Lista znaczków

Muzeum Filumenistyczne w Bystrzycy Kłodzkiej jest jedynym muzeum w Polsce, w którym gromadzone są eksponaty dotyczące ognia. Nazwa muzeum związana jest z dziedziną nauki, jaką jest filumenistyka. Wyraz ten oznacza kolekcjonowanie etykiet i opakowań zapałczanych oraz przedmiotów związanych z metodami niecenia ognia, przede wszystkim takimi jak suche patyki, krzesiwa metalowe i skałkowe, różnego rodzaju zapałki oraz zapalniczki. Muzeum mieści się w dwóch budynkach wzniesionych w latach 1821-1823 w stylu klasycystycznym. Mieściły się w nich kościół ewangelicki i przykościelna szkoła ewangelicka. Niestety zaraz po powstaniu oba  budynki zniszczył pożar, a ich odbudowa trwała do 1825 r. Po II wojnie światowej budynek kościoła był nieużytkowany aż do lat 60., kiedy to postanowiono przeznaczyć go na siedzibę nowopowstającego muzeum. Otwarcie Muzeum Filumenistycznego nastąpiło 19 lipca 1964 r. z inicjatywy mieszkańców Bystrzycy Kłodzkiej, przedstawicieli fabryki zapałek oraz Towarzystwa Miłośników Bystrzycy Kłodzkiej. W Muzeum w stałej sprzedaży znajdują się ekskluzywne zapałki pamiątkowe w wyjątkowych opakowaniach. Muzeum Filumenistyczne od lat współpracuje z polskimi filumenistami, a także z polskimi producentami zapałek.

Bystrzyca Kłodzka – miasto królewskie, dzieło średniowiecznej urbanistyki. Na przełomie XIII/XIV w. na szerokiej, piaskowcowej terasie między dwiema rzekami założono miasto, które mimo wojen, pożarów, klęsk zachowało pierwotny układ z całym niemal systemem fortyfikacji. W pasie fortyfikacji średniowiecznych wybudowano dwie główne bramy wzmocnione basztami. Do Wrocławia i Kłodzka prowadziła droga przez Bramę Kłodzką, a Brama Wodna (zwana wcześniej Dolną) prowadziła na południe w kierunku Czech. Była także obronną siedzibą Wójtostwa. BRAMA WODNA z pocz. XIV w. kamienna, wzmocniona ze względów strategicznych, nadbudowana wieżą z krenelażem i ostrosłupowym hełmem ceglanym z 1508 r. Przelot bramy zamykała od zewnątrz żelazna, spuszczana na łańcuchach krata. W pomieszczeniach wieży pobierano opłatę za wjazd do miasta. Na przełomie 2012 i 2013 r. przeszła gruntowny remont i adaptację na cele kultury i turystyki.

Nyska Droga św. Jakuba została wyznaczona w 2010 roku. 100 kilometrowa trasa prowadzi od Jakubowej Studni w Głuchołazach, przez Nysę, Pakosławice, Kopice, Lewin Brzeski do Skorogoszczy, gdzie łączy się z Drogą św. Jakuba Via Regia. U podnóża Góry Parkowej w Głuchołazach, nieopodal szlaku, znajduje się OW Czerwony Kozioł - miejsce szczególnie przyjazne pielgrzymom i osobom zainteresowanym jakubową drogą. W 2012 roku na terenie ośrodka odsłonięto pomnik św. Jakuba. Rzeźba powstała dla upamiętnienia XXX Rocznicy Aktu Europejskiego, ogłoszonego przez Jana Pawła II w Santiago. Autorem figury wykonanej z piaskowca jest znany artysta rzeźbiarz Marian Krzysztof Lewczak. Obok monumentu stoi słupek kilometrowy, określający odległość z Głuchołaz do Santiago de Compostela – 3506 km.

Wieża Bramy Górnej w Głuchołazach to jeden z elementów pierwotnych obwarowań miejskich. Obwarowania w Głuchołazach powstały ok. 1350 roku. Mury miejskie pierwotnie miały 5 m wysokości i 2 m grubości. Brama górna ma ok. 25 metrów wysokości. Została zbudowana ok. 1600 roku na polecenie wójta Głuchołaz. W tym też czasie ozdobiono ją renesansową attyką ze strzelnicami, a w 1903 roku dobudowano ceglany hełm. Jeszcze w XIX wieku tuż przy wieży istniała brama, w której siedział celnik pobierający opłaty za towary wwożone do miasta. Obecnie na szczycie wieży widnieje metalowa chorągiewka w kształcie głowy kozy i jest to pamiątka nie istniejącego już ratusza. Aktualnie wyremontowana wieża została udostępniona zwiedzającym. Na jej szczycie znajduje się punkt widokowy z widokiem na same Głuchołazy jak i okolicę.

Schronisko PTTK "Pod Biskupią Kopą" im. Bohdana Małachowskiego to jedyne schronisko w Górach Opawskich. Położone jest na wysokości 850 metrów n.p.m., w pobliżu szczytu Biskupiej Kopy na terenie Parku Krajobrazowego Gór Opawskich. Inicjatorem wybudowania schroniska było Śląskie Sudeckie Towarzystwo Górskie. Oficjalne otwarcie nastąpiło w lipcu 1924 r., a obiekt otrzymał wówczas nazwę Schroniska Górnoślązaków. Po 1945 r. schronisko otrzymało nazwę "Pod Biskupią Kopą", a w 1964 r. imię Bohdana Małachowskiego, krakowskiego działacza turystycznego. Pierwszym polskim właścicielem zostało PTTK z Katowic, a od 1992 właścicielem jest wrocławski oddział PTTK. Obiekt dysponuje 50-cioma miejscami noclegowymi w pokojach dwu i wieloosobowych, salą restauracyjną na 65 miejsc oraz salą konferencyjną i miejscem do organizacji pikników. Atrakcyjne położenie schroniska na skrzyżowaniu kilku szlaków turystycznych daje wiele możliwości uprawiania turystyki zarówno pieszej jak i rowerowej.

Miasto tkaczy i szewców - tak nazywano Prudnik przed wiekami. Rozkwit przemysłu tkackiego nastąpił w XIX i XX wieku za sprawą rodziny Fränkel i Pinkus - właścicieli jednej z największych fabryk tekstylnych w Europie. Po II wojnie światowej oraz zmianie granic przedsiębiorstwo przekształcono w ZPB „Frotex”. W 2009 r. otwarto Centrum Tradycji Tkackich – oddział Muzeum Ziemi Prudnickiej, mający na celu zachowanie pamięci o potędze tkackiej miasta. W placówce odbywają się warsztaty tkackie, lekcje muzealne, prezentowana jest ekspozycja na temat fabryki i jej przedwojennych właścicieli: m. in. pokój Samuela Fränkla, gabinet Maxa Pinkusa oraz wystawy czasowe.

Pozostałość po XIII - wiecznym zamku jest najstarszym zabytkiem Prudnika jak i najstarszą zachowaną wieżą zamku prywatnego w Polsce. Decyzję o budowie zamku podjął w 1255 r. Marszałek Królestwa Czeskiego Wok z Rosenberga (czes. Rožmberk), nadworny dyplomata króla Przemysła Otakara II. W przeszłości ta cylindryczna budowla w czasie zagrożenia pełniła funkcję miejsca ostatecznej obronny, a grube ściany i wejście do wnętrza na wysokości 12,5 m czyniły z niej twierdzę nie do zdobycia. Po pożarze, który strawił zamek 1806 roku, jedynym widocznym śladem warowni jest ocalała z żywiołu wieża. Obecnie pełni rolę punktu widokowego, z którego można podziwiać panoramę miasta oraz Gór Opawskich.

Główna siedziba Muzeum Ziemi Prudnickiej mieści się w budynku przylegającym do XV–wiecznych murów miejskich i dwóch baszt, gdzie w średniowieczu składano broń. W Arsenale gromadzone są zbiory z dziedziny archeologii, etnografii, historii lokalnej oraz sztuki. Stałe ekspozycje poświęcone zostały m. in. bogatej i wielokulturowej historii Prudnika („Trzy źródła – jedno miasto”), Stanisławowi Szoździe („Krótka historia wielkiego sukcesu”), dawnej kuchni śląskiej, ginącym zawodom. W narożnej baszcie można podziwiać militaria. Licznie prezentowana jest tu broń z okresu wojen napoleońskich. W dziale etnograficznym zwiedzający mogą oglądać stroje ludowe, przedmioty używane w gospodarstwach domowych regionu oraz narzędzia rolnicze, stolarskie i kołodziejskie. W „Galerii pod 2 basztami” zaprezentowane zostały prace m. in. Hanny Bakuły.

Kościół parafialny p.w. św. Wawrzyńca w Głuchołazach to najważniejszy zabytek Głuchołaz. Pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1285 roku. Wtedy Głuchołazy były biskupią osadą graniczną. Świątynię zbudowali pierwsi osadnicy około 1250 roku. Z tamtych lat zachował się wczesnogotycki portal z maskami mnichów oraz bryła zachodniej fasady. Obecny wygląd budowla uzyskała po przebudowie w latach 1729-1733. Neobarokowy ołtarz główny powstał w 1921 roku, natomiast w nawach bocznych usytuowanych jest 8 ołtarzy o cechach późnobarokowych. W ołtarzu głównym dominuje  figura św. Wawrzyńca, patrona świątyni, któremu po bokach towarzyszą postacie św. Mikołaja i św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Poniżej znajdują się dwa anioły trzymające symbole świętego, a więc ruszt i  pochodnię.  Na uwagę zasługuje także ambona ze sceną męczeństwa św. Wawrzyńca przedstawioną na balustradzie schodów oraz bogatą dekoracją figuralną.  Wokół kościoła usytuowany był cmentarz, który zaczął funkcjonować około poł. XIII wieku. W 1800 roku cmentarz całkowicie zamknięto, a w 1830 roku usunięto ostatni pomnik nagrobny z placu kościelnego. Głuchołazy kilkakrotnie nawiedzały silne powodzie z których pierwsza z 1472 r. kiedy to woda sięgała w mieście do 4 metrów. Upamiętnia to tablica wmurowana 100 lat później we wschodnią ścianę kościoła, która do dziś oznacza poziom do którego sięgała woda.

Ratusz w Paczkowie wzniesiono w latach 1550-1552. Pierwotnie budowla składała się z dwóch prostokątnych budynków, zakończonych trójkątnymi zdobionymi szczytami i przystawioną z boku wieżą w dolnej części kwadratową, wyżej przechodzącą w ośmiobok. Na początku XIX wieku budowla została gruntownie przebudowana i wówczas nadano jej obecną formę. Wieża paczkowskiego ratusza została ukończona prawdopodobnie w 1552 roku. Usytuowana jest w północnym narożniku budowli i posiada wewnątrz dziewięć kondygnacji. Zwieńczona jest gankiem i murowanym ostrosłupowym hełmem z iglicą. Wieża jest jedną z najlepiej zachowanych wież renesansowych na Śląsku i stanowi znakomity punkt widokowy. Podczas prac remontowych wieży okazało się, że pod tarczą jednego z istniejących zegarów znajduje się pięciusetletnia renesansowa kamienna tarcza zegara mechanicznego pochodzącego z okresu, w którym powstała ratuszowa wieża. Prawdopodobnie jest to jedyny taki obiekt na Opolszczyźnie i jedna z najstarszych tarcz zegarów mechanicznych w ogóle.

Paczków to miasto założone w 1254 r. z inicjatywy biskupa wrocławskiego. Gród miał w założeniu chronić południowo-zachodnią granicę księstwa biskupiego i w związku z tym już na samym początku został ufortyfikowany. Na początku XV w miasto zajęli husyci, którzy spowodowali w nim wiele zniszczeń. Mimo to wiek ten przyniósł miastu szybki rozwój gospodarczy, głównie za sprawą przywilejów nadawanych miastu przez biskupów. Wśród obiektów historycznych niewątpliwie zasługujących na uwagę turystów wymienić można właśnie rozbudowane fortyfikacje miejskie, gęsto usiane basztami i wieżami, a będące najlepiej zachowanymi tego typu obiektami na Śląsku. Ciekawość turystów powinien także wzbudzić budynek Ratusza Miejskiego oraz Domu Kata. Na uwagę zasługują także paczkowskie kamienice oraz kościoły. Z uwagi na swój średniowieczny charakter i rozbudowane fortyfikacje miasto zyskało miano "Polskiego Carcassonne".

Wapienniki to piece służące do wypalania wapna budowlanego i nawozowego. Tradycja wapiennictwa w Złotym Stoku sięga XVI w. Szczyt swej działalności produkcja wapiennicza w Złotym Stoku osiągnęła w XIX w. uzyskując czołową pozycję na Śląsku pod względem ilości wytwarzanego wapna. W czasie gdy wapienniki wykupiła holenderska księżna Marianna Orańska i w okresie jej panowania, w Złotym Stoku wypalano wapno służące między innymi do budowy pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim. W 1946 r.rozpoczęto próby uruchomienia pieców do wypalania wapna, jednak zakończyły się one niepowodzeniem. Siedem lat później prezes Spółdzielni „Prefabrykacja” August Mazurek, uruchomił wypalanie kamienia wapiennego w dolnym piecu wapienników. Niestety ze wzglęu na zbyt dużą zawartość krzemionki, która obniżała wartość wapna palonego, w ciągu roku zaprzestano produkcji. W 1958 r. uruchomiono na terenie wapienników eksploatację złoża i przerób kamienia wapiennego na grysy oraz mączkę dla budownictwa. Produkcję zakończono w roku 1961. Obecnie odrestaurowany zespół wapienników to jedna z atrakcji turystycznych Złotego Stoku. Ich uroczyste otwarcie nastąpiło 13.08.2010 r.

Źródła historyczne podają, że pierwszy murowany kościół w tym miejscu powstał w XII wieku. Obecna budowla wzniesiona została w dwóch etapach na przełomie XIV i XV wieku. Na przestrzeni wieków, mimo licznych pożarów, zniszczeń i modernizacji kościół utrzymał swą charakterystyczną bryłę. Świątynia jest trójnawową, dziewięcioprzęsłową halą murowaną z kamienia i cegły. Nawy boczne rozdzielone są smukłymi, sześciobocznymi filarami z cegły, ponad którymi wznoszą się krzyżowo – żebrowe sklepienia z 1891 r. Tytuł Bazyliki Mniejszej świątynia uzyskała w 2009 roku. Obok kościoła wznosi się okazała, czterokondygnacyjna wieża będąca dzwonnicą. Jej budowę rozpoczęto w roku 1474 i kontynuowano aż do roku 1548, jednak nigdy nie została ukończona i taka też pozostała do dziś. Zbudowana została na planie kwadratu z cegły obłożonej kamienną wykładziną. W pustym wnętrzu w 2005 otwarto Skarbiec św. Jakuba – wystawę cennych sprzętów liturgicznych i innych dzieł sztuki złotniczej.

Bastion św. Jadwigi w Nysie to element rozpoczętego w 1643 roku obwodu fortecznego  miasta. W latach 1771-1774 bastion przebudowano, w wyniku czego powstały dwukondygnacyjne kamienno-ceglane kazamaty częściowo przykryte zewnętrznym nasypem otaczającym pięcioboczny dziedziniec. Podczas oblężenia w 1807 r. funkcjonowało tu m.in. laboratorium, w którym przygotowywano amunicję. W 1870 r. w kazamatach bastionu przetrzymywano francuskich jeńców wojennych, a później bastion funkcjonował jako koszary. Po I wojnie został sprzedany w ręce prywatne. Od 2008 r. na dziedzińcu bastionu organizowane są imprezy muzyczne i taneczne, wernisaże oraz wystawy plenerowe. We wnętrzach obiektu w zabytkowych korytarzach wiedzie trasa turystyczna, która stanowi część dłuższego szlaku prowadzącego dawnymi umocnieniami wspaniałej twierdzy nyskiej.

Kościół św. Piotra i Pawła został zbudowany w latach 1720-1728 na podstawie projektu Michała Kleina, a po jego śmierci pod kierunkiem Feliksa Hammerschmidta. Jest wzorowany na kościele św. Mikołaja na Małej Stranie w Pradze. Powstanie kościoła ściśle wiąże się z bożogrobcami, którzy zostali sprowadzeni do Nysy spod Krakowa i którzy po dziesiątkach lat działalności doprowadzili do budowy świątyni w obecnym kształcie. Po sekularyzacji z 1810 roku w kościele przez krótki czas mieściła się fabryka mydła, a w XIX wieku w klasztorze znajdował się szpital. Świątynia szczęśliwie przetrwała pożar Nysy w 1945 roku, a zniszczeniu uległy wówczas jedynie szyby i ramy okienne. Na uwagę zasługuje zarówno architektura kościoła jak i bardzo bogaty, późnobarokowy wystrój wnętrza. Dzięki niemu świątynia jest określana mianem perły Śląskiego Rzymu.

Jak głosi legenda Moszna w średniowieczu należała do Zakonu Templariuszy, którzy wybudowali w niej zamek połączony podziemnym tunelem z zamkiem w oddalonych o 4 km Chrzelicach. Obecnie można w Mosznej podziwiać zadziwiający zamek – otoczony równie pięknym parkiem. Wybudowano go w trzech częściach, najstarsza z nich powstała w drugiej połowie XVIII wieku. Część wschodnia powstała do 1900 roku, najmłodsza, zachodnia na przełomie 1911/13 roku. Zachodnia część została wybudowana z myślą o goszczącym u hrabiego cesarzu Wilhelmie II. Zamek otacza przepiękny park. Można w nim podziwiać kilkusetletnie dęby, lipy i nieliczne już sosny wejmutki. Spacerując po parku wiosną, trudno nie zachwycić się ponad stuletnimi azaliami i rododendronami, których niespotykane piękno od lat przyciąga rzesze turystów. Zachowane zostały dawne bramy wjazdowe do zamku – Lwów i Gladiatorów, oraz chroniona metalowym, kutym ogrodzeniem, nekropolia dawnych właścicieli. Bajkowa architektura przyciąga zarówno turystów , jak i realizatorów filmowych. W zamku i jego otoczeniu realizowano m.in. „Test pilota Pirxa” wg. Lema, „Lubię nietoperze”, „Daas”, oraz teledysk grupy Feel.

Gród Rycerski w Byczynie to drewniana budowla umiejscowiona 4 m od Byczyny, na wyspie otoczonej naturalną fosą nad zalewem Biskupice-Brzózki. W warowni mieści się staropolska karczma z dwoma salami rycerskimi, „Gościniec śpiącego rycerza” z 60 miejscami noclegowymi, sala myśliwska, a także sala narzędzi tortur średniowiecznych i zbrojownia. Na dziedzińcu umiejscowione są balie szwedzkie pod gołym niebem, kuźnia, trybuny dla widzów oraz stanowiska do gier i zabaw plebejskich. Na podgrodziu znajduje się również tor łuczniczy oraz machiny oblężnicze w skali 1:1 – trebusz, balista i skorpion. Przed grodem znajduje się mała karczma z daniami barowymi i sklepik z pamiątkami. W grodzie organizowane są lekcje „żywej historii” dla dzieci i młodzieży, kolonie rycerskie oraz obozy archeologiczne, ogniska i pikniki. Gród pełni funkcje konferencyjno-rekreacyjne, a swoją ofertę kieruje zarówno do dorosłych jak i do dzieci. Obiekt jest siedzibą Opolskiego Bractwa Rycerskiego. Co roku w pierwszy weekend majowy odbywają się tutaj jedne z największych w Europie turniejów rycerskich.

Park Nauki i Rozrywki w Krasiejowie to miejsce nastawione przede wszystkim na edukację, ale także i na rozrywkę. W parku o powierzchni około 40 hektarów znajduje się zarówno pawilon paleontologiczny jak i park rozrywki, tunel czasu i kino 5D czy prehistoryczne oceanarium. Ścieżka edukacyjna o długości około 1500 metrów prezentuje przeszło 200 naturalnej wielkości modeli dinozaurów z blisko 70 gatunków. Wart podkreślenia jest fakt, że teren parku to wciąż aktywne wykopaliska paleontologiczne. W pawilonie paleontologicznym prezentowane są skamieniałości triasowych płazów i gadów, które można oglądać przez przeszkloną podłogę. Jest to jedyne muzeum na świecie, które stoi nad czynnym stanowiskiem paleontologicznym. Stanowisko to znane jest od lat 70-tych i stało się słynne na całym świecie dzięki wykopaliskom skamieniałości z okresu triasu późnego, a także pierwszego polskiego dinozaura którym jest Silesaurus opolensis. "Śląski jaszczur z Opola" bo tak potocznie nazywany jest Silesaurus opolensis, był raczej niedużym zwierzęciem. Przy wysokości blisko 50-60 cm miał około 2 metrów długości. W Krasiejowie zobaczyć można zarówno rekonstrukcję szkieletu silezaura jak i całego ciała.

Brama Krakowska to jedyna zachowana do dziś brama miejska w Wieluniu. Zbudowana została w XIV w. u wylotu traktu do Krakowa i w kierunku pobliskiej wsi Ruda, stąd druga nazwa - Brama Rudzka. Posadowiona  na planie kwadratu, nadbudowana została dwiema ośmiobocznymi kondygnacjami, przy czym ta wyższa jest węższa.   Na skutek walk w ramach potopu szwedzkiego i wojny północnej, brama stopniowo popadała w ruinę. Ratunkiem dla bramy była rozbiórka dawnego ratusza i jego dobudowanie do Bramy Krakowskiej wykorzystując ją jako wieżę ratuszową. Budowę ratusza według projektu Henryka Marconiego i Piotra Wetzlicha ukończono w 1842 roku. We wrześniu 1939 r. ratusz był jednym z celów ataku niemieckiego lotnictwa, szczęśliwie jednak zrzucona bomba przebiła tylko dach zaczepiając się o element więźby, nie czyniąc większych zniszczeń.  Podczas okupacji oprócz władz miasta miał tu swoją siedzibę posterunek hitlerowskiej żandarmerii, a w wyższych kondygnacjach wieży mieścił się areszt śledczy. Na wieży w 1940 r. umieszczono zegar ze zburzonego kościoła farnego.

Baszta w Raciborzu została wybudowana po pożarze miasta około 1574 roku. Usytuowana była w ciągu murów obronnych. Prawdopodobnie pierwotnie baszta miała tylko trzy ściany i była otwarta od strony miasta. Zbudowana została na planie prostokąta, w trzech czwartych wysokości przecięta była silnie profilowanym gzymsem, ponad którym znajdowały się strzelnice. Pierwotnie budowla oprócz dawania schronienia obrońcom pełniła także rolę więzienia. W XVII wieku mieli być w niej więzieni mistrzowie masarscy, których oskarżono o zawyżanie cen. Obecnie budowla posiada cztery ściany, a w ich narożach cztery kwadratowe wieżyczki. Do baszty przylega fragment murów miejskich.

Zamek Piastowski w Raciborzu to dawna siedziba górnośląskich władców. To stąd w 1210 roku wyruszył do Krakowa książę raciborski Mieszko I Laskonogi (zwany też Plątonogim), twórca księstwa opolsko-raciborskiego, dzielnicowy władca Polski. Tu też książę założył pierwszą górnośląską mennicę, bijącą brakteaty ze słowiańskim napisem Milost. Murowany Zamek w Raciborzu zaczęto wznosić już w I połowie XIII wieku. Rezydowali tu władcy księstwa opolsko-raciborskiego. W latach 80. XIII wieku swój finał miał tu głośny– opisany przez Jana Długosza– spór pomiędzy księciem wrocławskim Henrykiem IV Probusem a biskupem wrocławskim Tomaszem II. Jako wotum dziękczynne za pojednanie z księciem, biskup ufundował na Zamku kaplicę św. Tomasza Becketa, ustanawiając przy niej kolegium kanoników. Zamkowa świątynia nawiązuje architekturą do słynnej paryskiej Sainte Chapelle i jest nazywana perłą górnośląskiego gotyku. Zamek został w 2012 r. odbudowany i udostępniony do zwiedzania. Zamek można zwiedzać codziennie. w okresie od 1 kwietnia do 30 września we wszystkie dni tygodnia od 10.00 do 18.00, natomiast od 1 października do 31 marca od poniedziałku do piątku od 9.00 do 16.00, w soboty, niedziele i święta od 10.00 do 18.00. Na zamku można również nabyć Znaczek Turystyczny No 170 z Baszty w Raciborzu.

Przy stromej uliczce Trzech Braci wyłożonej jeszcze kocimi łbami ustawiona jest żeliwna, neogotycka altanka na planie sześcioboku kryta daszkiem namiotowym. Okrywa ona starą studnię, wspomnianą już w dokumentach w XIV wieku, a należącą do dominikanów. Trzy ściany altanki wypełniały tablice z tekstem legendy w języku polskim, łacińskim i niemieckim. Tę ostatnią zastąpiono płaskorzeźbą artysty Jana Raszki przedstawiającą scenę legendarnego spotkania trzech braci; Bolka, Leszka i Cieszka w 810r. Legenda o założeniu Cieszyna przez trzech synów polskiego króla Leszka III jest jedną z wizytówek nadolziańskiego miasta, a Studnia Trzech Braci jej najbardziej widzialnym elementem. To przy niej przeważnie zwiedzającym Cieszyn turystom opowiada się o wielkiej radości, jaka połączyła trzech braci, którzy spotkali się po długiej rozłące, tak że z tej radości założyli miasto, upamiętniające w nazwie fakt owego „cieszenia się”. Jako że miało to miejsce rzekomo przed 1200 laty przy okazji przekazuje się wiadomość, że Cieszyn jest miastem o bardzo długiej tradycji.

Rotunda Romańska na Górze Zamkowej jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem Ziemi Cieszyńskiej. Zbudowana w l połowie XI wieku z miejscowego kamienia łamanego. Przez szereg lat była kaplicą grodową pod wezwaniem św. Mikołaja. W drugiej połowie XIV wieku poddana przebudowie w stylu gotyckim, czego śladem są zachowane do dziś ostrołukowe otwory okienne oraz ślady polichromii na łuku tęczowym. Jako jeden z najstarszych zabytków budownictwa polskiego, została uwieczniona na obecnym banknocie polskim o nominale 20 zł. Wizerunek rotundy umieszczony jest na odwrocie banknotu. Kamienna wieża została zbudowana na rzucie kwadratu jako fragment systemu obronnego gotyckiego zamku książęcego w XII lub XIII wieku. Nadbudowana została w 2 poł. XIV wieku i ozdobiona narożnymi tarczami herbowymi z orłem piastowskim. Pod koniec XV wieku ponownie nadbudowana o kolejną kondygnację z hurdycjami i blankowaniem wykonanymi z cegły. Całość nakryta była wysokim dachem namiotowym. W połowie XIX wieku poddana remontowi, po którym uzyskała obecny kształt. W XIX wieku była również wieżą zegarową, z zachowanym do dziś mechanizmem. Jest też ulubionym i bardzo ciekawym punktem widokowym na miasto oraz otaczające góry i pogórze.

W XV w. książę cieszyński Kazimierz II sprzedał cieszyńskim mieszczanom dwa domy leżące przy placu targowym i polecił wystawić na ich miejscu nowy ratusz. Obecny gmach stoi w miejscu późnogotyckiego budynku drewniano-murowanego z wieżą i zegarem. Losy cieszyńskiego ratusza wyznaczały liczne pożary nawiedzające miasto. Obecny wygląd zawdzięcza przebudowie po ostatnim w jego dziejach pożarze w 1836r. Odbudowany został w 1845r. wg projektu Józefa Kornhausela oraz Andrzeja Kenta, którzy nadali mu klasycystyczną elewację. W 1906 roku magistrat przyłączył przystający do ratusza gmach, którego salę rozpraw zamieniono na salę obrad. Pięknym akcentem zdobniczym Sali jest przebiegający pod sufitem okólny fryz Albina Prokopa złożony z tarcz herbowych szlachty cieszyńskiej oraz godeł działających w mieście cechów. Sala została też wyposażona w bogato zdobioną drewnianą boazerię , odrzwia, secesyjne piece - kominki oraz szafkowy zegar. Uroczystego jej otwarcia dokonał cesarz Franciszek Józef I. Piękną Salę Sesyjną można zwiedzać z przewodnikiem. Latem 1984 roku wyremontowano znajdującą się w złym stanie wieżę ratuszową. Do bani wieży włożono dokumenty zawierające informacje o remoncie wieży, dane o Cieszynie, kalendarium dziejów Cieszyna w XIX i XX w., fotografie, plany miasta, książki o Cieszynie oraz 44 monety. W południe rozlega się z wieży hejnał skomponowany z okazji 1150-lecia legendarnego założenia Cieszyna, na melodię piosenki „Helo, Helo, Helenko….

Chata Grabowa to prywatne schronisko turystyczne, położone na północno-wschodnim stoku góry Grabowej w Beskidzie Śląskim tuż przy szlaku z Brennej na Stary Goroń. Budynek schroniska wykonany jest z drewnianych bali, dzięki czemu zachował wyjątkowy klimat beskidzkiej chaty. Obecne schronisko funkcjonuje od 2015 roku i jest efektem ciężkiej pracy nowych właścicieli, którzy gruntownie wyremontowali poprzedni budynek. Wcześniej w tym miejscu znajdowało się schronisko zarządzane przez PSS Społem, które chatę odkupiło od prywatnego właściciela. Z czasem jednak budynek przeszedł w ręce prywatne i w ten oto sposób doczekał się rewitalizacji. Z okolic Chaty Grabowej rozciąga się piękny widok na Trzy Kopce Wiślańskie (810 m n.p.m,), Równicę (885 m n.p.m), Czantorię (995 m n.p.m), osiedle Świniorka (ok. 700 m n.p.m) i Halę Jaworową.

Na północno – wschodnim stoku Grabowej, nieopodal Brennej znajduje się tematyczny "Ogród Bajek", w którym głównymi gospodarzami są postacie z legend i podań z regionu Beskidu Śląskiego. Teren ogrodu podzielony został na cztery strefy-żywioły: ognia, powietrza, wody i ziemi. Każdemu z żywiołów przyporządkowano poszczególne postacie z demonologi słowiańskiej takie jak: Swaróg, Raróg, Radogost, Światowid, Dziewanna, Kupała, Południca, Domowoj, Dworowoj, Skarbnik, Utopiec, 3 rusałki i Płanetnik. Ogród ten to idealne miejsce dla dzieci i dorosłych w przepięknym magicznym otoczeniu, gdzie nie usłyszycie warkotu przejeżdżających samochodów i gwaru ulicy. Jest za to piękna polana, las gdzie wolno szmera górski potok i piękny widok na panoramę Czantorii.

Bielsko-Biała to malowniczo położone śląsko-małopolskie dwumiasto u podnóży gór. Na miasto składa się śląskie Bielsko i małopolska Biała, które zostały połączone w 1951 roku. Układ urbanistyczny średniowiecznego wzgórza zamkowego w Bielsku nie zmienił się od XIII wieku, dzięki czemu na Rynku stykają się najważniejsze ulice dawnego grodu obronno-kupieckiego na wschodniej granicy Śląska Cieszyńskiego. Na płycie Rynku znajduje się fontanna Neptuna, charakterystyczna kapliczka/figurka Jana Nepomucena oraz odsłonięte zabytkowe mury dawnej wagi miejskiej i studnia. Przy Rynku oraz w jego najbliższym otoczeniu są malownicze uliczki, dawne mury miejskie z basztą. Ulice rozchodzą się promieniście od Rynku, a co bardzo ciekawe – mniej więcej co 100 m dystansu od płyty Rynku zabudowa jest młodsza o 100 lat. Na Rynku i wzgórzu zamkowym możemy podziwiać architekturę średniowiecza (są kamienice z XV w., a Zamek Sułkowskich jest największym i najstarszym budynkiem zabytkowym miasta), natomiast w dolinie rzeki Białej – piękne secesyjne XIX-wieczne kamienice tzw. Małego Wiednia.

Katedra św. Mikołaja w Bielsku-Białej to najważniejszy kościół diecezji Bielsko-Żywieckiej znajdujący się na wzgórzu zamkowym zabytkowej starówki Bielska, 70 m od Rynku (znaczek no. 177). Początki katedry sięgają XIII wieku, kiedy to zabudowywano wzgórze na wschodniej granicy Śląska Cieszyńskiego z Małopolską. Najstarsze elementy murowanej budowli pochodzą z XV wieku. Kościół po licznych przebudowach uzyskał bogatą i skomplikowaną bryłę, w której wzrok przykuwa wysoka na 61 m wieża. Wnętrza kościoła należą do typowych dla Śląska Cieszyńskiego, bowiem obecny charakter uzyskały w wyniku rekonstrukcji i prac restauratorskich przywracających XIX-wieczne polichromie. Jednym z ważniejszych zabytków jest łaskami słynący obraz przywieziony z Tokaju przez płk Teodora Sułkowskiego, a także oryginał XIX-wiecznej figury św. Jana Nepomucena, której kopia znajduje się na Rynku.

Trzy Kopce Wiślańskie (810 m n.p.m.) dawniej znane jako Malinka – szczyt w paśmie Równicy w Beskidzie Śląskim. Nazwa góry pochodzi od jej położenia na styku granic administracyjnych trzech miejscowości czyli Ustronia, Brennej i Wisły. Niegdyś by oznaczyć w terenie przebieg granic administracyjnych zaznaczano granice bądź to zakosami na korze drzew, bądź właśnie kopcami układanymi z kamieni. Przymiotnik "Wiślańskie" dodano w celu odróżnienia góry od innych Trzech Kopców znajdujących się w niedalekiej okolicy. Ze szczytu Trzech Kopców Wiślańskich rozpościera się widok m.in. na Skrzyczne (1257 m n.p.m.) , Kotarz (974 m n.p.m.) , Grabową (905 m n.p.m.), Orłową (813 m n.p.m.), Równicę (884 m n.p.m.) czy Czantorię (995 m n.p.m.). Na północnym zboczu góry znajduje się prywatne schronisko górskie „Telesforówka” oferujące miejsca noclegowe i bufet.

Schronisko „Soszów” położone jest tuż przy granicy polsko – czeskiej na zachód od Wisły w siodle pomiędzy Wielkim i Małym Soszowem,  bezpośrednio przy szlaku turystycznym Czantoria-Stożek . Powstało w 1932 roku, a wybudował je Paweł Polok, który w tym czasie prowadził tutaj prywatne schronisko. W późniejszych latach obiekt prowadziła córka Poloka, Anna wraz z mężem Janem Gajdzicą. Na początku II wojny światowej Gajdzica został wywieziony na przymusowe roboty, a w 1944 roku powołano go do niemieckiej armii, skąd zdezerterował, by do końca wojny pozostawać w ukryciu. Wykorzystując nieobecność gospodarza zabrzański Beskiden-Verein wymusił na żonie Gajdzicy dzierżawę obiektu, który później próbowano także bezskutecznie przejąć i pozbyć się dotychczasowych właścicieli. Po wojnie schronisko rozbudowano, natomiast w 1947 roku utworzono w nim stację turystyczną Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Cieszynie. W 1979 roku obiekt ponownie przeszedł w prywatne ręce. Obecnie Schronisko posiada 33 miejsca noclegowe. W jego pobliżu znajduje się górna stacja kolejki linowej i narciarskie szlaki zjazdowe.

Trójstyk granic Polski, Słowacji i Czech znajduje się w miejscowości Jaworzynka w przysiółku Trzycatek w Beskidzie Śląskim. Miejsce zbiegu granic znajduje się w głębokim na 8 metrów i szerokim na 34 metry jarze, dnem którego płynie strumień o nazwie Wawrzaczowy Potok. Ze względu na trudno dostępne położenie miejsca styku granic na dnie potoku tylko zaznaczono ten punkt, natomiast w odległości kilkunastu metrów od niego, na terytorium każdego z krajów umieszczono granitowe obeliski z nazwą i herbem kraju. Same obeliski mają po 215 cm wysokości, a każdy z nich waży ok. 800 kg. Wyznaczają one wierzchołki trójkąta równoramiennego, na planie którego posadowiony jest okrąg wyznaczający w swoim środku punkt styku granic. Trójstyk w Jaworzynce powstał w 1993 roku po rozpadzie Czechosłowacji. Dwa lata później pojawiły się w tym miejscu pierwsze dwa granitowe obeliski, a następnie dołączył do nich także ten po słowackiej stronie trójstyku. Lokalną ciekawostkę stanowi także przepływający dnem wąwozu strumień, który w zależności od państwa na terenie którego przepływa nosi nazwę Wawrzaczowy Potok (PL), Kubankowski Potok (CZ) lub Potok Gorylów  (SK).

Do grona wielu atrakcji turystycznych oraz zabytków w Bardzie należy zaliczyć zabytkową remizę strażacką. Początki straży pożarnej w Bardzie wiążą się z zakonem cystersów i sięgają XVIII wieku. Zanim powstała obecna remiza, to najpierw była remiza drewniana, która stała w miejscu, gdzie obecnie jest parking przy budynku Urzędu Miasta i Gminy. Początki nieistniejącej już remizy sięgają sierpnia 1850 roku, gdy ówczesny burmistrz Gierasch pochodzący ze Świdnicy, kupił za 150 talarów od właściciela gospody pod „Złotym Słońcem” Jospha Rupprechta 15 mórg i 87 łokci kwadratowych ziemi jako własność miasta. Następnie na zakupionej działce burmistrz polecił budowę majstrowi Lauterbachowi z Wojborza remizy strażackiej z wieżą. Była to remiza drewniana, szybko uległa zniszczeniu. W 1916 roku wybudowano nową,  miejscu, gdzie idzie się na dróżki różańcowe. Jest to obecna remiza, posiada ona drewnianą wieżę. Służy do dziś Ochotniczej Straży Pożarnej w Bardzie.

Najstarsze zapiski na temat ząbkowickiego zamku pochodzą z 1321 roku. Pierwotny zamek w Ząbkowicach Śląskich został zbudowany w XIV wieku, w stylu gotyckim. Założony został na planie kwadratu i od samego początku miał charakter twierdzy warownej, co umożliwiały m.in. rozmieszczone po przekątnej basteje. Mury zamku zakończone zostały ozdobnymi attykami osłaniającymi stanowiska strzelnicze. Nad wjazdem na dziedziniec umieszczona była wysoka wieża zaopatrzona w dodatkowe stanowiska strzelnicze. Zamek przetrwał oblężenie czeskich wojsk, ale uległ zniszczeniu podczas wojen husyckich. Na przestrzeni kolejnych dziesięcioleci był kilkakrotnie uszkadzany i przebudowywany, a także kilka razy zmieniał swoich właścicieli. Za rządów księcia ziębickiego Karola I, został częściowo wyburzony i odbudowany w latach 1522 – 1532, w ten sposób zyskując styl renesansowy. Zamek został ostatecznie opuszczony w 1728 roku, a w roku 1784 stan jego degradacji powiększył ówczesny pożar. W okresie międzywojennym na zamku działało muzeum regionalne i schronisko turystyczne oraz jak podają inne źródła był to poligon ćwiczebny dla straży pożarnej. W 2013 roku, podczas częściowej rewitalizacji obiektu, zabezpieczono korony południowych i wschodnich murów oraz południowo-wschodnią basteję. Obecnie zamek znajduje się w stanie tzw. „trwałej ruiny”. 

Piernikarnia Śląska w Niemczy to „żywe muzeum” tradycji regionu oraz manufaktura historycznych pierników. Tradycje piernikarskie są jednymi z najstarszych elementów kultury Śląska, a ich korzenie sięgają czasów pogańskich. Zwyczaj wypiekania pierników ma swe potwierdzenie źródłowe już w 1293 r. w Świdnicy, stanowiąc najstarszą wzmiankę o piernikarzach w Europie Środkowej. Od średniowiecza, aż po początki XX w. na terenie całego historycznego Śląska piernikarze wyrabiali niezwykłe przysmaki jakimi są pierniki. Tradycja ta była obecna w niemal każdym mieście regionu. Największy rozkwit piernikarstwa na Śląsku przypada na XVII i XVIII w., a jego głównymi ośrodkami były Wrocław, Nysa i Świdnica. Szczególnie piękne są misternie rzeźbione formy piernikarskie z tego czasu. W Piernikarni w Niemczy można poznać tajniki tego współcześnie zapomnianego rzemiosła. Przygotowana ekspozycja przybliża historię, bogatą symbolikę oraz znaczenie pierników w kulturze regionalnej. Dzięki pracowni piernikarskiej można obejrzeć zwyczajowe, drewniane formy, dotknąć tradycyjnych składników, a także poczuć ich niezrównany zapach.

Dolnośląska wieś, ogromna lipa, ziołowy ogród i wielki, stary, bo trzystoletni drewniany spichlerz, i ogromna kolekcja: bryczek, sań karet i powozów, akcesoriów podróżnych, pocztówek, kufrów i... Wszystko to składa się na Muzeum Powozów Galowice. Pod Wrocławiem, 15 km od centrum miasta, w kierunku południowym, czyli w kierunku na Kłodzko i Kudowę Zdrój, nieopodal autostrady mieści się muzeum, które przenosi widza do czasów, kiedy o bruk stukały końskie kopyta i trzeszczały drewniane koła wozów. Kolekcja jest bogata, to: ponad pięćdziesiąt pojazdów zaprzęgowych, różnych, zarówno wyjazdowych, jak i użytkowych oraz mnóstwo sprzętów podróżnych, od siodeł począwszy, poprzez ogrzewacze do karet, a na składanych biureczkach skończywszy.

Ogród zoologiczny we Wrocławiu – znajdujący się przy ul. Wróblewskiego 1–5 we Wrocławiu, założony w 1865. Jest najstarszym na obecnych ziemiach polskich i największym (pod względem liczby wystawianych zwierząt) ogrodem zoologicznym w Polsce. Powierzchnia ogrodu to 30 hektarów. W 2005 we wrocławskim ogrodzie przebywało blisko 7100 zwierząt kręgowych z 565 gatunków. W 2010 we wrocławskim ogrodzie przebywało blisko 4150 zwierząt kręgowych. Łączna liczba gatunków (wraz z bezkręgowcami) wynosiła 876. Misją wrocławskiego ZOO jest zachowanie różnorodności biologicznej w trosce o pełnowartościowy rozwój przyszłych pokoleń.

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wrocławskiego we Wrocławiu został założony w roku 1811 częściowo na terenie Ostrowa Tumskiego. Jest drugim po Ogrodzie Botanicznym w Krakowie najstarszym tego typu ogrodem w Polsce. Podczas działań wojennych całkowitemu zniszczeniu uległa tutejsza kolekcja roślin szklarniowych. Także drzewostan ogrodu uległ pięćdziesięcioprocentowemu zniszczeniu. Dla zwiedzających ogród udostępniono w 1950 roku. Osiem lat później dokonano gruntownego oczyszczenia stawu z zalegających na jego dnie niewybuchów. W tym samym czasie nad stawem zbudowano drewniany łukowy mostek będący obecnie symbolem ogrodu. W 1974 roku ogród wpisany został do rejestru zabytków województwa wrocławskiego, a dwadzieścia lat później wraz z otaczającym go historycznym centrum Wrocławia uznany zostaje za pomnik historii. Początkowa powierzchnia ogrodu to ok. 5 ha., a obecnie 7,4 ha. Na terenie ogrodu znajduje się blisko 7,5 tysiąca gatunków roślin, a uwzględniając ich różne odmiany liczba ta sięga 11,5 tysiąca taksonów. Oprócz ekspozycji roślin w ogrodzie, na terenie alpinarium, można podziwiać zbudowany w 1856 roku przekrój geologiczny wałbrzyskich złóż węgla kamiennego wraz z wkomponowanymi w niego skamieniałymi odciskami wymarłych roślin i skamieniałych pni drzew. Filią wrocławskiego Ogrodu Botanicznego jest Arboretum w Wojsławicach.

Arboretum w Wojsławicach, położone malowniczo wśród Wzgórz Strzelińsko-Niemczańskich, to jeden z najpiękniejszych parków na Dolnym Śląsku, niezwykłe miejsce wypoczynku i przyrodniczej edukacji. Zostało założone na początku XIX w., a od 1988 r. jest filią Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Do atrakcji tego założenia (62 ha) należą również: zabytkowy folwark z galerią, skansen wsi dolnośląskiej, kuźnia kołowa, plac zabaw dla dzieci, miejsca piknikowe dla turystów, a także letnia kawiarenka nad stawem. Odbywają się tu, popularne wśród miłośników roślin, wystawy, specjalistyczne kiermasze, wykłady i warsztaty, a także festiwale i pikniki.W Arboretum rośnie ponad 10 tysięcy różnych roślin, w tym egzotyczne drzewa i krzewy, a towarzyszą im wielobarwne kobierce bylin. Największe i najcenniejsze kolekcje to: Narodowa Kolekcja Różaneczników (Rhododendron) – unikatowa w Polsce, obejmuje stuletnie krzewy reprezentowane przez ponad tysiąc gatunków i odmian, Narodowa Kolekcja Liliowców (Hemerocallis) – największa w Europie (ponad 3 tys.), uzyskała certyfikat ogrodu pokazowego „Display Garden American Hemerocallis Society”, Narodowa Kolekcja Bukszpanów (Buxus) – liczne okazy uprawiane są w Polsce po raz pierwszy, Sad Historycznych Odmian Czereśni z Dolnego Śląska – obejmuje ponad 12 ha, a także liczne hortensje, magnolie, piwonie, funkie, miskanty, paprocie i wiele, wiele innych.

Dom Ludowy to „bukowiańska perła”, jeden z największych obiektów drewnianych w Polsce, wybudowany w latach 1928-32. Sercem tego miejsca jest mogąca pomieścić 200 osób, stylowa sala teatralna, którą zdobią ręcznie malowane na szkle żyrandole i kinkiety oraz rzeźbiona czterometrowa panorama Tatr. Scena to wnętrze dawnej góralskiej chałupy. Dodaje ona wyjątkowego klimatu, ciepła i specyfiki temu miejscu. W przyziemiu mieści się Szkoła Ginących Zawodów, Folkloru i Sztuki Ludowej (pracownie: malarstwa na szkle, ceramiki, snycerki) oraz piękna „świetlica”, gdzie odbywają się wystawy twórczości ludowej. Do najważniejszych wydarzeń tutaj organizowanych należą: „Góralski Karnawał”, „Sabałowe Bajania”, środowe sztuki teatralne w wykonaniu bukowiańskiego Amatorskiego Zespołu Teatralnego im. Józefa Pitoraka, „Małe Bajania”, „Dziadońcyne granie”, cykl wystaw „Dusza na dłoni”.

Obecne Obserwatorium Astronomiczne im. Tadeusza Banachiewicza na Lubomirze zostało wybudowane w miejscu przedwojennej stacji obserwacyjnej (1922-44), która była zamiejską filią Obserwatorium Krakowskiego. Pomysłodawcą utworzenia tej placówki był prof. Banachiewicz. W tamtych czasach, stacja Lubomir zasłynęła z odkrycia dwóch komet: 3.04.1925 r. przez Lucjana Orkisza (C/1925 G1 Orkisz) i 17.07.1936 przez Władysława Lisa (C/1936 OI Kaho-Kozik-Lis). We wrześniu 1944 r. obserwatorium zostało spalone w wyniku działań wojennych. W październiku 2007 oddano no użytku nowy budynek, nazwany na cześć prof. Tadeusza Banachiewicza. Aktualnie prowadzona jest działalność naukowa, dydaktyczna i popularyzatorska - Obserwatorium Astronomiczne im. T. Banachiewicza jest jedynym w Polsce obserwatorium, które można zwiedzić w każdy weekend bez wcześniejszej zapowiedzi, a także uczestniczyć w prelekcjach i pokazach nieba.

Ruiny zamku w Czchowie stoją na zalesionym wzgórzu nad Dunajcem w powiecie brzeskim w województwie małopolskim. Przez tereny te przebiegał szlak handlowy z Węgier i zamek miał służyć jego obronie. Pierwsza wzmianka o zamku pojawia się w 1356 r. Pierwotnie w tym miejscu znajdowała się romańska wieża obronna. W XIV wieku dobudowano wokół niej zamek, który stanowił siedzibę starostów czchowskich. W XVII wieku uległ zniszczeniu. Obecnie zachowała się jedynie XIV-wieczna okrągła baszta wraz ze zrekonstruowaną przybudówką oraz odsłonięte fundamenty murów o grubości 1,2 m. Czterokodygnacyjna niegdyś baszta zbudowana z głazów piaskowych miała wysokość 20 m i średnicę 12,5 m. Na przełomie XIV i XV wieku w murach warowni często gościł król Polski i najwyższy książę litewski - Władysław Jagiełło (1362-1434). W tym okresie zamek był też poddawany licznym przebudowom. Przez jakiś czas funkcjonowało tu miejscowe więzienie, które zostało zlikwidowane po I rozbiorze Polski. Od XVIII w. budowla pozostawała w ruinie, dopiero w latach 90. XX w. przeprowadzono badania i prace archeologiczne oraz konserwatorskie.

Szkolne Schronisko Młodzieżowe istnieje już 35 lat! Położone jest z dala od wszelkiego przemysłu, w otoczeniu porośniętych lasami wzgórz Beskidu Wyspowego, w mikroklimacie porównywalnym przez naukowców do rabczańskiego. Obiekt oferuje 49 miejsc noclegowych oraz możliwość całodziennego wyżywienia dostosowanego do potrzeb turystów, przyrządzanego w formie tradycyjnych potraw kuchni regionalnej. Schronisko jest placówką całoroczną, będącą doskonałym miejscem wypoczynku oraz idealną bazą do poznawania uroków Beskidu Wyspowego czy Pogórza Wiśnickiego. Naszą ofertę kierujemy do: młodzieży szkolnej, grup zorganizowanych, turystów indywidualnych. Niewątpliwymi atrakcjami pobytu w Rozdzielu będą wędrówki znakowanymi szlakami pieszymi lub rowerowymi, liczne zabytki kultury sakralnej (np. kościół w Lipnicy Murowanej z XV w. - UNESCO) i świeckiej (np. Zamek Kmitów i Lubomirskich w Wiśniczu), pomniki przyrody. Miłośników białego szaleństwa zaprasza położona nieopodal (3 km) stacja narciarska „Laskowa” oraz w Limanowej (16 km).

Cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach to dawna greckokatolicka cerkiew. W 2013 roku cerkiew wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z piętnastoma innymi drewnianymi cerkwiami w Polsce i na Ukrainie. Pierwsza cerkiew w Brunarach powstała na początku XVII wieku, kiedy to we wsi powstała parafia unicka. Nowa świątynia powstała w 1653 roku. Współczesna cerkiew zbudowana została w XVIII wieku, a już po kilkudziesięciu latach, w roku 1831 została przebudowana i powiększona. Dawne prezbiterium połączono z nawą, dostawiając nowe, trójbocznie zamknięte, zaś całość pokryto nowym dachem. Cerkiew w Brunarach jest cerkwią łemkowską, trójdzielną. Nad przedsionkiem wznosi się wieża z hełmem zwieńczonym kutym krzyżem. Podobne hełmy znajdują się ponad nawą i prezbiterium. We wnętrzu świątyni zachowała się polichromia, pokrywająca całość stropu i wewnętrznych ścian obiektu. Oprócz tego w cerkwi znajduje się ołtarz główny z XVII w. oraz dwa ołtarze boczne z wieku XVIII z ikonami Matki Bożej oraz Przemienienia Pańskiego. Po Akcji „Wisła” cerkiew została przejęta przez Kościół łaciński, a obecnie mieści się w niej rzymskokatolicki kościół parafialny Wniebowzięcia NMP.

Muzeum Jana Pawła II w Starym Sączu mieści się w Ołtarzu Papieskim, który jako jedyny w Polsce pozostał na miejscu swojego powstania. To dzięki dużemu zainteresowaniu ze strony pielgrzymów i turystów zadecydowano o pozostawieniu Ołtarza oraz stworzeniu muzeum. Autorem Ołtarza jest Andrzej Remi, a sam obiekt nawiązuje do góralskiej architektury pasterskiej. Pomieszczenie, gdzie w czasie uroczystości kanonizacyjnych bł. Kingi w czerwcu 1999 roku znajdowała się zakrystia dla kardynałów i biskupów zostało przeznaczone na Muzeum ku czci Papieża - Polaka. Możemy zobaczyć tam między innymi: medale pamiątkowe, przedmioty należące do św. Jana Pawła II, pamiątki z wizyt apostolskich czy pierwsza Piusa Ojca Świętego. Przy Ołtarzu powstał również w 2010 roku Rekolekcyjny Dom Pielgrzyma "Opoka".

Wojnicz – miasto w woj. małopolskim na trasie między Tarnowem, a Krakowem, diecezja tarnowska. Parafia istnieje od końca XI w. Obecny kościół w najstarszych partiach został wzniesiony w poł. XV w., a następnie przebudowany w 1773 r. W wieku XX dobudowano nawy boczne oraz wieżę. Kościół w najstarszych partiach gotycki, w nowszych barokowy i pseudobarokowy. Murowany z kamienia i cegły, otynkowany. W nawie i kaplicach polichromia rokokowa wykonana przez Jana Neydorfera w 1768 r. W prezbiterium i nawach bocznych wykonana przez Macieja Makarewicza w latach 1953-1956. Wnętrze wypełniają ołtarze i obrazy z XVIII w. w tym osiem obrazów Tadeusza Kuntza z 1754 r., chrzcielnica z XV w. oraz stalle z XVIII w. Kościół wojnicki został podniesiony do rangi kolegiaty w 1621 r. W XVIII w. władze austriackie zniosły kolegiatę a w roku 2014, decyzją Biskupa Diecezjalnego Andrzeja Jeża została przywrócona kościołowi godność kolegiaty i utworzono przy niej Kapitułę. Kolegiata znajduje się na szlaku Drogi św. Jakuba „Via Regia”.

Grybów, woj. małopolskie, diecezja tarnowska. Obecny kościół został zbudowany na miejscu pierwotnego kościoła gotyckiego w latach 1909 – 1914 przez Romana Olszewskiego z Grybowa według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego, po nim obowiązki przejął Zdzisław Mączeński wprowadzając pewne zmiany w projekcie kościoła. Kościół zbudowany w stylu neogotyckim, z cegły z użyciem kamienia na planie krzyża łacińskiego z 70 m wieżą zwieńczoną złotą koroną. Złożony z trzynawowego korpusu z transeptem. Wnętrza nakryte są sklepieniami kryształowymi, nawy zostały rozdzielone masywnymi kolumnami. Ołtarz główny wolnostojący, kamienny, projektowany w 1958 r. przez Z. Mączeńskiego z barokową rzeźbą Chrystusa na krzyżu na tle panoramy Jerozolimy z poł. XVII w. Cztery ołtarze boczne, ustawione w ramionach transeptu. W jednym z nich łaskami słynący obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVI w., zwanej Przedziwną lub Grybowską. W prezbiterium znajduje się 12 obrazów apostołów, rokokowych z XVIII w. a na kolumnach naturalnej wielkości rzeźby 12 apostołów, późnobarokowe z XVIII w. Kościół w Grybowie w roku 2013, decyzją Stolicy Apostolskiej, został podniesiony do godności Bazyliki Mniejszej.

Pijalnia Wód Mineralnych w Wysowej-Zdroju to budynek położony w centrum ponad 100-letniego Parku Zdrojowego. Pierwsza pijalnia powstała prawdopodobnie w roku 1923, wybudowana została wg projektu znanego architekta krakowskiego Karola Stryjeńskiego. W pijalni znajdowało się 5 ujęć wody mineralnej podawanej kuracjuszom przez miejscowe panie ubrane w stroje ludowe. Niestety pijalnia spłonęła w latach 60-tych i została całkowicie zniszczona. Obecny budynek pijalni wód mineralnych zaprojektowano w miejscu i na wzór dawnej pijalni wód mineralnych w oparciu o dostępne zdjęcia archiwalne. Rzut budynku ma kształt prostokąta o wymiarach 16,18m x 7,90m z charakterystycznym zadaszonym tarasem założonym na rzucie półkola i podcieniami wokół budynku wspartymi na słupach. W pijalni jest udostępnionych 5 wód mineralnych z następujących źródeł: HENRYK, FRANCISZEK, ANNA, JÓZEF II, SŁONE.

Budowę murowanego kościoła parafialnego p.w. św. Jakuba Ap. w Brzesku rozpoczęto w roku 1529. Zleceniodawcą tej budowy był miejscowy proboszcz Marcin z Rajbrotu oraz brzescy rajcy. Niszczony przez obce wojska i pożary, kościół był wielokrotnie przebudowywany. Największemu zniszczeniu uległ w pożodze w 1904 r. i później został odbudowany w stylu neogotyckim. Brzeska fara jest budowlą jednonawową z przylegającą do niej, od strony południowej, kwadratową wieżą. Wnętrze jakubowej fary zdobią, wykonane na początku XX wieku w Austrii w Tyrolu neogotyckie ołtarze. W jednym z nich znajduję się obraz Matki Bożej Różańcowej, zwaną „Brzeską” z XVII w. Obok kościoła znajduje się pomnik św. Jakuba Ap. postawiony w 2004 r. na pamiątkę Roku Jakubowego. Św. Jakub Starszy Apostoł, decyzją Stolicy Apostolskiej w roku 2010, został ogłoszony Patronem Miasta Brzeska. Brzesko jest duchowym centrum koordynującym organizację Małopolskiej Drogi św. Jakuba „Via Regia” na odcinku Korczowa – Kraków. Od strony północnej, w latach osiemdziesiątych XX wieku, dobudowano do kościoła nowoczesną nawę - obecnie kościół p.w. NMP Matki Kościoła.

Ogrody Biblijne w Muszynie są pod względem obszaru największe w Polsce. Projekt Ogrodów opiera się na zagospodarowaniu zabytków w skład których wchodzą: kościół parafialny p.w. św. Józefa z XVII w., murowana dzwonnica, mur ogrodzeniowy, kapliczka, drzewostan i XIX wieczna plebania..Ogrody są miejscem modlitwy, medytacji, dialogu i wypoczynku, spotkania z Bogiem w Jego Słowie, obrazach biblijnych i biblijnej roślinności. Zrealizowane są w konwencji trzech Świątyń: Świątyni Jerozolimskiej - stan obecny; "kamień na kamieniu", Świątyni Parafialnej i Kościoła czasów mesjańskich - Apokaliptycznego Nowego Jeruzalem. Projektantem Ogrodów jest dr Zofia Włodarczyk z UR w Krakowie, instalacje biblijne wykonał Karol Badyna z ASP w Krakowie. Pomysłodawcą jest proboszcz parafii ks. Paweł Stabach.

Pierwszy kościół w Tuchowie został wybudowany około roku 1079 na wzgórzu zwanym „Lipie” - nazwa od gaju lipowego. Tradycja głosi, że tutaj odprawił mszę prymicyjną św. Jan Kanty. Gospodarzami tego miejsca byli benedyktyni. W XVI wieku w kościele umieszczono obraz Matki Bożej, który zasłynął cudami i zaczął przyciągać pielgrzymów. Bardzo duża liczba odwiedzających tuchowskie sanktuarium spowodowała podjęcie decyzji o budowie nowego kościoła. Obecny kościół budowano 17 lat (1665-1682). Wnętrze kościoła ma wystrój barokowy. W głównym ołtarzu znajduje się cudowny obraz Matki Bożej. W 1904 roku miała miejsce koronacja obrazu koronami papieskimi. W 2010 roku papież Benedykt XVI nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej. Od 1893 gospodarzami tego miejsca są redemptoryści, gdzie również mają swoje seminarium. Przy sanktuarium znajduje się dom pielgrzyma. Oprócz zabytkowej bazyliki warto zwiedzić na terenie sanktuarium muzea: misyjne, etnograficzne, sanktuaryjne i czynną przez cały rok ruchomą szopkę.