z okresu od XI do XVII wieku. Sala Wielka wyróżnia się drewnianym stropem. W pomieszczeniu tym zachowały się  dwa zabytkowe, renesansowe filary z  piaskowca, podtrzymujące dawne triforium. W drugiej połowie XX w. znajdowały się tu kolejno kawiarnia i biblioteka publiczna. Obecnie miejsce to służy jako Sala Ślubów, a także odbywają się w niej lekcje tematyczne oraz różnego rodzaju imprezy kulturalne. W piwnicach natomiast znajdziemy m.in. elementy świadczące o dawnych żydowskich mieszkańcach kamienicy. Najstarszą część budynku zajmuje obecnie Centrum Informacji Turystycznej.

Piotrkowice w gminie Wodzisław, w województwie świętokrzyskim, to miejscowość, którą trudno znaleźć na mapie, za to ten, kto ją odwiedzi, od razu poczuje, że jest w niezwykłym miejscu. Zapiski Długosza i „Monumenta” Theinera sugerują, że wieś, parafia i kościół drewniany istniały tu już w 1311 roku. Zabytkowy kościół pod wezwaniem św. App Piotra i Pawła, wzniesiony na wzgórzu w 1682 roku, na terenie dzisiejszej miejscowości Zarzecze, otoczony starym parkiem i urokliwe plenery, to wizytówka tej miejscowości. Świątynia w stylu wczesnobarokowym jest jednonawowa z niższym węższym prezbiterium, zakończonym półkoliście. Poosiada dach dwuspadowy zwieńczony sygnaturką. Obok usytuowana jest niższa dzwonnica. Kościół konsekrował bp Stanisław Szembek w 1690 r  We wnętrzu na uwagę zasługują: barokowy ołtarz główny, obrazy św. Piotra Apostoła i św. Tekli oraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, a także 14 obrazów drogi krzyżowej, herby znanych rodów związanych z Wodzisławiem i Piotrkowicami oraz snycerka, którą przyozdobiony jest chór muzyczny. 

Muzeum Archeologiczne udostępnia unikatowe obiekty, które jako całość tworzą kompleks muzealny połączony jedną trasą zwiedzania. W pawilonie archeologicznym znajdują się relikty wczesnoromańskiego kościoła pw. Św. Mikołaja z kaplicą grobową datowaną na XI wiek, a także hipotetyczna Misa Chrzcielna. Przechodząc do rezerwatu archeologicznego w podziemiach Bazyliki Mniejszej można podziwiać pozostałości dwóch świątyń romańskich. Zwiedzający mają też okazję zobaczyć relikty I kolegiaty romańskiej fundacji Henryka Sandomierskiego z XII wieku wraz z unikatową Płytą Orantów, będącą jednym z najważniejszych i najpiękniejszych przykładów sztuki romańskiej na świecie. Poza tym, znajdują się tam relikty II kolegiaty romańskiej wraz z pozostałościami ceramicznej, ornamentowanej posadzki, datowanej na wiek XIII. Ostatnim punktem zwiedzania jest sala w Domu Długosza, w której obok XV-wiecznej polichromii prezentowane są zabytki archeologiczne z terenu Wiślicy. Muzeum w Wiślicy utworzone zostało 20 maja 1966 roku z inicjatywy Zespołu Badań Nad Polskim Średniowieczem, a od 1 stycznia 2017 roku zostało włączone w struktury Muzeum Narodowego w Kielcach i funkcjonuje jako Muzeum Archeologiczne w Wiślicy.

Łysica jest najwyższym szczytem Gór Świętokrzyskich, wysokość (614 m n.p.m.). Leży na zachodniej stronie Łysogór, na południowy-wschód od miejscowości Święta Katarzyna. W całości znajduje się w obszarze Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Masyw posiada dwa wierzchołki. Wierzchołek wschodni nazywany jest Skałą Agaty lub Zamczyskiem – (614 m n.p.m.). Drugi, zachodni wierzchołek jest wyższy – (613 m n.p.m.) Umieszczono na nim krzyż będący repliką pamiątkowego krzyża z 1930 roku. Na krzyżu znajduje się tabliczka z napisem: „Nieśmiertelnemu  Królowi Wieków, Jezusowi Chrystusowi, Głosi Cześć I Chwałę Puszcza Jodłowa”. Ze szczytu możemy podziwiać nieco ograniczony widok w kierunku północnym na Górę Miejską i Psarską. Łysicę tworzą kwarcyty i łupki kambryjskie. Od północy i południa otaczają ją gołoborza czyli odsłonięte miejsca, pokryte przez głazy, które powstały w wyniku wietrzenia piaskowców kwarcytowych. Masyw jest niemal w całości porośnięty lasem. W dolnych partiach występuje las jodłowo-bukowy, a w górnych rosną jodły. Przez górę przechodzi Główny Szlak Świętokrzyski im. Edmunda Massalskiego z Gołoszyc do Kuźniaków.

Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach powstało w 2001 r. Tworzą go dwa zakłady wielkopiecowe: starszy z 1841 r. z którego zachowało się kilka bardzo interesujących budowli oraz nowszy z 1899 r. z jedynym w Europie zachowanym kompletnym ciągiem technologicznym do wytopu surówki żelaza. Muzeum posiada też kolekcję samochodów ciężarowych STAR produkowanych w Starachowicach w latach 1948 - 2007 . Są wśród nich: pierwsza polska ciężarówka STAR 20, uczestnik X Rajdu Paryż – Dakar z 1988 r STAR 266R, czy replika jedynego polskiego papamobile z okresu I Pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w 1979 r. Przyroda w starachowickim Muzeum to nowoczesna wystawa paleontologiczna z naturalnej wielkości modelami płazów i gadów oraz oryginalnymi tropami zwierząt żyjących w Górach Świętokrzyskich w epoce triasu i jury. Miary realizmu dopełniają fotopanoramy oraz ścieżki dźwiękowe pozwalające przenieść się odbiorcy o miliony lat w przeszłość.

Muzeum ,,Świętokrzyski Sztetl’’ w Chmielniku w woj. świętokrzyskim znajduje się w murach XVIII-wiecznej synagogi. Nowoczesna i multimedialna wystawa w połączeniu z tradycyjnymi eksponatami zachęca do poznania sztetli – przedwojennych miasteczek żydowskich z terenu dawnej Kielecczyzny. Atrakcją muzeum jest jedyna na świecie – a przez to absolutnie unikatowa – szklana bima, pomyślana jako uwspółcześniona rekonstrukcja dawnej bimy – czyli miejsca do odczytywania Tory. We współczesnym chmielnickim muzeum bima służy do minikoncertów lub ekskluzywnych prezentacji, zaś sama w sobie, dzięki niepowtarzalnej grze światła w szklanych elementach - ogniskuje uwagę każdego z gości. Na dawnym babińcu odbywają się wydarzenia artystyczne oraz prezentowane są wystawy czasowe. Przy synagodze na najstarszym cmentarzu żydowskim znajduje się ,,Dom Cienia’’ upamiętniający dawnym żydowskich mieszkańców Chmielnika.

Malowniczy, działdowski budynek ratuszowy, swą historią sięga XIV wieku. Współcześnie, mieści on w sobie jedną z dwóch wystaw Muzeum Pogranicza w Działdowie, nazwaną: Interaktywną wystawą państwa Zakonu Krzyżackiego. Ekspozycja niemalże w całości poświęcona jest historii Zakonu Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, powstałym w 1190 w Akce. Muzeum składa się z dwóch pięter, pierwsze zawiera w sobie pięć pomieszczeń, które – usytuowane w sposób chronologiczny – sukcesywnie odkrywają przed zwiedzającymi ekspansję Zakonu. Od jego początków w Jerozolimie, pobytu na Węgrzech, po kolonizację ziem pruskich, aż do stopniowego jego upadku. Po dużej dawce historycznej wiedzy, należy udać się na poddasze. Znajdują się tu stanowiska do zajęć praktycznych: poszukiwanie „skarbów” w basenie z piłkami, interaktywne zdjęcia z epoki średniowiecza czy komiksy na ekranach dotykowych.

Idea budowy działdowskiego zamku sięga roku 1306. Wtedy właśnie, Zakon Krzyżacki – po ujarzmieniu pruskiego plemienia sasińskiego – począł budować drewnianą strażnicę graniczną, oddzielającą tereny Mazowsza, od rodzącego się państwa krzyżackiego. Strażnica stopniowo przeobrażała się w zamek, zbudowany na kwadracie o boku 46 m, osadnictwo postępowało, intensyfikował się rozwój gospodarczy i ekonomiczny, słowem: zaczynało rodzić się Działdowo. To właśnie wiek XIV okazał się przełomowym dla miasta, wówczas to: 14 sierpnia 1344 r., wielki mistrz krzyżacki Ludolf König, podpisał akt lokacyjny. Jedno z gotyckich skrzydeł zamku, przetrwało do dziś. Obecnie mieści się w nim wystawa stała: „Działdowo – miasto i ludzie dawnego pogranicza”. Chronologicznie uporządkowana ekspozycja, obejmuje dzieje Działdowszczyzny od pradziejów aż do połowy XX wieku.

Mikołajki położone są na terenie jeziorzystym, między dwoma jeziorami: Tałty i Mikołajskim. Po sekularyzacji Prus krzyżackich katolicka ludność Mikołajek, zgodnie z zasadą, czyja władza tego religia, przymuszona została do przejścia na protestantyzm. Po II wojnie światowej ludność protestancka zaczęła wyjeżdżać do Niemiec, a na to miejsce zaczęła przyjeżdżać ludność z terenów Polski, Białorusi i Litwy. W związku z tą sytuacją nastąpiła konieczność budowy kościoła katolickiego, którą rozpoczęto 13 maja 1998 roku, kiedy Proboszczem parafii został ks. Andrzej Bryg. Poświęcenie kościoła nastąpiło w październiku 2008 roku. Od kilku lat, zawsze w czasie wakacyjnym, można korzystać z wieży widokowej przy kościele św. Mikołaja w Mikołajkach. Rozciąga się z wieży piękny widok na panoramę okolicznych jezior oraz na panoramę Mikołajek i okolic.

Przed II wojną światową była to tzw. Fontanna Trzech Cesarzy. Uroczyste odsłonięcie fontanny nastąpiło 19 sierpnia 1907 roku. Została ona poświęcona trzem cesarzom pruskim: Wilhelmowi I (1797-1888), Fryderykowi III (1831-1888) i Wilhelmowi III (1859-1941). Wszyscy oni panowali w 1888 roku, dając temu okresowi nazwę „Roku Trzech Cesarzy”. Pierwotnie fontanna miała kształt granitowego obelisku ozdobionego kamiennymi, stylizowanymi rybami oraz brązowymi plakietkami z portretami trzech cesarzy Prus. Na początku 1945 roku usunięto z fontanny wizerunki cesarzy, a w latach 60-tych XX wieku również charakterystyczną iglicę. W jej miejsce ustawiono betonową rzeźbę trzech wirujących w tańcu syren.  W dniu 1 maja 2004 roku, w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, ustawiono obelisk w pierwotnym kształcie i nadano nazwę Pomnik Jedności Europejskiej.

Zbudowany został na początku XX wieku. Projektantem kościoła, plebanii oraz budynku z salą parafialną był berliński architekt Oskar Hossfeld. Do głównego wejścia kościoła prowadzą szerokie schody zewnętrzne. Następnie przez przedsionek wchodzi się do wnętrza, czyli trójnawowej hali z nawą poprzeczną, przecinającą nawę główną pod kątem prostym i płytkim, wielobocznym prezbiterium, które wypełnia ołtarz ambonowy. Po II wojnie światowej, z uwagi na brak duchownych wyznania ewangelicko- augsburskiego, opiekę nad wiernymi przejęli metodyści, którzy stali się właścicielami budowli. Na wieży świątyni po pokonaniu 105 schodów zlokalizowany jest punkt widokowy z którego rozpościera się panorama miasta.

Molo w Ostródzie to miejsce romantycznych spacerów, spotkań towarzyskich, a także doskonała lokalizacja na plenerowe wydarzenia kulturalno-rozrywkowe w usytuowanej 50m w głębi jeziora zadaszonej altance. Drewniane molo w kształcie litery „L” zostało pięknie oświetlone, co zachęca turystów do wizyt nie tylko w ciągu dnia, ale również po zmierzchu. Jego ramiona mają długość 30 m i 50 m, a szerokość traktu wynosi 8 metrów. Przy promenadzie Jeziora Drwęckiego znajduje się wiele restauracji i kafejek. Molo w Ostródzie jest jedną z największych atrakcji turystycznych miasta, a dodatkowo największym śródlądowym obiektem hydrotechnicznym Warmii i Mazur.

Zbudowany w XIV wieku gotycki kościół jest najstarszym ostródzkim kościołem. Wieża jeszcze w XVIII wieku miała szczyty schodkowe ze sterczynami, które zlikwidowano podczas odbudowy świątyni po pożarze z 1788 roku. Wtedy też przebudowano nawę w stylu neoklasycystycznym. Od reformacji do 1945 r. było to miejsce kultu religijnego ewangelików. W latach 1835-1948 odprawiał tu nabożeństwa w języku polskim ksiądz Gustaw Gizewiusz. W 1945 roku kościół wraz z plebanią został całkowicie spalony przez Armię Czerwoną. W latach 80. zeszłego wieku odbudowano go i dobudowano prezbiterium. Parafię erygowano 25 marca 1981 roku. W roku 2019 mury kościoła zostały poddane rewitalizacji nawiązując do  gotyku.

Muzeum w Ostródzie mieści się w pokrzyżackim zamku, usytuowanym w pobliżu wschodniego nabrzeża Jeziora Drwęckiego u ujścia rzeki Drwęcy. Budowę zamku w jego pierwotnym kształcie rozpoczął w połowie XIV wieku ówczesny komtur Günter von Hohenstein. Była to budowla charakterystyczna dla tzw. domu konwentu, siedziby nie tylko administracyjnej, ale pełniącej również funkcje klasztorne dla przebywających tam członków Zakonu – braci-rycerzy i braci-księży. Nowe założenie wzniesiono na kamiennej podmurówce, na planie zbliżonym do kwadratu. Posiadało ono cztery skrzydła, każde o szerokości ok. 14,3 m, z bramą wjazdową i mostem zwodzonym umieszczonymi od zachodu. Wszystkie skrzydła były podpiwniczone i posiadały trzy kondygnacje naziemne. Na parterze znajdowały się głównie pomieszczenia gospodarcze. Piętro przeznaczone było na pomieszczenia mieszkalne rycerzy-zakonników, komnaty komtura, pokoje gościnne i kaplicę zamkową. Najwyższa kondygnacja była piętrem obronnym. Znajdowały się tam również pomieszczenia spichrzowe z rezerwami zboża. We wschodnim skrzydle mieściła się zbrojownia, gdzie przechowywano zapasy różnego typu uzbrojenia. Już pod koniec XIV wieku zamek zaopatrzony był w broń palną w postaci hakownic i dział z odpowiednim zapasem kamiennych kul. Dziedziniec otaczały dostawione do murów krużganki zapewniające wewnętrzną komunikację. Na ówczesny kształt zamku istotny wpływ miał pożar z 1788 roku oraz działania wojenne armii sowieckiej w 1945 roku. Wtedy też zamek pozostał w ruinie do końca lat 70-tych.

Tężnie w Gołdapi to czwarte w Polsce tężnie solankowe o długości 220 m i wysokości 8 m. Usytuowane są w Parku Zdrojowy nad jeziorem Gołdap, a powstały w 2014 roku. Doprowadzone do tężni solanki, wydobywane są z głębokości 646 m. Spływając po gałązkach tarniny, pod wpływem słońca i wiatru, wytwarzają wokół tężni mikroklimat o dużej zawartości jodu, bromu, magnezu, wapnia, potasu, sodu i fluoru. Powstały aerozol odznacza się szczególnymi walorami zdrowotnymi – jego cząsteczki wnikają do organizmu poprzez błony śluzowe układu oddechowego oraz skórę. Przebywając przy tężniach, leczymy przede wszystkim górne drogi oddechowe, zatoki, rozedmę płuc, nadciśnienie tętnicze, alergię, nerwicę wegetatywną, depresję, stres i ogólne wyczerpanie organizmu. Inhalacje wykorzystane w profilaktyce u ludzi zdrowych powodują wzrost odporności organizmu poprzez działanie bakteriobójcze.

Konkatedra pw. NMP Matki Kościoła w Gołdapi to kościół, który powstał w XVI w. Początkowo była to świątynia ewangelicka wybudowana w stylu gotyckim. Zniszczona w znacznym stopniu w ostatnich latach II wojny światowej świątynia, odbudowana została dopiero w latach 80. XX wieku. Niestety poprzez przebudowę, kościół zatracił pierwotne cechy stylu. W 1984 r. świątynia została konsekrowana i stała się kościołem parafialnym nowej parafii pw. NMP Matki Kościoła w Gołdapi. W roku 1989 Biskup Warmiński podniósł kościół do rangi kościoła kolegiackiego, a 25 marca 1992 r. Ojciec Święty Jan Paweł II podniósł kolegiatę w Gołdapi do godności konkatedry. Obecny kościół został zbudowany z kamienia oraz z cegły. Jest to budowla halowa z masywną wieżą od strony zachodniej. Wyposażenie świątyni współczesne. Na uwagę zasługują pozłacane mosiężne tabernakulum, a także witraże oraz obrazy Matki Bożej Częstochowskiej, Św. Brunona i Jezusa Miłosiernego.

Pierwsza krzyżacka strażnica stanęła tu już w 1241 roku. Budowę murowanego zamku rozpoczęto jednak dopiero sto lat później, a przyczyną takiego stanu rzeczy były ciągłe bunty pruskiego plemienia Bartów, którzy nigdy nie pogodzili się z podbojem i regularnie niszczyli zakonną placówkę. Od 1243 r. Reszel formalnie należał do biskupów warmińskich, ale krzyżacka załoga opuściła go dopiero w 1300 roku. Budowę zamku rozpoczął w 1350 roku  biskup Jan I z Miśni, kontynuował  Jan II Stryprock, a dokończył w 1401 r. Henryk III Sorbom, który nadał budowli rozmachu budując m.in. skrzydło południowe z apartamentami mieszkalnymi biskupa oraz krużganki. Warownia była sprzężona z obwarowaniami miasta. Około 1505 r. rozpoczęto wznoszenie nowych murów obwodowych. Fortyfikacje były już przystosowane do użycia broni palnej. Kolejne większe prace remontowe przeprowadzono w latach 1594-1597. Zamek, który stracił już znaczenie militarne, został przekształcony we wspaniałą rezydencję myśliwską. Po pierwszym rozbiorze Polski zamek został przejęty przez władze pruskie i w 1780 r. ulokowano w nim więzienie. Po pożarach na początku XIX wieku zrujnowaną budowlę przekazano gminie ewangelickiej. Od roku 2001, po kolejnej renowacji, w zamku znajduje się hotel z restauracją, galeria i muzeum. 

Historia Kinoteatru Harmonia sięga początków XVI w., kiedy to stanowiący niemal połowę mieszkańców miasta ewangelicy rozpoczęli budowę neogotyckiego kościoła ewangelickiego. Poświęcenie kościoła odbyło się w 1827 roku, a fundatorem był m.in. król Prus Fryderyk Wilhelm III. I tak kościół ewangelicki przetrwał do początków XX w., kiedy to pojawiła się konieczność remontu świątyni. Po przebudowie kościół nabrał nowych neobarokowych cech architektonicznych, a polichromie na suficie i dekoracje wykonał znany wówczas artysta malarz z Berlina – Ernest Fey. Nową ewangelicką świątynię poświęcono 1 lipca 1912 r. Podczas II wojny światowej większość ewangelików opuściła miasto, a zbór przestał istnieć. W 1958 r. budynek zaadaptowano na Kino Harmonia, Centrum Informacji Turystycznej i restaurację. W 2021 roku dawny kościół zyskał nowe oblicze. Miasto zyskało nowy obiekt kulturalny, w którym obecnie funkcjonuje Kinoteatr Harmonia i Centrum Informacji Turystycznej zarządzane przez Miejskie Centrum Kultury w Nowym Mieście Lubawskim.

Strażnica dróżnika przejazdowego w Iłowie-Osadzie została wybudowana w latach 1941-1942 według projektu sporządzonego w Reichsbahndirektion Danzig. Budynek położony jest na planie ośmiokąta, piętrowy, wykonany z cegły klinkierowej, z dachem krytym dachówką karpiówką. Do roku 2015 strażnica służyła dróżnikom, którzy czuwali nad bezpieczeństwem przejazdu kolejowego w Iłowie. Wraz z modernizacją linii kolejowej Warszawa – Gdynia i budową nowych bezkolizyjnych skrzyżowań dwupoziomowych przejazd kolejowy przestał istnieć i strażnica dróżnika przestała pełnić swoje zadanie. Od 14.06.2024 roku strażnica ma nowego właściciela – Stowarzyszenie Kolej na Iłowo - Mazurskie Tory, które zostało założone 23.02.2024 roku. Stowarzyszenie ma na celu przywrócić kolejową historią Iłowa. Wraz z przejęciem przez Stowarzyszenia strażnicy, powstała w niej izba pamięci, w której cały czas są zbierane eksponaty kolejowe. W strażnicy odbywają się również spotkania miłośników kolei oraz spotkania edukacyjne dla dzieci i młodzieży.

Iłowo-Osada to wieś położona na Wzniesieniach Mławskich, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim. Miejscowość leży przy linii kolejowej nr 9 Warszawa – Gdańsk i to dzięki kolei ta miejscowość zyskała na znaczeniu. Nic więc dziwnego, że w swoim herbie ma umieszczony element kolejowy. Przełom w rozwoju wsi datuje się na rok 1877, kiedy dotarła tu kolej. W pobliżu wsi wzniesiono stację graniczną Kolei Malborsko-Mławskiej, którą od strony rosyjskiej połączono z szerokotorową Koleją Nadwiślańską. Iłowo stało się wówczas ważnym ośrodkiem przeładunkowym i handlowym. W Iłowie zbudowano parowozownię obsługującą większość pociągów na trasie Warszawa-Gdańsk. Dlatego też obok strażnicy dróżnika przejazdowego stoi parowóz Ty45-205 przypominający świetność lokomotywowni. W Iłowie napotkamy wiele miejsc związanych z koleją: budynek dworca kolejowego z końca XIX wieku, zlokalizowana obok dworca, pochodząca z 1910 r. murowana wieża ciśnień,  pochodzące z początku XX wieku osiedle domków przeznaczonych dla pracowników kolei, strażnica kolejowa z czasów II wojny światowej, a przy niej pomnik upamiętniający pracę kolejarzy.

Tuż obok kamienia 700-letniej Iławy piętrzy się przy ulicy Niepodległości budynek Ratusza Miejskiego. W 1706 r. spłonął właściwy ratusz, który znajdował się w centralnej części dzisiejszego Starego Miasta i nigdy nie został odbudowany w miejscu swojej pierwotnej lokalizacji. Współczesny budynek ratusza powstał w okresie od 1910-1912 r. już poza obszarem starówki, ale przy głównej ulicy miasta – Kaiserstrasse (ulica Cesarska). Jest najbardziej reprezentacyjnym budynkiem miasta i przez wiele lat nazywany był perłą Oberlandu. Przed budynkiem znajduje się dziedziniec, sięgający współcześnie samej ulicy. W każdą wakacyjną środę, tuż po odegraniu hejnału o godzinie 12:00, organizowane są wycieczki z przewodnikiem miejskim, który oprowadza po Ratuszu prezentując jego historię. Spacer kończy się w najwyższym punkcie zabytku, czyli Ratuszowej Wieży, skąd można podziwiać panoramę miasta.

Kościół Przemienienia Pańskiego w Iławie to najstarsza i najcenniejsza zachowana budowla w mieście. Kościół został wkomponowany w południowo-wschodni kąt murów miejskich. Zbudowany został w latach 1317-1325 w miejscu, gdzie uprzednio znajdowała się kaplica. W roku 1550 zbudowano wieżę, zaś w 1624 r. dobudowano kruchtę. Najpiękniejsze elementy architektoniczne widoczne są gołym okiem: zakończone wimpergami słupki znajdujące się na dachu, nisze, wąskie i długie okna, przypory oraz wieża.  Warto zapoznać się z całą aurą wokół kościoła, którą tworzy budulec - czerwona cegła oraz zieleń wkomponowana w otoczenie świątyni. Nierozerwalnie z kościołem, który niegdyś stanowił część miejskich fortyfikacji, związane są mury miejskie, które zostały zbudowane około połowy XIV wieku. Prawdopodobnie elementami murów było 5 baszt i 2 bramy: Lubawska i Prabucka. Obecnie mury zachowały się tylko fragmentarycznie i na kilku odcinkach. Mury zostały wzniesione częściowo z kamienia polnego i łamanego, między którym znajduje się zaprawa wapienna. Widoczne są także fragmenty murów wykonane z cegły.

W odległości 9 km od Kętrzyna, w miejscowości Gierłoż, znajdują się ruiny Byłej Wojennej Kwatery Głównej Adolfa Hitlera “Wilczy Szaniec”. Wzniesiono ją pod pozorem budowy zakładów chemicznych "Askania" w latach 1940-44 w celu realizacji operacji „Barbarossa”, czyli ataku Niemiec na Związek Radziecki. Jest to największa i najbardziej rozpoznawalna kwatera Wodza III Rzeszy, będąca wspaniałą atrakcją turystyczną, która pomimo upływu czasu, wciąż cieszy się ogromnym zainteresowaniem turystów z Polski i z całego świata. Na terenie kompleksu znajduje się „Dom Wycieczkowy”, restauracja serwująca dania kuchni polskiej, bar, punkty z pamiątkami, pole kamperowe jak również pole namiotowe. 

Muzeum Ziemi Braniewskiej otwarte 3 września 2016 r. w dawnym Liceum Hosianum, prowadzone jest przez Towarzystwo Miłośników Braniewa.  Braniewo - jako pierwsza stolica Warmii, siedziba pierwszych biskupów warmińskich  w pełni zasłużyło na wystawienie bogatych zbiorów. Zbiory nawiązują do historycznych tradycji muzealnych przedwojennego Braniewa. W roku 1880 - dzięki staraniom profesora wydziału filozoficznego braniewskiego Liceum Hosianum, Wilhelma Weissbrodta - powstała niezwykła kolekcja eksponatów. Między innymi kilkaset  bezcennych zabytków z Grecji, Italii i Egiptu. Zwiedzanie wystawy jest bezpłatne. Nawiązujemy w ten sposób do tradycji przedwojennych muzeów braniewskich, do których także wstęp był wolny.

Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu mieści się w zabytkowym kościele  pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, będącym jednocześnie najwybitniejszą budowlą sakralną miasta. Początki kościoła sięgają roku 1246 kiedy to obiekt zaczęto budować. W 1504 roku kościół został zniszczony przez pożar, a następnie został odbudowany i wzbogacony o wcześniej nieistniejące elementy architektoniczne. Po 1542 roku kościół został przekazany radzie miejskiej, a następnie  przekształcony w świątynię ewangelicką, gdzie funkcję tę pełnił do 1945 roku. Po wojnie przez lata budynek pozostawał w stanie ruiny dopiero w 1960 roku zrujnowanym kościołem zainteresowali się młodzi plastycy skupieni wokół osoby Gerarda Kwiatkowskiego. Władze miejskie przekazały kościół w ręce plastyków z przeznaczeniem obiektu na pracownię plastyczną i galerię sztuki. Po odgruzowaniu i wyremontowaniu ocalałych pomieszczeń w lipcu 1961 roku otwarta została pierwsza wystawa, która zainaugurowała działalność Galerii EL. Do odbudowy zniszczonej budowli przystąpiono dopiero w drugiej połowie lat 60. Ocalałe pomieszczenia poddano gruntownemu remontowi, odbudowano kruchty, zrekonstruowano szczyty naw i założono więźbę dachową o konstrukcji stalowej. Odbudowa zakończona została w roku 1970. W ramach prowadzonych działań, obecnie galeria realizuje rozmaite koncerty i wystawy, a także warsztaty artystyczne. Jest też jednym z ważniejszych i aktywnych miejsc popularyzujących kulturę i sztukę w regionie.

Muzeum w Elblągu powołano do życia 24 marca 1954 r. Trzon nowopowstałego muzeum tworzyły  zbiory dawnego Muzeum Miejskiego odnalezione w Rakowie i  piwnicach przedwojennego muzeum przy ul. Wigilijnej. Muzeum  otrzymało swoją siedzibę, którą były kamieniczki nr 11 i 12 znajdujące się przy ul. Wigilijnej. 8 czerwca 1954 roku otwarto pierwsze wystawy obejmujące archeologię, rzemiosło elbląskie, wystawę malarską amatorów oraz Elbląg dawny i dzisiejszy na fotografii dokumentalnej. Niestety pogarszający się stan techniczny muzealnego budynku jak również jego ograniczona powierzchnia i brak przystosowania do funkcji naukowo- oświatowej wymusił zmianę siedziby muzeum, które w 1973 roku przeniesiono do budynku dawnego Gimnazjum. W 1987 roku do użytku muzeum oddano budynek tzw. Podzamcza. Obecne zbiory muzeum to eksponaty założonego w 1864 roku Muzeum Miejskiego, a także dary i nabytki powojenne oraz zabytki pochodzące z badań archeologicznych (m.in. z wikińskiej osady Truso, elbląskiego Starego Miasta, cmentarzyska gockiego w Weklicach). Ponadto muzeum zajmuje się gromadzeniem materiałów dotyczących historii miasta Elbląga i okolic.

Wybudowany w XIV wieku w stylu gotyckim. Budowę zamku rozpoczęto około 1370 r., a w 1409 roku rezydował już w nim krzyżacki prokurator. Twierdza została zbudowana z cegły na wysokiej kamiennej podmurówce. Zewnętrzną fasadę zdobią też duże ostrołukowe gotyckie okna. Najwięcej zniszczeń dokonali na zamku żołnierze francuscy, stacjonujący tutaj z przerwami w latach 1806-1812. Od całkowitej ruiny zdewastowany przez Napoleończyków gmach uratował radca sądowy Ferdynand Tymoteusz Gregorovius, którego pomnik mieści się w parku zamkowym. W 1945 roku zamek nie miał już tyle szczęścia - zbombardowany przez Rosjan spłonął, tracąc stropy i część murów. Szybko jednak podjęto decyzję o jego odbudowie, w 1949 obiekt odgruzowano, a trzy lata później ruszyły pierwsze prace zabezpieczające. Pełną restaurację zabytku, łącznie z konserwacją zachowanych malowideł w kaplicy i refektarzu, zakończono w 1965.

Dzieje miasta miały swój początek w pierwszym tysiącleciu przed nasza erą, kiedy to w okolicach dzisiejszego Nowego Miasta Lubawskiego pojawili się osadnicy z kręgu kultury łużyckiej. Historia miasta zaczyna się w 1325 roku, gdy komtur krzyżacki Ziemi Chełmińskiej założył miasto w zakolu rzeki Drwęcy o nazwie Nuwenmarkt (Nowy Targ). W latach czterdziestych XIV wieku miasto zostało otoczone potężnymi fortyfikacjami. Pierwszy przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim Nowe Miasto Lubawskie otrzymało w 1353 roku. Dziś zwiedzając miasto podziwiać można fragmenty murów miejskich z bramami i ruinami baszty z XIV wieku, gotycką bazylikę św. Tomasza Apostoła, ruiny klasztoru oo. Reformatów w Łąkach Bratiańskich oraz kamienice z XIX wieku. Przez miasto prowadzi czerwony Szlak Grunwaldzki oraz Droga Polska św. Jakuba.

Wieża Bramna Zamku Biskupiego to najstarszy murowany zabytek na Warmii. Stanowi fragment nieistniejącego dziś zamku z XIII wieku - pierwszej siedziby biskupów warmińskich. Pierwotnie łączyła zamek z przedzamczem, trzykondygnacyjna budowla gotycka, budowana na planie kwadratu. W dolnej kondygnacji wieży znajdował się przejazd, a w górnej reprezentacyjna kaplica pw. św. Andrzeja z unikatowym sklepieniem gwiaździstym. Sam zamek w formie średniowiecznej istniał do XIX w. W 1811 w jego zabudowaniach ulokowano szkołę. W drugiej połowie XIX wieku uległ poważniej przebudowie i rozbiórkom na korzyść rozbudowy kompleksu szkolnego. Zabudowa kompleksu uległa zniszczeniu w wyniku II wojny światowej. Pozostałe ruiny uprzątnięto w latach 50. XX w. pozostawiając najstarszy fragment - wieżę bramną. W odrestaurowanej w 2020 r. wieży znajduje się Informacja Turystyczna oraz jedyny w mieście punkt widokowy, z którego można podziwiać krajobraz ziemi braniewskiej wraz z panoramą Zalewu Wiślanego.