Lista znaczków

Zamek położony jest na niewielkim wzgórzu na północ od Krakowa. Przez wielu zaliczany jest do zamków Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Historia warowni usytuowanej w tym miejscu sięga XIV wieku. W swoich początkach był on wieżą mieszkalno-obronną, która dopiero po kolejnych przebudowach trwających do XVIII wieku, stała się zamkiem-warownią. Budowla pod koniec XIX popadła w ruinę. Od końca XX wieku zamek znajduje się w rękach prywatnych, a właściciel sukcesywnie prowadzi jego odbudowę i restaurację. Obecnie budowla pełni funkcje komercyjne, a w szczególności hotelowo-gastronomiczne. Na dziedziniec i do części pomieszczeń wstęp jest wolny. Jeśli na zamku nie odbywają sie imprezy zamknięte, można również wejść na drewniane pomosty ciągnące się wzdłuż murów. Czasami na dziedzińcu zamku lub pod murami odbywają się otwarte imprezy plenerowe. W pobliżu zamku biegną szlaki turystyczne oraz ścieżki rowerowe.

Kopiec Kościuszki to jeden z czterech kopców krakowskich usypanych bohaterom narodowym. Wybudowano go na najwyższym wzniesieniu Wzgórza św. Bronisławy. Uroczyste rozpoczęcie sypania kopca rozpoczęło się we wrześniu 1820 r. i stało się wielkim wydarzeniem, które przyciągnęło wielu Polaków, a także cudzoziemców przebywających w Krakowie. W trakcie trwającej trzy lata budowy znaczną część prac wykonali ochotnicy. Udział w sypaniu kopca był dla wielu z nich niemal patriotycznym obowiązkiem. Ostatecznie, mimo problemów technicznych i finansowych, budowę kopca zakończono w 1923 roku. Usypany kopiec miał 80 m średnicy podstawy, 8,5 m średnicy u wierzchołka i wysokość 34,1 m. Na przestrzeni dziesięcioleci kopiec opierał się zarówno niekorzystnym czynnikom atmosferycznym jak i politycznym. Podczas zaborów, a także w okresie wojen próbowano umniejszać jego znaczenie jako symbolu polskości, na szczęście bezskutecznie. Częściowo zniszczony przez ulewę w 1997 r. ponownie udostępniono zwiedzającym w roku 2002.

Gorlice jest to miasto na prawach gminy, położone w województwie małopolskim. Powstało prawdopodobnie w XIV wieku, początkowo osadzone na prawie polskim, a od 1417 roku na prawie niemieckim. Gorlice leżą na północnej granicy Beskidu Niskiego, którego zachodnią część powszechnie nazywa się Beskidem Gorlickim. Najwyższy szczyt Gorlic stanowi góra o nazwie Musiałówka. Przez miasto prowadzą trzy szlaki turystyczne (żółty, zielony i niebieski) oraz szlak edukacyjny - cmentarniany. Z wieży gorlickiego ratusza codziennie w południe odgrywany jest hejnał "Beskidzkie Echo". Gorlice są jednym z głównych punktów na trasie Karpacko - Galicyjskiego Szlaku Naftowego, powstałego dla upamiętnienia faktu, że ten region stał się kolebką światowego przemysłu naftowego. Jest tu także Muzeum Gorlickiego Kopalnictwa Naftowego - kopalnia "Magdalenka" oraz Muzeum Regionalne PTTK im. Ignacego Łukasiewicza.

Tarnów – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, w województwie małopolskim, leżące nad rzeką Białą i Dunajcem, o wielowiekowej historii sięgającej początkami czasów piastowskich. Wraz z uzyskaniem praw miejskich w 1330 r. stał się ważnym ośrodkiem w regionie. W latach 1975-1998 miasto było stolicą województwa tarnowskiego. Tarnów jest obecnie członkiem Związku Miast Polskich i miastem centralnym aglomeracji tarnowskiej. W obecnych granicach administracyjnych zajmuje powierzchnię 72,4 km², którą zamieszkuje 114 053 mieszkańców. Jest ważnym ośrodkiem turystycznym i kulturalnym województwa małopolskiego.Położony w płd.-wsch. części kraju.

Skansen ten położony jest malowniczo u stóp Babiej Góry. Pokazuje budownictwo i kulturę mało znanego w Polsce regionu – Orawy. Za datę założenia Muzeum przyjmuje się rok 1955 r. Park Etnograficzny oferuje prócz ekspozycji stałej, wystawy czasowe, lekcje muzealne, a także prawie comiesięczne imprezy towarzyszące, wykorzystujące często parkowy charakter Muzeum. Co roku w Skansenie odbywa się impreza etnograficzno - folklorystyczna Święto Borówki, która zawsze przyciąga wielu turystów, a także ludność miejscową. Uczestnicy mają okazję do zapoznania się z orawskimi zwyczajami i tradycją. W tym dniu zubrzyckie Muzeum staje się prawdziwą orawską, tradycyjną wsią, pachnącą pieczonym na blasze podpłomykiem, kawą zbożową, pitnym miodem… W najbliższej okolicy Muzeum można jeszcze zdobyć inne znaczki w tym: 059 w schronisku na Hali Krupowej, 062 w schronisku na Markowych Szczawinach, 548 skansen w Sidzinie.

Palenica Białczańska – polana w Tatrach Wysokich położona w Dolinie Białki na wysokości ok. 980-990 m n.p.m. Stanowi punkt końcowy dla ruchu zmotoryzowanego w kierunku Morskiego Oka. Jest tu także końcowy przystanek PKS oraz postój góralskich dorożek. Dawniej na polanie znajdowały się szopy pasterskie górali z Białki Tatrzańskiej. W 1951 r. wybudowano murowany budynek, później kolejne. W 1962 r. na polanie zbudowano duży parking samochodowy. Parkować tu może do 850 samochodów, często jednak nie wszyscy chętni mieszczą się, muszą więc zostawiać auta wzdłuż drogi lub nawet po stronie słowackiej. Parking jest płatny poza godzinami nocnymi. Na Palenicy Białczańskiej mieści się także placówka Straży Granicznej i jedno z wejść do Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jest to najbardziej uczęszczane wejście do parku. Szosą z Palenicy do Morskiego Oka mogą jeździć jedynie odpowiednie służby, od 1998 r. zakaz wjazdu dotyczy też rowerów.Rysy 2503 m n.p.m.) – szczyt położony na granicy polsko-słowackiej, w Tatrach Wysokich. Ma trzy wierzchołki, z których najwyższy jest środkowy, w całości na terytorium Słowacji (2503 m), zaś północny stanowi najwyżej położony punkt Polski (2499 m).

Jest to niewielki, ale po ostatniej przebudowie - nowoczesny obiekt, którego ekspozycja zadowoli małych i dużych przyrodników. W ramach remontu i modernizacji wykonano przestrzenne dioramy, zainstalowano wiele stanowisk interaktywnych oraz punktów z wykorzystaniem multimediów. Dzięki tym nowatorskim elementom, można posłuchać śpiewu rodzimych gatunków ptaków, posłuchać odgłosów innych zwierząt żyjących w okolicznych lasach, czy dowiedzieć się co bzyczy i szmera na łące. Uruchomiono także nowoczesną salę konferencyjno-edukacyjną, której wyposażenie umożliwia prowadzenie bogatej w formę edukacji przyrodniczej. Wśród dostępnych materiałów filmowych wiele dotyczy historii i współczesnego łowiectwa. Będąc na wycieczce w okolicy Ciężkowic, prócz wspaniałych wycieczek po Pogórzu Ciężkowicko-Rożnowskim, można wstąpić do niewielkiego muzeum etnograficznego Grociarnia w Jastrzębiej (trzeba się wcześniej umówić) i zdobyć Znaczek Nr 531.

Jastrzębia nazywana jest lokalną stolicą folkloru. W miejscowości znajduje się Muzeum – Izba Regionalna "Grociarnia". Jest to minimuzeum etnograficzne, którego zbiory zawierają najrozmaitsze przedmioty związane z dawnym życiem mieszkańców Pogórza Ciężkowickiego. Zebrane zabytki obrazują dawne metody i narzędzia pracy, życie codzienne oraz zwyczaje mieszkańców regionu. Oryginalnym eksponatem Muzeum jest drewniany kadłub starej studni o długości 250 cm i średnicy 100 cm wydobyty z ziemi w czasie kopania studni w roku 1974 w Jastrzębi (Folwark). Ówczesny leśniczy obliczył wiek pnia jodły, w którym wydrążona została studnia, na około 400 lat. Grociarnię można zwiedzać codziennie po wcześniejszym uzgodnieniu. W pobliżu Muzeum znajduje się drewniany kościół pw. św. Bartłomieja z XVI w. Wędrując po okolicznych wzgórzach Pogórza Ciężkowickiego można zdobyć inny Znaczek Nr 530 - Muzeum Przyrodnicze im. Krystyny i Włodzimierza Tomków w Ciężkowicach.

Zostało założone przez Gminę Miejską Kraków w 1998 roku. Ekspozycje Muzeum prezentowane są w budynkach najstarszej krakowskiej zajezdni tramwaju konnego i elektrycznego przy ul. św Wawrzyńca. W salach i halach zgromadzono obiekty ilustrujące rozwój komunikacji miejskiej, elektrowni, gazownictwa, gospodarki komunalnej oraz zabytki z zakresu historii techniki. Szczególną wartość historyczną posiadają tramwaje, autobusy i pojazdy techniczne obsługujące niegdyś sieć komunikacji miejskiej w Krakowie. Główny nacisk Muzeum kładzie na pozyskiwanie przedmiotów ilustrujących rozwój polskiego przemysłu oraz rodzimych firm i zakładów przemysłowych. Posiada również bogatą kolekcję motocykli i samochodów krajowej produkcji. Jako jedyne muzeum w Krakowie, prowadzi lekcje o tematyce technicznej.

Historia miasta sięga 1325 roku, gdy pojawia się pierwsza wzmianka o Sułkowicach. Wiadomo również, że w 1410 roku Władysław Jagiełło przekazał Lanckoronę wraz z 16 wsiami (w tym Sułkowice) Zbigniewowi z Brzezia za zasługi położone przez niego w bitwie pod Grunwaldem. Odtąd, aż do drugiej połowy XVIII w., stanowiły uposażenie starostwa niegrodowego lanckorońskiego. Aby przedstawiać przyjezdnym, ale i mieszkańcom swoją bogatą historię, postanowiono stworzyć Izbę Tradycji w Sułkowicach. W tym celu zagospodarowano opuszczony budynek starej szkoły na rynku. Obecnie głównym zadaniem placówki jest m.in. zbieranie, inwentaryzacja i eksponowanie pamiątek historycznych i dokumentów dotyczących miasta i gminy oraz organizowanie spotkań, a także okolicznościowych wystaw. Izba w chwili obecnej może się już pochwalić bogatą kolekcją w kilku kategoriach: banknoty, czasopisma, dokumenty, narzędzia gospodarcze, myślistwo, stroje, sztuka, a także wielu innych.Z Sułkowic, szlakiem czerwonym, można przejść zalesionym grzbietem do Myślenic, gdzie miłośnicy historii mogą zaglądnąć do Domu Greckiego, gdzie mieści się Muzeum Regionalne, a także powiększyć kolekcję Znaczków o numer 555.

Zalążkiem skansenu była izba regionalna, która powstała z inspiracji ks. Józefa Świstka. Za jego namową Adam Leśniak - późniejszy długoletni kustosz sidzińskiego muzeum - gromadził stare, zabytkowe przedmioty. Początki skansenu datują się na 1963 r. i związane są z obchodami 400 rocznicy powstania wsi. Wewnątrz budynku są trzy pomieszczenia rozdzielone szeroką sienią. Można tu obejrzeć dawne, typowe dla pierwszej połowy XIX wieku, wyposażenie i sprzęt gospodarski, m.in. garnki, miski, odcedzarki, żarna, narzędzia do obróbki lnu i wełny, meble oraz zbiór obrazów. Do skansenu można dojechać z Sidziny od skrzyżowania "Dąb" drogą do Wielkiej Polany. Wejście do skansenu znajduje się na przeciw Domu Wczasów Dziecięcych na Bińkówce.

Muzeum Przyrodnicze TPN - rozpoczęło działalność 25 października 1984 roku w 30. rocznicę utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego. W tworzeniu tej pierwszej wystawy brali udział między innymi: Witold Henryk Paryski - twórca Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej i prof. Mieczysław Klimaszewski - długoletni przewodniczący rady naukowej TPN a więc postacie, które na trwałe wpisały się w historię ochrony przyrody w Tatrach. Od tamtych czasów minęło już 30 lat. Wystawa prezentująca tatrzańską przyrodę stała się archaiczna. Ekspozycja dydaktyczna Tatrzańskiego Parku Narodowego została zlikwidowana wiosną 2004 r. W lipcu 2005 r. rozpoczął działalność Ośrodek Dokumentacji Tatrzańskiej im. Zofii i Witolda Henryka Paryskich, mający za zadanie opracowywanie, katalogowanie i udostępnianie materiałów pozostawionych przez słynną parę badaczy Tatr. Obecnie ośrodek realizuje działalność edukacyjną poprzez wystawy czasowe o tematyce związanej z Tatrami i ochroną przyrody, projekcje filmów przyrodniczych, sprzedaż wydawnictw oraz organizacje zajęć dydaktycznych, konkursów i prelekcji. Ośrodek dydaktyczny funkcjonuje jako część działu naukowo - dydaktycznego TPN, którego zadaniem oprócz nadzorowania działalności edukacyjnej ośrodka jest zarządzanie badaniami naukowymi w TPN.

Pomni swojej historii i walorów turystycznych miasta, myśleniczanie już w 1929 r. założyli pierwsze Muzeum, związane od początku z działalnością PTK, a później PTTK. Od roku 1979 muzeum mieściło się w zabytkowym budynku tzw. ,,Domu Greckiego”. Jak w 1918 r. odzyskanie przez Polskę niepodległości rozwinęło potrzeby i chęć tworzenia, tak w 100-lecie tego wydarzenia zrodził się pomysł powstania nowego Muzeum. Władze miasta powołały do życia placówkę o nazwie Muzeum Niepodległości w Myślenicach i podjęły decyzję o budowie nowego gmachu, którego otwarcie nastąpiło 10.11.2018 r. Wybudowana w niecały rok nowoczesna siedziba przyciąga wzrok, a jej wnętrze kryje opowieść o przeszłości. Na trzech piętrach ukazane zostało w szerokim kontekście pojęcie niepodległości. Ekspozycja da odpowiedź na pytania: skąd wzięła się nasza tożsamość, jaka jest nasza przeszłość, dlaczego traciliśmy niepodległość i wreszcie co daje wolność? A główną rolę grają tu ludzie, którzy swoimi historiami wypełniali dzieje miasta. Zwiedzający zobaczy ekspozycję etnograficzną, pozna historię miasta, wejdzie do okopów pierwszej wojny światowej, by w końcu przez podziemie niepodległościowe dotrzeć do współczesności. Wizytówką muzeum jest XIX wieczny zegar pozyskany z ratusza miejskiego - symbolizuje czas odliczany do otwarcia placówki ale, także przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, której nie ma bez wolności.

Drewniany dom, w którym urodził się Antoni Kocjan został wybudowany w 1862 roku. Antoni Kocjan to wybitny konstruktor szybowcowy i szef wywiadu lotniczego AK, który odkrył tajemnice niemieckiej broni V1 i V2.  Urodził się w 1902 roku we wsi Skalskie, która dzisiaj jest dzielnicą Olkusza. Po ukończeniu gimnazjum, w 1923 r. został studentem Politechniki Warszawskiej i rozpoczął działalność w Sekcji Lotniczej Politechniki. Od 1931 roku prowadził własne Warsztaty Szybowcowe. Zaprojektował szybowce: Czajka, Wrona, Komar, Sroka, Sokół, Mewa i Orlik. Spośród 1400 szybowców zbudowanych w Polsce w latach trzydziestych, połowa, to konstrukcje Antoniego Kocjana. Na szybowcach jego konstrukcji ustanowiono 40 krajowych rekordów szybowcowych oraz jeden rekord międzynarodowy, a na motoszybowcu Bąk dwa rekordy międzynarodowe. Podczas okupacji, Antoni Kocjan był szefem Referatu Lotniczego wywiadu ZWZ/AK. Dzięki jego meldunkom alianci podjęli decyzję o zbombardowaniu niemieckiego poligonu doświadczalnego i fabryki rakiet w Peenemunde na wyspie Uznam, co opóźniło o pół roku prace nad produkcją broni V1 i V2, a o Kocjanie mówi się odtąd, że był „człowiekiem, który wygrał wojnę”. Został aresztowany i po torturach rozstrzelany 13 sierpnia 1944 roku w Warszawie. W „Chacie Kocjana”, jaka stanęła w podolkuskim Rabsztynie, a która dzięki władzom Olkusza została w tym miejscu zrekonstruowana, powstaje stała ekspozycja poświęcona Antoniemu Kocjanowi, na której można zobaczyć fotografie i dokumenty związane z działalnością Antoniego Kocjana oraz modele szybowców. W pozostałych pomieszczeniach powstaje wystawa etnograficzna, w oparciu o którą będą tam organizowane warsztaty sztuki ludowej, rzemiosła i warsztaty kulinarne.

Opactwo Benedyktynów w Tyńcu jest najstarszym, istniejącym klasztorem w Polsce o prawie tysiącletniej historii. Przez wieki, przeszedł on przez okresy rozkwitu i upadku, po kasatę w roku 1816 i refundację w 1939 roku. Dziś, podniesiony z ruin, jest otwarty dla gości pragnących doświadczyć żywej benedyktyńskiej tradycji i duchowości. Tyniec, to nie tylko historia, ale największa w Polsce wspólnota benedyktynów, której rytm dnia wyznaczają godziny modlitw i pracy. Uczestnicząc w Nieszporach i Komplecie można wysłuchać chorału gregoriańskiego rozbrzmiewającego w Tyńcu codziennie, niezmiennie od wielu lat. Przy opactwie działa Muzeum, Wydawnictwo Tyniec i Dom Gości dostępny na pobyty indywidualne i grupowe. Na miejscu do dyspozycji turystów jest kawiarnia, restauracja, sklep klasztorny oraz księgarnia. O pełnych godzinach można zwiedzać klasztor z przewodnikiem, dla grup dzieci i młodzieży organizowane są warsztaty edukacyjne.

Skamieniałe Miasto to rezerwat przyrody stanowiący zespół fantazyjnie uformowanych skał. Ostańce, zbudowane z gruboziarnistego piaskowca ciężkowickiego pod wpływem wietrzenia i erozji przybrały fantastyczne kształty, które swoim wyglądem przypominają postacie ludzkie czy zwierzęce. Nazwa rezerwatu wiąże się z legendą o powstaniu skamieniałego grodu. „Skamieniałe Miasto” jest największą przyrodniczą atrakcją Ciężkowicko – Rożnowskiego Parku Krajobrazowego, najbardziej znaną i popularną. Wejście do rezerwatu, a tym samym początek szlaku, usytuowany jest przy drodze wojewódzkiej nr 977 z Tarnowa do Krynicy. Przez Skamieniałe Miasto prowadzi jeden szlak koloru niebieskiego, na którym rozmieszczone zostały tablice informujące o poszczególnych skałach i ciekawostkach przyrodniczych występujących w tym miejscu. Czas przejścia: od 60 do 90 minut.

Muzeum Dwór Feillów mieści się w zabytkowym drewnianym dworku odbudowanym po pożarze starego budynku w połowie lat 30-tych XX wieku. Obiekt zaprojektowany przez inż. Władysława Jenknera, pradziadka obecnego właściciela, był do 1945 roku własnością rodziny Feill. W połowie XIX wieku, sprzedawszy uprzednio browar pod Wiedniem, trzech braci zakupiło klucz majątków, pośród których znajdowała się posiadłość ziemska na Woli Zręczyckiej. W roku 1945 właściciele zostali wywłaszczeni, a majątek przejął Skarb Państwa. W maju 2013 roku, dzięki wieloletnim staraniom spadkobierców rodziny Feill dwór powrócił w ręce rodziny. Wystawa stała w muzeum stanowi pewnego rodzaju kapsułę czasu, która przenosi nas do momentów, w których muzea nie istniały. Nawiązuje ona do tradycji, kiedy pomiędzy wiekiem XVI a XVIII właściciele ziemscy w swoich rezydencjach tworzyli gabinety osobliwości. Gromadzili w nich to, co uznali za godne wyróżnienia i pokazania swoim gościom. Zwiedzanie Muzeum jest bezpłatne. Znaczek turystyczny można nabyć po dokonaniu darowizny w postaci cegiełki o wartości 7 zł, która jest w całości przeznaczona na cele statutowe Muzeum.

Zwiedzanie muzeum i zakup znaczka możliwy po wcześniejszym kontakcie telefonicznym.

Muzeum Afrykanistyczne im. dra Bogdana Szczygła i Bożeny Szczygieł-Gruszyńskiej oraz Kolekcja Sztuki i Malarstwa Czarnej Afryki im prof. dr hab. Anny i pilota Leona Kubarskich to niezwykłe miejsce pełne barw, tajemniczych masek i dźwięków zaklętych w tam-tamach. Zgromadzono tu przeszło dwa tysiące eksponatów tworząc przedsionek Czarnego Lądu. Prezentowane w muzeum przedmioty mają swoją barwną historię. Opowiadają o ludziach, którzy je stworzyli i używali. Przybliżają zwiedzającym życie codzienne, kulturę, tradycje i wierzenia plemion Afryki Zachodniej oraz Środkowej (Dogonów, Tuaregów, Bambara, Buszongo). To rzeźby wykonane w drewnie oraz metalu, broń, biżuteria, zabawki, ubrania, a także bogata i niepowtarzalna w skali całej Polski kolekcja masek afrykańskich. Początkiem historii olkuskiego Muzeum Afrykanistycznego była darowizna państwa Szczygieł przekazana w 1971 roku. Do dziś stanowi ona trzon olkuskiego muzeum. Przez ponad 40 lat kolekcja rozrastała się, przybywało darczyńców. W 2005 roku muzeum otrzymało bogatą kolekcję malarstwa Czarnej Afryki ofiarowaną przez Annę i Leona Kubarskich, które zachwycają przede wszystkim tematyką oraz różnorodnymi, niespotykanymi technikami malarskimi.

Ruiny zamku Rabsztyn wznoszą się na wysokiej wapiennej skale zaledwie parę kilometrów na północ od Olkusza, na szlaku Orlich Gniazd. Na przestrzeni wieków zamek należał do możnych rodów Toporczyków, Melsztyńskich i Bonerów. Na przełomie XIII/XIV w. na szczycie skały wybudowano wapienną wieżę obronną i budynki mieszkalne, stanowiące zamek górny. Już w XIV w. u jego stóp powstał zamek średni z dziedzińcem, murem obronnym i bramą. W XV w. dobudowano zamek dolny i wykopano suchą fosę. Niestety nie wiadomo jak wyglądał zamek dolny, ponieważ pod koniec XVI wieku w znacznej części został rozebrany. W jego miejscu powstał mieszkalno-obronny renesansowy pałac. W 1657 roku zamek został spalony przez Szwedów. Od 1990 roku, gdy stał się własnością Gminy Olkusz, sukcesywnie odgruzowano piwnice, zrekonstruowano i odbudowano węzeł bramny, uzupełniono i odtworzono część murów oraz wykonano ich zabezpieczenie konstrukcyjne, wybudowano drewniane mosty nad fosą i przed bramą. W pomieszczeniu bramy, na piętrze urządzono ekspozycję dotyczącą historii zamku. W latach 2012-14 zrekonstruowano część murów zamku górnego i wieży, na której powstał taras widokowy. Co roku, na zamku odbywają się turnieje rycerskie, połączone z prezentacją średniowiecznej kultury, barwnymi paradami szermierzy i łuczników oraz licznymi kramami rękodzieła, warsztatami i zabawami.

Centrum Kultury MOK w Olkuszu przy ul. Szpitalnej 32 w swoich murach mieści także, obok Muzeum Afrykanistycznego i Muzeum Twórczości W. Wołkowskiego, powstałą w 2009 roku „Kolekcję minerałów Ziemi Olkuskiej i Skamieniałości Jury Krakowsko-Częstochowskiej”. Znaczną część ekspozycji stanowią ”Skarby Ziemi Olkuskiej”, w której zaprezentowano przeszło 30 rodzajów minerałów wydobywanych od wieków w olkuskich kopalniach. W okresie triasu powstały na dnie morza skały węglanowe, złożone głównie z wapieni i dolomitów bogatych w cenne kruszce (srebro, cynk, ołów). Prezentowane minerały są wykrystalizowane w formie m.in. siarczków ołowiu (galeny), siarczków cynku (sfalerytu), siarczków żelaza (markasytu). Osobne miejsce poświecono zlepieńcowi parczewskiemu - skale, z której wzniesiono m.in. mury obronne Olkusza i dzwonnicę olkuskiej Bazyliki św. Andrzeja. Prezentowane są fragmenty zlepieńca o różnych odcieniach i granulacie, a także przedmioty wykonane z tej skały, jakie znaleziono podczas badan archeologicznych w Olkuszu. Druga część ekspozycji to jurajskie wapienie, będące znakiem rozpoznawczym Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. W gablotach eksponowane są podzielone wg. gatunków organizmy, które żyły na naszych terenach przed milionami lat. W kolekcji można podziwiać skamieniałe gąbki, belemnity, koralowce, małże, jeżowce, liliowce, a także fragmenty kręgowców jakie żyły w morzu. Największe z amonitów mają prawie pół metra średnicy.

Został utworzony w 2008 r. Ochroną prawną objął najcenniejsze obiekty przyrody ożywionej i nieożywionej, będące częścią wiekowych lasów, jakie kiedyś otaczały Olkusz od północy. Stanowi obszar leśny ciągnący się między miejscowościami Jaroszowiec i Pazurek. Obejmuje teren prawie 188 ha i jest położony na terytorium Parku Krajobrazowego „ Orlich Gniazd” i obszaru Natura 2000 „Jaroszowiec”. Największą powierzchnię rezerwatu porasta buczyna sudecka, gdzie w runie leśnym rośnie chroniony i rzadko spotykany żywiec dziewięciolistny, a także miesiącznica trwała i czosnek niedźwiedzi. Wilgotne i chłodne północne stoki porasta jaworzyna górska. Łącznie na terenie rezerwatu występuje ponad 300 gatunków roślin naczyniowych, w tym przeszło dwadzieścia gatunków chronionych. Spośród roślin chronionych można tu spotkać między innymi; języcznik zwyczajny, lilię złotogłów, wawrzynek wilczełyko oraz rzadko spotykane storczyki. Jednocześnie na terenie rezerwatu występuje przeszło 100 gatunków zwierząt a także około 4000 gatunków grzybów, w tym 24 objętych ochroną. Niezwykłą atrakcją są potężne Zubowe Skały, najwyższe (440 m n.p.m.) miejsce rezerwatu. Wapienne ostańce o fantazyjnych formach i kształtach tworzą prawdziwe skalne miasto. Przez teren rezerwatu prowadzi przyrodniczo – leśna ścieżka dydaktyczna, tworząca 5 km pętlę.

Ruiny zamku w Bydlinie usytuowane są na wzgórzu Św. Krzyża. Budowla powstała prawdopodobnie w XIV w. jako strażnica dla umacniania granic ze Śląskiem. Składała się z wieży, budynku mieszkalnego i dziedzińca, który do niego przylegał. W końcu XV stulecia Bydlin przeszedł w ręce rodu Szczepanowskich, później dziedzicami byli tutaj Brzeziccy, a następnie na początku XVI w. Bonarowie, którzy ową budowlę, która już nie miała charakteru obronnego, zamienili na kościół. Około roku 1570, nowy właściciel – Jan Firlej, zamienił kościół na zbór ariański.  W 1594 roku Mikołaj Firlej, syn Jana, przywrócił poprzedni charakter kościołowi, nadając mu nazwę Świętego Krzyża. W 1655 roku kościół zniszczyli Szwedzi. Obecnie nie zachowało się wiele ze średniowiecznych ruin, pozostały jedynie mury na długości około 20 metrów. Tutaj Legioniści w 1914 roku stoczyli bitwę, która przeszła do historii pod nazwą bitwy pod Krzywopłotami. W 1989 roku przeprowadzono na terenie ruin badania archeologiczne, gdzie  w sąsiedztwie fundamentów muru obronnego znaleziono denar Ludwika Węgierskiego z 1370 roku, monety Zygmunta III i Jana Kazimierza Wazy, a także ceramikę naczyniową. Pod budynkiem mieszkalnym odkryto  trzy krypty grobowe.

Bitwa pod Krzywopłotami rozegrała się niedaleko wsi Krzywopłoty, na polach między Bydlinem, a Załężem w dniach 17-18 listopada 1914, pomiędzy oddziałami Austro-Węgier i Rosjan. Legioniści z 4 i 6 batalionów 1 Pułku Piechoty Legionów oraz artylerzyści pod dowództwem kpt. Brzozy, okopali się na wzgórzu Św. Krzyża we wsi Bydlin i sąsiednich Krzywopłotach. Wojska rosyjskie zajęły pozycje w lasach Smolenia i Domaniewic. W bitwie obie strony poniosły straty. W ataku na Załęże poległ por. Stanisław Paderewski, brat przyrodni Ignacego Paderewskiego, dowódca 3 kompanii 6 batalionu. Polegli legioniści spoczywają na cmentarzu w Bydlinie. W innej kwaterze cmentarza spoczywają żołnierze austriaccy i rosyjscy. Marszałek Józef Piłsudski nazwał to miejsce "Krzywopłockimi legionowymi Termopilami". W 1920 roku na cmentarzu w Bydlinie stanął kilkumetrowy kamienny krzyż z legionowymi symbolami. We wrześniu odbywa się w Krzywopłotach piknik historyczny, a w pierwszą niedzielę, przypadającą po 11 listopada, na miejscowym cmentarzu odprawiana jest msza w związku z obchodami rocznicy bitwy z 1914 roku. Grafika znaczka przedstawia naradę oficerów austriackich i polskich stojących naprzeciwko kaplicy i cmentarza  przy wzgórzu św. Krzyża w Bydlinie, która odbyła się krótko przed bitwą.

Początki zamku w Ojcowie wiążą się z działalnością fortyfikacyjną króla Kazimierza Wielkiego, na polecenie którego wzniesiono zamek w latach 1354 – 1370. Pierwsze wzmianki o zamku pochodzą z 1370 roku kiedy to zarządcą zamku został burgrabia Zaklika. Zamek był jednym z ważniejszych ogniw w łańcuchu obronnym chroniąc Kraków przed Luksemburczykami. Posiadał stuosobową załogę dowodzoną przez starostę. Dzierżawiony przez dziesięciolecia zmieniał zarządców, by w końcu w roku 1536 przejść w ręce królowej Bony Sforzy, która po 20 latach, w związku z wyjazdem do Włoch, przekazała go Mikołajowi Płazie. Na przestrzeni wieków zamek przechodził z rąk do rąk to popadając w ruinę to znów odzyskując częściowy blask. W 1802 r. obiekt zostaje opuszczony. Podczas rozbiorów zamek ponownie podupada i kolejny właściciel rozbiera częściowo mury, które grożą zawaleniem. Ostatecznie z zamku pozostaje ośmioboczna wieża, brama i dolne partie murów. Pod koniec XIX wieku plany odbudowy podjął Ludwik Krasiński, który zamierzał tu  urządzić muzeum archeologiczno-przyrodnicze. Zasypano wtedy fosę i zlikwidowano most, a ośmioboczną wieżę obniżono o 6 metrów. Odnowiono też bramę urządzając w niej pokój mieszkalny. W 1913 roku nowa właścicielka - Ludwika Czartoryska przystępuje do konserwacji ruin i częściowej odnowy baszty. Dalsze prace konserwacyjne prowadzi na zamku dyrekcja Ojcowskiego Parku Narodowego w latach 80. i 90. XX wieku. Obecnie w salce nad bramą wjazdową znajduje się wystawa dotycząca historii zamku ojcowskiego, a jej częścią jest makieta pokazująca zamek z przełomu XV i XVI wieku.

Grota Łokietka to poziomo rozwinięta jaskinia znajdująca się na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Położona jest ok. 125 metrów ponad dnem Doliny Sąspowskiej i jest największą spośród wszystkich znanych jaskiń na terenie parku. Długość jaskini wynosi 320 metrów, a całość składa się z dwóch dużych sal: Rycerskiej i Sypialni oraz dwóch mniejszych. Pierwsze wzmianki o jaskini pochodzą z końca XVII wieku. Od końca XVIII wieku stanowiła miejscową atrakcję turystyczną. W czasie pierwszej wojny światowej grota służyła  miejscowej ludności jako czasowe schronienie. W 1927 roku została uznana za zabytek. Badania dowodzą, iż w odległych czasach jaskinię zamieszkiwały niedźwiedzie polarne. Przypuszcza się też, że dla człowieka nie była ona wygodnym schronieniem, choć znaleziono w niej pradawne ślady jego bytności. Z jaskinią związana jest legenda o ukrywaniu się w niej Władysława Łokietka przed królem czeskim Wacławem II. Przyszły król miał tu przebywać 6 tygodni, odpoczywając na kamiennym łożu  ostatniej sali. Wejście do jaskini zasnute było pajęczyną pokrytą rosą, co ostatecznie miało zmylić pogoń, stąd też dzisiejsza krata zamykająca wejście do jaskini powtarza motyw pajęczyny.

U stóp zamku w Pieskowej Skale znajduje się wapienny ostaniec nazywany Maczugą Herkulesa. Skała zbudowana jest z twardych wapieni skalistych, a swym kształtem przypomina właśnie broń mitycznego olbrzyma. Maczuga ma 25 metrów wysokości i stoi na niższej skale o wysokości bliskiej 12 metrów, a swój kształt zawdzięcza erozyjnej działalności wiatru i wody. Formacja ta stanowi charakterystyczny element krajobrazu Doliny Prądnika i jest jednym z najważniejszych symboli całej Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Z Maczugą nierozerwalnie związanych jest kilka legend, a jedna z nich mówi o Panu Twardowskim, który rozkazał czartowi ustawienie w tym miejscu skały wierzchołkiem do dołu. Czart swoją pracę wykonał, a Twardowski zgodnie z umową musiał mu oddać swoją duszę. Od 1933 roku na szczycie Maczugi Herkulesa znajduje się dwumetrowej wysokości krzyż, który upamiętnia pierwsze wejście na maczugę, w wykonaniu Leona Witka z Katowic. Dziś maczuga jest chroniona prawem, a wspinaczka w tym miejscu jest zabroniona.

Początki zamku należy wiązać z osobą Kaspra Suskiego, który w tym miejscu w latach 1554 – 1580 zbudował drewniano – kamienny dwór obronny. Kolejni właściciele przebudowywali ten obiekt natomiast w znacznym stopniu dokonał tego jego pierwszy właściciel - Piotr Komorowski, który nadał zamkowi cechy renesansowej, trójskrzydłowej rezydencji wzorowanej na zamku królewskim w Krakowie. Kolejna właścicielka dóbr suskich Anna Wielopolska, nad najstarszą częścią obiektu wzniosła dwie wieże, a także przeprowadziła barokizację wnętrz. W drugiej połowie XIX wieku,  obiekt kolejny raz przebudowano rozbierając skrzydło wschodnie wraz z bramą i budując kamienny mur otaczający park. To wtedy w zamku mieściła się biblioteka z cennymi zbiorami ksiąg, rękopisów, malarstwa, rzeźby i innych narodowych pamiątek. W czasie II wojny światowej rezydencja nieszczególnie ucierpiała. Najpierw przejęli ją Niemcy, a po wojnie wojska radzieckie. Cenne zbiory zostały rozkradzione, zdewastowane i uległy rozproszeniu, przez co tylko część z nich udało się odzyskać. W 1974 roku zamek został przejęty przez Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, a od 1996 roku obiekt przejęła Gmina Sucha Beskidzka. Dziś zamek jest centrum kulturalnym, w którym mieści się m.in.  Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej, Miejski Ośrodek Kultury - Zamek z Galerią Sztuki, a także uczelnia wyższa, restauracja oraz hotel.

Tuż przy rynku w Suchej Beskidzkiej znajduje się drewniany budynek karczmy z początku XVIII wieku. Niegdyś budynek ten znajdował się na skrzyżowaniu dróg, przy którym odbywały się targi i jarmarki, jednak z czasem miejsce to przybrało charakter rynku miejskiego. Drewniana karczma to parterowy budynek, częściowo na kamiennej podmurówce. Budynek kryty jest czterospadowym, gontowym dachem, a w części frontowej posiada arkadowe podcienia. Posiada sień, po bokach której znajdują się pomieszczenia karczemne. Niegdyś sień ta była przejazdowa i prowadziła do pomieszczeń mieszczących wozownię dla podróżnych. Zabytkowa budowla w czasie II wojny światowej została otynkowana i pobielona, dach zaś pokryto papą. Dopiero pod koniec lat 60.XX wieku karczmie przywrócono dawny wygląd i stan, w którym funkcjonuje obecnie. Z miejscem tym związana jest akcja mickiewiczowskiej ballady „Pani Twardowska”. To właśnie tutaj spotkał się Mistrz Twardowski z Mefistofelesem, ale w dawnych czasach karczma gościła także kupców oraz zbójników na czele z babiogórskim harnasiem. 

Uzdrowisko Wapienne znajduje się w południowo-wschodniej części województwa małopolskiego, na obrzeżach Magurskiego Parku Narodowego. Status uzdrowiska otrzymało w 1986 roku i jest to najmniejszy z kurortów uzdrowiskowych w Polsce. Mimo to miejsce i właściwości lecznicze miejscowych wód są znane już od XVII wieku. Jako miejscowość uzdrowiskowa Wapienne zaczęło się rozwijać w XIX wieku. W 1848 roku tutejszy zakład zdrojowy posiadał trzy wille i łazienki z 50. wannami. Wyposażenie to uległo jednak zniszczeniu w pożarach, które pod koniec XIX wieku nawiedziły zakład. Po odbudowie kolejnych zniszczeń dokonał wybuch I wojny światowej. Uzdrowisko zostało odbudowane w latach 1920 -1924 i wiadomo, że w tym czasie leczniczych kąpieli zażywało tutaj blisko 100 osób dziennie. Kolejne zniszczenia spowodowała II wojna światowa, ale ponownie ośrodek odbudowano, a w roku 1955 uzdrowisko zostało przejęte i przeznaczono na ośrodek kolonijno-wypoczynkowy. W 1958 roku odbudowano budynek łazienek, a kilka lat później także dawny pensjonat, pawilony oraz uruchomiono zakład leczniczy. Dziś w uzdrowisku leczy się choroby narządów ruchu, reumatyczne, układu krążenia i skóry, a do leczenia wykorzystuje wody mineralne siarkowe oraz wysokiej jakości borowinę.

Tramwaje na Wawrzyńca to tytuł stałej wystawy zabytkowych tramwajów, które prezentowane są w jednej z hal Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie. W hali tramwajowej, która została wybudowana w latach 1912-1913 znajdują się cztery tory tramwajowe na, których w sumie może pomieścić się 12 wagonów tramwajowych. Są to tramwaje elektryczne o rozstawie szyn 1435 mm (tzw. rozstaw normalnotorowy lub kolejowy). Muzeum współpracuje z Miejskim Przedsiębiorstwem Komunikacyjnym w Krakowie, które odnawia zabytkowe tramwaje i jest właścicielem części pojazdów z kolekcji. Najstarszym eksponatem, który jeździł w Krakowie jest Sanok SN1 o numerze taborowym 37. Tramwaje tego typu zasilały tabor krakowskiego przewoźnika do końca lat 60. XX wieku. Na wystawie znajdują się również inne wagony, które pochodzą z późniejszych okresów historycznych XX wieku. Dzięki współpracy z MPK w Krakowie mogą być prezentowane odnowione wagony, które pochodzą choćby z Gdańska czy Wrocławia. Wystawa ta nawiązuje do czasów rozwoju taboru tramwajów „normalnotorowych”, a zwiedzający zobaczyć tu mogą tramwaje z rodzimej fabryki z Chorzowa, ale również z Sanoka, czy tramwaje produkcji Norymberskiej, którymi są MAN GT6 oraz T4 z doczepą B4. Turyści, odwiedzając tę wystawę, przekonają się, jak wyglądała ewolucja w taborze krakowskiej komunikacji miejskiej. 

Zamek Czorsztyn położony jest na skale, ok. 50 m nad taflą Zbiornika Czorsztyńskiego. Początki zamku sięgają XIII wieku i związane są z działalnością św. Kingi jako Pani Sądeckiej. Ówczesny gród warowny identyfikowany jako Wronin w czasach Kazimierza Wielkiego stał się jednym z ważniejszych założeń obronnych kraju umacniając jego południową granicę. Na przestrzeni stuleci zamek ten był kilkakrotnie przebudowywany i oprócz funkcji obronnych używany był także jako komora celna, a później także jako siedziba starostów. Upadek zamku rozpoczął się w latach 1734-1735 od dewastacji przez wojska kozackie. 55 lat później od uderzenia pioruna spaliły się dachy zamku i to ostatecznie przyspieszyło proces niszczenia warowni. W 1819 roku dobra czorsztyńskie wraz z ruinami zamku zakupiła rodzina Drohojowskich. W latach 1951-1957 rozpoczęto pierwsze prace zabezpieczające na zamku, a gruntowną konserwację rozpoczęto dopiero w 1992 roku, od 1996 roku udostępniając zamek zwiedzającym.  

Od 2002 roku z przystani Jędruś w Czorsztynie, organizowane są rejsy gondolami, tak zwanymi "Czorsztyniankami", po zalewie Czorsztyńskim. Przepływy łączą dwa zamki - Czorsztyński i Niedzicki, dzięki czemu bardzo sprawnie i w krótkim czasie turyści mają możliwość zwiedzić ruiny zamku w Czorsztynie, zamek i zaporę w Niedzicy, a także zapoznać się z bardzo bogatą historią malowniczej okolicy. Dzięki stałym kursom gondolowym pomiędzy dwoma brzegami zalewu, możliwe jest szybkie przemieszczanie się pomiędzy dwoma miejscowościami, oddalonymi od siebie o 12 km. bez konieczności  używania środków transportu drogowego. Rejsy gondolowe gwarantują zaznanie niezapomnianych widoków, a także chwil orzeźwienia  w upalne dni. Dodatkowo w porcie gondoli w Czorsztynie na turystów czekają dodatkowe atrakcje w postaci  placu zabaw z  dmuchaną zjeżdżalnią, leżaki i hamaki  znajdujące się w zacienionym zagajniku. Rejsy gondolami odbywają się od 1 maja do końca września.

Schronisko Trzy Korony wybudowano na przełomie lat 1929 i 1930 przez Komisję Turystyczną Województwa Śląskiego, według projektu dyrektora szkoły budowlanej w Katowicach. Do roku 1939 ośrodek stanowił kolonię wycieczkową dzieci szkolnych ze Śląska, mieścił także stację noclegową Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego.  W czasie II wojny światowej Niemcy wykorzystywali je jako strażnicę graniczną, taką też funkcję pełniło bezpośrednio po wojnie. Potem, do 1962 r. służyło jako dom wypoczynkowy dla żołnierzy WOP. Od roku 1965 był to dom wczasowy oddziału PTTK przy dawnej Hucie im. Lenina. W roku 1973 budynek stał się własnością PTTK, które przeprowadziło remont obiektu. Schronisko posiada  50 miejsc noclegowych w wyposażonych w łazienkę pokojach 2, 3, 4 i 5 osobowych, a także restaurację serwującą dania kuchni polskiej oraz regionalne. Z pokoi Schroniska rozciągają się malownicze widoki na pobliski szczyt Trzy Korony, przełom Dunajca, Czerwony Klasztor oraz Tatry Bielskie po Słowackiej stronie.  Wyglądając przez okno można zobaczyć spływające flisackie tratwy. Położenie schroniska (470 m n.p.m.) sprawia, że jest ono doskonałą bazą wypadową na wycieczki górskie, rowerowe czy też wypady narciarskie. Bliskość pieszego przejścia granicznego pozwala także na przemierzanie słowackich szlaków.

Szałas Groń zlokalizowany jest nieopodal Szczawnicy, na szczycie Palenicy (722 m n.p.m.). Z jego bliskiego sąsiedztwa rozciąga się wspaniały widok na panoramę znajdujących się nieopodal Pienin. Turyści znajdą tu nie tylko bar serwujący specjały kuchni regionalnej, ale także zaplecze noclegowe. Szałas Groń to doskonała baza wypadowa dla górskich wędrówek, ale także dobrze wyposażona wypożyczalnia sprzętu narciarskiego i miejsce z wieloma innymi atrakcjami (zjeżdżalnia grawitacyjna, trasy narciarskie z wyciągami, wypożyczalnia leżaków, rowerów itp.)

Park Miniatur Świat Marzeń to niezwykłe miejsce, położone w województwie małopolskim w połowie drogi pomiędzy Andrychowem a Wadowicami, na powierzchni 75 tys. m2 . Park został otwarty w maju 2007r.Podczas międzykontynetalnej podróży przez Australię, Grecję, Włochy, Polskę, Chiny, Francję, Meksyk można podziwiać miniaturowe budowle charakterystyczne dla każdego z tych państw. W ciągu zaledwie jednego dnia można stanąć pod Wieżą Eiffla, na Placu św. Piotra, przy posągach Moai, pod Bramą Brandenburską, przy gondoli cumującej w kanale wodnym otaczającym Plac św. Marka* czy koło Muru Chińskiego. Większość miniatur, których w Parku Miniatur Świat Marzeń jest ponad 50, wykonanych zostało w skali 1:25. Plac i Bazylika św. Piotra jest wykonana w skali 1:15, a kompleks wenecki* - Plac św. Marka, Bazylika św. Marka, Dzwonnica św. Marka - w skali 1:10. Duży lunapark znajdujący się w Parku Miniatur Świat Marzeń ma atrakcyjną ofertę skierowaną zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Podczas długiej podróży dookoła świata można odpocząć na ławeczkach w urokliwych zakątkach parku, ciesząc się widokiem pięknego ogrodu i kolorowych kwiatów.

Muzeum Zabawek w Krynicy-Zdroju to miejsce, w którym na chwilę każdy ma szansę wrócić do beztroskich lat dzieciństwa. To tutaj można pokazać dzieciom jak i czym się kiedyś bawiono, a jeśli jeszcze ktoś zastanawia się jak wyglądały zabawki naszych pradziadków lub po prostu szuka miejsca, w którym można spędzić niezapomniane popołudnie, to jest to idealne miejsce. W tym niezwykłym muzeum każdy, bez względu na wiek odnajdzie dla siebie coś intrygującego. Tutejsza dwupoziomowa ekspozycja to ponad 6000 eksponatów, na którą składają się między innymi: lalki, misie, samochody, żołnierzyki, militaria chłopięce, klocki LEGO, teatrzyki, mebelki, postacie z bajek, mini klasa szkolna z lat 60-tych i wiele, wiele więcej. Tu można poznać historię z innej perspektywy i przenieść się do miniaturowego świata, z którego już nie będzie  chciało się wyjść.

Kasprowy Wierch (1987 m n.p.m.)  to jeden z najbardziej znanych tatrzańskich szczytów. Położony jest w głównej grani Tatr u zbiegu trzech walnych tatrzańskich dolin: Doliny Bystrej, Suchej Wody Gąsienicowej i Doliny Cichej. Prowadzą na niego liczne szlaki turystyczne, ale prawdziwe oblężenie przeżywa z powodu kolei linowej wwożącej turystów z Kuźnic prawie na sam wierzchołek. Z Kasprowego Wierchu rozpościerają się piękne widoki. Na wschodzie i południowym wschodzie możemy podziwiać Granaty, Kościelec, Kozi Wierch, Zawratową, Niebieską i Gąsienicową Turnię oraz Świnicę, na południu galerię szczytów słowackich, na zachodzie szczyty Tatr Zachodnich, a wśród nich Starorobociański Wierch, Czerwone Wierchy oraz Giewont. Na północy, w dole widoczne jest Zakopane. Tuż poniżej szczytu znajduje się stacja kolejki, bar i restauracja oraz zimowa stacja TOPR. Na samym szczycie, na wysokości 1987 m n.p.m. wybudowano w latach 1936-37 budynek obserwatorium meteorologicznego. Przez szczyt przebiega granica ze Słowacją.

Nosal – szczyt reglowy w Tatrach Zachodnich o wysokości 1206 m n.p.m., wznoszący się nad Kuźnicami, położony pomiędzy Doliną Bystrej, a Doliną Olczyską. Stanowi zakończenie północno-wschodniej grani Kasprowego Wierchu. Charakteryzuje się pionowymi stromymi turniami od strony północno - zachodniej o wysokości dochodzącej do 50 m. Nazwa szczytu pochodzi od kształtu skał, które przypominają nos. Szczyt zbudowany jest wyłącznie ze skał osadowych z środkowego triasu (wapienie, dolomity). Poza tym jest całkowicie porośnięty lasem. Oprócz pospolitego w Tatrach świerka występują tutaj buki, sosny zwyczajne, sosna czarna. Na skałach można zauważyć ciekawą florę roślin wapieniolubnych. Z większych zwierząt w lasach bytuje ryś, jeleń, puchacz. Nosal jest popularny wśród narciarzy. Na zalesionym północnym stoku znajduje się Centrum Narciarskie Nosal z kilkoma wyciągami. Do chwili wprowadzenia zakazu wspinaczki przez Tatrzański Park Narodowy, strome ściany Nosala były bardzo popularne wśród taterników. Ze szczytu Nosala rozciąga się piękny widok na Giewont, Czerwone Wierchy, Dolinę Bystrej oraz Zakopane.

Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa w Jaszczurówce to przykład zastosowania stylu zakopiańskiego w budownictwie sakralnym. Zaprojektowana przez Stanisława Witkiewicza, wybudowana została w latach 1904-07 przez  braci Uznańskich, ówczesnych właścicieli tzw. Państwa Szaflarskiego, jako kaplica rodzinna.  Kaplica jest budynkiem drewnianym o konstrukcji zrębowej, osadzonym na wysokiej, granitowej podmurówce. Bryła budynku składa się z nawy oraz węższego prostokątnie zamkniętego prezbiterium. Z przodu znajdują się arkadowe podcienia. Kaplica przykryta została dwuspadowym dachem z charakterystycznymi szczytami oraz czworoboczną sygnaturką zwieńczoną metalowym krzyżem. Cała budowla wraz z dachem pokryta została gontem. Wnętrze kaplicy zaprojektowane zostało w stylu zakopiańskim przez Witkiewicza. Jest bardzo proste. Wyróżnia się wykonanym w drewnie ołtarzem głównym w kształcie chaty góralskiej oraz kolorowymi witrażami z Matką Boską Częstochowską z herbem Polski i Matką Boską Ostrobramską z herbem Litwy.

Kaplica "Na Wodzie" w Ojcowie to niewielki, drewniany kościółek pw. św. Józefa Rzemieślnika (Robotnika). Znajduje się u podnóża skał zwanych Prałatkami, kilkaset metrów na północ od ojcowskiego zamku. Kaplica znajduje się w miejscu dawnych łazienek zdrojowych. Wzniesiono ją w 1901 roku na betonowych podporach i fundamentach ponad dwoma brzegami potoku Prądnik. Jak głosi legenda takie usytuowanie kaplicy wynikało z carskiego zakazu, który uniemożliwiał budowanie na ziemi ojcowskiej. Wybudowano więc kaplicę „na wodzie” omijając tym samym zakaz. Kaplica w Ojcowie wybudowana została według szwajcarsko-ojcowskiego stylu. Drewniany budynek, zwieńczony charakterystyczną wieżyczką, ma kształt krzyża o długości 11 i szerokości 5 metrów. We wnętrzu zachowały się trzy ołtarze w formie szczytów góralskich chat. Ołtarz główny na szczycie posiada słońce, a pod nim znajdują się figurki pięciu świętych. Po bokach znajdują się dwa orły (symbol Polski) zawieszone ponad trzema wężami symbolizującymi zaborców. Centralną część ołtarza zajmuje obraz Matki Boskiej Wspomożenia, namalowany w 1901 roku przez jedną z kuracjuszek ówczesnego zakładu zdrojowego.

Wielka Siklawa to olbrzymi wodospad położony w Tatrach Wysokich o wysokości około 70 m, o średnim kącie nachylenia wynoszącym 35⁰. Uznawany jest za największy wodospad w Polsce i w Tatrach. Chociaż jest najwyższym wodospadem w Polsce, to w Tatrach Słowackich znajdują się wodospady od niego wyższe, ale o mniejszym przepływie wody. Ogromne ilości wody z wielkim hukiem spływają z Wielkiego Stawu do Doliny Roztoki dwiema lub trzema strugami (w zależności od poziomu wód) ze ściany stawiarskiej – progu oddzielającego Dolinę Roztoki od Doliny Pięciu Stawów. Zielony szlak turystyczny prowadzący od Wodogrzmotów Mickiewicza do Doliny Pięciu Stawów Polskich wytyczony został obok wodospadu przez niebezpieczny, zwłaszcza w czasie oblodzenia, długi pas wygładzeń polodowcowych zwanych Danielkami.

Przełęcz Krzyżne położona jest w Tatrach Wysokich na wysokości 2112 m n.p.m., pomiędzy Doliną Pańszczycy, a Doliną Roztoki. To trawiasta rówień o powierzchni około 1,2 ha. Nazwa Krzyżne pochodzi od jej położenia w miejscu, w którym krzyżuje się grań Koszystej, grań Wołoszyna i Wschodnia grań Świnicy. Czasami przełęcz bywa nazywana Krzyżnem Polskim lub Krzyżnem Wołoszyńskim. Przełęcz jest jednym ze skrajnych punktów najtrudniejszego, ale i najpiękniejszego w Polskich Tatrach szlaku nazwanego Orlą Percią, który prowadzi skalistą granią od przełęczy Zawrat przez Kozie Wierchy, Granaty i Buczynowe Turnie. Będąc na Przełęczy Krzyżne warto zwrócić uwagę na typowo wysokogórską roślinność i zwierzęta. Z rzadkich wysokogórskich roślin w rejonie przełęczy występuje rogownica jednokwiatowa i skalnica odgiętolistna. Dosyć często można również zaobserwować tu kozice.

Gmach główny, w którym mieści się siedziba Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu to zabytkowy budynek dawnego Banku Austro-Węgierskiego, postawiony w 1912 roku według projektu architekta krakowskiego Teodora Hoffmanna, twórcy wielu domów mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej. Jego dziełem są m.in. gmach Narodowego Banku Polskiego oraz Gimnazjum ss. Urszulanek w Krakowie. Po gruntownym remoncie i modernizacji w 2017 roku podkreślono reprezentacyjny charakter klatki schodowej i głównej sali na najwyższej kondygnacji. Reprezentacyjna sala przeznaczona na wystawy zmienne, spotkania i koncerty rozdziela narracyjną stałą wystawę historyczną o dziejach Nowego Sącza w latach 1867-1945 (czasy autonomii galicyjskiej, wojen i okresu międzywojennego) od stałej ekspozycji ukazującej pracownię z obrazami znanego nowosądeckiego malarza Bolesława Barbackiego. 

Miasteczko Galicyjskie w Nowym Sączu jest rekonstrukcją fragmentu zabudowy małomiasteczkowej, obejmuje niewielki plac rynkowy i pierzeje z kilkunastoma domami. Miasteczko przybliża atmosferę małych miasteczek dawnej prowincji monarchii austro-węgierskiej z przełomu XIX i XX wieku. Zachodnią pierzeję rynku zajmuje ratusz. Budynek ze smukłą wieżą i arkadowymi podcieniami jest repliką siedziby starosądeckich władz, której wznoszenie rozpoczęto na początku XIX w., ale po pożarze nigdy nie dokończono. Z ratuszem sąsiadują remiza strażacka oraz dwa domy mieszczańskie ze Starego Sącza. W jednym urządzono atelier fotograficzne oraz warsztat zegarmistrzowski; w drugim domu znajduje się pracownia garncarza. Najdalej na zachód wysuniętym budynkiem jest dwór szlachecki z Łososiny Górnej. W domach przy rynku urządzono m.in. sklepik z pamiątkami i antykwariat, pracownię rzemieślnika wyrabiającego drewniane ozdoby i zabawki, aptekę w stylu retro, pracownię żydowskiego krawca, cukiernię i pocztę. Oddzielną ekspozycję poświęcono nieprofesjonalnym rzeźbiarzom i malarzom z Paszyna, znanego ośrodka sztuki ludowej. Zapach cynamonu i kawy przyciąga do sklepiku kolonialnego, a w zakładzie fryzjerskim można zobaczyć jak pracował dawny golibroda. Przy galicyjskim ryneczku jest też karczma serwująca regionalne jadło.

Sądecki Park Etnograficzny to  największe muzeum skansenowskie w Małopolsce, prezentujące architekturę drewnianą i tradycyjną kulturę ludową lokalnych grup etnograficznych - Lachów, Pogórzan i Górali Sądeckich oraz grup etnicznych: Łemków, Niemców i Cyganów. Na powierzchni 20 ha znajduje się kilkadziesiąt budynków, m.in. zagrody chłopskie, XVII-wieczny dwór szlachecki z unikalną polichromią we wnętrzach, folwark dworski oraz osiemnastowieczne świątynie: kościół rzymskokatolicki, cerkiew greckokatolicka i kościół protestancki. W skansenie odtworzono także zabudowę kolonistów niemieckich z Gołkowic Dolnych, a na skraju lasu małe osiedle cygańskie. Ekspozycja skansenu prezentuje chronologiczne, majątkowe i społeczne zróżnicowanie kultury ludowej Sądecczyzny, a wiedzę o tradycji regionu wzbogacają tematyczne wystawy etnograficzne: "Izba weselna" i "Maziarstwo łemkowskie". Tradycyjny charakter ma  otoczenie zagród wraz z zakomponowaniem zieleni. Na terenie skansenu odbywają się cykliczne oraz okazyjne prezentacje dawnych wiejskich rzemiosł, kuchni regionalnej i warsztatów rękodzielniczych, zaś latem liczne, plenerowe imprezy folklorystyczne.

Dom Gotycki w Nowym Sączu - zwany także Domem Kanoniczym, ok. 1448 r., przystosowany dla potrzeb kanoników kolegiaty pw. św. Małgorzaty (aktualnie bazylika mniejsza) i przez nich do 1791 r. użytkowany. Murowany, częściowo oszkarpowany, złożony z dwóch bloków nakrytych osobnymi dachami, podpiwniczony, jednopiętrowy. Portale i obramienia okien późnogotyckie, renesansowe i barokowe. W latach 1958 - 1964 wnętrza obiektu zostały przebudowane i przeznaczone na cele muzealne. Dom Gotycki jest miejscem stałej ekspozycji dawnej sztuki z terenu Sądecczyzny i wystaw czasowych z dziedziny historii, kultury i sztuki. Wystawa stała: "Dawna sztuka Sądecczyzny", z tematami: "Sakralna sztuka cechowa XIV - XIX w." , "Zamek królewski w Nowym Sączu", "Sztuka ludowa XVIII - pocz. XX w.", "Sztuka dworska XVII - XIX w.". Na szczególną uwagę zasługuje kolekcja sztuki cerkiewnej XV - XIXw. z zachodniołemkowskimi ikonami.

Muzeum Nikifora mieści się w zabytkowej, typowej dla XIX-wiecznych uzdrowisk, drewnianej willi "Romanówka" w Krynicy-Zdroju. Obiekt usytuowany do roku 1990 przy ul. Piłsudskiego rozebrano i po remoncie konserwatorskim w latach 1992-1994 odtworzono na nowym miejscu w centrum miasta, przy Bulwarze Dietla, naprzeciwko Starego Domu Zdrojowego. W muzeum szeroko przedstawiona jest twórczość jednego z najsłynniejszych na świecie malarzy z kręgu malarstwa intuicyjnego, Nikifora (ok. 1895-1968 r.), niemal całe życie mieszkającego w Krynicy. Są tu obrazy Nikifora pochodzące z wszystkich okresów jego twórczości; zarówno akwarele, gwasze, jak i rysunki prezentujące różnoraką, charakterystyczną dla twórczości artysty tematykę: pejzaże z cerkwiami i kościołami, architekturę krynicką, wnętrza, dworce, urzędy, "fabryki dolarów", portrety, itp. Część dokumentacyjną wystawy stanowią pamiątki po Nikiforze, publikacje poświęcone malarzowi oraz jego fotografie. Muzeum jest również miejscem prezentacji wystaw znanych artystów z kręgu sztuki nieprofesjonalnej i ludowej.

Muzeum Pienińskie im. Józefa Szalaya mieści się w budynku dawnej strażnicy granicznej w Szlachtowej koło Szczawnicy. Ekspozycja prowadzi zwiedzających szlakiem przeszłości regionu pienińskiego. Poznajemy tych, którzy tu od wieków mieszkali, zanim powstało uzdrowisko w Szczawnicy. Dowiadujemy się, czym była dla nich rzeka Dunajec i górskie połoniny. Usłyszymy dlaczego musieli opuścić swoje domy i ziemie. Zaczynamy spacer galerią Dunajca – rzeką, która łączy pienińskie miejscowości: Czorsztyn, Sromowce, Szczawnicę i Krościenko, wpisując się w ich historię.. Wkraczamy w XIII wiek, w czasy wznoszenia w Pieninach zamków obronnych i zakładania osad przez św. Kingę, kontynuujemy podróż w czasie, zaglądając do świątyń różnych wyznań i do tutejszych domów. Poznajemy mieszkańców wsi pienińskich, których łączyła wspólna gospodarka pasterska, podobne budownictwo, strój ludowy. Dowiadujemy się o ich charakterystycznych zajęciach – flisactwie u Górali i druciarstwie u Rusinów. Dalsza trasa wiedzie przez kurort w Szczawnicy i prowadzi nas aż do czasów współczesnych. Kończymy wędrówkę nad brzegiem Dunajca, na dawnej Drodze Pienińskiej – ulubionym miejscu spacerów gości szczawnickich.

Muzeum Lachów Sądeckich im. Zofii i Stanisława Chrząstowskich w Podegrodziu jest filią Sądeckiego Parku Etnograficznego. Powstało z prywatnej kolekcji etnograficznej założycieli - regionalistów i animatorów kultury, zamieszkałych w Podegrodziu od końca lat dwudziestych XX w. Ekspozycja poświęcona jest tradycyjnej kulturze materialnej regionu lachowskiego: rolnictwu, wiejskim rzemiosłom jak garncarstwo, kowalstwo, obróbka włókna i tkactwo. Prezentowana jest również współczesna sztuka ludowa oraz plastyka obrzędowa, związana z tradycyjnymi świętami rodzinnymi i dorocznymi: różdżki weselne, palmy wielkanocne, wieńce dożynkowe, szopki, gwiazdy kolędnicze, turonie, koniki. W muzeum eksponowane są oryginalne świąteczne stroje podegrodzkie, powstałe w większości na przełomie XIX i XX w. Na bogato wyszywanych męskich kaftanach, gurmanach, kobiecych gorsetach i wizytkach można podziwiać doprowadzone do perfekcji zdobnictwo wiejskich ubiorów. Wystawę etnograficzną uzupełnia poświęcona przeszłości regionu ekspozycja archiwalnych zdjęć wiejskiego fotografa Wojciecha Migacza żyjącego w Gostwicy na przełomie XIX i XX wieku. Osobny zakres tematyczny prezentuje wystawa ze zbiorów własnych nowosądeckiego muzeum pt. "Archeologia Podegrodzia i okolic Nowego Sącza".

Centrum Produktu Lokalnego zlokalizowane jest w samym środku zespołu dworsko-parkowego we wsi Rzuchowa, położonej nieopodal Tarnowa. Centrum jest jedną z atrakcji regionu, którą tworzy część zabytkowego parku dworskiego, budynek centrum oraz ogródek edukacyjny. Podstawowym celem działalności  Centrum Produktu Lokalnego w Rzuchowej jest promocja zdrowia i zdrowego sposobu odżywiania, promocja produktów lokalnych, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich, zachowanie starych ras zwierząt, odmian roślin i ochrona środowiska. W Centrum Produktu Lokalnego zlokalizowano zarówno sale edukacyjne jak i  pracownie tematyczne, a także ogródek, w którym zamontowano drewniane korytka czy szklarnię na potrzeby prowadzonych zajęć edukacyjnych. W Centrum organizowane są wystawy stałe i czasowe ukazujące m.in. ludowe rękodzieło czy tradycje upraw roślin. Ponadto odbywają się tutaj degustacje, prelekcje, festiwale i projekcje filmów oraz kursy zdrowego gotowania, żywienia i uprawy roślin.