Lista znaczków

„Hallerówka” to drewniana willa wybudowana w 1922 r. Należała do gen. Józefa Hallera oraz jego rodziny. Na cześć generała tworzące się wokół willi letnisko nazwano Hallerowem. Józef Haller spędzał w niej wakacje letnie, równie często zapraszano na wypoczynek harcerzy oraz członków innych organizacji młodzieżowych. Po II wojnie światowej obiekt był w zarządzie Miasta Władysławowa i pełnił funkcję lokalu komunalnego. W 1981 r. przekazano go Zarządowi Nadmorskiego Parku Krajobrazowego na siedzibę oraz działalność muzealną. Utworzono wówczas pierwszą izbę pamięci Hallera. W 2000 r. otwarto w „Hallerówce” Centrum Pamięci gen. J. Hallera i Błękitnej Armii. Od czerwca 2013 r. obiekt stał się oddziałem Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy w Pucku. Obecnie znajduje się tam stała ekspozycja pt. „Dla Ciebie Polsko i dla Twej Chwały. Życie i służba gen. J. Hallera (1873-1960)” na która składają się przede wszystkim pamiątki poświęcone generałowi oraz żołnierzom z Błękitnej Armii. Do najcenniejszych zbiorów należą rzeczy osobiste generała podarowane przez jego synową Izabellę Haller.

W związku z projektem budowy zespołu elektrowni w rejonie Jeziora Żarnowieckiego konieczne stało się podjęcie działań związanych z organizacją skansenu w Nadolu.  Ochroną konserwatorską objęto tradycyjną XIX-wieczną zagrodę wiejską. Obecnie w obrębie skansenu znajdują się: domostwo, zabudowania gospodarcze oraz obiekty towarzyszące jak studnia, piwnica, wozownia, gołębnik, kierat, pasieka, wędzarnia i piec chlebowy. Chata, w której koncentrowało się życie trzypokoleniowej rodziny, posadowiona jest w głębi podwórza, odgrodzona od części gospodarczej ogrodem kwiatowym. W jej najbliższym sąsiedztwie znajdują się piwnica, studnia oraz warzywnik. Stodoła posadowiona jest równolegle do drogi z możliwością obustronnego wjazdu na klepisko z drogi i z podwórza. Obecnie w stodole znajduje się ekspozycja poświęcona historii pszczelarstwa pomorskiego. W skład zespołu wchodzi ponadto wielofunkcyjna obora, która pod jednym dachem mieściła pomieszczenia dla koni, bydła, trzody chlewnej, owiec i drobiu. Do obory dobudowana została wozownia. Kompleks wzbogaciła niedawno zrekonstruowana chata rybacka oraz remiza. 

Muzeum Ziemi Puckiej mieści się w odrestaurowanej w latach 80-tych XX w. kamienicy zlokalizowanej w północnej pierzei rynku. Wystawa archeologiczna umieszczona w piwnicach ukazuje najstarsze, bo sięgające epoki kamienia (7000 – 1700 l. p.n.e.) dzieje osadnictwa na Ziemi Puckiej. Można zobaczyć tu m.in. najstarsze narzędzia krzemienne, naczynia, a także ozdoby. Do interesujących zabytków należy niewątpliwie brązowy skarb z Władysławowa, w skład, którego wchodzą naramienniki, tarczki spiralne, sierp, sztylet. Wystawę zamyka prezentacja wyników badań prowadzonych na terenie wczesnośredniowiecznego portu odkrytego w 1977 r. na dnie Zatoki Puckiej u ujścia rzeki Płutnicy.  Ekspozycję historyczną na piętrze kamienicy otwiera wystawa poświęcona dziejom średniowiecznego Pucka. Ponadto znajduje się tutaj także prezentacja obejmująca okres niewoli pruskiej na Ziemi Puckiej oraz ekspozycja przedstawiająca losy międzywojennego Pucka oraz dramatyczne wydarzenia II wojny światowej.  

Muzeum Kaszubskie im. Franciszka Tredera w Kartuzach jest niezwykle atrakcyjnym miejscem, które oczarowuje swoją bogatą historią oraz prezentacją dziedzictwa kulturowego Kaszub. Początki muzeum sięgają lat ’20 XX w., w tym czasie Franciszek Treder za namową Aleksandra Majkowskiego zajął się kolekcjonowaniem artefaktów z terenu Kaszub.  Przerwaną przez wydarzenia II wojny światowej tradycje muzealnictwa przywrócono w 1945 r. Zbiory Muzeum prezentowane są w ośmiu wystawowych salach budynku głównego (rybołówstwo, rolnictwo, gospodarstwo domowe, ceramika kaszubska, haft kaszubski, posag panny młodej, izba kaszubska, sala historyczna). Muzeum posiada unikatową kolekcję obrazów malowanych na szkle i lustrze oraz kolekcję XVIII i XIX wiecznych czepców kaszubskich (złotogłowia). Poza udostępnianiem ekspozycji stałej, Muzeum Kaszubskie jest koordynatorem wielu cennych inicjatyw. Każdego roku w lipcu, na terenie muzeum, odbywa się  Festiwal Nalewki Kaszubskiej.

Historia kościoła św. Stanisława Kostki związana jest z obecnością zakonu dominikanów w Tczewie.  Akt nadania ziemi dla braci zakonu kaznodziejskiego wystawiono 8 maja 1289 roku w Świeciu. Zabudowania klasztorne powstały na początku XIV w. i składały się z kaplicy, dwóch budynków mieszkalnych i murów obwodowych. Wewnątrz tego terenu znajdował się dzieciniec, zwany wirydarzem. Kaplica była pokryta płaskim drewnianym stropem, bez żadnych ozdób i wież. W 1433 roku w mieście wybuchł pożar. Można przypuszczać, że zniszczenia nim wywołane były spore i ucierpiał również klasztor. W kolejnych latach zespół klasztorny przechodził znaczne przemiany. Kluczową sprawą było odbudowanie i poszerzenie kaplicy o prezbiterium. Wraz z prezbiterium, niesymetrycznym w stosunku do reszty kaplicy, wybudowano zakrystię, ceglaną wieżyczkę z klatką schodową prowadzącą na strych kościoła. W tym samym czasie dobudowano charakterystyczną, ośmioboczną wieżę dzwonną w formie westwerku. W XIX wieku świątynię zakupiła gmina ewangelicka, dokonując zmian w architekturze i wystroju kościoła. Wśród wyposażenia kościelnego z tamtego okresu podziwiać można dwa wieloramienne żyrandole. Współcześnie kościół charakteryzuje się skromnym wyposażeniem. Wnętrze kościoła posiada sklepienia krzyżowe nad nawą główną i gwiaździste nad prezbiterium. Do ciekawszych zabytków należy ołtarz boczny z wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej ufundowany przez Zrzeszenie Kupców Tczewskich w 1947 roku. Obecnie świątynia służy głównie młodzieży dlatego też miejscowi wierni nazywają ją "kościołem szkolnym".

Tczew otrzymał prawa miejskie w 1260 r., ale dopiero z chwilą dotarcia do  miasta kolei zyskał na znaczeniu. Pierwszy pociąg  do 5-tysięcznego wówczas Tczewa dotarł 19 lipca 1852 r.  Szybko rozwijająca się kolej wywarła wyraźny wpływ na rozwój techniczny, a przede wszystkim społeczny stając się symbolem „wielkiej rewolucji przemysłowej”. Nastąpił gwałtowny wzrost ilości mieszkańców miasta. Powstawały nowe zakłady przemysłowe i fabryki. Wybudowanie w latach 1910 - 1917 na obrzeżach miasta dużej stacji towarowej w Zajączkowie Tczewskim zwiększyło znaczenie węzła kolejowego w Tczewie, czyniąc go jednym z najważniejszych w Polsce. W okresie międzywojennym trwała dalsza modernizacja stacji i samego węzła kolejowego. W Tczewie krzyżowały się najważniejsze linie kolejowe wschód - zachód, oraz północ południe. W mieście prawie jeszcze do końca lat siedemdziesiątych XX w. nie było rodziny, w której chociażby jeden z jej członków nie pracował na tczewskim węźle kolejowym. Dziś Tczew nadal jest jednym z najważniejszych węzłów kolejowych w Polsce, a jego władze i mieszkańcy starają się pamiętać o swej kolejarskiej historii, zachowując liczne pamiątki dawnej infrastruktury kolejowej, zlokalizowane na terenie całego miasta.

Muzeum Kart do Gry „Ulica Brydżowa” znajduje się w budynku dawnej szkoły w pobliżu gdyńskiego portu. Placówka  zachwyca bogactwem zbiorów, ale też odkrywa zaczarowany świat, który może zaskoczyć różnorodnością form, kolorów i przepięknych grafik. Centrum muzeum zajmuje stylizowana uliczka, prowadząca do kilku sal tematycznych, takich jak Warsztat Kartownika, Komnata Stańczyka czy Pokój Piotrusia. Prezentowane w Gdyni talie kart do gry to kolekcjonerski skarb, który warto odkryć. Zobaczyć można też rzadkie karciane akcesoria, takie jak jeden z kilku zachowanych na świecie przyrządów do rozdawania kart, a także pocztówki, obrazy, etykiety, znaczki pocztowe i przedmioty codziennego użytku – wszystkie połączone tematem kart do gry. Prześledzić można również, jak wątki karciane przenikały do literatury czy sztuki teatralnej, operowej i filmowej. Na ekspozycji znajduje się również eksponat, od którego pochodzi nazwa muzeum, a jest nim pochodząca z lat 50. ubiegłego wieku tabliczka z autentycznej Ulicy Brydżowej w Łodzi.

Latarnia morska w Czołpinie jest jednym z kilkunastu czynnych obiektów nawigacyjnych na polskim wybrzeżu. Stoi ona na szczycie Wydmy Czołpińskiej o wysokości 56 m n.p.m. Najbliżej niej położone obiekty o podobnej funkcji znajdują się w Ustce i w miejscowości Stilo. Budowle te służąc nawigacji statków na morzu muszą być z daleka widoczne i rozpoznawalne, dlatego różnią się wyglądem i charakterystyką oraz zasięgiem światła. Czołpińska latarnia morska została uruchomiona w styczniu 1875 r. Z wyglądu przypomina ceglaną wieżę zwieńczoną stożkowym daszkiem. Laternę, tzn. jej najwyższe pomieszczenie, otoczono balkonem, z którego czyszczono kryształowe szyby urządzenia optycznego. Obiekt nadal spełnia funkcje orientacyjne. Jej sygnał świetlny widoczny jest z odległości około 21 mil morskich, czyli prawie 40 km. Nie zniszczona w okresie działań wojennych latarnia, wraz z gospodarstwem rodzin latarników morskich, tworzy zespół budowlany, który został wpisany do rejestru zabytków.

Słowiński Park Narodowy - jeden z dwóch nadmorskich obszarów o najwyższej formie ochrony przyrody w Polsce, położony jest w środkowej części Wybrzeża Słowińskiego. Rozciąga się pomiędzy Łebą, a Rowami i leży w odległości ok. 30 km od Słupska. Obejmuje unikatową Mierzeję Łebską, gdzie znajdują się największe w Europie pola wydm ruchomych. Barchany o kształcie półksiężyca, z ramionami skierowanymi na wschód, przemieszczają się zgodnie z panującymi wiatrami z zachodu na wschód i mogą osiągnąć wysokość nawet 30-40 metrów. Piasek wydmowy stale przewiewany w głąb lądu, z jednej strony zasypuje wszystko po drodze, z drugiej zaś, odsłania. Oczom turystów niekiedy ukazują się pozostałości prastarej puszczy, kopalna gleba, a czasem resztki dawnych osad ludzkich. Obszar Słowińskiego Parku Narodowego zamieszkują liczne gatunki zwierząt i roślin. Wybrzeże Bałtyku w granicach Parku odwiedzają czasem foki, a wśród nich największa i najliczniejsza foka szara.

Sala BHP Stoczni Gdańskiej, to potoczna nazwa obiektu, w którym mieściły się stoczniowe pomieszczenia szkoleniowe i muzeum stoczni. W tym miejscu sformułowano 21 Postulatów, a dzięki strajkowi i podpisaniu Porozumienia Gdańskiego 31 sierpnia 1980 roku narodziła się „Solidarność”. Sala BHP to symboliczne miejsce dążeń Polek i Polaków do uzyskania społecznej sprawiedliwości, niepodległości i wolności. W Sali BHP od połowy lat 70. do 1996 roku działało muzeum zakładowe. W okresie 1996 – 2004 obiekt przeszedł z rąk prywatnego właściciela na rzecz NSZZ „Solidarność” Komisji Krajowej. W latach 2006 – 2010 dokonano generalnej rewitalizacji finansowanej ze środków społecznych, państwowych i prywatnych. Od 2011 roku obiekt w pełni zarządzany jest przez Fundację Promocji Solidarności. W 2014 roku Fundacja podjęła decyzję o przywracaniu wystroju dawnego wyposażenia muzeum zakładowego i stworzeniu wystawy stałej pt. „Stocznia – Solidarność”. W listopadzie 2016 roku na bazie stałej wystawy oraz zdobywanych i zakupywanych pamiątek, materialnych świadectw aktywności zawodowej i społecznej pracowników Stoczni Gdańskiej, utworzono Muzeum Sali BHP Stoczni Gdańskiej. Od kwietnia 2017 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego uznając salę wraz z jej spuścizną i kolekcją za  dziedzictwo wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, przyznało stałą dotację na utrzymanie obiektu. Wstęp do Sali BHP Stoczni Gdańskiej jest bezpłatny we wszystkie dni roku.

Para Kaszubów na ławce to rzeźba, która znajduje się na Placu Kaszubskim w Gdyni. Jej autorem jest rzeźbiarz i malarz Adam Dawczak-Dębicki, a została odsłonięta 30 września 2006. Rzeźba przedstawia parę zakochanych Kaszubów. Pogodni staruszkowie trzymają się za ręce. Mężczyzna wskazuje palcem na pobliski budynek, a z jego kieszeni wystaje list o treści: „Jakubie, Jeśli na ostatnim piętrze zbudujesz dla mnie pokoik, będę widziała, kiedy wracasz z morza – Elżbieta”. Rzeźba nawiązuje do kamienicy przy ul. Jana z Kolna 2 i jej prawdziwych mieszkańców - Jakuba i Elżbiety Scheibe. Jakub Scheibe dorobił się na emigracji, wrócił do Gdyni i wybudował w 1928 r. pierwszy gdyński „drapacz chmur”. Na prośbę żony, na ostatniej kondygnacji dobudował pomieszczenie, tzw. belwederek, z którego Elżbieta mogła wypatrywać powracającego z połowów męża. Modernistyczna kamienica zachowała się do dzisiaj i jest to obecny Hotel Jakubowy.

Muzeum Słowińskiego Parku Narodowego w Czołpinie znajduje się w zabytkowej „Osadzie Latarników” z 1871 r. W skład osady wchodzą cztery budynki: największy budynek mieszczący w przeszłości mieszkania, dawna stodoła, budynek gospodarczy i mały budynek wykorzystywany przez latarników jako miejsce pracy. Ekspozycja Muzeum prezentuje walory krajobrazu Wybrzeża Słowińskiego, tj. wartości przyrodnicze, jak i wartości kulturowe Regionu. Ekspozycja stała Muzeum znajduje się w głównym budynku, jest wyposażona w nowoczesne środki przekazu m. in. projekcje holograficzne, 3D, technologię Virtual Reality. Zwiedzanie ekspozycji umożliwiają audioprzewodniki z opcją dostosowaną do wieku odbiorcy, w 3 wersjach językowych. Muzeum jest przystosowane dla osób z niepełnosprawnością ruchu, wzroku, słuchu. Ekspozycja czasowa znajduje się w historycznej stodole, w której prezentowane są m.in. legendy związane z obszarem Słowińskiego Parku Narodowego.

Park Miniatur Zabytków Podlasia w Hajnówce to miejsce, które powstało z myślą o tym by ukazać piękno zabytkowej architektury województwa podlaskiego. W Parku wyeksponowano charakterystyczne dla regionu obiekty kolorowej architektury drewnianej, ale także obiekty sakralne, pałace i inne warte uwagi perełki lokalnej architektury. Miniatury wykonane są w skali 1:25 co pozwala na duże odwzorowanie szczegółów, a dodatkowo pozwala zaobserwować różnice w wielkości poszczególnych zabytków. Każda miniatura posiada także swoją metryczkę, na której umieszczono podstawowe informacje dotyczące prezentowanych obiektów oraz różnego rodzaju ciekawostki.

Nadbużańskie Centrum Turystyki Kajakowej w Drohiczynie powstało w ramach transgranicznego projektu „Łączy nas Bug”. Ma za zadanie promować naturalne dziedzictwo regionu, turystykę kajakową na utworzonych szlakach oraz propagować turystykę w tym transgranicznym regionie. Partnerami Drohiczyna są: Drohiczyn na Białorusi oraz miasto Sokal na Ukrainie. Centrum zawiera w sobie wystawę zabytkowych kajaków, prezentowanych dotychczas w Muzeum Kajakarstwa, istniejącym w Drohiczynie od 2013 r., poszerzoną o nowe zbiory i multimedia. Ciekawostką jest symulator pływania kajakiem na sucho oraz możliwość testowania nowoczesnych kajaków. Całość doskonale wpisuje się w tutejsze tradycje związane z kajakowymi spływami po Bugu znanymi już chyba w całym kraju. Dodatkowo projekt ten integruje społeczeństwa trzech krajów, które łączy wspólny mianownik jakim jest rzeka Bug.

Muzeum Ziemi Sokólskiej znajduje się w centrum miasta Sokółka, w zabytkowym budynku, powstałym w XVIII wieku, w czasach rządów na tych ziemiach nadwornego podskarbiego litewskiego Antoniego Tyzenhauza. Do dyspozycji zwiedzających są trzy stałe ekspozycje tematyczne: historyczna, etnograficzna i tatarska oraz sala wystaw czasowych. Dział historyczny przybliża historię miasta oraz prezentuje pamiątki ofiarowane przez Sokółczan. Na szczególną uwagę zasługuje sztandar Związku Strzeleckiego i jego niezwykła historia. Dział tatarski upamiętnia Tatarów, zamieszkujących te tereny od 1679 roku, kiedy to król Jan III Sobieski przyznał im wsie znajdujące się niedaleko Sokółki. Wystawa prezentuje pamiątki związane z religią, kulturą i historią tatarów polskich. W dziale etnograficznym prezentowane są przedmioty z zakresu podstawowych zajęć ludności wiejskiej; rolnictwa, hodowli oraz różnych rzemiosł. Na szczególną uwagę zasługuje kolekcja wełnianych dywanów dwuosnowowych wykonanych na warsztatach tkackich oraz krajki - wąskie pasy barwnie tkane w geometryczne wzory. Dział posiada także zbiór mebli ludowych i innych przedmiotów stanowiących wyposażenie wnętrza mieszkalnego.

Bohoniki to miejscowość, w której w roku 1679, na mocy przywileju króla Jana III Sobieskiego osiedleni zostali tatarscy żołnierze oddziałów rotmistrza Bohdana Kieńskiego i Gazy Sieleckiego. Obecny meczet budowany był przez lokalnych majstrów, którzy przy stawianiu budynku oparli się na tradycji drewnianego budownictwa sakralnego, dostosowując je do wymogów wyznawców Islamu. Usytuowana pośrodku wsi zabytkowa świątynia muzułmańska pochodzi z końca XIX w. Jest czynnym miejscem modlitw, opiekuje się nim Muzułmańska Gmina Wyznaniowa w Bohonikach. Meczet zorientowany jest na południowy-wschód, w kierunku Mekki. Budynek zbudowany został na planie prostokąta o wymiarach 11,3 m na 7,8 m. Nie posiada minaretu, a jedynie cebulowato zakończoną kopułę ze złoconym półksiężycem. Składa się z trzech części: mały przedsionek, gdzie wierni zostawiają obuwie, oraz sale modlitewne – większa dla mężczyzn i mniejsza dla kobiet. W ścianie działowej pomiędzy tymi salami znajduje się ażurowy prześwit. Od południowej strony znajduje się mała dobudówka – tzw. mihrab, wskazujący kierunek Mekki. Cmentarz muzułmański (mizar) znajduje się na końcu wsi.

Muzeum i Ośrodek Kultury Białoruskiej w Hajnówce to organizacja pozarządowa, zajmująca się zachowywaniem dziedzictwa kulturowego białoruskiej mniejszości narodowej w Polsce, oraz kreowaniem współczesnej kultury i sztuki Białorusinów. Muzeum to obiekt zbudowany staraniem białoruskiej społeczności Podlasia i całej Polski, państwa Białoruś jak również dzięki pomocy diaspor białoruskich z całego świata od Włoch i Anglii po Stany Zjednoczone, Kanadę, Australię czy Izrael. Dziś służy nie tylko Białorusinom, pokazuje skrawek białoruskiego świata. Muzeum to 3 stałe, etnograficzne ekspozycje związane z kulturą materialną Białorusinów. Na wystawach ukazanych jest kilkaset eksponatów z przełomu XIX i XX w. Muzeum to również wystawy czasowe związane z malarstwem, rzeźbą, fotografią, historią, oscylujące wokół białoruskiej kultury i sztuki.

Przy trasie Bielsk Podlaski – Białowieża znajduje się wieś Szczyty. W malowniczym budynku, w którym od lat 30 XX w. działała szkoła powszechna, mieści się Centrum Edukacji i Promocji Kultury Białoruskiej „Szczyty”. Zadaniem Centrum jest promocja i popularyzacja białoruskiej kultury zarówno wśród mieszkańców okolicznych gmin, jak i turystów poszukujących wiedzy o kulturowej specyfice tego regionu. Poprzez swoje działania Centrum rozwija jego potencjał w oparciu o szacunek do wszystkich narodów i religii, które na przestrzeni wieków kształtowały bogactwo pogranicza. Znajduje się tu „Brama na szlak”  Podlaskiego Szlaku Kulturowego „Drzewo i Sacrum”. Szlak "Drzewo i Sacrum" został stworzony z myślą o ukazaniu piękna drewnianej architektury Białostocczyzny, niezwykłości starych drewnianych chat, zabytkowych kapliczek, cerkwi i kościołów. Są to obszary nierzadko pomijane w  wyprawach turystycznych na Podlasie, a niesłusznie. Szczyty warto odwiedzić z powodu ich ciekawej historii i architektury. Można tu zobaczyć drewnianą cerkiew z 1785 r., a także posąg św. Jana Nepomucena dłuta Chrystiana Redlera.

Barokowa rzeźba św. Jana Nepomucena z ok. 1750 roku ustawiona jest na wysokim postumencie, po zewnętrznej stronie muru okalającego cenną XVIII-wieczną cerkiew. Figura została sprowadzona do Szczytów - Dzięciołowa przez ówczesnego właściciela wsi Jana Walentego Węgierskiego. Autorstwo rzeźby przypisywano pierwotnie  Janowi Chryzostomowi Redlerowi, który był artystą pracującym na potrzeby dworu Branickich w Białymstoku, jednak w świetle ostatnich badań wynika, że jej twórcą mógł być wybitny lwowski rzeźbiarz Sebastian Fesinger, na co wskazuje zarówno forma rzeźby jak i wiele detali. Figura wykonana jest z wapienia i uznawana jest za zabytek najwyższej klasy artystycznej. Jest przez to jednym z najcenniejszych zabytków tego typu na podlasiu. Jak podają źródła jest to również najdalej na północ wysunięty przykład dzieła lwowskiej rzeźby rokokowej. Ze względu na zły stan zachowania, figura w 2016 roku została przewieziona do pracowni konserwatorskiej gdzie została poddana renowacji.  W jej trakcie rekonstruowano również brakujące elementy rzeźby czyli prawą dłoń, nos i krzyż z palmą. Inicjatorem i koordynatorem wszystkich działań była Fundacja im. Jana Walentego Węgierskiego.

W południowej części Suwalskiego Parku Krajobrazowego, około 2,5 km od Jeleniewa, we wsi Szurpiły  znajduje się niewielki budynek po byłej szkole podstawowej, zaadoptowany na potrzeby wystawiennicze. W ramach projektu wspartego środkami z Unii Europejskiej Gmina Jeleniewo przy współpracy z  Działem Bałtów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Powiatem Suwalskim i Suwalskim Parkiem Krajobrazowym w 2014 r. utworzyła niezwykłą ekspozycję. To Izba Pamięci Jaćwieskiej imienia prof. Łucji i prof. Jerzego Okulicz – Kozarynów, znawców plemion pruskich, którzy w latach 80 i 90-tych XX w. prowadzili badania archeologiczne w Szurpiłach i okolicach. Izba jest materialnym dowodem istnienia na tych terenach we wczesnym średniowieczu dzielnych Jaćwingów, po których pozostały jedynie wspomnienia. Izba dokumentuje historię Jaćwieży, a przede wszystkim życie codzienne i walki najpotężniejszego z plemion pruskich. To tutaj można dowiedzieć się jak wyglądała Góra Zamkowa za czasów osadnictwa Jaćwingów do XIII w., co pozostawili po sobie dzielni wojowie, jakie były ich dzieje. Pasjonaci archeologii mogą tutaj zapoznać się z historią badań archeologicznych w Szurpiłach oraz z metodami archeologicznego rozpoznania tego najważniejszego w północno-wschodniej Polsce ośrodka badawczego. Oprócz zgromadzonych w tym miejscu eksponatów na uwagę zasługuje nowoczesna aranżacja w postaci makiet czy podświetlanych tablic. Całości dopełnia rozpoczynająca się przy Izbie trasa turystyczna pn. „Tropem Sziurpy”, oznaczona tablicami informacyjnymi ozdobionymi sylwetkami jaćwieskich wojowników.

Zabytkowa kordegarda w Dowspudzie jest jednym z obiektów słynnej XIX-wiecznej rezydencji pałacowo-parkowej generała Ludwika Michała hrabiego Paca w Dowspudzie nad rzeką Rospudą. Dowspudzkiemu pałacowi hrabiego przypisuje się niekiedy przysłowie ”Wart Pac pałaca, a pałac Paca”, gdyż rzeczywiście był perłą architektoniczną. Jako jeden z pierwszych na ziemiach polskich został (wraz z kordegardą) w latach 1820-1827 zbudowany w stylu neogotyku angielskiego wg projektów włoskich architektów, nawiązując do ówczesnych rezydencji rodowych angielskich lordów. Do naszych czasów ze wspaniałego założenia pozostało niewiele, w całości - jedynie kordegarda, w której po generalnym remoncie, od 2015 roku funkcjonuje Centrum Obsługi Turysty KORDEGARDA. Jej zabytkowe wnętrza są miejscem wydarzeń kulturalnych, spotkań i imprez okolicznościowych. Są tu również stylowo wyposażone pokoje gościnne, a w części recepcyjnej można zobaczyć makietę pałacu z okresu jego świetności. Kordegarda stoi na przedniej straży zabytkowej alei lipowej prowadzącej do pozostałości pałacu i starego parku. W jej sąsiedztwie znajduje się pomnik generała Paca – patrona tutejszej szkoły. 

Jedną z największych atrakcji Narwiańskiego Parku Narodowego jest ścieżka przyrodnicza biegnąca kładką  połączoną pływającymi pomostami. Znajduje się ona pomiędzy miejscowościami Waniewo – Śliwno, około 8 km od siedziby dyrekcji Parku i Ośrodka Edukacji Przyrodniczej „Młynarzówka”. Ukazuje ona wyjątkowy obszar ochronny Parku, czyli dolinę Narwi, która określana jest „Polską Amazonią”. Dolina Narwi to obszar bagienny i przez to bardzo trudny do zwiedzania. Przejście kładką pozwala dotrzeć do serca Parku bez konieczności korzystania z łodzi czy kajaka. Przebieg kładki jest nieprzypadkowy. W tym miejscu przebiegał trakt handlowy łączący Koronę i Litwę, który prowadził z Korony i biegł aż do Wilna. Dzisiejsze Śliwno i Waniewo po raz pierwszy połączono ponad 500 lat temu. Pierwsze wzmianki o moście pochodzą z 1447 roku. Waniewo było wtedy mazowieckim grodem granicznym strzegącym mostu i przeprawy przez Narew. W roku 1511 w połowie przeprawy zbudowano zamek, jego pozostałości można zobaczyć z kładki, gdzie zlokalizowany jest punkt widokowy.

Trójstyk granic Polski, Litwy i Rosji (Obwód Kaliningradzki) znajduje się w małej miejscowości Bolcie w gminie Wiżajny, czyli na obszarze polskiego bieguna zimna. Nosi nazwę Wisztyniec. Jednocześnie jest to granica pomiędzy województwem podlaskim, a warmińsko-mazurskim, to także punkt styku Unii Europejskiej z Rosją. Punkt zbiegu trzech granic państwowych jest oznaczony granitowym obeliskiem z godłami trzech państw i napisami w narodowych językach oraz czerwonymi liniami na podstawie słupa.  Jest jednym z najlepiej dostępnych trójstyków. Doprowadza do niego, po dawnym pasie granicznym między Polską, a Litwą, asfaltowa ścieżka pieszo – rowerowa. W jego otoczeniu jest bogata infrastruktura turystyczna, parkingi dla aut i rowerów, oryginalna trójkątna wiata pokryta w tradycyjny dla regionu sposób – osikowym wiórem. Trójstyk znajduje się w pobliżu węzła szlaków turystycznych i dwóch szlaków fortyfikacyjnych.

Historia ”Młynarzówki”  jest nierozerwalnie związana z dworkiem w Kurowie, położonym  w województwie podlaskim 30 km na zachód od Białegostoku. Obecny dwór zbudowany został pod koniec XIX wieku. Młynarzówka, czyli dom młynarza wraz z młynem motorowym  oraz budynkiem gospodarczym powstały w 1925 r. w pobliżu dworka. W 1936 roku Kurowo zostało wykupione przez rodzinę Zakrzewskich. Jednak dobrze prosperujące gospodarstwo zakończyło działalność po wybuchu wojny. W czasie okupacji majątek przekształcono w kołchoz, a dworek w sierociniec.  W 1944 r. młyn został upaństwowiony i tak pracował do lat 80 kiedy dwór razem z Młynarzówką został przekazany Zarządowi Narwiańskiego Parku Krajobrazowego. Pierwsze pomysły utworzenia w Młynarzówce ośrodka edukacji przyrodniczej pojawiły się w 1997 roku. Jednak możliwość realizacji projektu pojawiła się dopiero w 2016 roku dzięki środkom Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Oficjalne otwarcie nastąpiło w październiku 2020 roku. Dziś jest to miejsce prezentacji i promocji unikalnych walorów przyrodniczych Doliny Narwi. 

Jak głosi legenda, w 1775 r. kartograf i astronom królewski Szymon Antoni Sobiekrajski wyznaczył w Suchowoli Geograficzny Środek Europy. Punkt ten wskazały mu krzyżujące się linie, łączące najbardziej odległe miejsca kontynentu europejskiego. Środek Europy w Suchowoli symbolizuje ogromny głaz narzutowy z pamiątkową tablicą, ustawiony w Parku Miejskim w latach 90-tych XX w. Na tablicy, wpisany w różę wiatrów, widnieje herb miasteczka (Łuk Papieski, a poniżej koń rasy sokólskiej). Łuk Papieski w herbie symbolicznie nawiązuje do ołtarza polowego, przy którym Jan Paweł II odprawiał Mszę Świętą podczas pielgrzymki do Ojczyzny w 1991 r.  Natomiast koń w herbie to ukłon w stronę  historii Suchowoli, gdzie od XVII w., podczas czwartkowych targów, kwitł handel końmi. Geograficzny Środek Europy w Suchowoli jest jednym z kilku jakie wyznaczono korzystając z różnych metod. Pozostałe punkty to: Biernaty na Litwie, Kremnickie Banie na Słowacji, a także góra Tyllenberg/Dylen na granicy czesko-niemieckiej.