Lista znaczków

Trzy Kopce Wiślańskie (810 m n.p.m.) dawniej znane jako Malinka – szczyt w paśmie Równicy w Beskidzie Śląskim. Nazwa góry pochodzi od jej położenia na styku granic administracyjnych trzech miejscowości czyli Ustronia, Brennej i Wisły. Niegdyś by oznaczyć w terenie przebieg granic administracyjnych zaznaczano granice bądź to zakosami na korze drzew, bądź właśnie kopcami układanymi z kamieni. Przymiotnik "Wiślańskie" dodano w celu odróżnienia góry od innych Trzech Kopców znajdujących się w niedalekiej okolicy. Ze szczytu Trzech Kopców Wiślańskich rozpościera się widok m.in. na Skrzyczne (1257 m n.p.m.) , Kotarz (974 m n.p.m.) , Grabową (905 m n.p.m.), Orłową (813 m n.p.m.), Równicę (884 m n.p.m.) czy Czantorię (995 m n.p.m.). Na północnym zboczu góry znajduje się prywatne schronisko górskie „Telesforówka” oferujące miejsca noclegowe i bufet.

Barokowo - klasycystyczny Pałac Mieroszewskich w Będzinie jest typową XVIII - wieczną siedzibą szlachecką wzorowaną na pałacach francuskich. Wzniesiono go po 1702 roku jako symbol pozycji i rangi rodu Mieroszewskich w Księstwie Siewierskim. Budowniczym pałacu był Kazimierz Mieroszewski - tytularny chorąży ks. siewierskiego, starosta siewierski i podstoli czernichowski. W ciągu wieków pałac był upiększany i rozbudowywany - stąd niejednolity charakter stylowy Na uwagę zasługuje wystrój wnętrz, przede wszystkim bogata XVIII - wieczna świecka polichromia w salonach reprezentacyjnych pierwszego piętra. Malowidła ścienne przedstawiają postacie wodzów antycznych w iluzjonistycznej architekturze, sceny polowań rozgrywające się w romantycznym pejzażu, medaliony portretowe i sceny turniejowe. Od 1983 r. pałac jest siedzibą Muzeum Zagłębia w Będzinie. Zbiory obejmują obiekty archeologiczne, pochodzące z badań prowadzonych na terenie Będzina (z wczesnośredniowiecznego grodziska na Wzgórzu Zamkowym) i Zagłębia, zbiory sztuki oraz zabytki etnograficzne ilustrujące kulturę wsi zagłębiowskiej. W Muzeum organizowane są też różnotematyczne wystawy czasowe, koncerty kameralne, lekcje muzealne.

Zamek będziński położony na wysokiej skarpie na lewym brzegu Czarnej Przemszy stanowi przykład budownictwa obronnego z połowy XIV w. Był ważnym ogniwem systemu obronnego zachodniej granicy Polski przed najazdami od strony Śląska i Czech. Czuwał też nad bezpieczeństwem wodnych i lądowych dróg handlowych m.in. traktu handlowego ze Śląska do Krakowa. Zamek odnotowany jest w dokumentach od 1349 r., kiedy to wymieniono Wiernka - burgrabiego będzińskiego. Wspominają o nim Jan z Czarnkowa i Jan Długosz w spisie warownych budowli wzniesionych przez Kazimierza Wielkiego. Pierwotne założenie stanowiła wolnostojąca cylindryczna wieża ostatecznej obrony, zbudowana z miejscowego kamienia w drugiej połowie XIII w. W połowie XIV w. wzniesiono wieżę czworoboczną, do której nieco później dobudowano budynek mieszkalny. Całość otoczona została dwoma obwodami murów kamiennych rozdzielonych międzymurzem. Do zamku górnego od zachodu przylegało podzamcze. Architektura zamku - tworząca zwartą bryłę gotyckiej zabudowy - podporządkowana była funkcji obronnej. W 1834 r. zamek został przebudowany wg projektu F.M. Lanci’ego, który wprowadził elementy pseudogotyckiej architektury romantycznej, a od 1956 r. odbudowany zamek będziński jest siedzibą Muzeum Zagłębia w Będzinie. Zbiory eksponowane na zamku obejmują kolekcję dawnej broni oraz pamiątki historyczne dokumentujące dzieje miasta.

Dom Zdrojowy w Jastrzębiu-Zdroju został wybudowany w 1862 roku. Obiekt ten wzniesiony został przez Feliksa von Königsdorffa  w stylu szwajcarskim w oparciu o konstrukcję szkieletową. We wnętrzu mieściły się dawniej kabiny kuracyjne, a także kawiarnia z salą taneczną i kasyno. W Domu Zdrojowym można też było napić się solanki leczniczej. W 1994 roku uzdrowisko zakończyło w tym miejscu swoją działalność, a obiekt przekazano Miejskiemu Ośrodkowi Kultury. W roku 1998 budynek poddano gruntownej modernizacji. Odtworzono m.in. ganek frontowy i charakterystyczną elewację. Obecnie w miejscu tym mieści się kawiarnia oraz Miejski Ośrodek Kultury skupiający wokół siebie liczne kluby i stowarzyszenia, organizujący różnorodne imprezy kulturalne, festiwale, prelekcje czy warsztaty. Budynek znajduje się niemal w centrum malowniczego Parku Zdrojowym o powierzchni blisko 18 hektarów, w którym znaleźć można wiele interesujących gatunków roślin.

Centrum Kultury i Sztuki „Dwór Kossaków” w Górkach Wielkich to nowoczesny obiekt w zabytkowych ruinach dworu Kossaków. W latach 1922-1939 we dworze mieszkali Anna i Tadeusz Kossak wraz z córką Zofią i jej rodziną. Przepiękne okolice i rosnąca sława pisarki Zofii Kossak (Szczuckiej-Szatkowskiej) przyciągały do Górek znanych pisarzy i twórców. Bywali tu m.in.: Jan Parandowski, Maria Dąbrowska, Melchior Wańkowicz, Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy), którego żona Jadwiga Unrużanka była kuzynką Zofii, Jan Sztaudynger, Czesław Kuryatto, Karol Kossak, Wojciech Kossak z córkami Marią Pawlikowską-Jasnorzewską i Magdaleną Samozwaniec. W 1939 roku rodzina Kossaków opuściła dom. Po zakończeniu działań wojennych, pod nieobecność właścicieli, dwór spłonął. W 2010 roku dzięki staraniom Fundacji im. Zofii Kossak zabytkowe ruiny dworu zaadaptowano na Centrum Kultury i Sztuki, gdzie stałą ekspozycję stanowią wielkoformatowe wydruki, fototapety i eksponaty nawiązujące do życia i twórczości pisarki oraz jej rodziny. Całość uzupełniają multimedialne urządzenia oraz nagrania wypowiedzi Zofii Kossak oraz jej córki Anny Szatkowskiej. Dodatkowo prowadzona regularnie działalność kulturalna stwarza sprzyjający klimat do wymiany kultur, edukacji i dialogu.

Szlak KAMYKA został wyznaczony w 2014 roku, ma 2 km długości, rozpoczyna się przy Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej w Górkach Wielkich (Gmina Brenna) i kończy się na północnym stoku góry Bucze (417 m n.p.m.), gdzie w pobliżu Bacówki „Bucze” łączy się ze ścieżką przyrodniczo-dydaktyczną „Góra Bucze”. Ścieżka daje możliwość zwiedzenia w czasie jednego spaceru trzech obiektów o dużych walorach przyrodniczych. Są to: zabytkowy Park Kossaków, park otaczający dawną stanicę harcerską, której kierownikiem w latach przedwojennych był druh „Kamyk” – Aleksander Kamiński, autor „Kamieni na Szaniec” oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Góra Bucze”. Szlak KAMYKA przebiega przez teren ścisłej ochrony wód ujęcia Wodociągów Ziemi Cieszyńskiej w Pogórzu. Na trasie znajdują się dwie tablice informacyjne zlokalizowane w sąsiedztwie wyżej wymienionych parków. Informacje na nich zawarte dotyczą bogatej dendroflory obu obiektów. Przez całą drogę turystom towarzyszą piękne panoramy Beskidu Śląskiego i Śląsko-Morawskiego z jego najwyższym szczytem – Łysą Górą (1323 m n.p.m.).

Bajkowy pałac w Nakle Śląskim został wzniesiony w 1858 r. przez hrabiego Hugona I Henckel von Donnersmarck jako letnia rezydencja w niewielkim parku w stylu angielskim. Przebudowany w 1891 r., posiada cechy architektury neogotyckiej. Od strony wschodniej zdobi go charakterystyczna wieża. Po gruntownej renowacji wnętrz i częściowej ich przebudowie, pełni funkcję instytucji kultury – Centrum Kultury Śląskiej. Z pierwotnego wyposażenia pałacu zachowała się piękna, drewniana klatka schodowa, witraże, ozdobny kominek w sieni, kolebkowe sklepienie w kaplicy, plafon, fasety, rozeta na suficie, częściowo okna i drzwi wraz z okiennicami, fragmenty posadzki, a przede wszystkim największa atrakcja pałacu – oryginalny sejf Donnersmarcków. Elegancki, reprezentacyjny hall oraz przestronne wnętrza znakomicie sprzyjają ekspozycji różnego rodzaju wystaw.

Szyb Bończyk rozpoczął swą działalność ponad 100 lat temu, pod nazwą Otto, będąc szybem pomocniczym – wentylacyjnym KWK Mysłowice. Budynki szybu mieściły maszynę wyciągową z dwoma klatkami do opuszczenia materiałów i wentylator. Maszyna o mocy 160 KM, wyposażona w tarcze Koepego była jedną z najnowocześniejszych w tamtym czasie. Szyb Bończyk został zlikwidowany w 1984 r. i powoli podupadał w ruinę. Jeszcze przez 10 lat po zamknięciu, utrzymywany był przez macierzystą kopalnię i pilnował go portier. W 1994 roku przejęła go pierwsza spółka i rozpoczęła się pełna degradacja terenu. Zostały stamtąd wywiezione urządzenia m.in. oryginalna nitowana maszyna wyciągowa, a wieża szybowa pocięta na kawałki i rozebrana. Ostatecznej egzekucji budowli dokonali złomiarze, wyciągając z niej ostatnie okna i elementy metalowe. Nikt nie przypuszczał, że po okresie przemysłowym,Szyb Bończyk stanie się perłą w gastronomicznej koronie regionu. Tego niełatwego zadania podjęli się państwo Aneta i Maciej Sikora, którzy na górniczych ruinach angażując swój czas, energię i oszczędności w prace porządkowe, remontowe i projektowe odratowali zabytkowe budynku tworząc z nich kompleks bankietowo-konferencyjny. Dzięki współpracy z firmą projektową S.C. Decorum 3 Jan Dybała z Mysłowic osiągnęli wspaniałe rezultaty. Trzy lata trwało porządkowanie terenu i opracowanie projektu utworzenia w budynkach szybu kompleksu bankietowo-konferencyjnego. Pozwolenie na budowę uzyskano w 2009 roku. Trzy lata później pierwsi goście zaczęli odkrywać nową historię Szybu Bończyk.

W Łaziskach Górnych na terenie TAURON Wytwarzanie S.A. – Oddział Elektrownia Łaziska znajduje się miejsce, które zabierze nas w przeszłość. W budynku dawnej rozdzielni elektrycznej 60 kV z 1928 roku, mieści się Muzeum Energetyki utworzone i prowadzone przez Polskie Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Energetyki. Na powierzchni wystawienniczej wynoszącej 1000 m2 znajduje się ponad 6 tysięcy eksponatów. Większość eksponatów została podarowana przez ofiarodawców, a dzięki nim przewodnicy wprowadzają zwiedzających w świat wytwarzania prądu, energii i pozytywnych doznań energetycznych. Zwiedzanie muzeum możliwe jest wyłącznie po wcześniejszym zgłoszeniu i potwierdzeniu przez Muzeum Energetyki. E-mail do zgłoszeń: muzeumenergetyki.pl@gmail.com

Bazylika Najświętszej Maryi Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich jest największym w regionie sanktuarium maryjnym. Pielgrzymi przybywają do słynącego z cudów obrazu. Zbudowana w latach 1842-1848 na miejscu starego XIV-wiecznego (1303 r.) drewnianego kościółka pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła. Drewniany kościółek okazał się zbyt ciasny i mały dla wszystkich przybywających pielgrzymów. Z tego powodu w 1826 roku proboszcz ks. Jan Alojzy Ficek postanowił wybudować nową, większą, murowaną świątynię. W jej budowę zaangażowali się także mieszkańcy. Konsekracji nowego neoromańskiego kościoła dokonał biskup wrocławski Melchior von Diepenbrock 22 sierpnia 1849 roku. Wokół świątyni znajdują się cztery kaplice oraz Rajski Plac z piątą kaplicą św. Rafała, w której znajduje się ołtarz z pierwotnego kościoła św. Bartłomieja. Wzdłuż muru kościelnego, na kamiennych cokołach, umieszczono wykute w kamieniu figury 12 Apostołów.

Ze względu na interaktywność ekspozycji, muzeum to jednostka unikatowa na skalę światową. Stale uzupełniany zbiór liczy aktualnie około 3000 eksponatów, pochodzących z okresu od końca lat 70-tych do przełomu XX/XXI wieku. Zbiory gromadzone są w działach: komputery, nośniki pamięci, urządzenia sieciowe, oprogramowanie oraz prasa i dokumentacja drukowana. Wśród wielu prezentowanych obiektów, warto wymienić np. komputer ODRA 1305, czy radziecki ZX Spectrum o nazwie Radug. Dużą część zbiorów tworzą produkty polskie: MERITUM, ComPan, Bosman, Impol, Meraster czy linia sprzętowa ELWRO. Siedziba Muzeum mieści się w Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek przy Placu Sejmu Śląskiego 2

UWAGA! 30 września 2025 r. muzeum zostało zamknięte, a zbiory przeniesione do Krakowa. Do chwili wyjaśnienia sytuacji znaczek możliwy jest do zdobycia tylko drogą korespondencyjną na podstawie wcześniejszego dowodu pobytu.

Kalwarię zbudowano w drugiej połowie XIX stulecia. W 1854 roku ks. Jan Alojzy Ficek przedstawił pomysł jej utworzenia. Dopiero jego następca, ks. Bernard Purkop przystąpił do realizacji projektu. Duży wkład prac przy Kalwarii mieli także sami mieszkańcy miasta. Na wzgórzu Cerekwica, na którym znajduje się Kalwaria, jest 14 kaplic Drogi Krzyżowej (zaprojektowanych przez Edwarda Schneidera, zbudowanych w różnych stylach architektonicznych), 15 kaplic różańcowych (każde pięć kolejnych kaplic symbolizujących tajemnice radosne, bolesne i chwalebne, zbudowano w innym stylu) i 11 innych. Jest również Ogród Oliwny, Góra Oliwna, Dwór Annasza i Dom Piłata. Na szczycie wzgórza znajduje się neogotycki kościół Zmartwychwstania Pańskiego, którego wieża jest doskonale widoczna z daleka. Powstał w latach 1893-1896 według projektu architekta Juliusza Kapackiego. Kalwaria w Piekarach Śląskich jest jednym z najpopularniejszych miejsc pielgrzymkowych na Górnym Śląsku i w Polsce.

Budowę Pałacu Kultury Zagłębia rozpoczęto w 1951 r. Pomysłodawcą jego powstania był ówczesny wojewoda śląsko-dąbrowski - Aleksander Zawadzki. Budowla została zaprojektowana przez Zbigniewa Rzepeckiego – uznanego architekta. Podczas otwarcia - 11 stycznia 1958 r. i od razu stał się wizytówką Dąbrowy Górniczej i największą tego typu placówką w mieście. Architektura Pałacu Kultury Zagłębia wyróżnia się monumentalną fasadą, symetrycznymi formami i bogatymi zdobieniami, czyli cechami typowymi dla stylu socrealistycznego dominującego w latach 50. XX w. Budynek zaprojektowano z myślą o jego funkcjonalności oraz o symbolizowaniu potęgi i postępu socjalistycznego państwa. Centralne miejsce w budynku zajmuje ogromny hol, zdobiony marmurowymi kolumnami i dekoracyjnymi elementami, które podkreślają reprezentacyjny charakter pałacu. Uwagę zwracają zdobione sufity, kamienne balustrady z tralkami oraz indywidualnie projektowane, drewniane meble. Pałac jest ważnym elementem dziedzictwa kulturowego Dąbrowy Górniczej i pełni rolę centrum kulturalnego, oferując różnorodne wydarzenia, począwszy od koncertów, przez wystawy i spektakle teatralne.

Kopiec Wyzwolenia jest jednym z symboli Piekar Śląskich, usypano go dla upamiętnienia 250 rocznicy przemarszu wojsk króla Jana III Sobieskiego oraz 15 rocznicy wejścia części Śląska do odrodzonej Polski. Pomysł uczczenia przemarszu wojsk podjął już w 1883 roku niewidomy poeta Wawrzyniec Hajda, zwany „Śląskim Wernyhorą”. Niestety plan nie został zrealizowany. Ponowny pomysł usypania kopca pojawił się wśród kombatantów powstań śląskich w 1930 roku. Tym razem został zrealizowany. Prace rozpoczęto w 1932, na terenie zwanym Kocimi Górkami, a zakończono w roku 1937. W tym miejscu powstańcy z Piekar i Bytomia przed wybuchem III Powstania Śląskiego składali przysięgę, zginął tam także pierwszy powstaniec. Ziemia pochodzi z miejsc pamiętnych bitew (m.in. spod Grunwaldu). Kopiec wznosi się na wysokość 356 m n.p.m., a 20 m od poziomu gruntu. Średnica podstawy wynosi 64 m. U podnóża umieszczono tablice upamiętniające Wojciecha Korfantego i powstańców śląskich. Z kopca można podziwiać panoramę Piekar i okolic.

Kompleks skoczni narciarskich w ścisłym centrum Wisły powstał w latach 1962 – 1964. To na tych skoczniach kilka lat później trenował Adam Małysz jeden z najbardziej utytuowanych skoczkow narciarskich w Polsce. Starzejące się skocznie zostały gruntownie zmodernizowane w 1997, a w 2005 roku wybudowano nowe tory najazdowe. W ramach kolejnej modernizacji obiektu na nowo zagospodarowano teren skoczni. Powstały nowe platformy trenerskie oraz wieża sędziowska. Na nowo utworzono zeskoki, a same skocznie posiadają ceramiczne tory z podnoszoną belką startową. Wyłożone igielitem skocznie posiadają dodatkowo system umożliwiający jego zraszanie. W kompleksie skoczni w Wiśle  znajdują się trzy obiekty, a najmniejsza skocznia HS-10 jest ponadto  najmniejszą skocznia narciarską w Beskidach. Otwarcia nowego kompleksu dokonano 31 lipca 2015 roku w czasie trwania FIS Grand Prix w Wiśle-Malince.

Pierwszy ewangelicki kościół w Wiśle powstał prawdopodobnie pod koniec XVI wieku. Kolejna, drewniana budowla została zbudowana w końcu XVII wieku jednak ze względu na fakt iż szybko okazała się za mała konieczne było postawienie nowej świątyni. W 1833 roku położony został kamień węgielny pod budowę murowanego kościoła, który ukończono w ciągu 5 lat. Nowy, trójnawowy kościół zbudowany został bez wieży według projektu Edwarda Koerbera. Po wydaniu Patentu Protestanckiego w 1861 roku zrównano prawa protestantów z katolikami co umożliwiło dobudowanie do kościoła wieży oraz zakup dzwonów. We wnętrzu tego najstarszego w Wiśle kościoła zobaczyć można m.in. dwukondygnacyjne empory, a także ołtarz  z witrażem pochodzącym z krakowskiej pracowni Żeleńskiego, przedstawiający patronów świątyni – św. apostołów Piotra i Pawła. 

Stacja kolejowa Wisła Uzdrowisko wraz z budynkiem dworca kolejowego położona jest na wysokości 412 m n.p.m.,  została otwarta 10 lipca 1929 roku i do powstania odcinka kolejowego do Wisły Głębce w 1933 r. była krańcową stacją na linii kolejowej nr 191. Murowany, piętrowy dworzec był największym dworcem położonym na tej linii kolejowej, w którym umieszczono poczekalnię, przechowalnię bagażu, kasy biletowe, zaś na piętrze mieszkanie zawiadowcy stacji. Do budynku została dobudowana częściowo przeszklona wiata poczekalni, a obok dworca znajdowały się pomieszczenia dyżurnego ruchu, akumulatornia oraz szalety. Rozwój motoryzacji doprowadził do degradacji kolei, co również odbiło się na dworcu w Wiśle. Dworzec zaczął niszczeć, dopiero w listopadzie 2014 roku po wykupieniu przez gminę Wisła budynku dworca i jego otoczenia, rozpoczęto proces rewitalizacji.  Obecnie w wyremontowanym budynku dworca znajduje się informacja turystyczna. Odnowiono okazałą elewację budynku, a w jego wnętrzu na uwagę zasługuje m.in. hol wejściowy i poczekalnia z fototapetami ukazującymi monumentalne mosty kolejowe w Wiśle.

Jest to jeden z nielicznych tak wielkich wiaduktów w tej części Beskidów. Zlokalizowany został na górskiej linii kolejowej nr 191 poprowadzonej od Goleszowa do Wisły Głębce. Po wybudowaniu w latach 1928-29 połączenia kolejowego z Ustronia do Wisły Uzdrowisko, w roku 1931 przystąpiono do budowy znacznie trudniejszego, ze względu na górski charakter, szlaku do Wisły Głębce. Dwa żelbetowe wiadukty na tej linii wykonane zostały według projektów inż. Stanisława Saskiego i Tadeusza Mejera w latach 1931-1933 przez firmę Ksawerego Goryanowicza pod nadzorem wybitnego fachowca z dziedziny konstrukcji żelbetowych Jana Gustawa Grycza. Większy z wiaduktów w Łabajowie to żelbetowy most siedmiołukowy. Jego długość wynosi 121,82 m, wysokość 25,60 m,  a łuk kolejowy 200 m. Wiadukt razem z linią kolejową do Głębiec otwarto 3 września 1933 roku. Budowę upamiętnia granitowa tablica zawieszona na jednym z filarów w Łabajowie, zrekonstruowana w 1985 roku przez Towarzystwo Miłośników Wisły.

Jak podają twórcy tego szlaku, pomysł na Żelazny Szlak Rowerowy, zrodził się z chęci wykorzystania wyłączonych z użytkowania linii kolejowych, a problem, jaki stanowiły nieużytkowane, zdegradowane linie kolejowe, zmieniono w transgraniczny produkt turystyczny typu Greenways. Unikatowa pętla Szlaku, łączy partnerstwo pięciu gmin i miast po obu stronach granicy – po polskiej stronie przebiega przez teren Jastrzębia-Zdroju, Zebrzydowic i Godowa, a po stronie czeskiej Karwiny i Piotrowic k. Karwiny, zaś do wyboru są dwie pętle: główna o długości 55 km i alternatywna, licząca 42 km. Głównym celem projektu jest stworzenie transgranicznego produktu turystycznego, udostępniającego bogate dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe pogranicza, opartego na partnerstwie pięciu samorządów lokalnych w ramach Euroregionu Śląsk Cieszyński. Historycznie, zrealizowany produkt turystyczny, nawiązuje do tradycji C. K. Uprzywilejowanej Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda od połowy XIX w. łączącej Wiedeń z Krakowem.

Otwarte w 2008 r. w dworku Krasińskich z inicjatywy władz gminy. Nowopowstała placówka podlega bezpośrednio UG w Janowie oraz Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2008 r. roku funkcje jej dyrektora objął Andrzej Kuźma. Po wojnie w dworku Krasińskich mieszkali m. in. nauczyciele Technikum Rolniczego, które działało w sąsiednim pałacu Raczyńskich. Następnie istniało tu Muzeum Biograficzne. Po 2007 r. obiekt był w dość złym stanie. Ostatecznie Muzeum Częstochowskie zwróciło dworek skarbowi państwa, a ten przekazał go w użytkowanie samorządowi terytorialnemu (2007 r.). Po tym fakcie gmina wyremontowała dworek i otworzyła w nim Muzeum regionalne.

Elektrownia Porąbka-Żar jest drugą co do wielkości elektrownią szczytowo-pompową w Polsce i jedyną w kraju elektrownią podziemną. Myśl o budowie tego typu elektrowni zrodziła się jeszcze przed wojną, a jednym z pierwszych pomysłodawców był nadzorujący jej budowę Gabriel Narutowicz, późniejszy prezydent II RP. Roboty przygotowawcze rozpoczęto w roku 1969. Zbudowano osiedle mieszkaniowe dla pracowników budowy i przyszłych pracowników elektrowni. Zabudowa objęła 16 domów jednorodzinnych, 3 bloki ośmiorodzinne i 4 hotele robotnicze dla 500 pracowników. W 1970 rozpoczęto właściwe prace górnicze, które zwieńczono ostatecznym odbiorem elektrowni w 1979 roku. Elektrownia na górze Żar składa się ze zbiornika górnego mieszczącego 2 mln m3 wody, sztolni upadowych, którymi woda przemieszcza się do komory elektrowni wydrążonej w skałach. Komora ma 27 m szerokości, 40 m wysokości i 125 m długości i znajduje się 300 metrów poniżej zbiornika górnego. Za nią znajdują się sztolnie odprowadzające wodę i komora uderzeń, a na samym końcu zbiornik dolny, którym jest sztuczne Jezioro Międzybrodzkie. Z niego dwoma szybami woda ponownie pompowana jest do zbiornika górnego, skąd z kolei ponownie opada wprowadzając w ruch turbiny produkujące energię elektryczną.

Muzeum w Tarnowskich Górach mieści się w jednym z najstarszych budynków w mieście, na piętrze tak zwanej Kamienicy Sedlaczka. Instytucja od ponad 60 lat gromadzi muzealia z zakresu historii, sztuki i etnografii. Najcenniejszym jej zbiorem jest kolekcja malarstwa zachodnioeuropejskiego, na którą składają się dzieła głównie z XVI–XVIII wieku. Obrazy prezentowane są w ramach stałej ekspozycji w „Sali Renesansowej”. Największa wystawa stała – „Z dziejów Tarnowskich Gór” – prezentuje liczne eksponaty związane z historią miasta. Osobna ekspozycja – „Wiwat Jan III Sobieski” – nawiązuje do przemarszu króla przez Tarnowskie Góry w drodze na Wiedeń w 1683 roku. Jak chce legenda, monarcha nocował właśnie w tym budynku i tu żegnał się z królową Marysieńką. Oferta Muzeum obejmuje również wystawy czasowe, zajęcia edukacyjne oraz szereg wydarzeń kulturalnych.

Położone jest na wysokości 891 m n.p.m. Schronisko powstało w latach 1925-1926. W czasie II wojny światowej Niemcy zajęli schronisko do celów wojskowych. W latach 1959-1962 nastąpiła rozbudowa schroniska, już pod opieką cieszyńskiego oddziału PTTK. Kolejny duży remont to lata 1965-1968 - powstała wówczas obecna jadalnia, zmodernizowano kuchnię i sanitariaty, doprowadzono energię elektryczną oraz zainstalowano centralne ogrzewanie. Obecnie możemy podziwiać klimatyczne schronisko,cieszące się niesłabnącą popularnością od ponad 70 lat. Schronisko oferuje 50 miejsc noclegowych, pełne wyżywienie, bufet z napojami, słodyczami i pamiątkami.

UWAGA! Archiwalna wersja tego znaczka nie jest już dostępna w sprzedaży korespondencyjnej.

Murowana kaplica w Czernichowie pochodzi prawdopodobnie z XVIII wieku. Zbudowana została na planie prostokąta. Wejście do kapliczki chroni prostokątny okap, nad którym znajduje się zaokrąglony szczyt. Zarówno okap jak i dach są kryte gontem. We wnętrzu kapliczki znajduje się współczesna figura Matki Bożej. Tuż obok kaplicy stoi zbudowana w XIX wieku drewniana dzwonnica. Posadowiona ona została na planie kwadratu, a zbudowana w konstrukcji słupowej. Ściany dzwonnicy oszalowane deskami, pochylają się do środka. Nad wejściem w niewielkiej wnęce znajduje się miejsce na kapliczkę z figurą Matki Bożej. Dzwonnica zwieńczona jest gontowym dachem z latarnią z dachem namiotowym zakończonym krzyżem. Dawniej dzwonnica miała różnorakie zastosowanie. Dźwięk dzwonu wzywał wiernych do modlitwy, ale też jak sądzono odpędzał burze, wzywał też do gaszenia pożarów, a także żegnał zmarłych. Oryginalny dzwon w 1941 roku zarekwirowali Niemcy. Tuż po wojnie dzwon odtworzono z fragmentów innego dzwonu przesłanego do wsi przez jej mieszkańca wysiedlonego na przymusowe roboty do Niemiec. Po remoncie dzwonnicy w 2004 roku dzwon powrócił na pierwotne miejsce.

Żar to szczyt w Beskidzie Małym wznoszący się na wysokość 761 m. n.p.m. Zachodnie stoki Żaru opadają do Jeziora Międzybrodzkiego. Ze szczytu rozciągają się malownicze widoki na Kotlinę Żywiecką z Jeziorem Żywieckim oraz na wznoszące się nad nimi szczyty Beskidu Żywieckiego i Beskidu Śląskiego, z kolei na północy widać  Pogórze Śląskie z licznymi miastami i kominami zakładów przemysłowych. U stóp góry od 1936 roku znajduje się szybowcowe lotnisko obecnie znane jako  Górska Szkoła Szybowcowa „Żar”. Na szczyt góry można wjechać wybudowaną w 2004 roku koleją linowo-terenową. Na szczycie od 1979 roku znajduje się zbiornik wodny elektrowni szczytowo-pompowej Porąbka – Żar. Zbiornik ma 650 metrów długości oraz 250 metrów szerokości i jest najwyżej w Polsce położonym zbiornikiem wodnym tego typu.

Jest to kolej linowo-terenowa położona na południowym stoku Góry Żar. Powstała na torach dawnego wyciągu szybowcowego. Kiedy funkcjonująca w tym miejscu  dowiedziała się o modernizacji kolejki na Gubałówce  zaproponowała przeniesienie starego taboru do Międzybrodzia Żywieckiego. 16 sierpnia 2003 przystąpiono do realizacji inwestycji, która zakończyła się po 130 dniach udostępniając kolejkę do ruchu turystycznego 14 lutego 2004 roku. Operatorem kolei są Polskie Koleje Linowe S.A. Jest to kolej jednotorowa, z mijanką pośrodku trasy. Przewozy obsługiwane są przez dwa wagony poruszające się wahadłowo. Kolejka między stacją dolną i górną na długości 1334 metrów pokonuje 304 metry różnicy poziomów.  W ciągu godziny kolejka jest w stanie przewieźć ok. 1200 pasażerów.

Zamek w Olsztynie koło Częstochowy powstał w systemie tzw. Orlich Gniazd. Składał się z zamku górnego, z wysoką na 20 metrów wieżą głodową. Wewnątrz ulokowane były także domy mieszkalne, pomieszczenia magazynu żywności i amunicji oraz kaplice i skarbiec. Poniżej zamku górnego usytuowano zamek dolny mieszczący wewnątrz grubych na 2 m. murów budynki gospodarcze oraz mieszkania dla pozostałej części czeladzi. Do dnia dzisiejszego zachowały się obszerne fragmenty zamku górnego z wieżą cylindryczną i kwadratową oraz z murami domów mieszkalnych. Widoczne są także zarysy murów zamku dolnego i podzamczy. Pierwsze wzmianki  o zamku pochodzą z 1306 roku, jednak wiadomo, że budowla powstała nieco wcześniej. W późniejszych latach zamek został rozbudowany w XIV w. przez Kazimierza Wielkiego, który uczynił z niego jeden z najbardziej warownych zamków na pograniczu śląsko-małopolskim. Na przestrzeni wieków zamek wielokrotnie przebudowywano. W pierwszej połowie XVII wieku zamek zaczął popadać w ruinę, a ostatecznie został zniszczony w 1656 r. kiedy to podczas potopu Szwedzi zrujnowali zamek i spalili miasto, któremu w późniejszych latach odebrano prawa miejskie.

Austeria Miejska w Sławkowie Pierwochą Zwana to jedna z trzech najstarszych karczem w Polsce. Jak wskazuje napis na belce (stragarzu) w głównej sali, została wybudowana w obecnym kształcie w roku 1781. Słowo austeria pochodzi z języka włoskiego i oznacza karczmy o podwyższonym standardzie. Odwiedzający ją goście mogli dobrze zjeść w szynku, przespać się w alkierzu oraz pozostawić na czas swojego pobytu konia i wóz w stanie. Karczma jest budynkiem drewnianym, wybudowanym w konstrukcji zrębowej, na planie w kształcie litery T. Posiada łamany dach (tzw. polski), kryty gontem. Od frontu dach jest wysunięty poza obręb budynku i wsparty na 6 murowanych filarach (pierwotnie były to drewniane słupy) tworząc charakterystyczny podcień. Główna brama znajduje się od strony Rynku, przez nią wchodzi się do szerokiego przejazdowego korytarza z którego można dostać się do poszczególnych pomieszczeń. Na końcu korytarza znajduje się stajnia i wozownia (stan) oraz druga brama, którą można było wyjechać na Mały Rynek. Austeria do dnia dzisiejszego spełnia funkcję gastronomiczną.

Panteon Górnośląski w Katowicach to miejsce, które opowiada historię Górnego Śląska poprzez przybliżenie życia i osiągnięć najważniejszych postaci "stąd" – powstańców śląskich, ofiar totalitaryzmów, ludzi Kościoła oraz wybitnych przedstawicieli nauki, kultury i sportu. Wystawa Panteonu, zlokalizowana w podziemiach katowickiej Archikatedry Chrystusa Króla składa się z kilku przestrzeni ekspozycyjnych, w których zostały zaprezentowane sylwetki wybitnych mieszkańców Górnego Śląska. Zwiedzając Panteon Górnośląski można zapoznać się z życiorysami ponad 150 bohaterów, wśród których znajdują się m.in. kompozytor Wojciech Kilar, aktorka Aleksandra Śląska, himalaista Jerzy Kukuczka, Wojciech Korfanty polski przywódca narodowy na Górnym Śląsku, ksiądz Franciszek Blachnicki twórca ruchu Światło-Życie oraz z dziesiątkami innych fascynujących biogramów, które opowiadają historię ostatnich stu lat Górnego Śląska. To właśnie wyjątkowe osoby, a nie węgiel ani stal, są największą wartością tej ziemi.

Muzeum Powstań Śląskich znajduje się w zabytkowym budynku przy ul. Polaka 1. Obiekt został wybudowany na podstawie projektu Emila i Georga Zillmannów w 1907 r. na potrzeby zarządu obszaru dworskiego Księcia Donnersmarcka. W latach 1916 – 1939 mieścił się w nim Urząd Gminy Świętochłowice, w okresie II wojny światowej niemiecka Schutzpolizei, w latach 1945 – 1989 komenda milicji, a od 1989 roku – policja. W noc sylwestrową 1999/2000 roku budynek spłonął. Wiosną 2013 roku rozpoczęła się rewitalizacja obiektu, przywracając mu pierwotny wygląd i przystosowując pomieszczenia do funkcji wystawienniczej. Oficjalne otwarcie nastąpiło 17 października 2014 roku. W zakresie działania Muzeum Powstań Śląskich znajduje się ochrona wszelkich dóbr dziedzictwa materialnego i niematerialnego, dotyczących dziejów Powstań Śląskich, a także dziejów miasta Świętochłowice. Placówka prezentuje zarówno oryginalne eksponaty, jak i repliki i reprodukcje, pozwalające na bezpośredni kontakt z przedmiotami. Za pomocą elementów multimedialnych zwiedzający w pełni zostaje przeniesiony w realia życia na Górnym Śląsku początku XX wieku. Najmłodsi zwiedzający znajdą dla siebie elementy multimedialne pozwalające pogłębić wiedzę historyczną poprzez intelektualną zabawę.

Bielsko-Biała to malowniczo położone śląsko-małopolskie dwumiasto u podnóży gór. Na miasto składa się śląskie Bielsko i małopolska Biała, które zostały połączone w 1951 roku. Układ urbanistyczny średniowiecznego wzgórza zamkowego w Bielsku nie zmienił się od XIII wieku, dzięki czemu na Rynku stykają się najważniejsze ulice dawnego grodu obronno-kupieckiego na wschodniej granicy Śląska Cieszyńskiego. Na płycie Rynku znajduje się fontanna Neptuna, charakterystyczna kapliczka/figurka Jana Nepomucena oraz odsłonięte zabytkowe mury dawnej wagi miejskiej i studnia. Przy Rynku oraz w jego najbliższym otoczeniu są malownicze uliczki, dawne mury miejskie z basztą. Ulice rozchodzą się promieniście od Rynku, a co bardzo ciekawe – mniej więcej co 100 m dystansu od płyty Rynku zabudowa jest młodsza o 100 lat. Na Rynku i wzgórzu zamkowym możemy podziwiać architekturę średniowiecza (są kamienice z XV w., a Zamek Sułkowskich jest największym i najstarszym budynkiem zabytkowym miasta), natomiast w dolinie rzeki Białej – piękne secesyjne XIX-wieczne kamienice tzw. Małego Wiednia.

Katedra św. Mikołaja w Bielsku-Białej to najważniejszy kościół diecezji Bielsko-Żywieckiej znajdujący się na wzgórzu zamkowym zabytkowej starówki Bielska, 70 m od Rynku (znaczek no. 177). Początki katedry sięgają XIII wieku, kiedy to zabudowywano wzgórze na wschodniej granicy Śląska Cieszyńskiego z Małopolską. Najstarsze elementy murowanej budowli pochodzą z XV wieku. Kościół po licznych przebudowach uzyskał bogatą i skomplikowaną bryłę, w której wzrok przykuwa wysoka na 61 m wieża. Wnętrza kościoła należą do typowych dla Śląska Cieszyńskiego, bowiem obecny charakter uzyskały w wyniku rekonstrukcji i prac restauratorskich przywracających XIX-wieczne polichromie. Jednym z ważniejszych zabytków jest łaskami słynący obraz przywieziony z Tokaju przez płk Teodora Sułkowskiego, a także oryginał XIX-wiecznej figury św. Jana Nepomucena, której kopia znajduje się na Rynku.

Kościół Zbawiciela w Tarnowskich Górach jest jedną z głównych architektonicznych wizytówek miasta. Jego historia sięga połowy XVIII wieku, kiedy tutejsza parafia ewangelicka reaktywowała swoją działalność po epoce kontrreformacji. Skromny dom modlitwy został w 1780 roku zastąpiony barokową świątynią. Ostatecznie przebudowano ją w latach 1898–1900, nadając jej oblicze neoromańskie. Fasada kościoła ozdobiona jest ryzalitem z trójkątnym szczytem oraz smukłą, wysoką wieżą. Wystrój świątyni również utrzymany jest w stylu neoromańskim. We wnętrzu uwagę zwraca dwukondygnacyjny ołtarz ambonowy, XVII-wieczna płyta nagrobna za ołtarzem, charakterystyczne dla świątyń protestanckich empory oraz barwne witraże. Kościół nadal służy wiernym parafii ewangelickiej, a oprócz tego jest miejscem koncertów organowych, wystaw i innych wydarzeń.

Kirkut, czyli cmentarz żydowski w Żarkach znajduje się w pobliżu ulicy Polnej na tzw. Kierkowie.  Jest to jeden z największych i najlepiej zachowanych cmentarzy żydowskich na Jurze. Został założony w 1821 roku jako ostatni z trzech cmentarzy żydowskich . Na powierzchni ok. 1,5 ha  znajduje się ponad 1100 macew, najstarszy nagrobek pochodzi z 1835 roku. Macewy zachowane w całości lub w szczątkowej formie wykonane zostały z piaskowca, wapienia, granitu oraz betonu. Macewy z żareckiego cmentarza zawierają unikatową symbolikę m. in. rzadko spotykane gwiazdy 8. i  12. ramienne,  polsko- hebrajskie inskrypcje czy arabskie daty. W Żarkach został wytyczony Szlak Kultury Żydowskiej, w skład którego wchodzi 7 punktów nierozerwalnie związanych z kulturą żydowską.  Kirkut jest jednym z ważniejszych obiektów na szlaku.

Stodoły powstały na przełomie XIX i XX wieku. Pierwotnie były to drewniane budynki, kryte strzechą, w których rolnicy przechowywali plony.  Wszystkie spłonęły podczas pożaru w 1938 roku, a na ich miejscu powstały nowe murowane budynki z kamienia wapiennego i cegły, pokryte dwuspadowym dachem, należą do prywatnych osób. Ten unikalny zespół zabytkowych stodół można oglądać do dnia dzisiejszego. W środy i soboty w godzinach dopołudniowych między stodołami odbywają się Żareckie Jarmarki - największy targ w województwie śląskim (na powierzchni ok 1,5 ha stoiska wystawia ponad 500  sprzedawców).  W sezonie letnim w trakcie długich weekendów w jednej ze stodół odbywa się „Kupiecki Sąsiek”. Można spróbować lokalnych smakołyków m. in. ciemnego słodkawego chleba tatarczucha, chleba na zakwasie, są również lokalne wyroby i pamiątki. W trakcie wydarzenia przygrywa lokalna kapela. Żareckie Stodoły zaistniały również w kinematografii, bowiem  w 1988 r. były one tłem dla filmu „Powrót wabiszczura”, a w 2008 r. kręcono tutaj sceny do filmu „ Młyn i Krzyż” Lecha Majewskiego.

Mieści się w reprezentacyjnej rezydencji zamkowej, która niegdyś pełniła funkcje obronne. Po wielu przebudowach i modernizacjach zamek w Pszczynie otrzymał kształt, w którym przetrwał do dnia dzisiejszego. Muzeum w Zamku otwarto w maju 1946 roku w oparciu o zachowane wnętrza z czasów jego ostatnich właścicieli Hochbergów. W muzeum oprócz ciekawych wystaw o charakterze stałym np. wnętrza cesarskie oraz wnętrza XIX i XX wieku, gabinet miniatur, organizowane są wystawy czasowe oraz koncerty muzyki barokowej.

Pierwsza wzmianka o kościele św. Krzyża w Gliwicach pochodzi z roku 1515. Był to kościół drewniany. W 1612 roku kościół został przekazany franciszkanom-reformatom z Krakowa, dla których miasto zbudowało niewielki drewniany klasztor. W pełnym niepokoju XVII wieku do gliwickiego klasztoru ściągało wielu zakonników, chroniąc się tu przed wojskami szwedzkimi. Klasztor okazał się zbyt mały, dlatego w 1658 roku podjęto budowę nowego klasztoru. Jednak w wyniku pożaru w 1677 r. całe zabudowania spłonęły. Jedynie ocalał krzyż z głównego ołtarza. Uznano to za cud i znak, że kościół trzeba odbudować. Tak też się stało — kościół i klasztor został poświęcony w 1683 r. w obecności króla Jana III Sobieskiego, który zatrzymał się w nowym klasztorze w drodze do Wiednia na „Odsiecz Wiedeńską”. W 1921 r. klasztor przejmują niemieccy redemptoryści, a w 1945 r. polscy, którzy do tej pory tutaj pracują. W roku 1923 w kościele umieszczono kopię obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy przywiezioną z Rzymu. W roku 1951 odprawiono pierwszą w Polsce Nowennę do Matki Bożej Nieustającej Pomocy, a w roku 2014 odbyła się koronacja obrazu. W 2015 ustanowiono Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy.

Skansen Zagroda Wsi Pszczyńskiej położony jest we wschodniej części zabytkowego parku pszczyńskiego. Na blisko dwóch hektarach powierzchni zgromadzono kilkanaście obiektów drewnianej architektury z okresu XVIII i XIX wieku. O znaczeniu historycznym i turystycznym świadczy fakt wpisania skansenu do Szlaku Architektury Drewnianej opracowanego przez Urząd Marszałkowski, który to łączy najcenniejsze i najciekawsze obiekty z Górnego Śląska. Skansen posiada również wysoką wartość kulturalną i etnograficzną o czym świadczy szeroki zakres działań obiektu. W ofercie można znaleźć m.in. warsztaty edukacyjne i artystyczne oraz wydarzenia folklorystyczne jak Spotkania pod Brzymem, Święto Pszczoły, Stawianie Moja, Noc Muzeów czy Europejskie Dni Dziedzictwa.

Zaledwie kilkaset metrów od pszczyńskiej starówki można spotkać żubra. Taką możliwość daje odwiedzenie Pokazowej Zagrody Żubrów, która powstała na terenie zabytkowego parku, w części zwanej „Zwierzyniec”. Na blisko 10 hektarach wybudowano dwie zagrody wraz z infrastrukturą, m.in. paśnikami, zagrodą kwarantannową oraz magazynami karmy. Zwierzęta można oglądać z pomostu widokowego, przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. W Zagrodzie można zapoznać się ze zwyczajami nie tylko żubra, największego ssaka w Europie, ale również poznać inne zwierzęta zamieszkujące tereny południowej Polski tj. muflony, jelenie, sarny, daniele oraz liczne ptactwo. Na terenie Zagrody znajduje się obiekt muzealno-edukacyjny, w którym istnieje możliwość przeprowadzenia zajęć przyrodniczych. Przez obiekt prowadzi ścieżka edukacyjna, tablice przedstawiające las jako ekosystem oraz ekspozycje prezentujące faunę i florę. Zwiedzanie Zagrody może zostać wzbogacone o film trójwymiarowy przedstawiający historię żubra w Pszczynie. Warto też zajrzeć do Biura Informacji Turystycznej, które oferuje szeroką gamę wydawnictw i pamiątek związanych z ziemią pszczyńską.

Muzeum Dawnych Rzemiosł w Starym Młynie w Żarkach mieści się w blisko stuletnim młynie elektrycznym. Dzisiejszy obiekt działa w konwencji parku technologicznego -jest multimedialne i interaktywne. Ekspozycja  łączy tradycję z nowoczesnością, jest tak skonstruowana, że pozwala na dotykanie, sprawdzanie czy zaglądanie w głąb maszyn i historii…. Muzeum prezentuje pięć  rzemiosł od wieków  obecnych w Żarkach. Turyści poznają historię młynarstwa, piekarstwa, bednarstwa, kołodziejstwa oraz szewstwa. Uczestniczą przy tym w  pracach związanych z młynarstwem: zakładają worek na workownicę, mielą ziarno na mąkę, natomiast w sali rzemiosł wcielają się w rolę bednarza budującego beczkę.  Od 1 stycznia 2017 roku obiekt znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin, położone jest w najstarszej dzielnicy Żarek - Leśniowie. Stanowi część Zespołu Klasztornego Ojców Paulinów, w skład którego wchodzi kościół pw. Nawiedzenia NMP, klasztor, dzwonnica, kaplica Matki Bożej Anielskiej, a także legendarne źródełko w parku, którego początki sięgają czasów księcia Wł. Opolczyka. Kościół pochodzi z pocz. XVII w., wielokrotnie przebudowywany, w stylu gotycko-renesansowym. Ołtarz główny, w którym mieści się Figurka Matki Bożej Leśniowskiej, jest późnobarokowy (1730 r.). Jego fundator to Wojciech Męciński. Prócz ołtarzy bocznych z I poł. XVIII w.  do zabytkowego wyposażenia kościoła należą: bogato rzeźbiony konfesjonał, stalle oraz złocona ambona (1782 r.). Na uwagę zasługuje polichromia z lat 1987-88, ukazująca najważniejsze wydarzenia z dziejów sanktuarium (przekazanie figury, sprowadzenie paulinów, koronację). Sanktuarium jest ważnym miejscem pielgrzymkowym -  słynie jako miejsce błogosławieństw, nie tylko dla rodzin. 

Urokliwie położony na górskiej polanie niewielki kościół na Szlaku Architektury Drewnianej powstał w miejscu starszej świątyni, która spłonęła w grudniu 2013 r. Jednonawowy, orientowany kościół posiada konstrukcję wieńcową z niewyodrębnionym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Dach pokryty gontem. W starannie zaaranżowanym, zdobionym piękną góralską snycerką wnętrzu zwraca uwagę wykonany przez Wiesława Wojtasa ołtarz główny z namalowanym przez Iwonę Konarzewską obrazem Matki Bożej Fatimskiej. Jest to kopia wizerunku, jaki znajdował się w zniszczonej przez pożar świątyni. Płaskorzeźbione Stacje Drogi Krzyżowej dłuta Grzegorza Kuśnierza. W przedsionku rzeźbiony krucyfiks oraz obrazy: Sługi Bożego Mateusza Talbota; św. Ojca Pio, Sługi Bożego Matteo da Agnone oraz św. Charbela pędzla I. Konarzewskiej. Tradycją tej świątyni są odprawiane od maja do października comiesięczne Czuwania Fatimskie.

Skansen znajdujący się na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka, nieopodal Stadionu Śląskiego i Centrum Handlowego AKS. Park etnograficzny posiada blisko 70 zabytkowych drewnianych obiektów architektury wiejskiej i małomiasteczkowej. Obszar skansenu wynosi 22 ha. Zgromadzone zabytki budownictwa ludowego pochodzą z pięciu podregionów Górnego Śląska (beskidzkiego, podgórskiego, pszczyńsko-rybnickiego, przemysłowego i lublinieckiego) oraz regionu Zagłębia Dąbrowskiego. Obiektem scalającym poszczególne części ekspozycji jest kościół pw. św. Józefa Robotnika pochodzący z XVIII w. podobnie jak spichlerze dworskie i niektóre budynki z Beskidu Śląskiego, większość pozostałych zabytków pochodzi z połowy XIX w.Górnośląski Park Etnograficzny znajduje się na szlaku architektury drewnianej woj. śląskiego.

UWAGA! Archiwalna wersja tego znaczka nie jest już dostępna w sprzedaży korespondencyjnej.

Izba pamięci położona jest nieco na uboczu, w istebniańskim przysiółku Wilcze. Prowadzi ją małżonka wybitnego polskiego himalaisty Jerzego Kukuczki, który jako drugi na świecie zdobył wszystkich czternaście ośmiotysięczników. Siedzibą izby jest rodzinny, drewniany dom Kukuczków, do którego himalaista przyjeżdżał na wypoczynek pomiędzy swoimi wyprawami, tu też szukał ciszy, w której powstawały jego książki. Obecnie w izbie pamięci znajdują się fotografie z Jego wypraw, trochę starego sprzętu wspinaczkowego, medale, odznaczenia, książki, a przede wszystkim można tu wysłuchać niezwykłej historii człowieka, który pokochał góry i został w nich na zawsze. Pani Cecylia jest wyjątkowym kustoszem, bowiem jak nikt inny zna życie i osiągnięcia swojego męża. 

Górnośląski skansen otwarto uroczyście 5 maja 1975 roku. Znajduje się on w samym centrum przemysłowej aglomeracji nieopodal Stadionu Śląskiego. W krajobrazie pól i łąk, na powierzchni 20 ha, utworzono wiejską osadę. Prezentowane tu są zabytkowe, drewniane budynki mieszkalne, gospodarcze, sakralne, (kapliczki, kościół) użyteczności publicznej (wiejska szkoła i sklepik), rzemieślniczo-przemysłowe (garbarnia., kuźnie, młyny). Do 2010 roku, na terenie skansenu, posadowiono 102 zabytkowe obiekty dużej i małej architektury. Obiekty pochodzą z: Beskidu Śląskiego, podregionu podgórskiego, pszczyńsko-rybnickiego, lublinieckigo i regionu Zagłębia Dąbrowskiego. W niedziele i niektóre dni świąteczne odbywają się widowiska plenerowe oraz tematyczne imprezy folklorystyczne. Zwiedzając Skansen w Chorzowie można zdobyć także Znaczek nr 550 - w Śląskim Ogrodzie Zoologicznym.

UWAGA! Archiwalna wersja tego znaczka nie jest już dostępna w sprzedaży korespondencyjnej.

Zabytkowa kopalnia Guido w Zabrzu istnieje od 1855 roku. Jej nazwa pochodzi od magnata przemysłowego i doradcy króla Prus, księcia Guido Henkla von Donnersmarcka. Kopalnia to unikat, a zachowane wyrobisko nie ma odpowiednika w innych ośrodkach muzealnych na świecie. Skansen tworzą korytarze na poziomach 170 i 320 metrów oraz zespół zabudowy powierzchniowej wraz z wyposażeniem technicznym. Na poziomie 170 prezentowane są metody wydobycia węgla i praca górnika z przełomu XIX i XX wieku oraz historia górnictwa na obszarze Śląska. Poziom ten charakteryzuje interaktywna formuła zwiedzania, uzupełniona efektami światła i dźwięku. Poziom 320 z kolei utrzymany jest w stanie zbliżonym do pierwotnego i można tu poczuć klimat prawdziwej kopalni, dotknąć węgla, usłyszeć i zobaczyć działający sprzęt. Na poziomie tym mieści się najgłębiej położona trasa turystyczna w kopalni węgla kamiennego w Europie oraz najgłębiej położony pocztowy punkt nadawczy.

Skansen Maszyn Parowych w Tarnowskich Górach to obowiązkowy punkt każdej wycieczki do Zabytkowej Kopalni Srebra.  To jedna z największych w Polsce kolekcji zabytkowych maszyn parowych i lokomotyw. Najstarszą z nich wyprodukowano w 1883 roku. Na obszarze o powierzchni około 1 hektara, znajdują się takie eksponaty jak: walec drogowy, dźwig kolejowy, lokomobila, liczne parowozy, agregat prądotwórczy, pompy parowe oraz maszyny wyciągowe.  Lokalizacja skansenu nawiązuje do historii tarnogórskiego górnictwa. Oprócz maszyn napędzanych siłą pary, na terenie skansenu znajdują się również inne ciekawe eksponaty,  jak np. koło wodne, które ma aż 4 metry średnicy i jest wierną rekonstrukcją koła wodnego z XVII wieku. W skansenie znajdują się również kamienie graniczne pól górniczych z XIX wieku, które wyznaczały kiedyś granice rejonów wydobywczych.

Śląski Ogród Zoologiczny zlokalizowany jest na terenie Parku Śląskiego, na pograniczu Chorzowa, Katowic i Siemianowic Śląskich. Jest trzecim pod względem wielkości ogrodem zoologicznym w Polsce i największym tego typu ośrodkiem na południu kraju. Na obszarze blisko 50 ha obserwować można ponad 300 gatunków zwierząt, reprezentujących faunę sześciu kontynentów. Do najbardziej rozpoznawalnych gatunków należą m.in. słonie indyjskie, pingwiny Humboldta, żyrafy siatkowane, wiele gatunków antylop, kangury rude, gibony czapniki czy też lwy i tygrysy. Wśród prezentowanych zwierząt znajdują się gatunki zagrożone wyginięciem oraz takie, których w naturalnym środowisku już nie zobaczymy, m.in. jelenie milu. Śląskie Zoo zostało oficjalnie otwarte dla zwiedzających w 1958 r. Od tego czasu cały czas się rozwija. Co roku powstają nowe obiekty, przeznaczone dla kolejnych gatunków zwierząt, a obiekty powstałe w pierwszych latach działalności ogrodu poddawane są stopniowo modernizacji. W ostatnich latach powstały nowe obiekty dla nosorożców białych oraz pingwinów Humboldta. W 2021 r. uruchomiony został nowy obiekt dla panter śnieżnych. Dzięki temu stale podnoszony jest dobrostan zwierząt zamieszkujących Ogród oraz rośnie atrakcyjność Śląskiego Zoo na turystycznej mapie Polski. Śląskie Zoo od wielu lat  jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (EAZA), które zrzesza najbardziej liczące się ogrody zoologiczne w Europie. 

UWAGA! Archiwalna wersja tego znaczka nie jest już dostępna w sprzedaży korespondencyjnej.

Jezioro Paprocańskie to sztuczny zbiornik położony w południowo-zachodniej części Tychów. Powstał dla potrzeb Huty Paprockiej w 1796 roku. Zamknięcie huty w 1878 roku, budowa Nowych Tychów, a szczególnie usytuowanie nad zbiornikiem ośrodka wypoczynkowego, spowodowały zmianę jego przeznaczenia. Dziś Jezioro Paprocańskie, dzięki licznym zabiegom rekultywacyjnym, pełni funkcje rekreacyjne oraz retencyjne stanowiąc osłonę przeciwpowodziową dla południowo-wschodnich dzielnic miasta. Powierzchnia jeziora wynosi 132 ha, średnia głębokość waha się w granicach od 150 do 190 cm. Długość Jeziora Paprocańskiego to ok. 2 km, natomiast szerokość w najszerszym miejscu wynosi ok. 0,5 km. Obecnie jezioro jest rajem dla wędkarzy. Brzegi jeziora otoczone są przez lasy dawnej Puszczy Pszczyńskiej oraz tereny bagienne z licznym ptactwem wodnym i ciekawymi roślinami. Przy północno-wschodnim brzegu jeziora powstał Ośrodek Wypoczynkowy MOSiR Paprocany z dobrze rozwiniętym zapleczem. Warty zobaczenia jest też  zabytkowy, XIX-wieczny zameczek myśliwski Promnice, usytuowany nad południowym brzegiem Jeziora Paprocany. 

Jest to podziemna trasa turystyczna umożliwiająca zwiedzanie podziemi dawnej kopalni rud srebra, znajdujących się w dolomitach i wapieniach. Została ona udostępniona do zwiedzania w 1976 roku. Na powierzchni znajduje się także Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn Parowych. Od 2004 roku kopalnia stanowi pomnik historii. W celu udostępnienia podziemi do zwiedzania, na głębokości 40 metrów powstał szlak turystyczny o długości 1700 metrów w kształcie trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł", "Żmija" i "Szczęść Boże". Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o wielkości od 500 do 2000 m2. Blisko 300 metrowy fragment trasy trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć wystawę minerałów oraz narzędzi używanych w górnictwie. Znakomitym uzupełnieniem poznawczym na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Ślaskiego, a jednocześnie uzupełnieniem kolekcji Znaczków Turystycznych, będzie odwiedzenie pobliskiej Sztolni Czarnego Pstrąga - Nr Znaczka - 603.

UWAGA! Archiwalna wersja tego znaczka nie jest już dostępna w sprzedaży korespondencyjnej.