Lista znaczków

Zamek położony jest na niewielkim wzgórzu na północ od Krakowa. Przez wielu zaliczany jest do zamków Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Historia warowni usytuowanej w tym miejscu sięga XIV wieku. W swoich początkach był on wieżą mieszkalno-obronną, która dopiero po kolejnych przebudowach trwających do XVIII wieku, stała się zamkiem-warownią. Budowla pod koniec XIX popadła w ruinę. Od końca XX wieku zamek znajduje się w rękach prywatnych, a właściciel sukcesywnie prowadzi jego odbudowę i restaurację. Obecnie budowla pełni funkcje komercyjne, a w szczególności hotelowo-gastronomiczne. Na dziedziniec i do części pomieszczeń wstęp jest wolny. Jeśli na zamku nie odbywają sie imprezy zamknięte, można również wejść na drewniane pomosty ciągnące się wzdłuż murów. Czasami na dziedzińcu zamku lub pod murami odbywają się otwarte imprezy plenerowe. W pobliżu zamku biegną szlaki turystyczne oraz ścieżki rowerowe.

Kopiec Kościuszki to jeden z czterech kopców krakowskich usypanych bohaterom narodowym. Wybudowano go na najwyższym wzniesieniu Wzgórza św. Bronisławy. Uroczyste rozpoczęcie sypania kopca rozpoczęło się we wrześniu 1820 r. i stało się wielkim wydarzeniem, które przyciągnęło wielu Polaków, a także cudzoziemców przebywających w Krakowie. W trakcie trwającej trzy lata budowy znaczną część prac wykonali ochotnicy. Udział w sypaniu kopca był dla wielu z nich niemal patriotycznym obowiązkiem. Ostatecznie, mimo problemów technicznych i finansowych, budowę kopca zakończono w 1923 roku. Usypany kopiec miał 80 m średnicy podstawy, 8,5 m średnicy u wierzchołka i wysokość 34,1 m. Na przestrzeni dziesięcioleci kopiec opierał się zarówno niekorzystnym czynnikom atmosferycznym jak i politycznym. Podczas zaborów, a także w okresie wojen próbowano umniejszać jego znaczenie jako symbolu polskości, na szczęście bezskutecznie. Częściowo zniszczony przez ulewę w 1997 r. ponownie udostępniono zwiedzającym w roku 2002.

Gorlice jest to miasto na prawach gminy, położone w województwie małopolskim. Powstało prawdopodobnie w XIV wieku, początkowo osadzone na prawie polskim, a od 1417 roku na prawie niemieckim. Gorlice leżą na północnej granicy Beskidu Niskiego, którego zachodnią część powszechnie nazywa się Beskidem Gorlickim. Najwyższy szczyt Gorlic stanowi góra o nazwie Musiałówka. Przez miasto prowadzą trzy szlaki turystyczne (żółty, zielony i niebieski) oraz szlak edukacyjny - cmentarniany. Z wieży gorlickiego ratusza codziennie w południe odgrywany jest hejnał "Beskidzkie Echo". Gorlice są jednym z głównych punktów na trasie Karpacko - Galicyjskiego Szlaku Naftowego, powstałego dla upamiętnienia faktu, że ten region stał się kolebką światowego przemysłu naftowego. Jest tu także Muzeum Gorlickiego Kopalnictwa Naftowego - kopalnia "Magdalenka" oraz Muzeum Regionalne PTTK im. Ignacego Łukasiewicza.

Tarnów – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, w województwie małopolskim, leżące nad rzeką Białą i Dunajcem, o wielowiekowej historii sięgającej początkami czasów piastowskich. Wraz z uzyskaniem praw miejskich w 1330 r. stał się ważnym ośrodkiem w regionie. W latach 1975-1998 miasto było stolicą województwa tarnowskiego. Tarnów jest obecnie członkiem Związku Miast Polskich i miastem centralnym aglomeracji tarnowskiej. W obecnych granicach administracyjnych zajmuje powierzchnię 72,4 km², którą zamieszkuje 114 053 mieszkańców. Jest ważnym ośrodkiem turystycznym i kulturalnym województwa małopolskiego.Położony w płd.-wsch. części kraju.

Skansen ten położony jest malowniczo u stóp Babiej Góry. Pokazuje budownictwo i kulturę mało znanego w Polsce regionu – Orawy. Za datę założenia Muzeum przyjmuje się rok 1955 r. Park Etnograficzny oferuje prócz ekspozycji stałej, wystawy czasowe, lekcje muzealne, a także prawie comiesięczne imprezy towarzyszące, wykorzystujące często parkowy charakter Muzeum. Co roku w Skansenie odbywa się impreza etnograficzno - folklorystyczna Święto Borówki, która zawsze przyciąga wielu turystów, a także ludność miejscową. Uczestnicy mają okazję do zapoznania się z orawskimi zwyczajami i tradycją. W tym dniu zubrzyckie Muzeum staje się prawdziwą orawską, tradycyjną wsią, pachnącą pieczonym na blasze podpłomykiem, kawą zbożową, pitnym miodem… W najbliższej okolicy Muzeum można jeszcze zdobyć inne znaczki w tym: 059 w schronisku na Hali Krupowej, 062 w schronisku na Markowych Szczawinach, 548 skansen w Sidzinie.

Palenica Białczańska – polana w Tatrach Wysokich położona w Dolinie Białki na wysokości ok. 980-990 m n.p.m. Stanowi punkt końcowy dla ruchu zmotoryzowanego w kierunku Morskiego Oka. Jest tu także końcowy przystanek PKS oraz postój góralskich dorożek. Dawniej na polanie znajdowały się szopy pasterskie górali z Białki Tatrzańskiej. W 1951 r. wybudowano murowany budynek, później kolejne. W 1962 r. na polanie zbudowano duży parking samochodowy. Parkować tu może do 850 samochodów, często jednak nie wszyscy chętni mieszczą się, muszą więc zostawiać auta wzdłuż drogi lub nawet po stronie słowackiej. Parking jest płatny poza godzinami nocnymi. Na Palenicy Białczańskiej mieści się także placówka Straży Granicznej i jedno z wejść do Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jest to najbardziej uczęszczane wejście do parku. Szosą z Palenicy do Morskiego Oka mogą jeździć jedynie odpowiednie służby, od 1998 r. zakaz wjazdu dotyczy też rowerów.Rysy 2503 m n.p.m.) – szczyt położony na granicy polsko-słowackiej, w Tatrach Wysokich. Ma trzy wierzchołki, z których najwyższy jest środkowy, w całości na terytorium Słowacji (2503 m), zaś północny stanowi najwyżej położony punkt Polski (2499 m).

Jest to niewielki, ale po ostatniej przebudowie - nowoczesny obiekt, którego ekspozycja zadowoli małych i dużych przyrodników. W ramach remontu i modernizacji wykonano przestrzenne dioramy, zainstalowano wiele stanowisk interaktywnych oraz punktów z wykorzystaniem multimediów. Dzięki tym nowatorskim elementom, można posłuchać śpiewu rodzimych gatunków ptaków, posłuchać odgłosów innych zwierząt żyjących w okolicznych lasach, czy dowiedzieć się co bzyczy i szmera na łące. Uruchomiono także nowoczesną salę konferencyjno-edukacyjną, której wyposażenie umożliwia prowadzenie bogatej w formę edukacji przyrodniczej. Wśród dostępnych materiałów filmowych wiele dotyczy historii i współczesnego łowiectwa. Będąc na wycieczce w okolicy Ciężkowic, prócz wspaniałych wycieczek po Pogórzu Ciężkowicko-Rożnowskim, można wstąpić do niewielkiego muzeum etnograficznego Grociarnia w Jastrzębiej (trzeba się wcześniej umówić) i zdobyć Znaczek Nr 531.

Jastrzębia nazywana jest lokalną stolicą folkloru. W miejscowości znajduje się Muzeum – Izba Regionalna "Grociarnia". Jest to minimuzeum etnograficzne, którego zbiory zawierają najrozmaitsze przedmioty związane z dawnym życiem mieszkańców Pogórza Ciężkowickiego. Zebrane zabytki obrazują dawne metody i narzędzia pracy, życie codzienne oraz zwyczaje mieszkańców regionu. Oryginalnym eksponatem Muzeum jest drewniany kadłub starej studni o długości 250 cm i średnicy 100 cm wydobyty z ziemi w czasie kopania studni w roku 1974 w Jastrzębi (Folwark). Ówczesny leśniczy obliczył wiek pnia jodły, w którym wydrążona została studnia, na około 400 lat. Grociarnię można zwiedzać codziennie po wcześniejszym uzgodnieniu. W pobliżu Muzeum znajduje się drewniany kościół pw. św. Bartłomieja z XVI w. Wędrując po okolicznych wzgórzach Pogórza Ciężkowickiego można zdobyć inny Znaczek Nr 530 - Muzeum Przyrodnicze im. Krystyny i Włodzimierza Tomków w Ciężkowicach.

Zostało założone przez Gminę Miejską Kraków w 1998 roku. Ekspozycje Muzeum prezentowane są w budynkach najstarszej krakowskiej zajezdni tramwaju konnego i elektrycznego przy ul. św Wawrzyńca. W salach i halach zgromadzono obiekty ilustrujące rozwój komunikacji miejskiej, elektrowni, gazownictwa, gospodarki komunalnej oraz zabytki z zakresu historii techniki. Szczególną wartość historyczną posiadają tramwaje, autobusy i pojazdy techniczne obsługujące niegdyś sieć komunikacji miejskiej w Krakowie. Główny nacisk Muzeum kładzie na pozyskiwanie przedmiotów ilustrujących rozwój polskiego przemysłu oraz rodzimych firm i zakładów przemysłowych. Posiada również bogatą kolekcję motocykli i samochodów krajowej produkcji. Jako jedyne muzeum w Krakowie, prowadzi lekcje o tematyce technicznej.

Historia miasta sięga 1325 roku, gdy pojawia się pierwsza wzmianka o Sułkowicach. Wiadomo również, że w 1410 roku Władysław Jagiełło przekazał Lanckoronę wraz z 16 wsiami (w tym Sułkowice) Zbigniewowi z Brzezia za zasługi położone przez niego w bitwie pod Grunwaldem. Odtąd, aż do drugiej połowy XVIII w., stanowiły uposażenie starostwa niegrodowego lanckorońskiego. Aby przedstawiać przyjezdnym, ale i mieszkańcom swoją bogatą historię, postanowiono stworzyć Izbę Tradycji w Sułkowicach. W tym celu zagospodarowano opuszczony budynek starej szkoły na rynku. Obecnie głównym zadaniem placówki jest m.in. zbieranie, inwentaryzacja i eksponowanie pamiątek historycznych i dokumentów dotyczących miasta i gminy oraz organizowanie spotkań, a także okolicznościowych wystaw. Izba w chwili obecnej może się już pochwalić bogatą kolekcją w kilku kategoriach: banknoty, czasopisma, dokumenty, narzędzia gospodarcze, myślistwo, stroje, sztuka, a także wielu innych.Z Sułkowic, szlakiem czerwonym, można przejść zalesionym grzbietem do Myślenic, gdzie miłośnicy historii mogą zaglądnąć do Domu Greckiego, gdzie mieści się Muzeum Regionalne, a także powiększyć kolekcję Znaczków o numer 555.

Zalążkiem skansenu była izba regionalna, która powstała z inspiracji ks. Józefa Świstka. Za jego namową Adam Leśniak - późniejszy długoletni kustosz sidzińskiego muzeum - gromadził stare, zabytkowe przedmioty. Początki skansenu datują się na 1963 r. i związane są z obchodami 400 rocznicy powstania wsi. Wewnątrz budynku są trzy pomieszczenia rozdzielone szeroką sienią. Można tu obejrzeć dawne, typowe dla pierwszej połowy XIX wieku, wyposażenie i sprzęt gospodarski, m.in. garnki, miski, odcedzarki, żarna, narzędzia do obróbki lnu i wełny, meble oraz zbiór obrazów. Do skansenu można dojechać z Sidziny od skrzyżowania "Dąb" drogą do Wielkiej Polany. Wejście do skansenu znajduje się na przeciw Domu Wczasów Dziecięcych na Bińkówce.

Muzeum Przyrodnicze TPN - rozpoczęło działalność 25 października 1984 roku w 30. rocznicę utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego. W tworzeniu tej pierwszej wystawy brali udział między innymi: Witold Henryk Paryski - twórca Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej i prof. Mieczysław Klimaszewski - długoletni przewodniczący rady naukowej TPN a więc postacie, które na trwałe wpisały się w historię ochrony przyrody w Tatrach. Od tamtych czasów minęło już 30 lat. Wystawa prezentująca tatrzańską przyrodę stała się archaiczna. Ekspozycja dydaktyczna Tatrzańskiego Parku Narodowego została zlikwidowana wiosną 2004 r. W lipcu 2005 r. rozpoczął działalność Ośrodek Dokumentacji Tatrzańskiej im. Zofii i Witolda Henryka Paryskich, mający za zadanie opracowywanie, katalogowanie i udostępnianie materiałów pozostawionych przez słynną parę badaczy Tatr. Obecnie ośrodek realizuje działalność edukacyjną poprzez wystawy czasowe o tematyce związanej z Tatrami i ochroną przyrody, projekcje filmów przyrodniczych, sprzedaż wydawnictw oraz organizacje zajęć dydaktycznych, konkursów i prelekcji. Ośrodek dydaktyczny funkcjonuje jako część działu naukowo - dydaktycznego TPN, którego zadaniem oprócz nadzorowania działalności edukacyjnej ośrodka jest zarządzanie badaniami naukowymi w TPN.

Pomni swojej historii i walorów turystycznych miasta, myśleniczanie już w 1929 r. założyli pierwsze Muzeum, związane od początku z działalnością PTK, a później PTTK. Od roku 1979 muzeum mieściło się w zabytkowym budynku tzw. ,,Domu Greckiego”. Jak w 1918 r. odzyskanie przez Polskę niepodległości rozwinęło potrzeby i chęć tworzenia, tak w 100-lecie tego wydarzenia zrodził się pomysł powstania nowego Muzeum. Władze miasta powołały do życia placówkę o nazwie Muzeum Niepodległości w Myślenicach i podjęły decyzję o budowie nowego gmachu, którego otwarcie nastąpiło 10.11.2018 r. Wybudowana w niecały rok nowoczesna siedziba przyciąga wzrok, a jej wnętrze kryje opowieść o przeszłości. Na trzech piętrach ukazane zostało w szerokim kontekście pojęcie niepodległości. Ekspozycja da odpowiedź na pytania: skąd wzięła się nasza tożsamość, jaka jest nasza przeszłość, dlaczego traciliśmy niepodległość i wreszcie co daje wolność? A główną rolę grają tu ludzie, którzy swoimi historiami wypełniali dzieje miasta. Zwiedzający zobaczy ekspozycję etnograficzną, pozna historię miasta, wejdzie do okopów pierwszej wojny światowej, by w końcu przez podziemie niepodległościowe dotrzeć do współczesności. Wizytówką muzeum jest XIX wieczny zegar pozyskany z ratusza miejskiego - symbolizuje czas odliczany do otwarcia placówki ale, także przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, której nie ma bez wolności.

Drewniany dom, w którym urodził się Antoni Kocjan został wybudowany w 1862 roku. Antoni Kocjan to wybitny konstruktor szybowcowy i szef wywiadu lotniczego AK, który odkrył tajemnice niemieckiej broni V1 i V2.  Urodził się w 1902 roku we wsi Skalskie, która dzisiaj jest dzielnicą Olkusza. Po ukończeniu gimnazjum, w 1923 r. został studentem Politechniki Warszawskiej i rozpoczął działalność w Sekcji Lotniczej Politechniki. Od 1931 roku prowadził własne Warsztaty Szybowcowe. Zaprojektował szybowce: Czajka, Wrona, Komar, Sroka, Sokół, Mewa i Orlik. Spośród 1400 szybowców zbudowanych w Polsce w latach trzydziestych, połowa, to konstrukcje Antoniego Kocjana. Na szybowcach jego konstrukcji ustanowiono 40 krajowych rekordów szybowcowych oraz jeden rekord międzynarodowy, a na motoszybowcu Bąk dwa rekordy międzynarodowe. Podczas okupacji, Antoni Kocjan był szefem Referatu Lotniczego wywiadu ZWZ/AK. Dzięki jego meldunkom alianci podjęli decyzję o zbombardowaniu niemieckiego poligonu doświadczalnego i fabryki rakiet w Peenemunde na wyspie Uznam, co opóźniło o pół roku prace nad produkcją broni V1 i V2, a o Kocjanie mówi się odtąd, że był „człowiekiem, który wygrał wojnę”. Został aresztowany i po torturach rozstrzelany 13 sierpnia 1944 roku w Warszawie. W „Chacie Kocjana”, jaka stanęła w podolkuskim Rabsztynie, a która dzięki władzom Olkusza została w tym miejscu zrekonstruowana, powstaje stała ekspozycja poświęcona Antoniemu Kocjanowi, na której można zobaczyć fotografie i dokumenty związane z działalnością Antoniego Kocjana oraz modele szybowców. W pozostałych pomieszczeniach powstaje wystawa etnograficzna, w oparciu o którą będą tam organizowane warsztaty sztuki ludowej, rzemiosła i warsztaty kulinarne.

Opactwo Benedyktynów w Tyńcu jest najstarszym, istniejącym klasztorem w Polsce o prawie tysiącletniej historii. Przez wieki, przeszedł on przez okresy rozkwitu i upadku, po kasatę w roku 1816 i refundację w 1939 roku. Dziś, podniesiony z ruin, jest otwarty dla gości pragnących doświadczyć żywej benedyktyńskiej tradycji i duchowości. Tyniec, to nie tylko historia, ale największa w Polsce wspólnota benedyktynów, której rytm dnia wyznaczają godziny modlitw i pracy. Uczestnicząc w Nieszporach i Komplecie można wysłuchać chorału gregoriańskiego rozbrzmiewającego w Tyńcu codziennie, niezmiennie od wielu lat. Przy opactwie działa Muzeum, Wydawnictwo Tyniec i Dom Gości dostępny na pobyty indywidualne i grupowe. Na miejscu do dyspozycji turystów jest kawiarnia, restauracja, sklep klasztorny oraz księgarnia. O pełnych godzinach można zwiedzać klasztor z przewodnikiem, dla grup dzieci i młodzieży organizowane są warsztaty edukacyjne.

Skamieniałe Miasto to rezerwat przyrody stanowiący zespół fantazyjnie uformowanych skał. Ostańce, zbudowane z gruboziarnistego piaskowca ciężkowickiego pod wpływem wietrzenia i erozji przybrały fantastyczne kształty, które swoim wyglądem przypominają postacie ludzkie czy zwierzęce. Nazwa rezerwatu wiąże się z legendą o powstaniu skamieniałego grodu. „Skamieniałe Miasto” jest największą przyrodniczą atrakcją Ciężkowicko – Rożnowskiego Parku Krajobrazowego, najbardziej znaną i popularną. Wejście do rezerwatu, a tym samym początek szlaku, usytuowany jest przy drodze wojewódzkiej nr 977 z Tarnowa do Krynicy. Przez Skamieniałe Miasto prowadzi jeden szlak koloru niebieskiego, na którym rozmieszczone zostały tablice informujące o poszczególnych skałach i ciekawostkach przyrodniczych występujących w tym miejscu. Czas przejścia: od 60 do 90 minut.

Muzeum Dwór Feillów mieści się w zabytkowym drewnianym dworku odbudowanym po pożarze starego budynku w połowie lat 30-tych XX wieku. Obiekt zaprojektowany przez inż. Władysława Jenknera, pradziadka obecnego właściciela, był do 1945 roku własnością rodziny Feill. W połowie XIX wieku, sprzedawszy uprzednio browar pod Wiedniem, trzech braci zakupiło klucz majątków, pośród których znajdowała się posiadłość ziemska na Woli Zręczyckiej. W roku 1945 właściciele zostali wywłaszczeni, a majątek przejął Skarb Państwa. W maju 2013 roku, dzięki wieloletnim staraniom spadkobierców rodziny Feill dwór powrócił w ręce rodziny. Wystawa stała w muzeum stanowi pewnego rodzaju kapsułę czasu, która przenosi nas do momentów, w których muzea nie istniały. Nawiązuje ona do tradycji, kiedy pomiędzy wiekiem XVI a XVIII właściciele ziemscy w swoich rezydencjach tworzyli gabinety osobliwości. Gromadzili w nich to, co uznali za godne wyróżnienia i pokazania swoim gościom. Zwiedzanie Muzeum jest bezpłatne. Znaczek turystyczny można nabyć po dokonaniu darowizny w postaci cegiełki o wartości 7 zł, która jest w całości przeznaczona na cele statutowe Muzeum.

Zwiedzanie muzeum i zakup znaczka możliwy po wcześniejszym kontakcie telefonicznym.

Muzeum Afrykanistyczne im. dra Bogdana Szczygła i Bożeny Szczygieł-Gruszyńskiej oraz Kolekcja Sztuki i Malarstwa Czarnej Afryki im prof. dr hab. Anny i pilota Leona Kubarskich to niezwykłe miejsce pełne barw, tajemniczych masek i dźwięków zaklętych w tam-tamach. Zgromadzono tu przeszło dwa tysiące eksponatów tworząc przedsionek Czarnego Lądu. Prezentowane w muzeum przedmioty mają swoją barwną historię. Opowiadają o ludziach, którzy je stworzyli i używali. Przybliżają zwiedzającym życie codzienne, kulturę, tradycje i wierzenia plemion Afryki Zachodniej oraz Środkowej (Dogonów, Tuaregów, Bambara, Buszongo). To rzeźby wykonane w drewnie oraz metalu, broń, biżuteria, zabawki, ubrania, a także bogata i niepowtarzalna w skali całej Polski kolekcja masek afrykańskich. Początkiem historii olkuskiego Muzeum Afrykanistycznego była darowizna państwa Szczygieł przekazana w 1971 roku. Do dziś stanowi ona trzon olkuskiego muzeum. Przez ponad 40 lat kolekcja rozrastała się, przybywało darczyńców. W 2005 roku muzeum otrzymało bogatą kolekcję malarstwa Czarnej Afryki ofiarowaną przez Annę i Leona Kubarskich, które zachwycają przede wszystkim tematyką oraz różnorodnymi, niespotykanymi technikami malarskimi.

Ruiny zamku Rabsztyn wznoszą się na wysokiej wapiennej skale zaledwie parę kilometrów na północ od Olkusza, na szlaku Orlich Gniazd. Na przestrzeni wieków zamek należał do możnych rodów Toporczyków, Melsztyńskich i Bonerów. Na przełomie XIII/XIV w. na szczycie skały wybudowano wapienną wieżę obronną i budynki mieszkalne, stanowiące zamek górny. Już w XIV w. u jego stóp powstał zamek średni z dziedzińcem, murem obronnym i bramą. W XV w. dobudowano zamek dolny i wykopano suchą fosę. Niestety nie wiadomo jak wyglądał zamek dolny, ponieważ pod koniec XVI wieku w znacznej części został rozebrany. W jego miejscu powstał mieszkalno-obronny renesansowy pałac. W 1657 roku zamek został spalony przez Szwedów. Od 1990 roku, gdy stał się własnością Gminy Olkusz, sukcesywnie odgruzowano piwnice, zrekonstruowano i odbudowano węzeł bramny, uzupełniono i odtworzono część murów oraz wykonano ich zabezpieczenie konstrukcyjne, wybudowano drewniane mosty nad fosą i przed bramą. W pomieszczeniu bramy, na piętrze urządzono ekspozycję dotyczącą historii zamku. W latach 2012-14 zrekonstruowano część murów zamku górnego i wieży, na której powstał taras widokowy. Co roku, na zamku odbywają się turnieje rycerskie, połączone z prezentacją średniowiecznej kultury, barwnymi paradami szermierzy i łuczników oraz licznymi kramami rękodzieła, warsztatami i zabawami.

Centrum Kultury MOK w Olkuszu przy ul. Szpitalnej 32 w swoich murach mieści także, obok Muzeum Afrykanistycznego i Muzeum Twórczości W. Wołkowskiego, powstałą w 2009 roku „Kolekcję minerałów Ziemi Olkuskiej i Skamieniałości Jury Krakowsko-Częstochowskiej”. Znaczną część ekspozycji stanowią ”Skarby Ziemi Olkuskiej”, w której zaprezentowano przeszło 30 rodzajów minerałów wydobywanych od wieków w olkuskich kopalniach. W okresie triasu powstały na dnie morza skały węglanowe, złożone głównie z wapieni i dolomitów bogatych w cenne kruszce (srebro, cynk, ołów). Prezentowane minerały są wykrystalizowane w formie m.in. siarczków ołowiu (galeny), siarczków cynku (sfalerytu), siarczków żelaza (markasytu). Osobne miejsce poświecono zlepieńcowi parczewskiemu - skale, z której wzniesiono m.in. mury obronne Olkusza i dzwonnicę olkuskiej Bazyliki św. Andrzeja. Prezentowane są fragmenty zlepieńca o różnych odcieniach i granulacie, a także przedmioty wykonane z tej skały, jakie znaleziono podczas badan archeologicznych w Olkuszu. Druga część ekspozycji to jurajskie wapienie, będące znakiem rozpoznawczym Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. W gablotach eksponowane są podzielone wg. gatunków organizmy, które żyły na naszych terenach przed milionami lat. W kolekcji można podziwiać skamieniałe gąbki, belemnity, koralowce, małże, jeżowce, liliowce, a także fragmenty kręgowców jakie żyły w morzu. Największe z amonitów mają prawie pół metra średnicy.

Został utworzony w 2008 r. Ochroną prawną objął najcenniejsze obiekty przyrody ożywionej i nieożywionej, będące częścią wiekowych lasów, jakie kiedyś otaczały Olkusz od północy. Stanowi obszar leśny ciągnący się między miejscowościami Jaroszowiec i Pazurek. Obejmuje teren prawie 188 ha i jest położony na terytorium Parku Krajobrazowego „ Orlich Gniazd” i obszaru Natura 2000 „Jaroszowiec”. Największą powierzchnię rezerwatu porasta buczyna sudecka, gdzie w runie leśnym rośnie chroniony i rzadko spotykany żywiec dziewięciolistny, a także miesiącznica trwała i czosnek niedźwiedzi. Wilgotne i chłodne północne stoki porasta jaworzyna górska. Łącznie na terenie rezerwatu występuje ponad 300 gatunków roślin naczyniowych, w tym przeszło dwadzieścia gatunków chronionych. Spośród roślin chronionych można tu spotkać między innymi; języcznik zwyczajny, lilię złotogłów, wawrzynek wilczełyko oraz rzadko spotykane storczyki. Jednocześnie na terenie rezerwatu występuje przeszło 100 gatunków zwierząt a także około 4000 gatunków grzybów, w tym 24 objętych ochroną. Niezwykłą atrakcją są potężne Zubowe Skały, najwyższe (440 m n.p.m.) miejsce rezerwatu. Wapienne ostańce o fantazyjnych formach i kształtach tworzą prawdziwe skalne miasto. Przez teren rezerwatu prowadzi przyrodniczo – leśna ścieżka dydaktyczna, tworząca 5 km pętlę.

Ruiny zamku w Bydlinie usytuowane są na wzgórzu Św. Krzyża. Budowla powstała prawdopodobnie w XIV w. jako strażnica dla umacniania granic ze Śląskiem. Składała się z wieży, budynku mieszkalnego i dziedzińca, który do niego przylegał. W końcu XV stulecia Bydlin przeszedł w ręce rodu Szczepanowskich, później dziedzicami byli tutaj Brzeziccy, a następnie na początku XVI w. Bonarowie, którzy ową budowlę, która już nie miała charakteru obronnego, zamienili na kościół. Około roku 1570, nowy właściciel – Jan Firlej, zamienił kościół na zbór ariański.  W 1594 roku Mikołaj Firlej, syn Jana, przywrócił poprzedni charakter kościołowi, nadając mu nazwę Świętego Krzyża. W 1655 roku kościół zniszczyli Szwedzi. Obecnie nie zachowało się wiele ze średniowiecznych ruin, pozostały jedynie mury na długości około 20 metrów. Tutaj Legioniści w 1914 roku stoczyli bitwę, która przeszła do historii pod nazwą bitwy pod Krzywopłotami. W 1989 roku przeprowadzono na terenie ruin badania archeologiczne, gdzie  w sąsiedztwie fundamentów muru obronnego znaleziono denar Ludwika Węgierskiego z 1370 roku, monety Zygmunta III i Jana Kazimierza Wazy, a także ceramikę naczyniową. Pod budynkiem mieszkalnym odkryto  trzy krypty grobowe.

Bitwa pod Krzywopłotami rozegrała się niedaleko wsi Krzywopłoty, na polach między Bydlinem, a Załężem w dniach 17-18 listopada 1914, pomiędzy oddziałami Austro-Węgier i Rosjan. Legioniści z 4 i 6 batalionów 1 Pułku Piechoty Legionów oraz artylerzyści pod dowództwem kpt. Brzozy, okopali się na wzgórzu Św. Krzyża we wsi Bydlin i sąsiednich Krzywopłotach. Wojska rosyjskie zajęły pozycje w lasach Smolenia i Domaniewic. W bitwie obie strony poniosły straty. W ataku na Załęże poległ por. Stanisław Paderewski, brat przyrodni Ignacego Paderewskiego, dowódca 3 kompanii 6 batalionu. Polegli legioniści spoczywają na cmentarzu w Bydlinie. W innej kwaterze cmentarza spoczywają żołnierze austriaccy i rosyjscy. Marszałek Józef Piłsudski nazwał to miejsce "Krzywopłockimi legionowymi Termopilami". W 1920 roku na cmentarzu w Bydlinie stanął kilkumetrowy kamienny krzyż z legionowymi symbolami. We wrześniu odbywa się w Krzywopłotach piknik historyczny, a w pierwszą niedzielę, przypadającą po 11 listopada, na miejscowym cmentarzu odprawiana jest msza w związku z obchodami rocznicy bitwy z 1914 roku. Grafika znaczka przedstawia naradę oficerów austriackich i polskich stojących naprzeciwko kaplicy i cmentarza  przy wzgórzu św. Krzyża w Bydlinie, która odbyła się krótko przed bitwą.

Początki zamku w Ojcowie wiążą się z działalnością fortyfikacyjną króla Kazimierza Wielkiego, na polecenie którego wzniesiono zamek w latach 1354 – 1370. Pierwsze wzmianki o zamku pochodzą z 1370 roku kiedy to zarządcą zamku został burgrabia Zaklika. Zamek był jednym z ważniejszych ogniw w łańcuchu obronnym chroniąc Kraków przed Luksemburczykami. Posiadał stuosobową załogę dowodzoną przez starostę. Dzierżawiony przez dziesięciolecia zmieniał zarządców, by w końcu w roku 1536 przejść w ręce królowej Bony Sforzy, która po 20 latach, w związku z wyjazdem do Włoch, przekazała go Mikołajowi Płazie. Na przestrzeni wieków zamek przechodził z rąk do rąk to popadając w ruinę to znów odzyskując częściowy blask. W 1802 r. obiekt zostaje opuszczony. Podczas rozbiorów zamek ponownie podupada i kolejny właściciel rozbiera częściowo mury, które grożą zawaleniem. Ostatecznie z zamku pozostaje ośmioboczna wieża, brama i dolne partie murów. Pod koniec XIX wieku plany odbudowy podjął Ludwik Krasiński, który zamierzał tu  urządzić muzeum archeologiczno-przyrodnicze. Zasypano wtedy fosę i zlikwidowano most, a ośmioboczną wieżę obniżono o 6 metrów. Odnowiono też bramę urządzając w niej pokój mieszkalny. W 1913 roku nowa właścicielka - Ludwika Czartoryska przystępuje do konserwacji ruin i częściowej odnowy baszty. Dalsze prace konserwacyjne prowadzi na zamku dyrekcja Ojcowskiego Parku Narodowego w latach 80. i 90. XX wieku. Obecnie w salce nad bramą wjazdową znajduje się wystawa dotycząca historii zamku ojcowskiego, a jej częścią jest makieta pokazująca zamek z przełomu XV i XVI wieku.

Grota Łokietka to poziomo rozwinięta jaskinia znajdująca się na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Położona jest ok. 125 metrów ponad dnem Doliny Sąspowskiej i jest największą spośród wszystkich znanych jaskiń na terenie parku. Długość jaskini wynosi 320 metrów, a całość składa się z dwóch dużych sal: Rycerskiej i Sypialni oraz dwóch mniejszych. Pierwsze wzmianki o jaskini pochodzą z końca XVII wieku. Od końca XVIII wieku stanowiła miejscową atrakcję turystyczną. W czasie pierwszej wojny światowej grota służyła  miejscowej ludności jako czasowe schronienie. W 1927 roku została uznana za zabytek. Badania dowodzą, iż w odległych czasach jaskinię zamieszkiwały niedźwiedzie polarne. Przypuszcza się też, że dla człowieka nie była ona wygodnym schronieniem, choć znaleziono w niej pradawne ślady jego bytności. Z jaskinią związana jest legenda o ukrywaniu się w niej Władysława Łokietka przed królem czeskim Wacławem II. Przyszły król miał tu przebywać 6 tygodni, odpoczywając na kamiennym łożu  ostatniej sali. Wejście do jaskini zasnute było pajęczyną pokrytą rosą, co ostatecznie miało zmylić pogoń, stąd też dzisiejsza krata zamykająca wejście do jaskini powtarza motyw pajęczyny.