Lista znaczków

Brzeg Dolny położony jest na prawym brzegu rzeki Odry w odległości 31 km na północny-zachód od Wrocławia. Funkcjonuje na prawach miejskich od 1663 roku. Największą atrakcją turystyczną miasta jest zespół pałacowo-parkowy. Dawny pałac rodu von Hoym jest siedzibą Dolnobrzeskiego Ośrodka Kultury natomiast oficyna pałacowa pełni funkcję Urzędu Miejskiego. Wzdłuż rzeki Odry poprowadzony został bulwar spacerowy, skąd można obserwować nadodrzańską przyrodę. Obok pałacu znajduje się taras widokowy oraz wykonane w stylu barokowym ogrody w których podziwiać można pomniki Nimfy i Garonny - kopie rzeźb znajdujących się w ogrodach wersalskich. Blisko Dolnobrzeskiego Ośrodka Kultury znajdują się odnowione budynki dawnej stajni i wozowni.  Ciekawym punktem turystycznym na mapie Brzegu Dolnego, jest malowniczy park miejski, który stanowi równocześnie przedłużenie zespołu pałacowo-parkowego. W głębi parku znajduje się Mauzoleum rodu von Hoym wybudowane w latach 1800-1807.

Kaplica św. Jadwigi zbudowana została dzięki staraniom Georga Abrahama von Dyhrna, radcy cesarza Leopolda I, właściciela miasta w latach 1662-1671. Kaplica została wybudowana w latach 1665 - 1666 i stanowiła przez szereg lat samodzielnym obiekt. Dopiero w 1834 roku obok niej powstał cmentarz. Stała się pierwszym katolickim kościołem w Dyhernfurth, bowiem wieś Warzyń i znajdujący się tam kościół parafialny w wieku XVII nie należał jeszcze do miasta. Swój barokowy kształt kaplica zawdzięcza późniejszym właścicielom miasta - Christopherowi Franzowi von Glaubitz i jego małżonce. Dzięki ich funduszom rozbudowano i poszerzono kaplicę od zachodu, przykryto ją nowym sklepieniem oraz wymieniono wyposażenie. Do roku 1834 istniała tylko murowana z cegły ośmioboczna budowla zwieńczona kopułą z oknami przez które przedostawało się do wnętrza światło, później dobudowano podłużną nawę, która została w wieku XIX rozebrana i ponownie odbudowana od początku. Obecny wygląd został jej nadany w latach 1858 - 1861 dzięki staraniom hrabiny Lazareff.

Ratusz w Grodzisku Wielkopolskim usytuowany jest pośrodku Starego Rynku. Trzykondygnacyjny budynek z połowy XIX wieku mieści się w samym sercu najstarszej części miasta.  Potężny dwupiętrowy ratusz przyciąga nie tylko zewnętrznymi walorami, ale także bogatą architekturą wnętrza, która stawia  go w rzędzie najbardziej reprezentacyjnych gmachów samorządowych w regionie. Ratusz został uszkodzony podczas nalotu hitlerowskich bombowców w dniu wyzwolenia miasta 27 stycznia 1945 roku i odbudowany dwa lata później. Kolejny, generalny remont przeprowadzono w latach 1996-1998. Budynek otrzymał wówczas wieżyczkę, która dopełnia jego wyglądu. Od tego czasu, każdego dnia, w samo południe, z ratusza rozbrzmiewa hejnał miasta, skomponowany przez dawnego kapelmistrza Grodziskiej Orkiestry Dętej Stanisława Słowińskiego. Życie miasta od niepamiętnych czasów skupiało się wokół ratusza. To tutaj rajcowie, członkowie cechów omawiali swoje sprawy. Corocznie odbywały się wybory władz miejskich. Dziś, ratusz miejski jest siedzibą władz samorządowych gminy.

Studnia Ojca Bernarda jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli miasta. Początkowo, wodę ze studni czerpano za pomocą żurawia. W drugiej połowie XIX wieku studnia otrzymała stylową drewnianą obudowę. Zabytkowa studnia na Starym Rynku, przez całe wieki przynosiła znaczne zyski miastu i dzierżawiącym ją piwowarom. Przez setki lat, wokół niej narodziło się wiele historii z pogranicza legend, magii i cudów. Jedno nie ulega wątpliwości - z grodziską studnią nierozerwalnie łączy się postać ojca Bernarda z Wąbrzeźna (1575-1603), skromnego zakonnika pełniącego posługę w oddalonym o 50 km opactwie benedyktynów w Lubiniu. Cuda, które - jak głosi legenda - działy się w mieście za jego przyczyną, wciąż żyją w sercach mieszkańców i trwać będą  - w co mocno wierzymy - przez kolejne pokolenia. W 2009 roku, przy studni stanęła rzeźba ojca Bernarda. Od razu też, narodziła się nowa legenda głosząca, że "...kto potrze dzban, który zakonnik trzyma w ręku, zapewni sobie zdrowie, szczęście i wieczną miłość...". Wnętrze zabytkowej studni zobaczyć można dzięki przeszkleniu oraz podświetleniu jednej ze ścian zabudowy.

Kaplica "Na Wodzie" w Ojcowie to niewielki, drewniany kościółek pw. św. Józefa Rzemieślnika (Robotnika). Znajduje się u podnóża skał zwanych Prałatkami, kilkaset metrów na północ od ojcowskiego zamku. Kaplica znajduje się w miejscu dawnych łazienek zdrojowych. Wzniesiono ją w 1901 roku na betonowych podporach i fundamentach ponad dwoma brzegami potoku Prądnik. Jak głosi legenda takie usytuowanie kaplicy wynikało z carskiego zakazu, który uniemożliwiał budowanie na ziemi ojcowskiej. Wybudowano więc kaplicę „na wodzie” omijając tym samym zakaz. Kaplica w Ojcowie wybudowana została według szwajcarsko-ojcowskiego stylu. Drewniany budynek, zwieńczony charakterystyczną wieżyczką, ma kształt krzyża o długości 11 i szerokości 5 metrów. We wnętrzu zachowały się trzy ołtarze w formie szczytów góralskich chat. Ołtarz główny na szczycie posiada słońce, a pod nim znajdują się figurki pięciu świętych. Po bokach znajdują się dwa orły (symbol Polski) zawieszone ponad trzema wężami symbolizującymi zaborców. Centralną część ołtarza zajmuje obraz Matki Boskiej Wspomożenia, namalowany w 1901 roku przez jedną z kuracjuszek ówczesnego zakładu zdrojowego.

Pierwszy klasztor franciszkanów w Brodnicy zbudowano z drewna, a zakonnicy zamieszkali w nim 20 marca 1752 roku. Fundatorem klasztoru i późniejszego kościoła był starosta brodnicki Józef Pląskowski wraz z żoną Rozalią, którzy przekazali teren pod budowę przyszłych obiektów sakralnych. Wkrótce rozpoczęła się budowa kościoła, którą ukończono w 1762 roku. 1 sierpnia tego roku nastąpiło poświęcenie murowanej świątyni, której nadano wezwanie św. Franciszka z Asyżu. W dalszej kolejności wzniesiono murowany klasztor, który do użytku oddano w 1772 roku. W roku 1831 nastąpiła kasata klasztoru, a zakonników zmuszono do opuszczenia obiektu, w którym urządzono szpital zakaźny, a później także szpital dla rannych uczestników powstania listopadowego. Do 1945 roku obiekt pełnił również funkcję więzienia. 2 listopada 1947 roku franciszkanie powrócili do klasztoru, a świątynia klasztorna otrzymała wezwanie Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Barokowa, jednonawowa świątynia posiada prosto zamknięte prezbiterium za którym znajduje się zakrystia. Nad nią, na piętrze znajduje się chór zakonny. Wnętrz kościoła zamyka sklepienie kolebkowe. W prezbiterium godne uwagi są dwa obrazy  Matki Boskiej Królowej Aniołów z XVII wieku oraz Drzewo genealogiczne św. Franciszka z XVIII wieku. Do kościoła od zachodu przylega piętrowy, prostokątny budynek klasztorny z czworobocznym wirydarzem.

Wielka Siklawa to olbrzymi wodospad położony w Tatrach Wysokich o wysokości około 70 m, o średnim kącie nachylenia wynoszącym 35⁰. Uznawany jest za największy wodospad w Polsce i w Tatrach. Chociaż jest najwyższym wodospadem w Polsce, to w Tatrach Słowackich znajdują się wodospady od niego wyższe, ale o mniejszym przepływie wody. Ogromne ilości wody z wielkim hukiem spływają z Wielkiego Stawu do Doliny Roztoki dwiema lub trzema strugami (w zależności od poziomu wód) ze ściany stawiarskiej – progu oddzielającego Dolinę Roztoki od Doliny Pięciu Stawów. Zielony szlak turystyczny prowadzący od Wodogrzmotów Mickiewicza do Doliny Pięciu Stawów Polskich wytyczony został obok wodospadu przez niebezpieczny, zwłaszcza w czasie oblodzenia, długi pas wygładzeń polodowcowych zwanych Danielkami.

Przełęcz Krzyżne położona jest w Tatrach Wysokich na wysokości 2112 m n.p.m., pomiędzy Doliną Pańszczycy, a Doliną Roztoki. To trawiasta rówień o powierzchni około 1,2 ha. Nazwa Krzyżne pochodzi od jej położenia w miejscu, w którym krzyżuje się grań Koszystej, grań Wołoszyna i Wschodnia grań Świnicy. Czasami przełęcz bywa nazywana Krzyżnem Polskim lub Krzyżnem Wołoszyńskim. Przełęcz jest jednym ze skrajnych punktów najtrudniejszego, ale i najpiękniejszego w Polskich Tatrach szlaku nazwanego Orlą Percią, który prowadzi skalistą granią od przełęczy Zawrat przez Kozie Wierchy, Granaty i Buczynowe Turnie. Będąc na Przełęczy Krzyżne warto zwrócić uwagę na typowo wysokogórską roślinność i zwierzęta. Z rzadkich wysokogórskich roślin w rejonie przełęczy występuje rogownica jednokwiatowa i skalnica odgiętolistna. Dosyć często można również zaobserwować tu kozice.

Początki pałacu Na Wyspie znajdującego się na terenie Łazienek Królewskich w Warszawie sięgają końca XVII wieku. Ówczesna łaźnia została wybudowana na polecenie księcia Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, jednego z największych polityków i pisarzy i filozofów. Barokowy pawilon zaprojektował holenderski architekt Tylman z Gameren. Budowla miała służyć zarówno rozrywce jak i odpoczynkowi. W jej wnętrzu mieściła się łaźnia stylizowana na grotę, w której biło źródło będące symbolem starożytnej Grecji. W 1764 roku pałac wraz z Ujazdowem zakupił Stanisław August, szukając miejsca na swoją letnią królewską rezydencję. Barokową łaźnię przekształcono w klasycystyczny pałac, a dzieła tego dokonano zatrudniając włoskiego architekta Domenico Merliniego, oraz urodzonego w Dreźnie Christiana Kamsetzera. Pałac wzorowany był na włoskich rozwiązaniach, a symbolizować miał królewskie marzenie o idealnym, nowoczesnym i suwerennym państwie. 

Stara Oranżeria powstała w latach 1785-1788 według projektu włoskiego architekta Dominika Merliniego. W czasach panowania króla Stanisława Augusta było to miejsce, w którym w okresie zimowym przechowywano egzotyczne drzewka owocowe, zdobiące w porze letniej królewskie ogrody.  Obecnie w Starej Oranżerii mieści się Królewska Galeria Rzeźby skupiająca gipsowe kopie najważniejszych dzieł starożytnych od V wieku p.n.e. do III wieku n.e., ale także kolekcję marmurowych posągów. Ponadto w Oranżerii znajduje się Teatr Królewski i Galeria Rzeźby Polskiej z pracami niemal wszystkich najwybitniejszych polskich artystów XIX i XX wieku. Uzupełnieniem kolekcji są rzeźby niemieckie, rosyjskie, włoskie oraz francuskie. W latach 2012-2016 w Starej Oranżerii przeprowadzono prace remontowe, które przywróciły obiektowi funkcje i wygląd z czasów króla Stanisława Augusta.

Pęgów to niewielka wieś w powiecie trzebnickim w gminie Oborniki Śląskie. Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana była w dokumencie księcia wrocławskiego Henryka IV Probusa z 1288 roku. W centrum Pęgowa znajduje się zabytkowy pałac z 1907 roku, wybudowany przez mistrza budowlanego Vatera z Prusic dla Caesara Sachsa, który na początku XX wieku był właścicielem pęgowskiego majątku. Pałac w stylu neogotyckim wybudowano na planie prostokąta. Jest to budowla murowana i tynkowana, podpiwniczona, posiadająca dwie kondygnacje i kwadratową wieżę. W elewacjach zachowały się liczne detale architektoniczne w postaci schodkowych szczytów, sterczyn, fryz i prostych obramowań okiennych. W części okien zachowały się dawne witraże. Przed pałacem znajduje się otoczony zabudowaniami folwarcznymi dziedziniec, a do całego obiektu przylega park krajobrazowy. Po drugiej wojnie światowej pałac przeszedł w ręce państwa polskiego, a następnie przekazano go pod zarząd Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Po zlikwidowaniu PGR, w połowie lat dziewięćdziesiątych, majątek nabył prywatny właściciel.

Pierwsza pisemna i wiarygodna wzmianka o młynie w Siedlimowicach ukazała się w latach 1486 – 1488. Możemy być jednak prawie pewni, że mąkę produkowano tu już wcześniej. Co ciekawe, swoje podstawowe zadanie młyn spełnia do dnia dzisiejszego i z pewnością jest pod tym względem unikatem na skalę światową. Pod koniec XV w. właścicielem okolicznych dóbr był rycerz Georg von Seidlitz. W rękach Seidlitzów dobra rycerskie, wraz z młynem, znajdowały się przez ponad dwa wieki. Przez kolejne stulecia młyn przechodził w ręce rożnych właścicieli, których od końca XV w. do 1945 roku było piętnastu. Ostatnimi w tym okresie właścicielami była rodzina von Korn z Wrocławia. Obecne budynki to ich zasługa, chociaż większość urządzeń młyna pochodzi z XIX w. Po II wojnie światowej młyn przejęło państwo. Od 2001 roku właścicielami zostali Iwona i Witold Markiewiczowie. Rodzina Markiewiczów udostępniła obiekt dla zwiedzających. Można tu zobaczyć produkcję mąki w taki sposób, w jaki wyrabiano ją ponad 100 lat temu.

Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu mieści się w zabytkowym kościele  pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, będącym jednocześnie najwybitniejszą budowlą sakralną miasta. Początki kościoła sięgają roku 1246 kiedy to obiekt zaczęto budować. W 1504 roku kościół został zniszczony przez pożar, a następnie został odbudowany i wzbogacony o wcześniej nieistniejące elementy architektoniczne. Po 1542 roku kościół został przekazany radzie miejskiej, a następnie  przekształcony w świątynię ewangelicką, gdzie funkcję tę pełnił do 1945 roku. Po wojnie przez lata budynek pozostawał w stanie ruiny dopiero w 1960 roku zrujnowanym kościołem zainteresowali się młodzi plastycy skupieni wokół osoby Gerarda Kwiatkowskiego. Władze miejskie przekazały kościół w ręce plastyków z przeznaczeniem obiektu na pracownię plastyczną i galerię sztuki. Po odgruzowaniu i wyremontowaniu ocalałych pomieszczeń w lipcu 1961 roku otwarta została pierwsza wystawa, która zainaugurowała działalność Galerii EL. Do odbudowy zniszczonej budowli przystąpiono dopiero w drugiej połowie lat 60. Ocalałe pomieszczenia poddano gruntownemu remontowi, odbudowano kruchty, zrekonstruowano szczyty naw i założono więźbę dachową o konstrukcji stalowej. Odbudowa zakończona została w roku 1970. W ramach prowadzonych działań, obecnie galeria realizuje rozmaite koncerty i wystawy, a także warsztaty artystyczne. Jest też jednym z ważniejszych i aktywnych miejsc popularyzujących kulturę i sztukę w regionie.

Muzeum w Elblągu powołano do życia 24 marca 1954 r. Trzon nowopowstałego muzeum tworzyły  zbiory dawnego Muzeum Miejskiego odnalezione w Rakowie i  piwnicach przedwojennego muzeum przy ul. Wigilijnej. Muzeum  otrzymało swoją siedzibę, którą były kamieniczki nr 11 i 12 znajdujące się przy ul. Wigilijnej. 8 czerwca 1954 roku otwarto pierwsze wystawy obejmujące archeologię, rzemiosło elbląskie, wystawę malarską amatorów oraz Elbląg dawny i dzisiejszy na fotografii dokumentalnej. Niestety pogarszający się stan techniczny muzealnego budynku jak również jego ograniczona powierzchnia i brak przystosowania do funkcji naukowo- oświatowej wymusił zmianę siedziby muzeum, które w 1973 roku przeniesiono do budynku dawnego Gimnazjum. W 1987 roku do użytku muzeum oddano budynek tzw. Podzamcza. Obecne zbiory muzeum to eksponaty założonego w 1864 roku Muzeum Miejskiego, a także dary i nabytki powojenne oraz zabytki pochodzące z badań archeologicznych (m.in. z wikińskiej osady Truso, elbląskiego Starego Miasta, cmentarzyska gockiego w Weklicach). Ponadto muzeum zajmuje się gromadzeniem materiałów dotyczących historii miasta Elbląga i okolic.

W połowie 1904 roku rozpoczęła się budowa gmachu Starostwa Powiatowego. Budynek wzniesiono w 1905 roku, w stylu neogotyckim, na gruntach po klasztorze bernardyńskim, który władze Grodziska rozebrały w 1904 roku. Funkcje administracyjne pełniono w budynku do 1932 r., kiedy to zlikwidowano powiat grodziski. W latach 1940-1945 budynek stał się siedzibą landrata niemieckiego. Po wojnie budynek przeznaczono na mieszkania komunalne, dokonując licznych przeróbek zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Zamurowano główne wejście od wschodu, a skwer przed budynkiem włączono do terenu Liceum Ogólnokształcącego. Dziś wejście do budynku jest od ul. Żwirki i Wigury. W 1990 r., do budynku powróciła administracja państwowa - funkcjonowanie rozpoczął Urząd Rejonowy w Grodzisku Wielkopolskim. Zlokalizowanie w Grodzisku siedziby rejonu miało ogromne znaczenie dla powołania przyszłego powiatu grodziskiego. Ustawa z dnia 24 lipca 1998 roku wprowadziła trójstopniowy podział administracyjny kraju. Wśród utworzonych powiatów znalazł się również powiat grodziski, który do dziś ma siedzibę przy ulicy Żwirki i Wigury 1.

Muzeum w Praszce, powstało z inicjatywy prof. Konrada Jażdżewskiego, który na ten cel podarował Miastu Praszce rodzinną kamienicę. Dla zwiedzających muzeum otwarto 8 maja 1980 roku. Placówka jest Samorządową Instytucją Kultury Gminy Praszka. W Muzeum prezentowanych jest 7 wystaw stałych ukazującym zwiedzającym przekrój Miasta i Gminy Praszka w różnych aspektach naukowych. Jednym z nich jest stała wystawa pt. "W starej aptece", nawiązująca do apteki prowadzonej przez Wacława Łuckiego. Jedną z najważniejszych atrakcji Muzeum i Gminy Praszka, jest zabytkowy tabor kolejki wąskotorowej o prześwicie 750 mm, łączącej w latach 1916-1987 Praszkę z Wieluniem. Oddano ją do ruchu 26 września 1916 roku. Ostatecznie w dniu 31 sierpnia 1987 roku zlikwidowano linię kolejki wąskotorowej, a sam tabor, w wyniku starań władza miasta i lokalnej społeczności pozostawiono na stacji w Praszce. W roku 2002 przetransportowano go do ogrodu muzealnego, a w 2015 roku przeprowadzono jego gruntowna konserwację. W skład  taboru wchodzą: parowóz wąskotorowy na tor 750 mm seria Px – 48-1770 z tendrem Ptx-48-1770, wykonane w Fabryce Fablok-Chrzanów oraz wagon osobowy typ 1Aw, seria Bxhpi wykonany w PFW Świdnica.

Czantoria Wielka to szczyt w Beskidzie Śląskim wznoszący się na wysokość 995 m n.p.m. Jest najwyższym wzniesieniem Pasma Czantorii i jednocześnie szczytem granicznym przez który przebiega granica między Polską a Czechami. Strome od wschodu i zachodu zbocza Czantorii Wielkiej porastają głównie lasy bukowe i świerkowo-jodłowe z domieszką jesionów, jaworów i modrzewi. Na szczycie na niewielkiej polanie, po czeskiej stronie znajduje się wykonana ze stali wieża widokowa z tarasem posadowionym na wysokości 29 metrów. Z jej szczytu rozciągają się widoki na prawie wszystkie wzniesienia Beskidu Śląskiego, Pogórze Śląskie i Górny Śląsk oraz pobliskie miasta. Szczyt Czantorii Wielkiej stanowi miejsce krzyżowania się szlaków turystycznych, którymi można dojść m.in. na Małą Czantorię, Soszów i Stożek.  Tutaj też przebiega liczący 496 km długości Główny Szlak Beskidzki im. Kazimierza Sosnowskiego.

UWAGA !!! Poza sezonem turystycznym, w okresie zimowym tj. od 11.11 do 13.04 sprzedaż znaczka w Kolibie na Czantorii zawieszona.

Stokłosica to znajdująca się w Beskidzie Śląskim polana położona na północno-wschodnim grzbiecie opadającym ze szczytu Czantorii Wielkiej w kierunku Ustronia. Polana rozciąga się na wysokości od 770 do 850 m n.p.m. i znajdują się na niej m.in. górna stacja kolei krzesełkowej i wyciągu narciarskiego oraz charakterystyczny telewizyjny maszt przekaźnikowy, punkty gastronomiczne, a także letni tor saneczkowy. Miejsce to stanowi jeden z bardziej uczęszczanych punktów w polskich Beskidach, zarówno podczas sezonu narciarskiego jak i poza nim. Ze Stokłosicy można podziwiać widoki w kierunku wschodnim – na część Beskidu Śląskiego za doliną Wisły. Na pierwszym planie dominuje tutaj Równica z uzdrowiskową dzielnicą Ustronia z charakterystycznymi budynkami w kształcie piramid, natomiast w dalszej odległości przy sprzyjających warunkach można dostrzec nawet zabudowania Tych.

UWAGA !!! Poza sezonem turystycznym, w okresie zimowym tj. od 11.11 do 13.04 sprzedaż znaczka w Kolibie na Czantorii zawieszona.

Budynek ratusza w Kargowej to obiekt zabytkowy z pierwszej połowy XVIII wieku usytuowany w centralnym punkcie rynku miasta, w granicach zabytkowego zespołu urbanistyczno-krajobrazowego. Na mocy decyzji z 30 maja 1965 roku został wpisany do rejestru zabytków. W wyniku pożaru w 1885 roku uległ zniszczeniu. Swój obecny kształt zawdzięcza odbudowie, w obecnej formie charakterystyczny typ eklektycznej architektury połowy XIX w. o cechach klasycyzmu i neogotyku. Ratusz zbudowany jest na oryginalnym późnorenesansowym założeniu z XVII w.  Na frontowej ścianie została wmurowana tablica upamiętniająca wydarzenie, dzięki któremu Kargowa przeszła do historii jako jedyne miasto zachodniej Rzeczypospolitej, w którym stawiono zbrojny opór wkraczającym w  1793 roku wojskom pruskim. Obecnie w ratuszu mieści się  siedziba władz samorządowych.

Dział Kultury Dawnej jest instytucją paramuzealną działającą przy Miejskim Ośrodku Kultury w Sławkowie. Znajduje się w kamienicy wybudowanej w roku 1870 przez rodzinę Piekoszewskich, a następnie, od roku 1874 należącej do rodziny Kuców. Pierwotnie znajdował się tutaj sklep kolonialny oraz pomieszczenia mieszkalne. Dawne pomieszczenia użytkowe zostały zaadaptowane na sale wystawowe w których prezentowanych jest 7 tematycznych ekspozycji stałych poświęconych historii miasta: „Początki Sławkowa w świetle badań archeologicznych”, „Sławkowskie górnictwo, rzemiosło i handel”, „W lamusie Zygmunta Glogera” (wystawa etnograficzna), „Historia sławkowskich Żydów”,  „Republika Sławkowska 1905 roku”, „Przez Sławków do niepodległej Polski”, „Sławków w latach okupacji hitlerowskiej 1939-1945”.  W tym samym budynku działa również Galeria Sztuki oraz Punkt Informacji Turystycznej. 

Ruiny sławkowskiego zamku znajdują się na wschodnim stoku wzgórza miejskiego, opadającego w stronę rzeki Białej Przemszy. Zamek, tak jak i miasto, stanowił prywatną własność biskupów krakowskich. Został wybudowany w ostatnim ćwierćwieczu XIII wieku.  Według pierwotnego założenia miał to być obiekt o nowatorskiej konstrukcji i ogromnej jak na owe czasy powierzchni - około 9 tyś. metrów kwadratowych. Niestety tej koncepcji nie udało się zrealizować. Ostatecznie niedokończone mury obwodowe rozebrano, a jedną z półbaszt przekształcono na wieżę mieszkalno obronną, która była w swoich dziejach jeszcze kilkukrotnie przebudowywana. Zamek funkcjonował do wieku XVI włącznie, następnie popadł w ruinę i został rozebrany w I poł. wieku XVIII-go. W latach 80-tych i 90-tych ubiegłego stulecia przeprowadzono badania archeologiczne, które doprowadziły do odsłonięcia jego reliktów. Dzięki temu możemy dzisiaj zobaczyć zachowaną najniższą kondygnację wieży mieszkalno – obronnej, pozostałości klatki schodowej oraz budynku bramnego, a także wał i dookolną fosę.

Gmach główny, w którym mieści się siedziba Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu to zabytkowy budynek dawnego Banku Austro-Węgierskiego, postawiony w 1912 roku według projektu architekta krakowskiego Teodora Hoffmanna, twórcy wielu domów mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej. Jego dziełem są m.in. gmach Narodowego Banku Polskiego oraz Gimnazjum ss. Urszulanek w Krakowie. Po gruntownym remoncie i modernizacji w 2017 roku podkreślono reprezentacyjny charakter klatki schodowej i głównej sali na najwyższej kondygnacji. Reprezentacyjna sala przeznaczona na wystawy zmienne, spotkania i koncerty rozdziela narracyjną stałą wystawę historyczną o dziejach Nowego Sącza w latach 1867-1945 (czasy autonomii galicyjskiej, wojen i okresu międzywojennego) od stałej ekspozycji ukazującej pracownię z obrazami znanego nowosądeckiego malarza Bolesława Barbackiego. 

Miasteczko Galicyjskie w Nowym Sączu jest rekonstrukcją fragmentu zabudowy małomiasteczkowej, obejmuje niewielki plac rynkowy i pierzeje z kilkunastoma domami. Miasteczko przybliża atmosferę małych miasteczek dawnej prowincji monarchii austro-węgierskiej z przełomu XIX i XX wieku. Zachodnią pierzeję rynku zajmuje ratusz. Budynek ze smukłą wieżą i arkadowymi podcieniami jest repliką siedziby starosądeckich władz, której wznoszenie rozpoczęto na początku XIX w., ale po pożarze nigdy nie dokończono. Z ratuszem sąsiadują remiza strażacka oraz dwa domy mieszczańskie ze Starego Sącza. W jednym urządzono atelier fotograficzne oraz warsztat zegarmistrzowski; w drugim domu znajduje się pracownia garncarza. Najdalej na zachód wysuniętym budynkiem jest dwór szlachecki z Łososiny Górnej. W domach przy rynku urządzono m.in. sklepik z pamiątkami i antykwariat, pracownię rzemieślnika wyrabiającego drewniane ozdoby i zabawki, aptekę w stylu retro, pracownię żydowskiego krawca, cukiernię i pocztę. Oddzielną ekspozycję poświęcono nieprofesjonalnym rzeźbiarzom i malarzom z Paszyna, znanego ośrodka sztuki ludowej. Zapach cynamonu i kawy przyciąga do sklepiku kolonialnego, a w zakładzie fryzjerskim można zobaczyć jak pracował dawny golibroda. Przy galicyjskim ryneczku jest też karczma serwująca regionalne jadło.

Sądecki Park Etnograficzny to  największe muzeum skansenowskie w Małopolsce, prezentujące architekturę drewnianą i tradycyjną kulturę ludową lokalnych grup etnograficznych - Lachów, Pogórzan i Górali Sądeckich oraz grup etnicznych: Łemków, Niemców i Cyganów. Na powierzchni 20 ha znajduje się kilkadziesiąt budynków, m.in. zagrody chłopskie, XVII-wieczny dwór szlachecki z unikalną polichromią we wnętrzach, folwark dworski oraz osiemnastowieczne świątynie: kościół rzymskokatolicki, cerkiew greckokatolicka i kościół protestancki. W skansenie odtworzono także zabudowę kolonistów niemieckich z Gołkowic Dolnych, a na skraju lasu małe osiedle cygańskie. Ekspozycja skansenu prezentuje chronologiczne, majątkowe i społeczne zróżnicowanie kultury ludowej Sądecczyzny, a wiedzę o tradycji regionu wzbogacają tematyczne wystawy etnograficzne: "Izba weselna" i "Maziarstwo łemkowskie". Tradycyjny charakter ma  otoczenie zagród wraz z zakomponowaniem zieleni. Na terenie skansenu odbywają się cykliczne oraz okazyjne prezentacje dawnych wiejskich rzemiosł, kuchni regionalnej i warsztatów rękodzielniczych, zaś latem liczne, plenerowe imprezy folklorystyczne.

Dom Gotycki w Nowym Sączu - zwany także Domem Kanoniczym, ok. 1448 r., przystosowany dla potrzeb kanoników kolegiaty pw. św. Małgorzaty (aktualnie bazylika mniejsza) i przez nich do 1791 r. użytkowany. Murowany, częściowo oszkarpowany, złożony z dwóch bloków nakrytych osobnymi dachami, podpiwniczony, jednopiętrowy. Portale i obramienia okien późnogotyckie, renesansowe i barokowe. W latach 1958 - 1964 wnętrza obiektu zostały przebudowane i przeznaczone na cele muzealne. Dom Gotycki jest miejscem stałej ekspozycji dawnej sztuki z terenu Sądecczyzny i wystaw czasowych z dziedziny historii, kultury i sztuki. Wystawa stała: "Dawna sztuka Sądecczyzny", z tematami: "Sakralna sztuka cechowa XIV - XIX w." , "Zamek królewski w Nowym Sączu", "Sztuka ludowa XVIII - pocz. XX w.", "Sztuka dworska XVII - XIX w.". Na szczególną uwagę zasługuje kolekcja sztuki cerkiewnej XV - XIXw. z zachodniołemkowskimi ikonami.

Muzeum Nikifora mieści się w zabytkowej, typowej dla XIX-wiecznych uzdrowisk, drewnianej willi "Romanówka" w Krynicy-Zdroju. Obiekt usytuowany do roku 1990 przy ul. Piłsudskiego rozebrano i po remoncie konserwatorskim w latach 1992-1994 odtworzono na nowym miejscu w centrum miasta, przy Bulwarze Dietla, naprzeciwko Starego Domu Zdrojowego. W muzeum szeroko przedstawiona jest twórczość jednego z najsłynniejszych na świecie malarzy z kręgu malarstwa intuicyjnego, Nikifora (ok. 1895-1968 r.), niemal całe życie mieszkającego w Krynicy. Są tu obrazy Nikifora pochodzące z wszystkich okresów jego twórczości; zarówno akwarele, gwasze, jak i rysunki prezentujące różnoraką, charakterystyczną dla twórczości artysty tematykę: pejzaże z cerkwiami i kościołami, architekturę krynicką, wnętrza, dworce, urzędy, "fabryki dolarów", portrety, itp. Część dokumentacyjną wystawy stanowią pamiątki po Nikiforze, publikacje poświęcone malarzowi oraz jego fotografie. Muzeum jest również miejscem prezentacji wystaw znanych artystów z kręgu sztuki nieprofesjonalnej i ludowej.

Muzeum Pienińskie im. Józefa Szalaya mieści się w budynku dawnej strażnicy granicznej w Szlachtowej koło Szczawnicy. Ekspozycja prowadzi zwiedzających szlakiem przeszłości regionu pienińskiego. Poznajemy tych, którzy tu od wieków mieszkali, zanim powstało uzdrowisko w Szczawnicy. Dowiadujemy się, czym była dla nich rzeka Dunajec i górskie połoniny. Usłyszymy dlaczego musieli opuścić swoje domy i ziemie. Zaczynamy spacer galerią Dunajca – rzeką, która łączy pienińskie miejscowości: Czorsztyn, Sromowce, Szczawnicę i Krościenko, wpisując się w ich historię.. Wkraczamy w XIII wiek, w czasy wznoszenia w Pieninach zamków obronnych i zakładania osad przez św. Kingę, kontynuujemy podróż w czasie, zaglądając do świątyń różnych wyznań i do tutejszych domów. Poznajemy mieszkańców wsi pienińskich, których łączyła wspólna gospodarka pasterska, podobne budownictwo, strój ludowy. Dowiadujemy się o ich charakterystycznych zajęciach – flisactwie u Górali i druciarstwie u Rusinów. Dalsza trasa wiedzie przez kurort w Szczawnicy i prowadzi nas aż do czasów współczesnych. Kończymy wędrówkę nad brzegiem Dunajca, na dawnej Drodze Pienińskiej – ulubionym miejscu spacerów gości szczawnickich.

Muzeum Lachów Sądeckich im. Zofii i Stanisława Chrząstowskich w Podegrodziu jest filią Sądeckiego Parku Etnograficznego. Powstało z prywatnej kolekcji etnograficznej założycieli - regionalistów i animatorów kultury, zamieszkałych w Podegrodziu od końca lat dwudziestych XX w. Ekspozycja poświęcona jest tradycyjnej kulturze materialnej regionu lachowskiego: rolnictwu, wiejskim rzemiosłom jak garncarstwo, kowalstwo, obróbka włókna i tkactwo. Prezentowana jest również współczesna sztuka ludowa oraz plastyka obrzędowa, związana z tradycyjnymi świętami rodzinnymi i dorocznymi: różdżki weselne, palmy wielkanocne, wieńce dożynkowe, szopki, gwiazdy kolędnicze, turonie, koniki. W muzeum eksponowane są oryginalne świąteczne stroje podegrodzkie, powstałe w większości na przełomie XIX i XX w. Na bogato wyszywanych męskich kaftanach, gurmanach, kobiecych gorsetach i wizytkach można podziwiać doprowadzone do perfekcji zdobnictwo wiejskich ubiorów. Wystawę etnograficzną uzupełnia poświęcona przeszłości regionu ekspozycja archiwalnych zdjęć wiejskiego fotografa Wojciecha Migacza żyjącego w Gostwicy na przełomie XIX i XX wieku. Osobny zakres tematyczny prezentuje wystawa ze zbiorów własnych nowosądeckiego muzeum pt. "Archeologia Podegrodzia i okolic Nowego Sącza".

Warowną siedzibę w Wojciechowie wzniesiono prawdopodobnie w II poł. XV w. Murowany dwór otoczony był wałami i suchą fosą. W pierwszej połowie XVI wieku, ówczesny właściciel Wojciechowa, starosta lubelski Jan Pilecki wybudował na terenie warowni murowaną wieżę z kamienia i cegieł. Aby wybudować wieżę rozebrano stary murowany dwór. Trójkondygnacyjna budowla z obszerną klatką schodową i dużymi zdobionymi otworami okiennymi służyła jako mieszkanie, ale miała też charakter obronny. W latach 1550-1598 opiekę nad Wojciechowem sprawowała rodzina Spinków, którzy byli kalwinami i w wieży utworzyli zbór kalwiński. Od 1599 roku Wojciechów był własnością Orzechowskich, arian i to właśnie od tego wyznania wzięła nazwę wieża. Z czasem budowla straciła na swoim znaczeniu, dobudowano do niej zewnętrzną klatkę schodową, a w początkach XVII wieku ulokowano w niej spichlerz. Wieża nadal niszczała i pod koniec XIX wieku groziło jej zawalenie. Przejęta w 1910 roku przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości nie doczekała się jednak odbudowy, którą przerwał wybuch obu wojen. Dopiero w latach 70. XX wieku wieżę odremontowano. Budowla stała się siedzibą Gminnego Ośrodka Kultury mieszcząc ponadto m.in. Muzeum Kowalstwa, Muzeum Regionalne i Bibliotekę Publiczną.

Muzeum Kowalstwa w Wojciechowie znajduje się w zabytkowej wieży powstałej na początku XVI wieku. Muzeum zlokalizowane jest na najwyższej kondygnacji budowli, a powstało w 1993 roku. Trzon muzealnych zbiorów tworzy kolekcja ponad 900 eksponatów z kraju i zagranicy. Oprócz  bogatej kolekcji przedmiotów ozdobnych jak krzyże, świeczniki czy lampy, znajdują się tutaj również przedmioty codziennego użytku:  motyki, kosy, sierpy, topory. W muzeum zobaczyć można  w pełni wyposażoną starą kuźnię z paleniskiem, kowadłem, poruszanym ręcznie miechem kowalskim i wszystkimi narzędziami wykorzystywanymi przez kowali. Osobny dział stanowią przedmioty artystyczne wykonane przez  kowali polskich, węgierskich i białoruskich w ramach  Ogólnopolskich Spotkań Kowali i  Targów Sztuki Kowalskiej, które odbywają się w Wojciechowie. Możliwość podziwiania eksponatów sztuki kowalskiej ukazujących zmienność i zróżnicowanie form regionalnych poszczególnych wyrobów, wzbogacają lekcje muzealne, podczas których można uczestniczyć w ostrzeniu siekiery czy grać marsza kowalskiego na kowadle.  

Drewniana wieża widokowa na szczycie Dzikowca w Boguszowie-Gorcach została wybudowana w 2013 roku, a jej oficjalnego otwarcia dokonano już w kwietniu 2014 roku. Budowla powstała na planie kwadratu o bokach 8x8 m. Konstrukcja wieży wykonana została z impregnowanego drewna modrzewiowego. Wieża wznosi się na wysokość 20 metrów ponad gruntem. Do budowy wieży użyto około 50 kubików drewna. Cała konstrukcja posadowiona jest na betonowych fundamentach, a dla bezpieczeństwa turystów zastosowano również elementy metalowe wzmacniające i usztywniające całą budowlę. Swym wyglądem wieża na Dzikowcu przypomina ambonę myśliwską. Z jej górnego tarasu osłoniętego dachem rozciąga się piękna panorama nie tylko na pobliską górę Chełmiec, ale także na masyw Ślęży, Szczeliniec Wielki, a przy dobrej pogodzie również na Śnieżkę. W pobliżu wieży zlokalizowana jest górna stacja wyciągu krzesełkowego, liczne trasy biegowe i rowerowe.

Na południe od miejscowości Boguszów-Gorce znajduje się Dzikowiec Wielki, jedna z kilku charakterystycznych gór otaczających  Zagłębie Wałbrzyskie. Dzikowiec to porośnięta lasem góra o stromych zboczach. Na jej północno-wschodnim stoku w 1986 roku uruchomiono orczykowy wyciąg narciarski, który funkcjonował na Dzikowcu do początku 2002 roku. W kolejnych latach elementy pierwotnego wyciągu zostały zdewastowane i rozkradzione. Kiedy władze gminy odzyskały dzierżawioną ziemię rozpoczęto prace zmierzające do budowy nowego wyciągu. W 2009 roku oddano do użytku nowy wyciąg krzesełkowy, którego łączna długość to 780 metrów. Wyciąg składa się z 99 dwuosobowych krzesełek, które pokonując 222 metry przewyższenia, docierają na szczyt góry w nieco ponad 5 minut. Przepustowość wyciągu to 1100 osób na godzinę. Dziś kolejka cieszy się dużą popularnością, a wybudowana na szczycie góry wieża widokowa jeszcze bardziej spopularyzowała to miejsce. Prestiż tego miejsca podnosi nie tylko istniejący stok narciarski, ale także liczne trasy biegowe i rowerowe oraz rozwinięta infrastruktura turystyczna.

Pierwsza wzmianka o jarosławskim ratuszu pochodzi z ostatniej ćwierci XV w. Zapewne drewniany budynek spłonął w 1600 r. i po tym pożarze stanął już jako murowany. W 1625 r. ponownie ucierpiał w wyniku pożaru i odbudowano go w stylu późnego renesansu. Pod ratuszem, podobnie jak pod pozostałymi budynkami na Rynku znajdowały się kilkukondygnacyjne piwnice, sam ratusz zaś był budowlą posadowioną na rzucie kwadratu z podcieniami. W 1782 r. Austriacy zajęli ratusz na warsztaty wojskowe i wyburzyli dwa piętra. W 1850 r. przystąpiono do odbudowy budynku nadając mu charakter neogotyku angielskiego. Pod koniec XIX w. na skutek prac remontowo-budowlanych dobudowano rozebrane piętra oraz górną część wieży, nadając budynkowi obecny, neorenesansowy wygląd, znacznie lepiej korespondujący z wyglądem jarosławskiego rynku. Na ratuszowej wieży znajduje się zegar, pochodzący z 1896 r., wykonany w Wiedniu, w pracowni Richarda Liebinga. 

Podziemne Przejście Turystyczne w Jarosławiu usytuowane jest pod kamienicami Rynku. Podziemne przejście ma długość 186 m, a jego głębokość sięga 6 metrów pod powierzchnię Rynku. Podczas wędrówki trasą Podziemnego Przejścia Turystycznego odwiedzić można 11 sal wystawowych prezentujących ekspozycje dotyczące: ceramiki, kuchni mieszczańskiej z zapleczem kuchennym z XVI i XVII wieku, myślistwa, jarmarków jarosławskich, paleontologii, archeologii Sanu, historii ratowania Starego Miasta w Jarosławiu oraz ukazujące makietę dawnego Jarosławia. Zwiedzanie Podziemnego Przejścia uatrakcyjniają efekty świetlne i dźwiękowe, a wystawy wzbogacają barwne grafiki. Na trasie zastosowano innowacyjne rozwiązania multimedialne, stanowiące atrakcję zwłaszcza dla dzieci i młodzieży. Dzięki tym rozwiązaniom można m.in.: samodzielnie wypalić gliniane naczynie, popłynąć szkutą w dół Sanu i Wisły, czy przebrać się w XVII-wieczny strój.

Cerkiew pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego została zbudowana na fundamentach dawnego zamku Ostrogskich. Jest to świątynia grekokatolicka, jej budowę rozpoczęto w 1717 roku, jednak postępowała ona bardzo powoli, przede wszystkim ze względu na brak dostatecznych funduszy. Budowa świątyni została ukończona dzięki hojności bogatego kupca, Eliasza Wapińskiego. Cerkiew konsekrowano w połowie osiemnastego wieku, a dokładniej w 1747 roku, pomimo iż znajdowała się jeszcze w stanie surowym. W latach 1911-1912 świątynia została przebudowana z jednonawowej na trzynawową z wieżami i kopułą. Po zakończeniu drugiej wojny światowej, na skutek wysiedleń ludności grekokatolickiej, cerkiew została pozbawiona gospodarza. W 1987 roku grekokatolicy odzyskali swoją świątynię, która w następnych latach (1987-1993) została wyremontowana i przywrócona do celów sakralnych. W jarosławskiej cerkwi znajduje się także cenna ikona Matki Boskiej w typie Hodegetrii: Brama Miłosierdzia.

W roku 1611 właścicielka miasta – księżna Anna Ostrogska, na wzgórzu przy kościele osadziła sprowadzone z Chełmna na Pomorzu siostry Benedyktynki. Był to pierwszy żeński klasztor w diecezji przemyskiej. Przyległy do kościoła dwuskrzydłowy klasztor powstawał dwuetapowo – budowę zakończono przed rokiem 1648. Po kasacie przez Austriaków klasztoru, w jego wnętrzach urządzono warsztaty i magazyny wojskowe. Podczas I wojny światowej budynki klasztorne i kościół uległy znacznym uszkodzeniom. Podczas okupacji wzgórze św. Mikołaja zajęli Niemcy. Na terenie opactwa urządzili więzienie i miejsce straceń. Stan obiektu po wojnie był tragiczny. Spalony kościół zniszczony był w 80%. Wieże i klasztor nie miały dachów, mury groziły zawaleniem, baszty obronne były zdewastowane. Mury opactwa benedyktyńskiego stanowią przykład systemu obronnego tzw. basztowego. Mury o łącznej długości 840 m. ze strzelnicami i ośmioma basztami czynią z tego miejsca rzadko spotykany zespół klasztorny.

Jedną z najpiękniejszych jarosławskich świątyń jest sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej. Początkiem kultu maryjnego w tym miejscu było wydarzenie z 20 sierpnia 1381 r., kiedy to pasterze znaleźli na drzewie gruszy figurę Piety. W pobliżu tego miejsca wypływało źródło, którego wodzie przypisywano cudowne działanie. Początkowo postawiono tutaj drewnianą kaplicę, a później w 1421 r. powstał obszerny, murowany kościół w stylu gotyckim. W 1629 r. księżna Anna Ostrogska przekazała świątynię jezuitom, jej córka zaś, Anna Alojza Chodkiewiczowa, w latach późniejszych ufundowała klasztor. W 1755 r. miała miejsce uroczysta koronacja jarosławskiej Piety koronami papieskimi, uzyskanymi od papieża Klemensa XII. W 1777 roku obiekt oddano pod opiekę oo. Dominikanów przybyłych z Bochni. Wielkim bogactwem świątyni są polichromie. W ołtarzu głównym znajduje się cudowna Pieta, przyciągająca rzesze pielgrzymów. W południowym ramieniu transeptu umieszczono Ołtarz Relikwii Świętych, zawierający niemal 200 różnych relikwii. Cenne są także 21-głosowe organy firmy Rieger z 1896 r. Świątynia w 1966 r. uzyskała godność bazyliki.

Budowę Średzkiej Kolei Powiatowej rozpoczęto w 1898 roku od stworzenia jej poznańskiego odcinka. Równocześnie budowano linię wąskotorową o rozstawie szyn 1000 mm łączącą Kobylepole ze Środą Wielkopolską. uruchomienie kolei nastąpiło 23.06.1902 roku i od razu inwestycja ta przyniosła spore zyski. 1 maja 1910 roku otwarto kolejną linię wąskotorową Środa-Zaniemyśl. W szczytowym okresie sieć Średzkiej Kolei Powiatowej liczyła 118 km długości, przy czym 107 km to linie wąskotorowe. Wybuch II wojny światowej oraz późniejsze przemiany ustrojowe poważnie zaszkodziły średzkiej kolei. W 1952 roku podjęto decyzję o zmianie rozstawu szyn na 750 mm, a prace z tym związane zakończono dwa lata później. Wkrótce na torach średzkiej kolei pojawił się nowy tabor, który trafił tu albo prosto z fabryk, albo z już istniejących lub likwidowanych kolei w Polsce. Od połowy lat 70. także tutaj miało miejsce likwidowanie przewozów towarowych, a kres komunikacji pasażerskiej nastąpił w czerwcu 2001 roku. 9 lat później kolejka znów stała się własnością powiatu przyjmując swoją historyczną nazwę. W 2014 roku kolej ponownie zamknięto jednak już w 2016 roku wznowiono kursowanie pociągów. Dziś Średzka Kolej Powiatowa to przewozy turystyczne, ale też kolejowa historia, którą można poznać choćby w sali muzealnej czy na lokalnym dworcu. Wśród licznych eksponatów zgromadzonych w sali muzealnej znajdują się elementy umundurowania, zdjęcia, mapy, archiwalne rozkłady jazdy i wiele innych przedmiotów składających się na historię ponad 100 lat działalności ŚKP.

Borne Sulinowo to miasto położone w województwie zachodniopomorskim nad jeziorem Pile. Leży w odległości około 20 km od Szczecinka i Czaplinka.  Przez lata było to miasto zamknięte, nieobecne na mapach oraz w spisach. Znane tylko miejscowej ludności, oficjalnie nienależące do terytorium Polski, było miastem widmem. Rządzili tu kolejno hitlerowcy i Sowieci. Było niemieckim garnizonem, obozem jenieckim, a następnie ściśle tajną radziecką bazą Północnej Grupy Wojsk. Dopiero w kwietniu 1993 r. miasto zostało przekazane polskim władzom cywilnym. Od tamtego momentu rozpoczął się nowy rozdział w historii Bornego Sulinowa. W dniu dzisiejszym Borne Sulinowo kusi turystów przyrodą, historią i związanymi z nią zagadkami. Jest wymarzonym miejscem dla ludzi poszukujących ciszy i spokoju, grzybiarzy, pasjonatów kolarstwa i żeglarstwa.

Jezioro Pile (z niem. Pielburger See) to jezioro rynnowe położone na pograniczu Pojezierza Drawskiego i Szczecineckiego o powierzchni 10,02 km2. Maksymalna długość jeziora wynosi ponad 9 km, szerokość 3 km, a średnia głębokość 11,7 m. Powierzchnia jeziora, jego urozmaicone dno i dobrze rozwinięta linia brzegowa dł. ponad 30 km zachęcają do uprawiania żeglarstwa,  nurkowania spacerów oraz turystyki rowerowej. Jezioro charakteryzuje się bardzo dużą przezroczystością wód sięgającą aż do 5 m. Przez jezioro przepływa rzeka Piława oraz przebiega kajakowy szlak wodny, wiodący przez Zalewy Nadarzyckie na południe, aż do ujścia do rzeki Gwdy.  Lasy wokół pilskiego jeziora to prawdziwy raj dla grzybiarzy. Nad jeziorem leżą wsie Piława, Dąbrowica, Silnowo Dolne oraz miasto Borne Sulinowo, którego plan widziany z lotu ptaka przypomina kształtem orła.

Wojskowy cmentarz radziecki  w Bornem Sulinowie położony jest za miastem, w lesie przy drodze do Szczecinka. Powstał w 1945 roku, po założeniu radzieckiej bazy wojskowej w Bornem Sulinowie. Spoczywają tu sowieccy żołnierze i cywilni pracownicy tajnej radzieckiej bazy wojskowej oraz  członkowie ich rodzin. Po roku 1970, na cmentarzu chowano wyłącznie dzieci. Pięć grobów pochodzi z lat 70., a osiemnaście następnych z kolejnego dwudziestolecia. Ich groby ozdobione starymi zabawkami zwracają szczególną uwagę. Najbardziej charakterystycznym punktem na cmentarzu jest grób Iwana Paddubnego. Na grobie znajduje się okazały obelisk przedstawiający zwrócona w górę, w geście triumfu, pepeszę. W 2007 roku na cmentarzu przeprowadzono generalny remont. Od tego czasu miejsce to nosi nazwę „Cmentarz Żołnierzy Północnej Grupy Wojsk Federacji Rosyjskiej i Członków Ich Rodzin w Bornem Sulinowie”.

Rezerwat Diabelskie Pustacie został utworzony 26 listopada 2008 r. Zajmuje powierzchnię ponad 900 hektarów,  a  jego obszar obejmuje rozległe  wrzosowiska, stanowiące bardzo rzadki typ krajobrazu roślinnego w pasie pojezierzy pomorskich, powstały w wyniku wieloletniego użytkowania tego terenu jako ćwiczebnego poligonu wojskowego. Rezerwat znajduje się 2 km na północ od Kłomina, 8 km na południe od Bornego Sulinowa i 18 km na północny zachód od Jastrowia. Obszar ten leży na wysokości 133-175 m n.p.m.  Przez teren rezerwatu przebiega żółty szlak turystyczny pieszo-rowerowy „Wrzosy” o długości 35 km, który rozpoczyna się  i kończy przy siedzibie Nadleśnictwa w Bornem Sulinowie. Ponadto urządzono tu dwie ścieżki edukacyjne: „Pętlę biedronki” o długości 9,15 km i „Pętlę pszczoły” o długości 5,35 km. 

Tarnica to najwyższy szczyt polskich Bieszczadów wznoszący się na wysokość 1346 m n.p.m. Szczyt ten należy do Korony Gór Polskich, a jego nazwa pochodzi od rumuńskiego słowa „tarniţa” oznaczającego siodło, przełęcz ostro wcinającą się w grzbiet łączący szczyt z sąsiednim Szerokim Wierchem. Wąski, ostro zakończony i wydłużony grzbiet Tarnicy tworzą dwa wierzchołki wyściełane rumoszem skalnym. Na szczycie góry w 1987 roku stanął krzyż upamiętniający pobyt w tym miejscu ks. Karola Wojtyły. Nowy stalowy krzyż postawiono na Tarnicy we wrześniu 2000 roku. Ważąca pół tony konstrukcja krzyża została wniesiona na szczyt w częściach przez pielgrzymów. W pobliżu Tarnicy krzyżują się dwa szlaki turystyczne: niebieski Biała – Grybów  oraz czerwony będący końcowym odcinkiem Głównego Szlaku Beskidzkiego prowadzącego z Ustronia do Wołosatego. Tarnica stanowi atrakcyjny punkt widokowy w polskich Bieszczadach. Z jej wierzchołka można zobaczyć nie tylko panoramę Bieszczadów, ale i Tatry, a także wiele charakterystycznych szczytów na Słowacji, Ukrainie czy nawet w Rumunii.

Połonina Wetlińska to masyw w Bieszczadach Zachodnich. Większa jej część znajduje się na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Połonina Wetlińska i sąsiedni Smerek swoje nazwy wzięły od leżących u ich stóp wsi, a nadali je austiaccy kartografowie. Ogólnie nazwa połonina odnosi się do zbiorowisk muraw alpejskich i subalpejskich wykształconych ponad górną granicą lasu w Karpatach Wschodnich. Jest to górskie piętro roślinności o naturalnym charakterze. W Bieszczadach jeszcze w okresie międzywojennym na Połoninie Wetlińskiej masowo wypasano bydło i były to stada składające się nawet z 200 szt. zwierząt. W czasie  I wojny światowej Połonina Wetlińska była miejscem ciężkich walk pomiędzy wojskami rosyjskimi, a austriackimi. Na szczycie Połoniny Wetlińskiej znajduje się schron Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Dziś Połonina Wetlińska jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w Bieszczadach. Jest doskonałym punktem widokowym, z którego przy sprzyjających warunkach widoczność sięga nawet 200 km. Ponadto to siedlisko wielu rzadkich gatunków roślin jak lepnica karpacka, tocja karpacka, turzyca dacka czy chaber Kotschyego. 

Umowne źródła Sanu to miejsce, w którym oznaczono pobliskie źródła tej rzeki. Na niewielkiej polanie położonej na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego, 9 km na południowy wschód od nieistniejącej już miejscowości Bukowiec, znajduje się kamienny obelisk wraz z krzyżem oraz towarzyszącymi im słupami granicznymi – polskim i ukraińskim. Tak naprawdę miejsce oznaczone w ten sposób to jeden z lewych dopływów Sanu. Samo źródełko wybija 10 metrów poniżej obelisku, a prawdziwe źródło Sanu znajduje się po stronie ukraińskiej na wschodnich stokach Piniaszkowego. Właśnie z tego względu, że źródła rzeki znajdują się po stronie ukraińskiej i że jest to strefa przygraniczna, obelisk stanął właśnie w tym miejscu. Na nim też zaznaczono długość rzeki (444 km) oraz wysokość  950m n.p.m, która prawdopodobnie oznacza wysokość rzeczywistego źródła. Samo miejsce umownych źródeł Sanu znajduje się na wysokości ok. 843m n.p.m., a najprościej tu dotrzeć wędrując ścieżką  historyczno – przyrodniczą doliny Górnego Sanu, która rozpoczyna się we wspomnianym wcześniej Bukowcu.

Pierwsze wzmianki o miejscowości Prusim, pochodzą z 1386 r., kiedy została założona przez rodzinę Prusimskich. Rodzina ta najdłużej władała tą ziemią. W 1788 r. Prusim przeszedł w posiadanie rodziny Wilkońskich, polskiej rodziny szlacheckiej, a w 1790 r. został kupiony przez gen. Roberta Taylora, którego wnuk został odznaczony orderem Virtutti Militari. W 1840r. majątek przeszedł w ręce niemieckiej rodziny von Reiche, która również stała się właścicielem majątku w Rozbitku, położonego 3 km stąd. Po wojnie majątek w Prusimiu został znacjonalizowany, a w 2004r. wrócił w posiadanie prywatnych właścicieli. Herb, który znajduje się nad wejściem głównym do Dworu, to herb rodziny Von Reiche. Prace budowlane związane z odbudową folwarku rozpoczęły się w lipcu 2009r, a wielkie otwarcie nastąpiło 30 lipca 2010r. Co ważne budynki w Olandii po renowacji nawiązują swoją formą do kształtu jaki uzyskały w XIX w., w czasie, kiedy Prusim był własnością niemieckiej rodziny Von Reiche zarządzającej majątkiem aż do końca II wojny światowej.

Ciekawa historia odbudowywanego wiatraka sięga 1754 roku, w którym w miejscowości Przysiołek Sowa (dziś Władysławowo) został wybudowany w pierwotnej wersji. W 1930 roku odbudowano go na bazie innego zakupionego Paltraka z miejscowości Noć, zbudowanego pierwotnie w okolicach Jeziora Gopło w 1880. Wiatrak z Noci był wcześniej wykorzystywany na Jeziorze Gopło, jako pływający młyn. Krążył na barce po okolicznych wsiach i był wykorzystywany przez miejscowych rolników do mielenia zboża. Jego zasadniczą częścią są obracane wiatrem śmigi (czyli skrzydła), które z kolei wprawiają w ruch urządzenia do mielenia ziarna. Paltrak, w odróżnieniu od wiatraka typu holenderskiego, którego tylko górna część jest ruchoma, obraca się w kierunku wiatru w całości. Wiatrak stoi na podstawie o wymiarach 7x7 m. Wraz ze śmigami (skrzydłami) ma 18,9 m wysokości. Bez śmigów 12,6 m. Same śmigi mają rozpiętość 18 m. Znajdują się w nim trzy kondygnacje. Na jego wybudowanie potrzeba było około 70 metrów sześciennych drewna. We wnętrzu znajdzie miejsce muzeum młynarstwa, które ma być kolejną atrakcją regionu. Jest wizytówką nie tylko pobliskiej Olandii w Prusimiu, ale i całej Krainy 100 Jezior.

Jedna z atrakcji hotelu- skansenu "Olandia" - zabytkowy 160 letni wiatrak typu "Holender".  Ciekawostką jest, że to jeden z dwóch wiatraków typu Holender w Polsce. Przeniesiony z Niegocina k/Mławy. W czerwcu 2012 roku odbyła się translokacja zabytkowego wiatraka typu "Holender". Rozbiórka rozpoczęła się w Niegocinie koło Mławy. Ma ośmiokątną podstawę, trzy piętra, blisko 13 metrów wysokości i średnicę 6 metrów przy nasadzie. Historia tego wiatraka sięga 1860 roku. Po II wojnie światowej, w 1947 roku trafił do Niegocina pod Mławą. W 1962 roku zarejestrowano go jako zabytek. Z Niegocina trafił właśnie do Olandii. Znajdował się więc na szlaku wędrówki osadników olenderskich między XVI a XVIII wiekiem z Żuław Wiślanych, aż do Puszczy Noteckiej. Olenderski Holender przebył więc dokładnie taką samą drogę, jak niegdyś osadnicy olenderscy na nasz teren. Dziś po translokacji wiatrak stoi w centralnym miejscu Olandii, cieszy oczy turystów i jest znakiem rozpoznawczym sierakowsko-międzychodzkiej krainy.

W południowej części Suwalskiego Parku Krajobrazowego, około 2,5 km od Jeleniewa, we wsi Szurpiły  znajduje się niewielki budynek po byłej szkole podstawowej, zaadoptowany na potrzeby wystawiennicze. W ramach projektu wspartego środkami z Unii Europejskiej Gmina Jeleniewo przy współpracy z  Działem Bałtów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Powiatem Suwalskim i Suwalskim Parkiem Krajobrazowym w 2014 r. utworzyła niezwykłą ekspozycję. To Izba Pamięci Jaćwieskiej imienia prof. Łucji i prof. Jerzego Okulicz – Kozarynów, znawców plemion pruskich, którzy w latach 80 i 90-tych XX w. prowadzili badania archeologiczne w Szurpiłach i okolicach. Izba jest materialnym dowodem istnienia na tych terenach we wczesnym średniowieczu dzielnych Jaćwingów, po których pozostały jedynie wspomnienia. Izba dokumentuje historię Jaćwieży, a przede wszystkim życie codzienne i walki najpotężniejszego z plemion pruskich. To tutaj można dowiedzieć się jak wyglądała Góra Zamkowa za czasów osadnictwa Jaćwingów do XIII w., co pozostawili po sobie dzielni wojowie, jakie były ich dzieje. Pasjonaci archeologii mogą tutaj zapoznać się z historią badań archeologicznych w Szurpiłach oraz z metodami archeologicznego rozpoznania tego najważniejszego w północno-wschodniej Polsce ośrodka badawczego. Oprócz zgromadzonych w tym miejscu eksponatów na uwagę zasługuje nowoczesna aranżacja w postaci makiet czy podświetlanych tablic. Całości dopełnia rozpoczynająca się przy Izbie trasa turystyczna pn. „Tropem Sziurpy”, oznaczona tablicami informacyjnymi ozdobionymi sylwetkami jaćwieskich wojowników.

Zespół Parkowo-Dworski i Folwarczny w Wiśniowej został przejęty przez Powiat Strzyżowski w 2005 r. Dzięki środkom własnym oraz z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego zrewitalizowany został historyczny park i część folwarczna z przeznaczeniem na centrum konferencyjno-noclegowe. Centrum służy organizacji spotkań rodzinnych, biznesowych, konferencji, szkoleń, seminariów i jest przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Jest to też siedziba Instytucji Kultury Powiatu Strzyżowskiego - Powiatowego Centrum Kultury i Turystyki. Od 2018 roku Zespół wzbogacił się o odrestaurowaną oficynę dworską z XVI w., w której mieści się muzeum i galeria sztuki. W Zespole Parkowo-Dworskim i Folwarcznym w Wiśniowej kontynuowane są tradycje malarskie i kulturalne rodu Mycielskich m.in. poprzez organizację różnego rodzaju imprez oraz plenerów.