Lista znaczków

Muzeum Hutnictwa Doliny Małej Panwi mieści się w bezpośrednim sąsiedztwie żelaznego mostu wiszącego na rzece Małej Panwi, w budynku dawnej dyrekcji Huty Małapanew. Ekspozycja stała muzeum prezentuje dzieje hutnictwa w dolinie Małej Panwi od średniowiecza do czasów nowożytnych. Zgromadzono na niej zachowane eksponaty, obrazujące dorobek licznych na tym terenie w XVIII i XIX wieku zakładów hutniczych - przede wszystkim tradycje Pruskiej Królewskiej Huty Malapane. Muzeum prezentuje między innymi doświadczenia w zakresie produkcji maszyn parowych i żelaznych mostów z końca XVIII i początku XIX wieku oraz pozwala poznać obraz hutnictwa doliny Małej Panwi w tym okresie. W muzeum zgromadzono m.in. zabytkowe wyroby, bogatą kolekcję żeliwa artystycznego, ikonografię i dokumenty kartograficzne dotyczące historii hut. Miejsce to ma za zadanie budowanie świadomości lokalnej społeczności przez krzewienie wiedzy na temat zabytków oraz historii Ozimka i Śląska. 

UWAGA! Muzeum czynne w weekendy. Istnieje jednak możliwość zwiedzania w tygodniu jedynie dla grup, po wcześniejszym kontakcie telefonicznym i umówieniu się.

Kościół neogotycki został zbudowany w latach 1859-1863 Projekt świątyni wykonał dobrze zapowiadający się śląski architekt, pochodzący z Oławy, Alexis Langer. Świątynię budowano 4 lata. Organy do nowej świątyni, na zamówienie, wykonał rychtalski organmistrz Jan Spiegel w 1862 roku. W tym samym roku poświęcono 4 kościelne dzwony – największy nosił imię Gotfryd a pozostałe to: Maria, Józef i Franciszek-Serafin. Na zewnątrz budowli, Langer zaprojektował rozmieszczenie sześciu tarcz z trzech jej stron (po dwie - od zachodu, południa i północy). Duża wieża świątyni, do podstawy krzyża, mierzy 53,7 metra, co decyduje o tym, że kościół jest najwyższą, murowaną budowlą w powiecie namysłowskim. Najcenniejszym obiektem wnętrza kościoła jest rzeźba św. Anny Samotrzeć, wykonana pod koniec XV wieku. Neogotycka świątynia, jak na wiejski kościół, jest dziełem unikatowym. Zachwyca swą strzelistością i harmonią architektoniczną.

Po raz pierwszy właściciele dóbr rogowskich wymienieni zostali w XIV wieku. W następnych stuleciach pierwotny zamek był w posiadaniu osób znaczących w życiu publicznym i politycznym Śląska. Wśród nich byli bracia Bees - książęcy pisarze w kancelariach Piastów Śląskich, ród Haugwitzów, który  od 1765 r. zadomowił się w Rogowie oraz ród Rogoyskich. Zamek nowożytny w formie zbliżonej do współczesnej zbudowany został pod koniec XVI wieku lub dopiero około roku 1620 przez rodzinę Rogoyskich. Wzniesiono wtedy dwa renesansowe skrzydła mieszkalne wraz z narożną basztą, dostawione do istniejącej prostokątnej wieży. Na przestrzeni kolejnych stuleci obiekt często zmieniał właścicieli. Po II wojnie światowej majątek upaństwowiono, w zamku zorganizowano przedszkole, a następnie spichlerz zbożowy. Od 1965 roku obiekt należy do Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu. Poprzez remont budynkowi przywrócono dawny charakter zamku renesansowo - klasycystycznego z dziedzińcem z dwóch stron zamkniętym pięknymi krużgankami.

Pierwszy, drewniany ratusz w Kluczborku został wzniesiony prawdopodobnie na początku XV w. Budynek jednak spłonął podczas wielkiego pożaru miasta w 1737 r. W latach 1738-1741 rozpoczęto jego odbudowę, którą zakończono  w 1752 r., a nową wieżę wzniesiono w 1858 r. Kolejne przebudowy ratusza miały miejsce odpowiednio w latach 1890-1891 i 1908-1909. Od strony zachodniej do ówczesnego ratusza przylegało 12 domów kramarskich, które mieszkańcy miasta określali mianem "Dwunastu Apostołów”. 25 czerwca 1925 r. pożar zniszczył większość zabudowy śródrynkowej, pozostawiając jedynie ratusz oraz cztery najbliższe kamieniczki. Zostały odbudowane w 1926 r. według projektu architekta miejskiego Alfreda Lenza. W latach 2011-2012 przeprowadzony został remont ratusza, połączony z rewitalizacją przestrzeni rynkowej.

Muzeum im. Jana Dzierżona w Kluczborku rozpoczęło swą działalność w 1959 r. Siedzibą jest budynek, który został wzniesiony na fundamentach zamku stojącego przy murach miejskich. Przylegająca do budynku dawna wieża zamkowa została przebudowana w 1907 r. na wieżę ciśnień. Muzeum gromadzi, konserwuje, opracowuje i udostępnia dobra kultury z terenu Ziemi Kluczborskiej i płn. Opolszczyzny w zakresie archeologii, historii i etnografii ze szczególnym uwzględnieniem pszczelarstwa. Wystawa stała „Pszczelarstwo dawne i nowe”, prezentuje dzieje hodowli pszczół od czasów najdawniejszych do współczesności, z zaznaczeniem roli ks. Jana Dzierżona. Muzeum prowadzi działalność oświatową opierając się na zbiorach własnych, jak i prezentując wystawy czasowe o różnorodnej tematyce, wypożyczane z innych muzeów. Wizytówką muzeum są wystawy plenerowe: Ule figuralne – w pawilonie przed budynkiem oraz Ule – na skwerze muzealnym. 

Schronisko Trzy Korony wybudowano na przełomie lat 1929 i 1930 przez Komisję Turystyczną Województwa Śląskiego, według projektu dyrektora szkoły budowlanej w Katowicach. Do roku 1939 ośrodek stanowił kolonię wycieczkową dzieci szkolnych ze Śląska, mieścił także stację noclegową Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego.  W czasie II wojny światowej Niemcy wykorzystywali je jako strażnicę graniczną, taką też funkcję pełniło bezpośrednio po wojnie. Potem, do 1962 r. służyło jako dom wypoczynkowy dla żołnierzy WOP. Od roku 1965 był to dom wczasowy oddziału PTTK przy dawnej Hucie im. Lenina. W roku 1973 budynek stał się własnością PTTK, które przeprowadziło remont obiektu. Schronisko posiada  50 miejsc noclegowych w wyposażonych w łazienkę pokojach 2, 3, 4 i 5 osobowych, a także restaurację serwującą dania kuchni polskiej oraz regionalne. Z pokoi Schroniska rozciągają się malownicze widoki na pobliski szczyt Trzy Korony, przełom Dunajca, Czerwony Klasztor oraz Tatry Bielskie po Słowackiej stronie.  Wyglądając przez okno można zobaczyć spływające flisackie tratwy. Położenie schroniska (470 m n.p.m.) sprawia, że jest ono doskonałą bazą wypadową na wycieczki górskie, rowerowe czy też wypady narciarskie. Bliskość pieszego przejścia granicznego pozwala także na przemierzanie słowackich szlaków.

Ruiny zamku w Bydlinie usytuowane są na wzgórzu Św. Krzyża. Budowla powstała prawdopodobnie w XIV w. jako strażnica dla umacniania granic ze Śląskiem. Składała się z wieży, budynku mieszkalnego i dziedzińca, który do niego przylegał. W końcu XV stulecia Bydlin przeszedł w ręce rodu Szczepanowskich, później dziedzicami byli tutaj Brzeziccy, a następnie na początku XVI w. Bonarowie, którzy ową budowlę, która już nie miała charakteru obronnego, zamienili na kościół. Około roku 1570, nowy właściciel – Jan Firlej, zamienił kościół na zbór ariański.  W 1594 roku Mikołaj Firlej, syn Jana, przywrócił poprzedni charakter kościołowi, nadając mu nazwę Świętego Krzyża. W 1655 roku kościół zniszczyli Szwedzi. Obecnie nie zachowało się wiele ze średniowiecznych ruin, pozostały jedynie mury na długości około 20 metrów. Tutaj Legioniści w 1914 roku stoczyli bitwę, która przeszła do historii pod nazwą bitwy pod Krzywopłotami. W 1989 roku przeprowadzono na terenie ruin badania archeologiczne, gdzie  w sąsiedztwie fundamentów muru obronnego znaleziono denar Ludwika Węgierskiego z 1370 roku, monety Zygmunta III i Jana Kazimierza Wazy, a także ceramikę naczyniową. Pod budynkiem mieszkalnym odkryto  trzy krypty grobowe.

Bitwa pod Krzywopłotami rozegrała się niedaleko wsi Krzywopłoty, na polach między Bydlinem, a Załężem w dniach 17-18 listopada 1914, pomiędzy oddziałami Austro-Węgier i Rosjan. Legioniści z 4 i 6 batalionów 1 Pułku Piechoty Legionów oraz artylerzyści pod dowództwem kpt. Brzozy, okopali się na wzgórzu Św. Krzyża we wsi Bydlin i sąsiednich Krzywopłotach. Wojska rosyjskie zajęły pozycje w lasach Smolenia i Domaniewic. W bitwie obie strony poniosły straty. W ataku na Załęże poległ por. Stanisław Paderewski, brat przyrodni Ignacego Paderewskiego, dowódca 3 kompanii 6 batalionu. Polegli legioniści spoczywają na cmentarzu w Bydlinie. W innej kwaterze cmentarza spoczywają żołnierze austriaccy i rosyjscy. Marszałek Józef Piłsudski nazwał to miejsce "Krzywopłockimi legionowymi Termopilami". W 1920 roku na cmentarzu w Bydlinie stanął kilkumetrowy kamienny krzyż z legionowymi symbolami. We wrześniu odbywa się w Krzywopłotach piknik historyczny, a w pierwszą niedzielę, przypadającą po 11 listopada, na miejscowym cmentarzu odprawiana jest msza w związku z obchodami rocznicy bitwy z 1914 roku. Grafika znaczka przedstawia naradę oficerów austriackich i polskich stojących naprzeciwko kaplicy i cmentarza  przy wzgórzu św. Krzyża w Bydlinie, która odbyła się krótko przed bitwą.

Rynek Główny w Krakowie powstał po lokacji miasta w 1257 r. w oparciu o regularną siatkę mierniczą. W XIII w. powstały w obrębie rynku pierwsze obiekty murowane: Sukiennice, Kramy Bogate. W kolejnym stuleciu powstała większość kamienic, ratusz oraz Waga Wielka. W okresie od początku XIV do XVIII w. poszczególne fragmenty rynku nosiły oddzielne nazwy, pochodzące zwykle od rodzaju prowadzonego handlu np.: „Kurzy targ” „Targ solny”, „Targ węglowy”, „Rynek ołowny”, lub od grupy handlujących np. „Żydowski targ”. Przez rynek przebiega główny trakt komunikacyjny średniowiecznego Krakowa znany jako Droga Królewska wiodąca od Bramy Floriańskiej przez Stare Miasto na Zamek Królewski na Wawelu. Rynek Główny w Krakowie przez wieki był najważniejszą częścią miasta. Tutaj odprawiane były najważniejsze uroczystości monarsze. Na rynku przysięgę narodowi złożył Tadeusz Kościuszko, rozpoczynając powstanie kościuszkowskie. Tutaj wraz z oddziałami Księstwa Warszawskiego wkroczył książę Józef Poniatowski, a w Sukiennicach odbywały się bale na cześć Napoleona.

Bazylika Mariacka powstała pod koniec XIII w. na fundamentach wcześniejszego kościoła romańskiego. Gotycka świątynia została konsekrowana około 1320 roku, ale jeszcze przez długi czas kościół był przebudowywany. Kościół Mariacki to świątynia trójnawowa, z wysoką nawą główną i niższymi nawami bocznymi oraz korpusem przykrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Północna wieża kościoła została podwyższona i przystosowana do pełnienia funkcji strażnicy miejskiej. To z niej codziennie o pełnej godzinie rozbrzmiewa hejnał grany od 13 lutego 1838 r. Wieża w 1478 r. nakryta została charakterystycznym wielobocznym hełmem, a w 1666 r. ozdobiona została koroną maryjną. Wnętrze bazyliki zdobi m.in. ołtarz główny wyrzeźbiony przez Wita Stwosza. W oknach bazyliki zachowały się witraże wykonane przez Stanisława Wyspiańskiego oraz Józefa Mehofera. Ci sami artyści byli twórcami polichromii, którą według projektu Jana Matejki wykonano w bazylice w XIX w. Na uwagę zasługuje także barokowa kruchta osłaniająca wejście do kościoła nawiązująca do Kaplicy Grobu Pańskiego w Jerozolimie.

Znajdująca się na końcu ul. Floriańskiej Brama Floriańska jest pozostałością dawnych murów miejskich i jedną z ośmiu krakowskich bram obronnych. Powstała na przełomie XIII i XIV w., a w źródłach historycznych pojawia się w 1307 r. Budowla ta zbudowana została na planie zbliżonym do kwadratu. Brama ma formę wysokiej, bo liczącej 34 metry wieży kamiennej. Znajduje się w niej otwór przejazdowy o ostrołukowym sklepieniu. Niegdyś otwór ten od strony miasta zabezpieczały wrota, natomiast od zewnątrz krata. Nad wejściem od strony miasta znajduje się płaskorzeźba z XVIII w. przedstawiająca św. Floriana. Od strony Plant widnieje płaskorzeźba orła piastowskiego wykonana przez Zygmunta Langmana według projektu Jana Matejki. Przez wieki brama opierała się przeciwnościom. Trzykrotnie zagrażała jej rozbiórka, najpierw w XIX, a później na początku XX w. Obecnie, podobnie jak przed wiekami, Brama Floriańska jest jednym z symboli miasta.

Krakowski Barbakan jest najbardziej na północ wysuniętą częścią dawnych fortyfikacji miejskich Krakowa. Budowla powstała w ostatnich latach XV w. w obawie przed najazdem wołosko-tureckim zagrażającym Krakowowi. Sam król Polski Jan Olbracht położył kamień węgielny pod budowę Barbakanu. Ta obronna budowla w stylu gotyckim, została zbudowana na planie niepełnego koła. Niegdyś Barbakan był połączony z Bramą Floriańską specjalną szyją. Jego średnica wewnątrz murów to nieco ponad 24 metry, a średnica zewnętrzna sięga 30 metrów. Z zewnątrz otaczała go półkolista fosa o szerokości 26 m i głębokości dochodzącej do 3-5 metrów. Barbakan był najmocniejszym elementem rozbudowywanych przez wieki fortyfikacji miasta Krakowa. Miał cztery kondygnacje strzelnic rozmieszczonych w układzie szachownicy. Było ich 130 i zostały one przystosowane do użycia ręcznej broni palnej. Nadrzędną funkcją Barbakanu była obrona dostępu do Arsenału Miejskiego. Dziś obiekt ten znajduje się pod opieką Muzeum Historycznego Miasta Krakowa i jest udostępniany zwiedzającym.

Pałac Biskupi w Krakowie jest zaraz po Wawelu największym pałacem krakowskim. Znajdujący się przy ulicy Franciszkańskiej 3 pałac, to siedziba kurii metropolitalnej, a od końca XIV wieku także biskupów krakowskich. Pierwsze wzmianki o tej rezydencji pochodzą z końca XIV w.  Pałac uległ znacznym zniszczeniom w lipcu 1850 roku, kiedy Kraków nawiedził wielki pożar. Pałac został odbudowany dopiero w latach 1865–1868, a później jeszcze kilka razy był restaurowany. Dziś ma kształt nadany w XIX wieku z zachowaniem fragmentów renesansowych i barokowych. W pałacu od 1964 roku, aż do roku 1978 mieszkał biskup Karol Wojtyła. Późniejszy papież zatrzymywał się w pałacu, a stojąc w oknie nad bramą wjazdową, nieoficjalnie spotykał się ze zgromadzonymi wiernymi. Te spotkania stały się tradycją papieskich pielgrzymek, a okno na Franciszkańskiej 3 swoistym symbolem. Także po śmierci Jana Pawła II okno papieskie jest symbolem przypominającym o papieżu Polaku. Pod oknem organizowane są koncerty, a w rocznice związane z papieżem okno ozdabiane jest białymi i żółtymi kwiatami. 

U stóp Wzgórza Wawelskiego od strony Wisły znajduje się pieczara. Kilkanaście metrów przed nią na niewielkim placu stoi figura ziejącego ogniem legendarnego Smoka Wawelskiego. Autorem rzeźby wykonanej z brązu w 1969 r. jest Bronisław Chromy. W 1972 r. rzeźbę ustawiono nieopodal wylotu ze Smoczej Jamy, choć pierwotnie smok miał być częściowo zanurzony w wodach Wisły. Rok później wewnątrz rzeźby zamontowana została instalacja gazowa, dzięki której co trzy minuty smok zieje prawdziwym ogniem. Pierwsze wzmianki o smoku mieszkającym pod Wawelem można znaleźć w średniowiecznych kronikach Wincentego Kadłubka, Jana Długosza i kilku innych kronikarzy. W XX wieku  legendę o smoku upowszechniono i dzięki temu dziś Smocza Jama i Smok Wawelski to jedne z największych atrakcji turystycznych Krakowa.

Zamek Czorsztyn położony jest na skale, ok. 50 m nad taflą Zbiornika Czorsztyńskiego. Początki zamku sięgają XIII wieku i związane są z działalnością św. Kingi jako Pani Sądeckiej. Ówczesny gród warowny identyfikowany jako Wronin w czasach Kazimierza Wielkiego stał się jednym z ważniejszych założeń obronnych kraju umacniając jego południową granicę. Na przestrzeni stuleci zamek ten był kilkakrotnie przebudowywany i oprócz funkcji obronnych używany był także jako komora celna, a później także jako siedziba starostów. Upadek zamku rozpoczął się w latach 1734-1735 od dewastacji przez wojska kozackie. 55 lat później od uderzenia pioruna spaliły się dachy zamku i to ostatecznie przyspieszyło proces niszczenia warowni. W 1819 roku dobra czorsztyńskie wraz z ruinami zamku zakupiła rodzina Drohojowskich. W latach 1951-1957 rozpoczęto pierwsze prace zabezpieczające na zamku, a gruntowną konserwację rozpoczęto dopiero w 1992 roku, od 1996 roku udostępniając zamek zwiedzającym.  

Ogród Doświadczeń im. Stanisława Lema jest oddziałem Muzeum Inżynierii i Techniki. Powstał we wrześniu 2007 roku jako pierwszy park edukacyjny w Polsce mający na celu popularyzację fizyki. Na ponad 6 hektarach znajduje się ponad 100 stanowisk do wykonywania eksperymentów fizycznych z dziedziny akustyki, mechaniki, hydrostatyki i optyki. Ogród działa sezonowo. Jego zwiedzanie polega na samodzielnym doświadczaniu sensorycznym – zwiedzający mają okazję różnymi zmysłami doświadczać na sobie zjawisk fizycznych i przyrodniczych. Do głównych atrakcji ogrodu należy sześciometrowa rakieta, z której wypuszczone są dwie zjeżdżalnie. Jedna z nich ma kształt fragmentu cykloidy, czyli krzywej najszybszego spadku. Zjeżdżalnia obok jest prosta, dzięki czemu łatwo można się przekonać, na której szybciej się zjeżdża. Wielką popularnością cieszy się także jedyny w Polsce rower jeżdżący po linie, tor saneczkowy czy żyroskop. W Ogrodzie działa również Planetarium.

Ogrody Biblijne w Muszynie są pod względem obszaru największe w Polsce. Projekt Ogrodów opiera się na zagospodarowaniu zabytków w skład których wchodzą: kościół parafialny p.w. św. Józefa z XVII w., murowana dzwonnica, mur ogrodzeniowy, kapliczka, drzewostan i XIX wieczna plebania..Ogrody są miejscem modlitwy, medytacji, dialogu i wypoczynku, spotkania z Bogiem w Jego Słowie, obrazach biblijnych i biblijnej roślinności. Zrealizowane są w konwencji trzech Świątyń: Świątyni Jerozolimskiej - stan obecny; "kamień na kamieniu", Świątyni Parafialnej i Kościoła czasów mesjańskich - Apokaliptycznego Nowego Jeruzalem. Projektantem Ogrodów jest dr Zofia Włodarczyk z UR w Krakowie, instalacje biblijne wykonał Karol Badyna z ASP w Krakowie. Pomysłodawcą jest proboszcz parafii ks. Paweł Stabach.

Muzeum Afrykanistyczne im. dra Bogdana Szczygła i Bożeny Szczygieł-Gruszyńskiej oraz Kolekcja Sztuki i Malarstwa Czarnej Afryki im prof. dr hab. Anny i pilota Leona Kubarskich to niezwykłe miejsce pełne barw, tajemniczych masek i dźwięków zaklętych w tam-tamach. Zgromadzono tu przeszło dwa tysiące eksponatów tworząc przedsionek Czarnego Lądu. Prezentowane w muzeum przedmioty mają swoją barwną historię. Opowiadają o ludziach, którzy je stworzyli i używali. Przybliżają zwiedzającym życie codzienne, kulturę, tradycje i wierzenia plemion Afryki Zachodniej oraz Środkowej (Dogonów, Tuaregów, Bambara, Buszongo). To rzeźby wykonane w drewnie oraz metalu, broń, biżuteria, zabawki, ubrania, a także bogata i niepowtarzalna w skali całej Polski kolekcja masek afrykańskich. Początkiem historii olkuskiego Muzeum Afrykanistycznego była darowizna państwa Szczygieł przekazana w 1971 roku. Do dziś stanowi ona trzon olkuskiego muzeum. Przez ponad 40 lat kolekcja rozrastała się, przybywało darczyńców. W 2005 roku muzeum otrzymało bogatą kolekcję malarstwa Czarnej Afryki ofiarowaną przez Annę i Leona Kubarskich, które zachwycają przede wszystkim tematyką oraz różnorodnymi, niespotykanymi technikami malarskimi.

Ruiny zamku Rabsztyn wznoszą się na wysokiej wapiennej skale zaledwie parę kilometrów na północ od Olkusza, na szlaku Orlich Gniazd. Na przestrzeni wieków zamek należał do możnych rodów Toporczyków, Melsztyńskich i Bonerów. Na przełomie XIII/XIV w. na szczycie skały wybudowano wapienną wieżę obronną i budynki mieszkalne, stanowiące zamek górny. Już w XIV w. u jego stóp powstał zamek średni z dziedzińcem, murem obronnym i bramą. W XV w. dobudowano zamek dolny i wykopano suchą fosę. Niestety nie wiadomo jak wyglądał zamek dolny, ponieważ pod koniec XVI wieku w znacznej części został rozebrany. W jego miejscu powstał mieszkalno-obronny renesansowy pałac. W 1657 roku zamek został spalony przez Szwedów. Od 1990 roku, gdy stał się własnością Gminy Olkusz, sukcesywnie odgruzowano piwnice, zrekonstruowano i odbudowano węzeł bramny, uzupełniono i odtworzono część murów oraz wykonano ich zabezpieczenie konstrukcyjne, wybudowano drewniane mosty nad fosą i przed bramą. W pomieszczeniu bramy, na piętrze urządzono ekspozycję dotyczącą historii zamku. W latach 2012-14 zrekonstruowano część murów zamku górnego i wieży, na której powstał taras widokowy. Co roku, na zamku odbywają się turnieje rycerskie, połączone z prezentacją średniowiecznej kultury, barwnymi paradami szermierzy i łuczników oraz licznymi kramami rękodzieła, warsztatami i zabawami.

Centrum Kultury MOK w Olkuszu przy ul. Szpitalnej 32 w swoich murach mieści także, obok Muzeum Afrykanistycznego i Muzeum Twórczości W. Wołkowskiego, powstałą w 2009 roku „Kolekcję minerałów Ziemi Olkuskiej i Skamieniałości Jury Krakowsko-Częstochowskiej”. Znaczną część ekspozycji stanowią ”Skarby Ziemi Olkuskiej”, w której zaprezentowano przeszło 30 rodzajów minerałów wydobywanych od wieków w olkuskich kopalniach. W okresie triasu powstały na dnie morza skały węglanowe, złożone głównie z wapieni i dolomitów bogatych w cenne kruszce (srebro, cynk, ołów). Prezentowane minerały są wykrystalizowane w formie m.in. siarczków ołowiu (galeny), siarczków cynku (sfalerytu), siarczków żelaza (markasytu). Osobne miejsce poświecono zlepieńcowi parczewskiemu - skale, z której wzniesiono m.in. mury obronne Olkusza i dzwonnicę olkuskiej Bazyliki św. Andrzeja. Prezentowane są fragmenty zlepieńca o różnych odcieniach i granulacie, a także przedmioty wykonane z tej skały, jakie znaleziono podczas badan archeologicznych w Olkuszu. Druga część ekspozycji to jurajskie wapienie, będące znakiem rozpoznawczym Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. W gablotach eksponowane są podzielone wg. gatunków organizmy, które żyły na naszych terenach przed milionami lat. W kolekcji można podziwiać skamieniałe gąbki, belemnity, koralowce, małże, jeżowce, liliowce, a także fragmenty kręgowców jakie żyły w morzu. Największe z amonitów mają prawie pół metra średnicy.

Został utworzony w 2008 r. Ochroną prawną objął najcenniejsze obiekty przyrody ożywionej i nieożywionej, będące częścią wiekowych lasów, jakie kiedyś otaczały Olkusz od północy. Stanowi obszar leśny ciągnący się między miejscowościami Jaroszowiec i Pazurek. Obejmuje teren prawie 188 ha i jest położony na terytorium Parku Krajobrazowego „ Orlich Gniazd” i obszaru Natura 2000 „Jaroszowiec”. Największą powierzchnię rezerwatu porasta buczyna sudecka, gdzie w runie leśnym rośnie chroniony i rzadko spotykany żywiec dziewięciolistny, a także miesiącznica trwała i czosnek niedźwiedzi. Wilgotne i chłodne północne stoki porasta jaworzyna górska. Łącznie na terenie rezerwatu występuje ponad 300 gatunków roślin naczyniowych, w tym przeszło dwadzieścia gatunków chronionych. Spośród roślin chronionych można tu spotkać między innymi; języcznik zwyczajny, lilię złotogłów, wawrzynek wilczełyko oraz rzadko spotykane storczyki. Jednocześnie na terenie rezerwatu występuje przeszło 100 gatunków zwierząt a także około 4000 gatunków grzybów, w tym 24 objętych ochroną. Niezwykłą atrakcją są potężne Zubowe Skały, najwyższe (440 m n.p.m.) miejsce rezerwatu. Wapienne ostańce o fantazyjnych formach i kształtach tworzą prawdziwe skalne miasto. Przez teren rezerwatu prowadzi przyrodniczo – leśna ścieżka dydaktyczna, tworząca 5 km pętlę.

Kaplica "Na Wodzie" w Ojcowie to niewielki, drewniany kościółek pw. św. Józefa Rzemieślnika (Robotnika). Znajduje się u podnóża skał zwanych Prałatkami, kilkaset metrów na północ od ojcowskiego zamku. Kaplica znajduje się w miejscu dawnych łazienek zdrojowych. Wzniesiono ją w 1901 roku na betonowych podporach i fundamentach ponad dwoma brzegami potoku Prądnik. Jak głosi legenda takie usytuowanie kaplicy wynikało z carskiego zakazu, który uniemożliwiał budowanie na ziemi ojcowskiej. Wybudowano więc kaplicę „na wodzie” omijając tym samym zakaz. Kaplica w Ojcowie wybudowana została według szwajcarsko-ojcowskiego stylu. Drewniany budynek, zwieńczony charakterystyczną wieżyczką, ma kształt krzyża o długości 11 i szerokości 5 metrów. We wnętrzu zachowały się trzy ołtarze w formie szczytów góralskich chat. Ołtarz główny na szczycie posiada słońce, a pod nim znajdują się figurki pięciu świętych. Po bokach znajdują się dwa orły (symbol Polski) zawieszone ponad trzema wężami symbolizującymi zaborców. Centralną część ołtarza zajmuje obraz Matki Boskiej Wspomożenia, namalowany w 1901 roku przez jedną z kuracjuszek ówczesnego zakładu zdrojowego.

Schronisko turystyczne w Tatrach położone na wysokości 1500 m n.p.m., na Hali Gąsienicowej. Zbudowane zostało w latach 1921–1925 przez Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. Otwarcia dokonał 12 lipca 1925 prezydent RP Stanisław Wojciechowski. W latach 1950-1951 dobudowano zachodnie skrzydło i przerobiono wnętrze, powiększając obiekt do obecnych rozmiarów. W 1963 roku schronisko spaliło się częściowo, po czym zostało odbudowane. Kierownikiem schroniska jest od roku 1983 ratownik GOPR i TOPR, Andrzej Kusion, który prowadzi w ostatnich latach modernizację obiektu. Posiada 120 miejsc noclegowych. Jest zarządzane przez PTTK.

Schronisko to, jak nazwa wskazuje, położone jest nad brzegiem Morskiego Oka w Tatrach. Położone jest na wysokości 1410 m n.p.m. i składa się z dwóch części – Starego i Nowego Schroniska. Posiada ponad 100 – letnią tradycję. Pierwsze schronisko powstało w 1874 roku. Po wielu przemianach i remontach Nowe Schronisko to niezwykle wygodny i nowoczesny obiekt, w którym znajduje się 35 miejsc noclegowych. Z kolei Stare Schronisko pełni rolę noclegowni, w której schronienie może znaleźć 43 turystów w pokojach wieloosobowych. Pomimo znacznego oddalenia od Zakopanego ruch turystyczny jest bardzo wysoki, a schronisko cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem.

Schronisko położone jest na Polanie Głodówka na południowym stoku Cyrhli, przy drodze między Bukowiną Tatrzańską, a granicą państwa ze Słowacją na Łysej Polanie. Pierwszy – drewniany budynek schroniska zbudowano na początku lat trzydziestych XX wieku. Budynek spłonął w lutym 1938 roku i natychmiast podjęto starania o odbudowę schroniska. Ostatecznie obiekt został odbudowany ze składek społecznych i pożyczki zaciągniętej przez ZHP. Jego ponowne otwarcie planowane na 1 września 1939 roku uniemożliwił wybuch II Wojny Światowej, w czasie której schronisko znalazło się pod administracją niemiecką. W latach osiemdziesiątych XX wieku obok schroniska wybudowano drugi budynek – Drewniak. Obecnie obiekt dysponuje niemal setką miejsc noclegowych w obu budynkach. Do dyspozycji turystów jest także obszerne pole namiotowe.