Lista znaczków

Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie istnieje od 1991 roku i mieści się w zabytkowym budynku o charakterze podmiejskiego dworku, który został wzniesiony około 1737 roku. I jeśli wierzyć opowieściom nie tylko „starych” ludzi, posiada swojego ducha – mężczyznę w czarnym, skórzanym płaszczu, który nocami przechadza się po skrzypiących schodach, prowadzących na piętro wiekowego dworku! Historia węgorzewskich zbiorów muzealnych sięga lat sześćdziesiątych XX wieku, kiedy to grupa miłośników Regionu rozpoczęła gromadzenie różnego typu zabytków. Obecnie główne zainteresowania placówki ogniskują się wokół kultury ludowej wszystkich grup etnicznych i narodowościowych zamieszkujących współcześnie i w przeszłości Polskę północno–wschodnią. Gromadzone są tu muzealia z obszaru Mazur i Warmii oraz z terenów macierzystych dzisiejszych mieszkańców tego Regionu. W zbiorach znajdują się przedmioty codziennego użytku, sprzęt gospodarczy, tkaniny i odzież, akcesoria obrzędowe, sztuka ludowa... Wśród nich wyróżniają się obrazy Tymoteusza Muśki, rzeźby Stanisława Cierniaka, Aleksandra Słomińskiego, Jana Girwidza, Stanisława Reka oraz bogata kolekcja unikalnych pisanek, wycinanek, kwiatów z tkanin i bibułki. Obok zabytków etnograficznych w swoich zbiorach Muzeum posiada także zabytki historyczne oraz archeologiczne. Na szczególną uwagę zasługują materiały typu wspomnieniowego zebrane podczas kilkunastu edycji konkursu „Losy Nasze...”, kolekcja dawnych mazurskich widokówek czy unikalne kafle z XVI–XIX w., pochodzące z badań archeologicznych. Zabytki pozyskiwane są stale także dzięki akcji „Dar dla Muzeum”.

Wieża ciśnień w Gołdapi to jedna z nielicznych zabytkowych budowli jakie znajdują się w mieście. Zbudowana została w 1905 roku jako element miejskiej sieci wodociągowej. Ma 46,5 metra wysokości, 7 kondygnacji i kopulaste przekrycie zwieńczone latarnią z iglicą. Zbiornik wodny, który mieścił się w wieży miał pojemność 250 metrów sześciennych wody.Jako jedna z niewielu budowli, wieża oparła się zniszczeniom obu wojen światowych zyskując ślady jedynie po postrzałach. W eksploatacji wieża pozostawała do zimy 1986 roku. Na skutek pęknięcia zbiornika budowlę wyłączono z użytkowania i od tego czasu zaczęła popadać w ruinę. Od 2008 roku nowy właściciel wieży pan Henryk Górny rozpoczął jej gruntowny remont. Wybudowano dwa tarasy widokowe (wokół kopuły oraz powyżej latarni). Poniżej tarasu mieści się kawiarnia, a parter zajmuje sklepik z pamiątkami. Otwarcie wieży nastąpiło 17 lipca 2009 roku.

Wieża ciśnień w Giżycku powstała w 1900 roku. W całości wybudowano ją z czerwonej cegły w stylu neogotyckim. Wnętrze kopuły mieściło zbiornik wodny z ocynkowanej blachy, służący jako naczynie wyrównawcze mogące pomieścić do 200 m3 wody. Wieża zaopatrywała w bieżącą wodę mieszkańców Giżycka jeszcze do 1996 roku, kiedy to zmodernizowano miejską sieć wodociągową. Nowy właściciel wieży nadał jej zupełnie inne oblicze powiększając szczyt kopuły o taras widokowy. Obecnie wieża oprócz wspomnianego tarasu widokowego mieści kawiarnię, sklepik z pamiątkami oraz lokalne „mini muzeum” ze zbiorem dokumentów, zdjęć i drobnych przedmiotów ukazujących życie okolicznych mieszkańców na przestrzeni minionych lat. Na szczyt wieży dostać się można pokonując 129 stopni jak również wjeżdżając nowoczesną windą. Z tarasu widokowego podziwiać można panoramę Giżycka, okolicznych lasów i malowniczych jezior.

Bazylika Mniejsza pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie jest jednym z najpiękniejszych kościołów Warmii. To gotycka, ceglana, halowa fara o całkowitej długości 61 m i szerokości 25 m.  Jej trójnawowe wnętrze tworzy dziesięć ośmiokątnych, masywnych filarów, ustawionych w dwóch rzędach. Kościół budowano etapami, w latach 1343-1442. Stoi  prawdopodobnie na miejscu najstarszego znanego drewnianego kościoła warmińskiego. Jest świadkiem burzliwych dziejów miasta. W okresie swej 600 – letniej historii kościół wraz z wieżą doznały największych zniszczeń pod koniec drugiej wojny światowej, kiedy to w wyniku działań wojennych legł w gruzach, przez wiele lat pozostając trwałą ruiną. Jego odbudowa w latach 1979-1986 była największym przedsięwzięciem w Archidiecezji Warmińskiej. Pieczę nad odbudową sprawował ówczesny proboszcz i dziekan - ks. Tadeusz Brandys.  W 2001 r. kościół został podniesiony do rangi bazyliki mniejszej. Stoi przy niej pomnik bł. Reginy Protmann, rodowitej braniewianki i patronki Braniewa.

Budowę zamku w Rynie rozpoczęto około 1377 r. na miejscu wcześniejszej warowni. Pierwotnie zamek miał mieć dwa skrzydła jednak po zbudowaniu pierwszego budynku i rozpoczęciu prac przy drugim, prace budowlane przerwano. Wznowiono je około 1393 r. i wtedy też podniesiono parterowe skrzydło południowo-wschodnie budując nad nim kaplicę i inne pomieszczenia. Po sekularyzacji w 1525 r. zakon krzyżacki przestał istnieć. W Rynie utworzono Starostwo Prus Książęcych z siedzibą w ryńskim zamku, który znacznie rozbudowano. Podczas potopu szwedzkiego w 1657 r. zamek spłonął. W 1794 r. władze pruskie wystawiły go na sprzedaż. W kolejnych latach zamku dwukrotnie mieściły się więzienie, a w czasie II wojny światowej obóz dla Belgów, Czechów, Francuzów i Norwegów. Po wojnie zamek kilka razy zmieniał właścicieli, w tym czasie będąc siedzibą różnych instytucji. Pod koniec XX w. zamek wystawiono na sprzedaż, a od 2001 r. jest własnością prywatną. Z czasów średniowiecznych zachowało się jedno skrzydło, a trzy pozostałe zbudowane zostały w czasach nowożytnych. Dziś ryński zamek mieści m.in. hotel wraz z restauracją.

Zlokalizowana w północno-wschodniej części miasta miejska wieża ciśnień, została zbudowana na niewielkim wzniesieniu w 1911 roku. Podstawa wieży zbudowana jest z kamienia polnego i cegły. Powyżej wieża posiada  przekrój kolisty i ta część murowana jest z cegły. Masywna konstrukcja głowicy wieży miała za zadanie zabezpieczać znajdujący się na jej szczycie zbiornik wodny, który mieścił 150 metrów sześciennych wody. Głowica zakończona jest stożkowym dachem z kopulastą latarenką. Cała konstrukcja wieży ma formę kwiatu okalającego łodygę. W dobudówce, która powstała przy wieży, mieściła się niegdyś łaźnia miejska, a wodę zasilającą zbiornik na wieży czerpano z naturalnego źródła. W 2000 roku obiekt został wpisany do Rejestru Zabytków i obecnie poddawany jest rewitalizacji, by w przyszłości pełnić funkcje turystyczno-kulturalne i gastronomiczne.

UWAGA! Przed wizytą koniecznie należy skontaktować się z zarządcą wieży dzwoniąc pod nr 501 429 391 w celu ustalenia dalszych szczegółów zwiedzania i nabycia znaczków.

Zabytkowe molo wraz ze „Skocznią” to elementy głównego kąpieliska miejskiego. Plaża miejska istnieje w tym miejscu już od ponad stu kilkudziesięciu lat.  w połowie lat 20. XX wieku kąpielisko zostało zmodernizowane i to wówczas zbudowano duże molo wraz z wieżą do skoków do wody oraz budynków zaplecza kąpieliska. Kąpielisko było częścią rozłożonego nad jeziorem i zaprojektowanego z dużym rozmachem założenia sportowo-wypoczynkowego. Jego centralnym punktem, był kamienny monument upamiętniający ofiary pierwszej wojny światowej. Na kompleks składały się: stadion o wymiarach olimpijskich z lekkoatletyczną bieżnią, mniejszy stadion, boisko do gry w siatkówkę, korty tenisowe, tor do wyścigów konnych. W 2004 r. dokonano remontu i przebudowy molo i skoczni. Przywrócono je do dawnej świetności wzorując się na starych fotografiach. Od wielu lat molo z białą wieżą jest symbolem miasta, które w pełni korzysta z walorów pięknego położenia nad jeziorem.

Pomnik Poległych w I wojnie światowej w Olecku znajduje się  w parku miejskim pomiędzy drogą Olecko – Gołdap, a Jeziorem Oleckie Wielkie. Jego budowę rozpoczęto 19 lipca 1925 r, a ukończono w 1927 r. Potężne kamienne mury w kształcie półokręgu z ostrołukowymi oknami mają szerokość 20 m i wysokość 10 m. Mury łączą się z trzema wieżami zwieńczonymi krzyżami. W centrum półrotundy umieszczono kamienny cokół, na którym niegdyś miał płonąć znicz zapalany w czasie patriotycznych uroczystości. Olecki pomnik przetrwał do dzisiejszych czasów w bardzo dobrym stanie. Pierwotnie miał czcić żołnierzy niemieckich poległych w czasie I wojny światowej, a dziś sławi poległych w tejże wojnie żołnierzy z powiatu oleckiego.

Schron bierny Regelbau 502 jest jedynym obiektem tego typu na terenie Polski. Wybudowany został najprawdopodobniej w 1939 roku. Znajduje się na zachodnich obrzeżach Pisza i jest jednym z wielu obiektów fortyfikacyjnych tworzących Piską Pozycję Ryglową - niemiecką linię fortyfikacyjną z przełomu lat trzydziestych i czterdziestych XX wieku. Od 2007 roku obiekt jest restaurowany siłami członków Stowarzyszenia Historycznego „Piska Pozycja Ryglowa”.  Wewnątrz odtworzono wyposażenie schronu oraz przygotowano ekspozycję militarną. Schron czynny jest w sezonie letnim (lipiec sierpień) od poniedziałku do soboty w godzinach 9,00-13,00, a poza sezonem – po wcześniejszym ustaleniu telefonicznym tel.695 753 637, 602 733 642

Muzeum założone zostało jako ekspozycja architektury ludowej z terenów Prus, na obrzeżach ogrodu zoologicznego w Królewcu. W 1937 podjęto decyzję o przeniesieniu ekspozycji do Olsztynka. Przenosiny trwały w latach 1938–1942. Po II wojnie światowej opiekę nad zgromadzonymi w Olsztynku budynkami sprawował Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie. Pod koniec lat 50. XX wieku dr Franciszek Klonowski rozpoczął uzupełniać kolekcję o nowe obiekty architektury wiejskiej. W 1 września 1961 utworzono Park Etnograficzny, funkcjonujący jako Oddział Muzeum Mazurskiego w Olsztynie. W 1969 roku skansen zaczął funkcjonować jako samodzielna i autonomiczna jednostka pod nazwą „Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku”. Obecnie skansen w Olsztynku zajmuje około 100 ha, znajduje się tu 68 obiektów architektonicznych.

Stare Miasto w Elblągu to fragment miasta znajdujący się w jego południowej części. Samo miasto założone zostało w 1237 roku i tego samego roku uzyskało prawa miejskie. Zgodnie z panującym wówczas zwyczajem, jego ulice usytuowano prostopadle do rzeki, a przecinająca je w poprzek ulica wyznaczała plac, przy którym znajdował się rynek miasta. Obecnie centralną część rynku zajmuje kościół św. Mikołaja natomiast u wylotu ulicy ograniczającej niegdyś rynek znajduje się inna ciekawa budowla, mianowicie Brama Targowa. Brama ta powstała w 1319 roku, kiedy to wybudowano jej dolną część. W latach  1420-1430 budowlę podwyższono do obecnej wysokości czyli 26 m. Od początku istnienia brama funkcjonowała jako element miejskiego systemu fortyfikacji. Od 1639 roku ozdabiał ją zegar ufundowany przez kupca Isaaka Spieringa. Zegar ten na przestrzeni lat kilkakrotnie naprawiano i wymieniano. Nowy zegar zamówiony w Berlinie w 1857 roku funkcjonował do 1945 roku. W czasie II wojny światowej brama mocno ucierpiała. Jej odbudowę zakończono w 1949 roku. Nowy zegar powrócił na bramę w 2000 roku, a sześć lat później cały obiekt przeszedł gruntowny remont. Dziś Brama Targowa jest jednym z najbardziej charakterystycznych i rozpoznawalnych zabytków Elbląga. Wiąże się z nią legenda o piekarczyku, który w czasie najazdu Krzyżaków uratował miasto przy użyciu swojej łopaty do wyjmowania chleba. Mimo upływu lat legenda jest wciąż żywa zarówno wśród mieszkańców jak i przyjezdnych, a ślady łopaty można osobiście odnaleźć na murach Bramy Targowej.

Kanał Elbląski  o długości 82 km to światowej klasy zabytek  sztuki hydrotechnicznej. Zaprojektowany został na początku XIX wieku przez holenderskiego inżyniera Jakoba Georga Steenke. Celem budowy kanału było gospodarcze połączenie drogą wodną  Prus Wschodnich z Bałtykiem. Budowę kanału rozpoczęto blisko 20 lat później, w 1844 roku i trwała ona 8 lat. W 1852 roku po kanale zaczął kursować pierwszy parowiec na odcinku Elbląg – Iława. Odcinek od Miłomłyna do Ostródy oficjalnie otwarto w 1860 roku, ale już 4 lata wcześniej przypłynął do Ostródy pierwszy statek. Uruchomienie linii kolejowej osłabiło znaczenie kanału, który do 1912 r. służył wyłącznie transportowi płodów rolnych, drewna i artykułów przemysłowych. W późniejszych latach zainicjowano także rejsy turystyczne. Działania wojenne doprowadziły jednak do poważnych uszkodzeń urządzeń obsługujących kanał, który udrożniono w 1948 roku wznawiając regularne rejsy turystyczne.  Kanał łącznie z pochylniami i śluzami przeszedł gruntowny remont w latach 2013 – 2014, dzięki czemu  niepowtarzalne walory  przyrodniczo-krajobrazowe kanału podziwiają corocznie tysiące turystów.  Rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 14 stycznia 2011 został uznany za pomnik historii.

Budynek Dworca Głównego wybudowano w 1905 r. Iława była wówczas ważnym węzłem kolejowym. Został on wybudowany w stylu neogotyckim na planie wydłużonego prostokąta. Jego charakterystyczny wygląd nadaje czerwona cegła klinkierowa. W oknie od strony miasta umieszczono przepiękny herb Iławy. W blendach na bocznych ścianach umieszczono herby miast do których wiodły linie kolejowe wychodzące z Iławy: Brodnica, Działdowo, Gdańsk, Kowalewo, Malbork, Prabuty, Toruń, Wąbrzeźno. W okresie międzywojennym dworzec w Iławie zaliczał się do dworców pierwszej klasy, zaś po zakończeniu drugiej wojny światowej dworzec przeszedł na własność PKP.  W latach 2010-2012 przeprowadzono remont generalny budynku. Obecnie Iława może poszczycić się wieloma połączeniami (w tym również do Wiednia) oraz faktem, iż jest jedyną stacją na Warmii Mazurach, na której zatrzymuje się Pendolino.

Jeziorak - perła regionu, która gwarantuje relaks i wypoczynek w otoczeniu przyrody oraz idealne warunki do żeglugi. Jezioro rynnowe położone w północno-wschodniej Polsce w obrębie Pojezierza Iławskiego. Jeziorak jest najdłuższym oraz szóstym pod względem powierzchni jeziorem w Polsce, bogatym w liczne zatoki oraz szesnaście wysp. Połączone jest z Kanałem Elbląskim, oraz kanałem Dobrzyckim do Zalewa. Na szklaku wodnym mamy aż trzy ekomariny: w Iławie, Siemianach i Zalewie. Zachodni brzeg jeziora jest zalesiony, natomiast po wschodniej stronie przeważają łąki. Iława leży na południowym krańcu Jezioraka. Jezioro Jeziorak jest bogate w różnorodne gatunki ryb. Jest też miejscem życia wielu ciekawych gatunków ptaków. Położenie Jezioraka, a także jego charakterystyczna linia brzegowa powoduje, iż jest to raj dla kajakarzy, miłośników rowerów wodnych, jachtów oraz motorówek. Największą atrakcją zaś są rejsy statkiem Ilavią wokół największej wyspy śródlądowej Wielkiej Żuławy, na której według legendy, żył niegdyś smok z Scholtenbergu.

Poznańska Bazylika Archikatedralna, położona na wyspie zwanej Ostrów Tumski  otoczona jest korytem Warty i Cybiny. Pierwszy kościół  katedralny zbudowano w tym miejscu w roku 968, a badania archeologiczne ujawniły, że posiadał on atrium, w którym odkryto tzw. misę chrzcielną i krypty grobowe, identyfikowane jako prawdopodobne groby księcia Mieszka I i króla Bolesława Chrobrego. W latach  1034-1038 w wyniku zniszczenia świątyni powstaje w jej miejscu nowy kościół katedralny murowany z kostki granitowej i wykończony elementami z piaskowca. Katedra ta została następnie w XIII wieku przebudowana, a na przełomie wieku XIV i XV zastąpiona budowlą gotycką. Po pożarze w roku 1772 katedra otrzymała nowy wystrój wnętrza i elewację w stylu neoklasycznym. W tym stanie przetrwała do II wojny światowej. 15 lutego 1945 roku podczas walk o Ostrów Tumski kolejny pożar niszczy katedrę niemal w 65%. Odbudowana po wojnie katedra otrzymuje główne cechy gotyckiej budowli z I połowy XV wieku. Podziemia Katedry Poznańskiej udostępnione są zwiedzającym. Można tam zobaczyć fragmenty katedry preromańskiej i romańskiej, a także relikty grobowców  pierwszych władców Polski. Najstarsza w Polsce katedra jest milenijnym pomnikiem kultury chrześcijańskiej.

Łomnica to wieś w gminie Zbąszyń w powiecie nowotomyskim. Kościół pw. św. Wawrzyńca powstały w latach 1768-70 z fundacji Edwarda Garczyńskiego został powiązany osiowo z barokowym założeniem dworskim. Zbudowany w konstrukcji zrębowej, oszalowany, na rzucie łacińskiego krzyża z centralną częścią na planie ośmioboku. Na przedłużeniu prezbiterium zakrystia, a od zachodu – kruchta. W centralnej części kościoła cztery kolumny o głowicach ozdobionych palmetami, na których wsparty jest ośmioboczny bęben kopuły. Pozostałe części kościoła przykryte są stropami z fasetami. Dachy kościoła oraz kopuły kryte blachą. W ośmiu polach bębna kopuły rokokowa polichromia z ok. 1770 r. Pozostałe wyposażenie kościoła rokokowe z okresu budowy. Przed kościołem barokowe rzeźby św. Jana Nepomucena i Wincentego a Paulo.

Bukowiec to wieś w gminie Nowy Tomyśl z kościołem pw. św. Marcina z lat 1737-1742. Gruntownie kościół przebudowano w 1923 roku wg projektu architekta Stefana Cybichowskiego, kiedy to stary kościół przecięto poprzecznie nowym budynkiem. Wnętrze kościoła wyremontowano w l. 1982-84 pod kierunkiem Teodora Szukały. Zbudowany w konstrukcji zrębowej, oszalowany, pierwotnie orientowany, z nawą na planie prostokąta i trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Od wschodu przylega do kościoła prezbiterium pierwotnego kościoła, również zamknięte trójbocznie, które obecnie pełni funkcję kaplicy. Od zachodu do nawy przylega część dawnej nawy z wieżą. Od zachodu i północy znajdują się podcienia. Dachy kościoła pokryte dachówkami. Połączenie starego i nowego kościoła stworzyło interesujące wnętrze ze stropami dekorowanymi listwami nawiązującymi do sklepienia gwieździstego w części dawnego prezbiterium i o podziałach kasetonowych. We wnętrzu znajdują się dwie empory muzyczne od zachodu i południa. Wyposażenie kościoła z XVII i XVIII w. oraz jednolita dekoracja w stylu art deco. 

Obecna świątynia powstała w latach 1670-1673. Jej fundatorem był Piotr Lubicz Kurowski (jego portret trumienny wisi w świątyni). Na budowę świątyni wydał wtedy 1000 florenów. Pracami kierował ks. proboszcz Jan Stanisław Jabłoński. Po około 30 latach od zakończenia budowy zafundowano wystrój - ołtarze wykonane w pracowni znanego snycerza Jana Beckera z Leszna. W 1731r. dobudowano murowaną zakrystię obitą drewnem, a w 1756r. kruchtę boczną od strony południowej. Świątynia jest budowlą zrębową, jednonawową, pokrytą dachem z gontu. Konstrukcję wykonano z drewna modrzewiowego. Kościół posiada ciekawą więźbę dachową. Główna oś kościoła przebiega w linii wschód - zachód. Rzut poziomy tworzy rysunek krzyża, którego ramiona tworzą kaplice boczne. Od zachodu znajduje się kwadratowa wieża z kruchtą w przyziemiu, zwieńczona hełmem barokowym. 

Muzeum Młynarstwa w Jaraczu położone jest w odległości 40 km od Poznania przy trasie nr 11 Poznań–Piła, przy wschodnim krańcu Puszczy Noteckiej, nad rzeką Wełną, w miejscu o dużych walorach krajobrazowych. W Jaraczu kończy się rezerwat przyrody „Wełna”, który obejmuje 3,5-kilometrowy odcinek rzeki o bystrym nurcie z florą i fauną charakterystyczną dla potoków karpackich. Pierwsza wzmianka pisana o młynie w Jaraczu pochodzi z XV wieku. Był to jeden z wielu młynów poruszanych kołem wodnym zbudowanych na dopływach rzeki Warty. Obecnie w skład zabudowań osady młyńskiej, w której od 1981 r. prowadzone jest Muzeum Młynarstwa w Jaraczu, wchodzą następujące budynki: młyn wodny z przełomu XIX i XX wieku wraz z zespołem kanałów młynówki, młyn wietrzny – wiatrak koźlak z końca XVIII wieku, młyn wietrzny – wiatrak turbinowy z połowy XX wieku, stajnia przymłyńska z XIX wieku, dom mieszkalny z XIX wieku.

Muzeum powstało w 1977 roku z inicjatywy Wojewódzkiej Rady Łowieckiej w Poznaniu. Od 1982 roku jest oddziałem Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. Mieści się w odnowionym dziewiętnastowiecznym dworze położonym w sześciohektarowym parku krajobrazowym o urozmaiconej rzeźbie terenu. Drugim zabytkowym budynkiem jest stajnia-wozownia, w której od 1993 roku znajduje się ekspozycja przyrodnicza. W roku 2004 wielkopolski przedsiębiorca i myśliwy Adam Smorawiński podarował swoją kolekcję trofeów egzotycznych z 4 kontynentów, a do celów jej ekspozycji ufundował nowy pawilon. W 2010 roku rozbudował go na potrzeby powiększających się zbiorów, a także na kolekcję stu preparatów papug, którą zakupił dla Muzeum.

Jarociński ratusz, będący wizytówką miasta, jako jeden z nielicznych w Wielkopolsce posiada arkadowe podcienia. Stojący na środku rynku obiekt jest budynkiem o dwóch kondygnacjach, wzniesionym na planie kwadratu. Stanął tu staraniem dziedzica Franciszka Radolińskiego w latach 1799-1804. Obecna budowla różni się zasadniczo od tej pierwotnej. W ratuszu mieściły się dawniej pomieszczenia izby policyjnej, sądowej, szynk, więzienie, szkoła, czy nawet protestancka kaplica. Dziś znajdują się tu Biblioteka Publiczna, Jarocińskie Centrum Informacji o Regionie, Muzeum Regionalne oraz Urząd Stanu Cywilnego. Swoją siedzibę ma tu również Rada Miejska.

Gród w Gieczu zbudowany został na półwyspie otoczonym z trzech stron wodami nieistniejącego już jeziora. Według najnowszych badań najstarsze ślady osadnictwa na tym terenie pochodzą z przełomu VIII i IX wieku. Gród w Gieczu znajdował się na przecięciu szlaków handlowych łączących Europę Zachodnią ze Wschodnią co niewątpliwie miało wpływ na rozwój tego miejsca. Niegdyś znajdował się tu jeden z potężniejszych grodów państwa wczesnopiastowskiego. Na jego terenie znajdują się relikty palatium z kaplicą z X/XI w. oraz nieeksponowane fragmenty XI-wiecznego kościoła św. Jana Chrzciciela w typie karolińskich dwuwieżowych kościołów z westwerkiem. We wsi Giecz, na terenie dawnej osady targowej, znajduje się romański kościół z przełomu XII/XIII w. pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja.

Muzeum powstało jako oddział Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie w 1996 roku na terenie istniejącego od 1963 roku skansenu pszczelarskiego. Twórcą skansenu był prof. Ryszard Kostecki. Skansen stanowi unikatowy w skali europejskiej zbiór uli ilustrujący na ekspozycji plenerowej historię bartnictwa i pszczelarstwa na ziemiach polskich. W 1999 roku w pofolwarcznym budynku gospodarczym utworzono ekspozycję muzealną dotyczącą owadów użytkowych. W 2002 roku nadano Muzeum imię prof. Ryszarda Kosteckiego – twórcy skansenu i kolekcji uli, propagatorowi historii i tradycji pszczelarstwa.

Spichlerz Polskiego Rocka to unikatowe muzeum w Polsce, otwarte w 2014 r. Nowoczesna i multimedialna ekspozycja ukazuje ponad czterdziestoletnią historię festiwalu w Jarocinie oraz genezę polskiej muzyki rockowej w kraju. Zewsząd płynie muzyka. Wystawa zlokalizowana została w budynku dawnego spichlerza zbożowego pochodzącego z przełomu XVIII i XIX w., który usytuowany jest w centrum miasta, przy drodze krajowej Poznań-Kalisz. Zwiedzający obejrzeć mogą tu bogatą dokumentację fotograficzną, oryginalne nagrania filmowe z koncertów, czy też pamiątki po polskich muzykach. Spichlerz to również miejsce, gdzie gromadzi się materiały z historii polskiego rocka, oraz gdzie odbywają się przedsięwzięcia kulturalne: koncerty, prelekcje, wernisaże, promocje książek, debaty, czy pokazy filmowe.

Gród w Grzybowie to jeden z największych grodów, jakie powstały w okresie formowania się państwa Piastów. Zlokalizowany jest w miejscowości Grzybowo niedaleko Wrześni. W terenie grodzisko obejmuje powierzchnię 4,7 hektara o kształcie zbliżonym do czworoboku o zaokrąglonych narożnikach. Gród otoczony był wałem o wysokości ok. 16 metrów zbudowanym z drewna dębowego, gliny, ziemi i piasku. Początki grodu w Grzybowie można określić na lata 20. i 30. X wieku. Okres świetności jednego z największych grodów w Wielkopolsce trwał około 100 lat (od 1. połowy X do połowy XI w.). Gród wyposażony jest w nowoczesny obiekt wystawowo-edukacyjny, w którym zajęcia są prowadzone przez cały rok.

Wieża Bierbaumów, to mauzoleum pierwszych właścicieli majątku w Szreniawie, zbudowane najprawdopodobniej w 1860 roku, według projektu Martina Gropiusa, w kształcie wieży w stylu neogotyckim z czerwonej cegły i wstawkami ze sztucznego kamienia. Usytuowane na piaszczystym wzgórzu na wysokości 118 m n.p.m. Główną część budowli stanowi wieża o wysokości 22 m, która u dołu ma kształt prostopadłościanu o podstawie kwadratu. Natomiast górna część zbudowana jest na planie ośmioboku. Ufundował ją najprawdopodobniej Leonhard Bierbaum, gdzie w kaplicy grobowej, w części parterowej wieży-mauzoleum, pochował swoją tragicznie zmarłą córkę. Nie wiadomo jednak, czy był to jedynie grobowiec. Prowadzące na górny taras schody, wskazują, iż mogła już w tamtych czasach służyć za punkt widokowy. Od 1945 roku wieża popadała w ruinę. Z każdym rokiem wejście do środka stawało się coraz bardziej niebezpieczne. W 1993 roku została ona wpisana do rejestru zabytków. Pod koniec lat 90 podjęto decyzję o jej wyremontowaniu. Wewnątrz znajduje się ekspozycja muzealna. Wspinając się po 124 stopniach, dostaniemy się na taras widokowy, z którego rozpościera się widok na Poznań. Obok wieży znajduje się symboliczny grób rodziny Bierbaumów z tablicą informacyjną.  

Pomnik glana w Jarocinie nawiązuje do festiwalowych tradycji miasta. Ciężkie, skórzane buty noszone były m.in. przez punków, licznie odwiedzających Jarocin podczas imprez rockowych. Kultowy but został odsłonięty 15 lipca 2011 r., w pierwszy dzień festiwalowy. Znajduje się przy zbiegu ulic Św. Ducha i Wojska Polskiego, nieopodal parku. Pomysłodawczynią pomnika była artystka i animatorka kultury Felicja Pawlicka, tragicznie zmarła w 2010 r. Pomysł, ku jej pamięci, zrealizowali znajomi oraz przyjaciele. Rzeźbę wykonali Jakub Bogatko i Małgorzata Kruk. But ma ponad 2 metry wysokości i waży ok. 200 kg. Wykonany został z żywic epoksydowych. Tradycją już stało się przyozdabianie go kolorowymi sznurowadłami. Pomnik glana jest też ulubionym miejscem odnajdywanym przez turystów, którzy chętnie się przy nim fotografują. Mniejszą parę glanów znajdziemy również na jarocińskim rynku, tuż przy wylocie ulicy Wrocławskiej.

Budowę skansenu rozpoczęto 29 września 1975. Pierwszą ekspozycję udostępniono zwiedzającym w dniu 1 czerwca 1982. W muzeum prezentowana jest unikatowa rekonstrukcja XIX-wiecznej wsi wielkopolskiej, dworu i folwarku. Park ten to liczne przykłady budownictwa z terenów historycznej Wielkopolski. Najstarsze eksponaty datowane są na rok 1602 natomiast najmłodszy budynek pochodzi z 1935 roku. Budynki zorganizowane są w typowy układ wsi, prezentując kompletne wyposażenie domostw i dekorację wnętrz z oryginalnym umeblowaniem, sprzętami gospodarstwa domowego oraz narzędziami rękodzielniczymi i maszynami rolniczymi.

Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno – Spożywczego w Szreniawie powstało w 1964 r. Znajduje się ono na terenie dawnego majątku ziemskiego, należącego niegdyś do rodziny Bierbaumów, a następnie Glabiszów. Muzeum ma bardzo bogate zbiory dotyczące szeroko pojętej gospodarki rolnej. Można tu zobaczyć najstarsze maszyny i urządzenia rolnicze (szczególną uwagę zwracają parowe lokomobile, ale także ciągniki, samoloty, kombajny). Zobaczymy tu również muzealia etnograficzne, historyczne i artystyczne, o łącznej liczbie 25.000 eksponatów. W muzeum zobaczymy też chów wielu gatunków zwierząt gospodarskich a także dawnych metod hodowli roślin i produkcji żywności. Muzeum posada również dziesięciohektarowe pole, wraz z sadem owocowym, na których uprawia się, dawne odmiany warzyw i owoców. Na terenie muzeum znajduje się Pałac z połowy XIX w., który był rezydencją rodziny Bierbaumów. Wszystko to można zobaczyć w kilkunastu pawilonach rozmieszczonych na terenie parkowo – folwarcznym.  Muzeum cyklicznie organizuje imprezy plenerowe, podczas których prezentowane są zwyczaje charakterystyczne dla życia na wsi od zarania dziejów. Najpopularniejsze z nich to: Jarmarki Wielkanocny i Bożonarodzeniowy, zielone świątki, Jesień w domu i Zagrodzie czy Festiwal Piwa.

Kościół św. Mikołaja w Kaliszu został wybudowany w stylu gotyckim i ufundowany przez księcia Bolesława Pobożnego, i jego małżonkę w latach 1253 – 1257. Jest to tym samym najstarszy kościół w Kaliszu. Do godności kolegiaty zakonnej kościół św. Mikołaja wyniesiony zostaje w 1441 roku. Na przestrzeni wieków świątynia wielokrotnie była przebudowywana, a dodatkowo kilkakrotnie nękana przez pożary. Gruntowny remont kościoła przeprowadzono w 1869 roku, a fundusze na ten cel zgromadzono z obowiązkowych składek zarządzonych przez władze miasta. Katedra w Kaliszu jest świątynią trójnawową z kaplicą wybudowaną w stylu neogotyckim. W kaplicy tej znajdują się witraże i polichromia wykonane w latach 1909-1912 przez Włodzimierza Tetmajera. Godny uwagi jest także ołtarz Pięciu Krzyży z centralnie umieszczonym barokowym krucyfiksem. We wnętrzu kościoła zachwycają także witraże przedstawiające m.in. św. Kingę, św. Kazimierza, królewicza, św. Franciszka z Asyżu, św. Augustyna, św. Józefa oraz św. Tomasza z Akwinu. W ołtarzu głównym wzniesionym w 1662 roku znajdował się niegdyś obraz  Petera Paula Rubensa pt.”Zdjęcie Chrystusa z Krzyża”, który niestety ukradziono w roku 1973. W 1992 roku kościół św. Mikołaja został podniesiony przez Jana Pawła II do rangi katedry Diecezji Kaliskiej.

Budynek powstał w 1830 roku przy ulicy Fryderykowskiej (dziś ulicy Chrobrego), po wielkim pożarze Gniezna, po którym wytyczono nowy plan przestrzenny miasta. Nowy ratusz w stylu klasycystycznym zaprojektował przybyły z Bydgoszczy pruski architekt Schildner. Gnieźnieński magistrat dwukrotnie przebudowywano – pod koniec XIX w. i pierwszej połowie wieku XX. Był siedzibą władz pruskich do wybuchu Powstania Wielkopolskiego. W 1918 r. pod ratuszem zebrali się powstańcy i stąd ruszyli w stronę koszar wojskowych, aby je zająć i ustanowić tym samym polską władzę w mieście. Budynek został wpisany do rejestru zabytków w 2000 r. Odrestaurowany w 2018 r., obecnie mieści się w nim kilka podmiotów: filia Miejskiego Ośrodka Kultury – Stary Ratusz, Biuro Rady Miasta, Urząd Stanu Cywilnego, Dom Powstańca Wielkopolskiego oraz Centrum Informacji Turystycznej.

Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa od 1995 r. jest oddziałem zamiejscowym Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach. WMP zostało otwarte 16 czerwca 1974 r. zbiory umieszczone są w budynku zabytkowego kościoła ewangelickiego, szkoły i dwóch pawilonach gdzie znajduje się sprzęt ciężki.  W zbiorach muzeum można oglądać sikawki konne (najstarsza pochodzi z 1786 r.) , samochody pożarnicze, mundury, sztandary, medale i odznaczenia strażackie, a także hełmy. Jednym z ciekawszych eksponatów jest Chevrolet 1929 r. który jak przystało na tak wiekowy pojazd może pochwalić się udokumentowaną bogatą historią działań ratowniczo-gaśniczych.  Wyjechał żeby ratować powstańczą Warszawę, biorąc udział w różnych akcjach po drodze do stalicy w 1944 r. nie dojechał. Zabudowę pożarniczą wykonała firma Łoziński spod Wrześni. Samochód ten był pierwszym w powiecie wrzesińskim i znajdował się na wyposażeniu OSP Węgierki. Od 1956 r. wpisany był do Wielkopolskiego Rejestru Wiekowych Samochodów. Brał udział w wielu rajdach pojazdów zabytkowych. W 1988 r. został przekazany z OSP Węgierka do Wielkopolskiego Muzeum Pożarnictwa.

Muzeum Ziemi Wronieckiej jest jednostką organizacyjną Wronieckiego Ośrodka Kultury. Muzeum Ziemi Wronieckiej działa od 1993 r. Założone zostało z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Wronieckiej. Siedzibą muzeum jest spichlerz z poł. XIX w. znajdujący się w centrum miasta,nieopodal Rynku. Zbiory muzeum tworzą obiekty związane z historią ziemi wronieckiej, w większości podarowane przez społeczeństwo. W budynku znajdują się dwie wystawy stałe. Pierwsza przedstawia dzieje miasta pt. „Historia Wronek” natomiast druga -  etnograficzna, prezentuje przedmioty codziennego użytku, narzędzia rolnicze i wyposażenie warsztatów rzemieślniczych. W piwnicy budynku znajduje się Sala Wystaw Czasowych, w której prócz wystaw, organizowane są prelekcje, spotkania i zajęcia dla dzieci oraz dorosłych. Muzeum Ziemi Wronieckiej prowadzi tematyczne lekcje muzealne oraz oferuje pomoc w zakresie informacji genealogicznych.

8 maja 2016 na wronieckim rynku stanęła rzeźba przedstawiająca ryczącego osła zaprzężonego do wozu. Nawiązuje ona do wydarzenia, jakie miało miejsce 20 kwietnia 1941 roku, kiedy to odbywała się we Wronkach parada na cześć 52. urodzin Hitlera. Zgromadzeni na rynku oficjele odśpiewali hymn, a na maszt wciągnięto hitlerowską flagę. Kiedy do przemówienia szykował się miejscowy oficjel, swoją pogardę dla systemu pokazał przebywający w pobliżu osioł, który zaczął rżeć z całych sił. Nie spodobało się to Niemcom, którzy wściekli zaczęli brutalnie bić zwierzę. Osioł rzecz jasna uspokoił się, ale od tego czasu traktowany jest jako miejscowy bohater, który zakpił sobie ze zbrodniczego systemu i jego przywódców. Jego postać i historię postanowiono upamiętnić właśnie poprzez postawienie pomnika, którego projektantem jest artysta rzeźbiarz – Robert Sobociński. Dziś stojący w centrum miasta osiołek z brązu, któremu nadano imię „Psikus”,  jest niewątpliwą atrakcją turystyczną promującą Wronki, ale i elementem przypominającym o historii, którą warto poznać.

Granica prusko-rosyjska w Nowych Skalmierzycach – miejsce, które podczas zaborów dzieliło Polaków mieszkających po obu jej stronach, stało się po 200 latach… przyjaznym skwerem historycznym. Wszystko zaczęło się w 1815 roku, kiedy za sprawą kongresu wiedeńskiego utworzono tutaj granicę. Z początkowo niewielkiej komory celnej, w której kwitł handel oraz przemyt powstało w konsekwencji miasto Nowe Skalmierzyce. Wiele z oryginalnych budynków zbudowanych w tamtym okresie istnieje do dzisiaj, w tym niedawno wyremontowane budynki komory celnej na granicy czy imponujący neogotycki dworzec. Myślą przewodnią plenerowej wystawy było przekazanie, jak trudno żyło się w czasach zaborów, kiedy spójny region został na wiele lat sztucznie podzielony szlabanami. Na szklanych planszach zgromadzono więc wiele archiwalnych pocztówek, fotografii, map, dokumentów oraz opisów tego miejsca – w tym relacje osób, które te czasy pamiętały.

Staromiejski układ urbanistyczny Rawicza to najciekawsze i największe założenie urbanistyczne wśród nowożytnych miast wielkopolskich. Składają się na nie w zasadzie trzy układy, przy czym pierwszy ściśle związany jest z powstaniem Rawicza w 1638 roku. Powstające od podstaw miasto ufundował Adam Olbracht. Przy budowie sięgnięto po koncepcje urbanistyczne stosowane w miastach zachodniej Europy. Zastosowano nowoczesne formy planowania dążące do geometryzacji planu, odchodząc od układu średniowiecznego opierającego się na owalu. Centralny punkt tego układu nadal stanowił rynek, od którego odchodziły krzyżujące się pod kątem prostym ulice, tworzące kwartały mieszkalne. Cały układ ma zarys krzyża z rynkiem w miejscu przecięcia ramion, z dwiema ulicami wychodzącymi z każdego narożnika oraz po jednej ulicy przecinającej dłuższe ściany rynku. Drugi układ związany jest z Janem z Bnina Opalińskim – kolejnym właścicielem Rawicza. To za jego czasów powstał tzw. Nowy Rynek znajdujący się poza granicami ówczesnego miasta, które wtedy właśnie zostało obwarowane wałami ziemnymi i fosą. Kolejne zmiany urbanistyczne wprowadzono za czasów Jana Kazimierza Sapiehy i wtedy też połączono oba poprzednie układy tworząc równoleżnikową oś miasta i przesuwając linię umocnień na wschód, zachowując dotychczasowy układ szachownicowy. W tej formie Rawicz pozostał do czasów współczesnych, a w 1956 roku układ ten został wpisany do rejestru zabytków. 

Pyzdry to jedno z największych miast średniowiecznej Wielkopolski, które było świadkiem wielu, ważnych dla tego regionu, działań politycznych i militarnych. Murowany zamek miasto zawdzięcza Kazimierzowi Wielkiemu. Za sprawą jego pobytu w Pyzdrach, w 1331 roku, Krzyżacy złupili i spalili miasto. Przyszły król w podziękowaniu za uratowane życie i pomoc w ucieczce odbudował zamek, który był wtedy jednym z większych ceglanych zamków w Polsce. W 1383 roku ten właśnie zamek zdobywano przy użyciu broni palnej, użytej tu po raz pierwszy w dziejach Polski. Drugą potężną budowlę - franciszkański klasztor, ufundował Bolesław Pobożny. Właśnie w dawnym refektarzu, a także kuchni, piwnicach, oraz krużgankach klasztoru, mieści się obecnie Muzeum Ziemi Pyzdrskiej. Placówka powstała w 1957 roku z inicjatywy lokalnych działaczy PTTK. Pierwsze zbiory wypożyczone z Muzeum Narodowego w Poznaniu eksponowano w domu podcieniowym mieszczącym się w rynku. W 1975 roku muzeum stało się filią Muzeum Okręgowego w Koninie, natomiast od 1985 roku placówka podlega lokalnym władzom samorządowym. Zbiory muzeum nawiązują do bogatej historii tego regionu ukazując między innymi elementy ceramiki archeologicznej, a także dwa skarby monet srebrnych z XI i XV wieku. Znajdują się tu również eksponaty przybliżające m.in historię judaizmu na tych ziemiach, czy pergaminowe dokumenty królewskich przywilejów dla miejscowych cechów rzemieślniczych. Całość muzealnych zbiorów poszerza kolekcja militariów z okresu powstania styczniowego. 

Budynek dworu w Rudnikach pochodzący z XIX-wieku został przebudowany w 1925 roku przez ówczesnych właścicieli- Ruczyńskich. Miał on nawiązywać do najlepszych polskich tradycji. Nowi właściciele rudnickiego majątku chcieli nadać mu prawdziwie polskiego charakteru. Dlatego też nawiązali do bardzo popularnego przed I wojną światową kostiumu narodowego w jego nieco bardziej stonowanej, klasycystycznej wersji. W środkowej części elewacji frontowej zaprojektowano okazały portyk, wraz z szerokimi schodami prowadzącymi na poziom wysoko posadowionego parteru. Portyk wsparty jest na czterech kolumnach o gładkich trzonach i jońskich kapitelach, a zwieńczony trójkątnym naczółkiem z półkolistym oknem w środkowym polu. Budowlę otacza okazały park ze starymi gatunkami drzew. Obecnie, od lat siedemdziesiątych XX wieku w dworze swą siedzibę ma Szkoła Podstawowa im. Andrzeja i Władysława Niegolewskich w Rudnikach.

UWAGA! Istnieje możliwość zwiedzenia dworu. W tym celu należy się skontaktować z sekretariatem szkoły (tel. 614477240)

Parafia św. Michała Archanioła w Kwilczu erygowana została już w XIII w. W 1766 r. obok istniejącego drewnianego kościoła wzniesiono budowlę murowaną. Fundatorami nowego kościoła byli bracia Kwileccy: Franciszek Antoni — kasztelan kaliski, Adam — kasztelan przemęcki i Jan — kasztelan międzyrzecki. Kościół ukończono w 1782 r. Świątynia posiada trzyprzęsłową nawę z przylegającym do niej prezbiterium. Od zachodu do kościoła w latach 1792-93 dobudowana została czworokątna wieża dwukondygnacyjna zwieńczona hełmem. We wnętrzu wykończonym w stylu Ludwika XVI znajduje się m.in. ołtarz główny z rzeźbą św. Michała Archanioła z przełomu XVII i XVIII w., dwa ołtarze boczne: jeden z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, drugi zaś z barokowym krucyfiksem i rzeźbą Matki Boskiej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty. Na uwagę zasługuje również ambona z sylwetkami aniołów podtrzymujących tablicę Dziesięciorga Przykazań, chrzcielnica ze sceną Chrztu Chrystusa oraz cztery nagrobki członków rodziny Kwileckich.

Szlak Chodzieskich Karzełków Płomienistych powstał w maju 2024 roku. Spacerując po malowniczych uliczkach Chodzieży, napotkać można 11 niewielkich, lecz pełnych uroku figur karzełków, które ożywiają miejską legendę pochodzącą ze zbioru „Opowieści i legendy chodzieskie” wydanego przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Chodzieży. Legenda głosi, że dawno temu żyły w Chodzieży małe, pomocne istoty – karzełki. Te dobre duszki wspierały mieszkańców w codziennych trudach, zachęcając do czynienia dobra. Dziś karzełki powróciły, by ponownie towarzyszyć nam w codziennym życiu – tym razem w postaci uroczych figur. Karzełki umieszczone są w starannie wybranych miejscach miasta, tworząc wyjątkowy szlak turystyczny. Spacerując od jednej figurki do drugiej, można nie tylko podziwiać ich urok i kunszt wykonania, ale także poznać Chodzież, albowiem figury, poprzez swoją nazwę i posiadane atrybuty, nawiązują do ważnych symboli miasta.

Ratusz w Grodzisku Wielkopolskim usytuowany jest pośrodku Starego Rynku. Trzykondygnacyjny budynek z połowy XIX wieku mieści się w samym sercu najstarszej części miasta.  Potężny dwupiętrowy ratusz przyciąga nie tylko zewnętrznymi walorami, ale także bogatą architekturą wnętrza, która stawia  go w rzędzie najbardziej reprezentacyjnych gmachów samorządowych w regionie. Ratusz został uszkodzony podczas nalotu hitlerowskich bombowców w dniu wyzwolenia miasta 27 stycznia 1945 roku i odbudowany dwa lata później. Kolejny, generalny remont przeprowadzono w latach 1996-1998. Budynek otrzymał wówczas wieżyczkę, która dopełnia jego wyglądu. Od tego czasu, każdego dnia, w samo południe, z ratusza rozbrzmiewa hejnał miasta, skomponowany przez dawnego kapelmistrza Grodziskiej Orkiestry Dętej Stanisława Słowińskiego. Życie miasta od niepamiętnych czasów skupiało się wokół ratusza. To tutaj rajcowie, członkowie cechów omawiali swoje sprawy. Corocznie odbywały się wybory władz miejskich. Dziś, ratusz miejski jest siedzibą władz samorządowych gminy.

Zespół pałacowy w Kwilczu obejmuje oficyny i budynki gospodarcze, a także przyległy do nich od wschodu park krajobrazowy. Sam pałac powstał w 1828 r. według projektu berlińskiego architekta Karla Friedricha Schinkla. Budowla na planie prostokąta posadowiona została na kamienno-ceglanym fundamencie i wzniesiona z cegły. Piętrowy, ale podpiwniczony pałac ma cechy neorenesansowe. Od frontu znajduje się płytki pseudoryzalit, a od ogrodu prostokątny ryzalit z zadaszonym tarasem wspartym na ozdobnej, drewnianej konstrukcji. Elewacje ozdobiono delikatnym boniowaniem i gzymsami. Okna parteru duże, natomiast okna piętra mniejsze, ujęte profilowanymi obramowaniami. W pomieszczeniach pałacu, na piętrze mieściły się pierwotnie pokoje mieszkalne. Na parterze znajdowały się hall, salon, biblioteka oraz jadalnia. Po 1945 r. majątek przejął skarb państwa. Przez wiele lat mieścił się tu kombinat PGR, po którego upadku pałac niszczał. Dopiero w 2013 r. majątek został odzyskany przez spadkobierców przedwojennych właścicieli, którzy stopniowo przywracają mu dawną świetność.

Studnia Ojca Bernarda jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli miasta. Początkowo, wodę ze studni czerpano za pomocą żurawia. W drugiej połowie XIX wieku studnia otrzymała stylową drewnianą obudowę. Zabytkowa studnia na Starym Rynku, przez całe wieki przynosiła znaczne zyski miastu i dzierżawiącym ją piwowarom. Przez setki lat, wokół niej narodziło się wiele historii z pogranicza legend, magii i cudów. Jedno nie ulega wątpliwości - z grodziską studnią nierozerwalnie łączy się postać ojca Bernarda z Wąbrzeźna (1575-1603), skromnego zakonnika pełniącego posługę w oddalonym o 50 km opactwie benedyktynów w Lubiniu. Cuda, które - jak głosi legenda - działy się w mieście za jego przyczyną, wciąż żyją w sercach mieszkańców i trwać będą  - w co mocno wierzymy - przez kolejne pokolenia. W 2009 roku, przy studni stanęła rzeźba ojca Bernarda. Od razu też, narodziła się nowa legenda głosząca, że "...kto potrze dzban, który zakonnik trzyma w ręku, zapewni sobie zdrowie, szczęście i wieczną miłość...". Wnętrze zabytkowej studni zobaczyć można dzięki przeszkleniu oraz podświetleniu jednej ze ścian zabudowy.

Zakrzewo to duża wieś położona w północnej części województwa wielkopolskiego, w powiecie złotowskim. Pierwszy zakrzewski kościół powstał już w 1491 roku, a kiedy po niespełna 180 latach uległ zniszczeniu, ponownie w tym miejscu zbudowano kościół w roku 1710. Świątynia ta przetrwała do 1839 roku i w tym samym czasie rozpoczęła się budowa kolejnego kościoła w tym miejscu, trwająca do 1841 roku. Nowa świątynia została konsekrowana  5.06.1842 roku. Została zbudowana w stylu neoromańskim z kamieni polnych z inicjatywy ks. Jana Cichockiego. W 1911 roku, za czasów ks. dr Bolesława Domańskiego, dobudowano wieżę, a także powstały nowe neobarokowe ołtarze, witraże i organy. Kościół posiada ponadto bogate polichromie z wizerunkami świętych na ścianach i suficie. Zabytkowy wystrój stanowią: rokokowa ambona z II połowy XVIII wieku i barokowa chrzcielnica oraz ludowa rzeźba Chrystusa na krzyżu.

Wieżę ciśnień w Kościanie zaprojektował inż. Xaver Geisler, a powstała ona w 1908 r. jako element systemu wodociągowego miasta. Bazuje ona na motywie londyńskiego Tower Bridge. Jej wysokość to 40 m. W czasie działań wojennych w 1945 r. w kościańskiej wieży ciśnień bronili się Niemcy. W rezultacie doszło do jej ostrzelania pociskami czołgowymi, a budowla doznała poważnych uszkodzeń dachu oraz głowicy. Zbiornik na wodę został podziurawiony niczym sito. Wieża eksploatowana była do końca pierwszej dekady XXI w. Dziś jest to wyjątkowy obiekt w skali kraju mieszczący ściany wspinaczkowe i prawdopodobnie jedyne na świecie, tak wyjątkowe, obserwatorium astronomiczne. Kościańska ściana wspinaczkowa to jeden z najciekawszych obiektów tego typu w Polsce. Można tu korzystać ze ścian wspinaczkowych o łącznej powierzchni 345 m² i sięgających wysokości ponad 18 metrów. Na szczycie wieży znajduje się jedyne na świecie obserwatorium astronomiczne, którego obrotowy dach nie jest kopułą, lecz pokrytym dachówką czteropołaciowym dachem namiotowym. Obserwatorium wyposażone jest w teleskop, kamerę oraz komputery z oprogramowaniem do obserwacji nieba.

Świątynia pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej wzniesiona została w II połowie XVIII wieku z fundacji Rafała Gajewskiego i jego żony Katarzyny, ówczesnych właścicieli miasta. Autorem projektu był prawdopodobnie Antoni Hoene, znany w  Wielkopolsce architekt pochodzenia czeskiego. Kościół farny  to późnobarokowy, trzynawowy budynek o wnętrzach w stylu rokokowym. Klejnotem tej świątyni jest, znajdujący się w ołtarzu głównym, obraz NMP Niepokalanie Poczętej z przełomu XVII/XVIII wieku, ozdobiony srebrną sukienką. Oprócz wizerunku patronki tego kościoła warto zobaczyć, m.in. sklepienia pokryte freskami o tematyce biblijnej, namalowane przez Jakuba Byszkowskiego oraz późnobarokową dzwonnicę z końca XVIII wieku.

W północnej części miasta, nad Jeziorem Wolsztyńskim, rozciąga się park z zabytkowym drzewostanem, pośrodku którego stoi pałac z początku XX stulecia. Obiekt powstał w 1911 roku, w tzw. "stylu narodowym", według projektu Rogera Sławskiego, dla Stefana Mycielskiego Pałac otacza zabytkowy park w stylu angielskim, dziś będący parkiem miejskim zajmującym powierzchnię ok. 18 ha. Formę regularnego założenia z alejami grabowymi i lipowymi nadano mu w XVIII i XIX w., gdy właścicielami tutejszych dóbr byli Gajewscy. Park przecinają ścieżki spacerowe, z których cześć ma charakter historyczny, a część ukształtowana została w wyniku budowy infrastruktury turystycznej. Na jednym z rosnących w parku dębów, w 1910 roku Marcin Rożek wyrzeźbił głowy Fauna i Meduzy, postaci mitologicznych. Dziś ich oryginały znajdują się w Muzeum Marcina Rożka (ul. 5 Stycznia 34), a dąb zdobią kopie dłuta Wiesława Stempyry, który wyrzeźbił tam jeszcze jedną twarz – diabła. 

Ślady działalności cystersów, do których należy klasztor z kościołem św. Jakuba, opatówka, pomnik św. Jana Nepomucena oraz drewniany kościół św. Walentego, widać w pobliskiej Obrze. Cystersi przybyli do Obry z Łekna w XIII wieku. Wieś pozostała w rękach zakonu aż do czasu kasaty zgromadzenia przez rząd pruski, czyli do 1835 roku. Ich działalność nie tylko religijna, ale także kulturowa i gospodarcza miała znaczący wpływ na powstanie Wolsztyna, a potem nadanie mu kształtu charakterystycznego dla ówczesnego budownictwa miejskiego. W 1926 roku klasztor powierzono Misjonarzom Oblatom Maryi Niepokalanej, którzy przeznaczyli go na Wyższe Seminarium Duchowne. Funkcję taką spełnia po dziś dzień. W Obrze warto odwiedzić również Muzeum Misyjne z oryginalnymi eksponatami ze wszystkich kontynentów oraz pocysterski Skarbiec.  

Pałac w Tłokini Kościelnej został wybudowany w latach 1915-1918 przez rodzinę Chrystowskich, według projektu prawdopodobnie Rogera Sławskiego. Budynek zdobi kolumnowy portyk i wysoki, łamany dach z okienkami. Wewnątrz znajduje się angielski hol z kominkiem i funkcjonalne wnętrza połączone systemem korytarzy i dyskretnych, bocznych schodów. Do pałacu przylega park z dębowym starodrzewem i XIX-wieczną oficyną. W okresie międzywojennym pałac opisywany był jako patriotyczna ostoja polskości. Gościło tu wielu znamienitych gości w tym. m.in. Roman Dmowski. W rękach Chrystowskich pałac pozostał do początku II wojny światowej, kiedy to majątek przejęli Hitlerowcy. Po wojnie w miejscu tym działał sierociniec dla dzieci Warszawy, a następnie także jednostka Lasów Państwowych oraz przedszkole i Naczelna Organizacja Techniczna. W latach dziewięćdziesiątych obiekt został zamknięty. Po gruntownej rewitalizacji w 2012 roku pałac rozkwitł na nowo pod nazwą Pałac Tłokinia przedstawiając szeroką ofertę restauracyjną, bankietową, konferencyjną i oczywiście hotelową.

Izba Pamięci Szczypiorna mieści się w niewielkim budynku o powierzchni 130 m2. Budynek powstał w latach 1905-1907. Mieściły się w nim łaźnie, a później także „Klub środowiskowy w Szczypiornie” z biblioteką i salą TV oraz w końcowym okresie piwiarnia. W 2013 roku w budynku stworzono Muzeum Historii Szczypiorna, które działało do 2019 roku. W czerwcu 2021 roku muzeum przekształcono w Izbę Pamięci Szczypiorna będącą filią Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kaliszu. W odmienionym wnętrzu izby centralną część ekspozycji stanowi makieta obozu jenieckiego w Szczypiornie, od której promieniście rozchodzą się ścieżki historii. Podążając ich śladem, mamy szansę na podróż w czasie przez najważniejsze wydarzenia związane ze Szczypiornem - miejscem, w którym rodziła się niepodległość i narodził szczypiorniak.