Lista znaczków

Pierwszy kościół w Starym Wielisławiu istniał już w X wieku. W 1428 roku został jednak spalony przez husytów, a następnie na jego miejscu zbudowano kościół murowany. Wystrój wnętrza kościoła jest barokowy i rokokowy. W ołtarzu głównym z końca XVIII wieku znajduje się figurka Matki Bożej Bolesnej pochodząca najprawdopodobniej z XIII wieku. Jak głosi legenda figura ta prawdopodobnie pochodzi ze spalonego przez husytów drewnianego kościoła. Nad wejściem głównym znajduje się rzeźbiony portal z XVIII wieku, a we wnętrzu kościoła na uwagę zasługuje kuta krata z 1650 roku i ambona z 1770 roku. Kościół w Starym Wielisławiu to typowa świątynia obronna. Okalające kościół owalnie biegnące krużganki stanowiły coś w rodzaju muru obronnego. Wkomponowane weń kaplice przypominają zresztą strażnice lub baszty. Znajdujący się tu od 1490 roku dzwon niegdyś ostrzegał przed niebezpieczeństwem, a obecnie wzywa już tylko na modlitwę.

Obiekt gotycko-renesansowy wzmiankowany jako „castrum” w 1245. Wielokrotnie niszczony i przebudowywany w duchu danej epoki. Najstarszymi częściami zamku są gotycka brama prowadząca na dziedziniec, skrzydło wschodnie oraz wieża zamkowa, którą można zwiedzać. Z wieży rozpościera się fantastyczny widok na Otmuchów oraz pobliskie pasmo Gór Złotych. Zamkowe wnętrza kryją unikatowe „końskie schody” oraz stropy XVII wieczne malowane naturalnymi barwnikami. Zachowały się również stropy kasetonowe z okresu przebudowy gotyckiej warowni na renesansową rezydencję, która miała miejsce za czasów biskupa Andrzeja Jerina. Jedynym świeckim właścicielem zamku po sekularyzacji dóbr kościelnych w 1810 roku był znany m.in z założenia Uniwersytetu w Berlinie Wilhelm von Humboldt. Brat Wilhelma znany podróżnik i geograf założył na rozebranych skrzydłach zamkowych okazały ogród, z którego zachowało się wiele okazów perukowca, miłorzębu, czy lipy kanadyjskiej.

Wieża Bramy Nyskiej znana także jako Wieża Wróbla. To jeden z niezaprzeczalnych symboli miasta. Gotycko-renesansowa baszta jest jedyną pozostałością po miejskich murach obronnych. To właśnie najprawdopodobniej jej oblicze znajduje się w herbie miasta Otmuchowa. Pod koniec XIX wieku zniesiono Bramę Nyską pozostawiając jedynie jej wieżę nazywaną Wieżą Wróbla. Ostrołukowe przejście pseudogotyckie przebito na początku XX wieku. Baszta zwieńczona okazałą „attyką śląską” w 1566 roku. Z dawnego wyposażenia obronnego zachowało się kilka strzelnic szczelinowych oraz kluczowych z XVI wieku. W średniowieczu w wieży mieścił się areszt miejski. Obecnie obiekt nie jest udostępniany zwiedzającym.

Pierwsze wzmianki o istniejącym samorządzie w Otmuchowie pochodzą z 1511 roku. Sam ratusz wybudowany z fundacji biskupa Jakuba Salzy w 1538 roku, o czym informuje tablica z herbem umieszczona nad głównym wejściem. Renesansowy ratusz posiada okazałą wieżę dostawioną z fundacji biskupa Jana Sitscha w 1604 roku. Na budynku ratusza znajduje się okazała dekoracja sgraffitowa jedna z okazalszych na Opolszczyźnie. Została ona odkryta spod warstwy tynków w latach trzydziestych XX wieku. Na budynku ratusza znajduje się jeszcze jedna osobliwość, a mianowicie tarcze zegarów słonecznych, na których widnieje data 1575. Zegary posiadają dwa bliźniacze medaliony z przedstawieniem niemowlęcia leżącego na czaszce z klepsydrą. Zegary zwieńczone są herbem biskupa Marcina Gerstmanna. Zarówno wnętrza jak i sama wieża nie są udostępniane zwiedzającym.

Kościół pw. św. Mikołaja i Franciszka Ksawerego to perła w koronie miasta Otmuchowa. Nazywany perłą śląskiej architektury i posiadający jedno z piękniejszych wnętrz sakralnych na Opolszczyźnie przez, co wnętrze podawane jest jako doskonały przykład czystości stylowej. Jest to kościół barokowy emporowo-bazylikowy. Posiada dwie wieże, które dumnie górują nad miastem. Kościół swoje powstanie zawdzięcza fundacji biskupa Franciszka Ludwika von Neuburga wielkiego mecenasa sztuki. Wybudowany w bardzo krótkim czasie w latach 1690-93. Wnętrze kościoła kryje dzieła sztuki sakralnej m.in samego „Śląskiego Rembrandta” Michała Leopolda Willmanna z obrazem w ołtarzu głównym, który prezentuje „Św. Mikołaja błogosławiącego rozbitków”. Na sklepieniu zaś na uwagę zasługuje malarstwo iluzjonistyczne wysokiej klasy z freskami nadwornego malarza Jana III Sobieskiego Karola Dankwarta.

Przy ul. M. Skłodowskiej - Curie w Głuchołazach znajdują się pozostałości murów obronnych stanowiących niegdyś system umocnień miasta. Pierwsze wzmianki o Głuchołazach jako warowni pochodzą z 1263 roku. Pierwotnie obwarowania miejskie stanowił wał ziemny, palisada i fosa. Umocnienia murowane powstały z polecenia bpa Przecława z Pogorzeli dopiero około 1350 roku. Ówczesne mury miały wysokość 5 metrów i 2 metry szerokości. Niestety nie uchroniły one miasta przed husytami. Na mocy zawartego z nimi układu mury miały być zniszczone jednak ostatecznie zostały tylko obniżone do połowy wysokości. W późniejszych latach mury te częściowo odbudowano, ale wraz z biegiem lat, a szczególnie po powstaniu wielkich twierdz w Kłodzku i  Nysie rozpoczęto proces ponownego niszczenia obwarowań. Tuż przy istniejących do dzisiaj fragmentach murów obronnych, w centralnym miejscu dziedzińca dawnego wójtostwa, znajduje się średniowieczna kamienna studnia. Jej cembrowinę odnaleziono kilka lat temu podczas prac archeologicznych. Na podstawie odnalezionych fragmentów studnię odrestaurowano i dziś obok murów obronnych jest ona jednym z obowiązkowych punktów wycieczkowych na mapie Głuchołaz. 

Głubczycki rynek ma unikatowy w Europie kształt ćwierci koła. Prawa miejskie otrzymali głubczyczanie przed 1253r. Ratusz wzniesiono przed 1383 r. nad  sukiennicami (1298-1332).  Zachowane profile gotyckich portali sukiennic potwierdzają czas ich wzniesienia. Budynki miały wymiary około 23,5 x 6 m, a całość założenia mierzyła około 23,5 x 16,9 m. Wymiary kramów były różne. Materiałem budowlanym był połamany piaskowiec układany na zaprawie wapiennej. Do każdej z 12 komór wchodziło się przez kamienny portal. Istniejąca pomiędzy 2 rzędami sukiennic uliczka miała 5m szerokości. Na jej krańcach zainstalowano bramy, które zamykano o zmierzchu. W XIV w. uliczkę wybrukowano i wykonano pośrodku rynsztok. W 1570r. po pożarze wyremontowano ratusz. W 1603r. kolejny pożar zniszczył ratusz, który w 1606r. ponownie  wyremontowano i prawdopodobnie podwyższono o trzecią kondygnację. W latach 1862-1864 siedzibę władz miasta rozbudowano według projektu Carla Lűdecke. W latach 1931-36 ratusz ponownie przebudowano wg projektu Paula Klehra. W czasie działań wojennych w marcu 1945r. ratusz spłonął, a po wojnie ulegał stopniowej dewastacji. W latach 2006 – 2008 odbudowano ratusz z budżetu gminy i środków UE. W sąsiedztwie ratusza stoi  kolumna Niepokalanego Poczęcia NMP autorstwa Antona Jörga z 1738 r.  Powyżej figury dawniej stał miejski pręgierz. 

O początkach  budowli niewiele wiadomo, pierwsza wzmianka o istnieniu kościoła pochodzi z 15.12.1259r. i dotyczy nadania  kapelanowi Eliaszowi (Elye) i jego następcom przysługujących im dochodów, a w 1272r. pojawia się on jako proboszcz z Głubczyc. Kościół wzniesiono około 3. ćwierci XIII w. z fundacji głubczyckich mieszczan i być może  przy udziale czeskiego króla Ottokara II, rozbudowano go  w XIII/XIV w.   oraz w XVIII w. i XX w. Kościół wzniesiono z palonej cegły (zendrówki) na podmurówce z kamienia. Do ciekawszych elementów  kościoła w Głubczycach należą: kamienny cokół kościoła z licznymi otworami, portale, filary i maswerki okien z roślinną dekoracją wraz z rzadkim motywem chmielu oraz witraże z początku XX w. W podziemiach kościoła znajduje się kilkadziesiąt pochówków głubczyckich mieszczan , niektóre z nich dokumentują tablice nagrobne umieszczone na ścianach wewnątrz kościoła. Ciekawostką tej budowli są ,zachowane do dnia dzisiejszego, pomieszczenia mieszkalne (ceglana podłoga, piec)  dawnego strażnika-dzwonnika w  południowej wieży kościoła (2 otynkowane ośmioboki wieży). W pobliżu kościoła znajduje się mały dwuprzęsłowy  kościółek p.w. śś. Fabiana i Sebastiana z 1 poł. XIV w.- obecnie kaplica pogrzebowa, w którego krypcie  na pocz. XIXw. pochowano dwie głubczyckie mieszczki.

Obwarowania miejskie to obwód murów, bramy, baszty oraz fosa i stawy. Głubczycki mur, po raz pierwszy odnotowany w 1282 r., miał 19 baszt ( w tym 7 o rzucie półkolistym i 12 o ostrołukowym - jedyny taki kształt baszt w murach obronnych na terenie Polski. Do miasta prowadziły 3 bramy - wysokie wieże   z przejazdem  w dolnej kondygnacji. Bramę Górną (Nyską) - znajdowała się między dzisiejszym budynkiem cukierni „Keks”, a basztą przy blokach mieszkalnych przy ul. Ratuszowej i Bramę Dolną (Opawska) między basztą na Nowym Świecie, a starą remizą strażacką - wzniesiono w 2 poł. XIII w. Natomiast trzecią - Bramę Grobnicką (Klasztorną, Floriańską) wybudowano w sąsiedztwie kościoła franciszkanów  na przełomie wieków XIII i XIV, po sporze mieszczan z joannitami (1282 r.). Z zewnętrznej strony miasta wszystkie bramy  umacniało dodatkowo przedbramie złożone z niedługiej szyi i dodatkowej wieży z przejazdem. Mury dodatkowo otoczono stawami i fosą (w części suchą) oraz wałami, dalej miasto chroniły naturalne mokradła.

W 1837 r. w miejscu dawnych zewnętrznych obwarowań miasta i rozlewisku rzeki Psina (Cyna) miejscowy lekarz Joseph Laufer zorganizował wschodni fragment dzisiejszego parku, który na początku XX w. przedłużono w kierunku na zachód. Parkowi nadano kształt promenady. W latach 1911-1912 z fundacji właściciela  browaru Eduarda Beyera wzniesiono fontannę "ZOO", którą wykonała miejscowa fabryka sztucznego kamienia. Kolejną fontannę - zwaną Studnią Filozofa z Lasu, poświęconą poecie gwarowemu Johannesowi Reinelt (pseudonim "Philo vom Walde") wykonano w latach 1922-1923 z inicjatywy i przy dużym wsparciu finansowym jego przyjaciela. W latach 1935-1936 miejscowy mistrz budowlany Paul Klehr założył duży Łabędzi staw z kamiennymi altanami i różanymi rabatami. W parku wzniesiono domek strzelców i kompleks sportowy kort tenisowy.

Muzeum Powiatowe w Nysie mieści się w gmachu dawnego Pałacu Biskupów Wrocławskich, wybudowanego w latach 1660-1729, w stylu barokowym. W ciągu kolejnych ponad dwustu lat pałac zmieniał właścicieli i zarządców, pełniąc różnorodne funkcje. W 1945 roku spłonął. W latach 1962-1984 pałac odremontowano i przeznaczono na siedzibę nyskiego muzeum. Instytucja muzealna w Nysie funkcjonowała już od roku 1897, stopniowo powiększając zasoby zabytków. W 1945 r. część zbiorów uległa zniszczeniu, a część udało się zabezpieczyć. Już w maju 1945 r. polskie władze w Nysie rozpoczęły starania o odnalezienie muzealiów oraz pozyskanie nowych, reaktywując działalność muzealną. W 1986 roku oficjalnie otwarto podwoje Pałacu Biskupiego z bogatą ekspozycją prezentującą m.in. wyposażenie pałacowych, dworskich i mieszczańskich wnętrz, galerię malarstwa zachodnioeuropejskiego, a także historię Nysy oraz zabytki archeologiczne.

Park Miniatur Minieuroland w Kłodzku to obiekt położony na północnych obrzeżach miasta rozciągający się na powierzchni 20 tys. m². W parku wyeksponowane są miniatury obiektów architektonicznych wzorowanych na słynnych budowlach z całego świata, a zwłaszcza Europy i Dolnego Śląska, w tym Kłodzka i okolic. Wśród przepięknej zieleni na terenie parku podziwiać można wykonane z niezwykłą starannością miniatury zarówno obiektów starożytnych jak i budowle współczesne. Znalazły się tutaj światowej sławy obiekty jak  drezdeński kompleks pałacowy Zwinger, paryski Łuk Triumfalny czy krzywa wieża w Pizie. Wśród rodzimych budowli znalazł się m.in. wrocławski ratusz, makieta Twierdzy Kłodzko czy miniatura Sanktuarium w Wambierzycach. Minieuroland wciąż się rozrasta, a w planach jest powstanie kolejnych kilkudziesięciu budowli. Docelowo w parku znajdą się miniatury obiektów industrialnych: fabryk, kopalń, elektrowni, budowli architektury nowoczesnej oraz obiektów sportowych, a także makiety obiektów związanych z transportem i komunikacją. Obecnie istniejące miniatury jak i wszechobecna zieleń i kwiaty sprawiają, że Park Miniatur Minieuroland jest idealnym miejscem na wypoczynek zarówno dla dorosłych jak i dzieci.

Zabytkowa Gazownia Miejska w Sobótce została oddana do użytku w 1902 roku. Budowę obiektu rozpoczęto jednak wcześniej bo ok. 1899 roku. Kompleks działał do 1984 roku, przez wiele dziesięcioleci dostarczając gaz świetlny mieszkańcom Sobótki. Produkcja gazu odbywała się tutaj poprzez suchą destylację węgla kamiennego, a gazownia w ciągu doby produkowała ok. 2200 metrów sześciennych gazu. We wnętrzach zachował się piec z osiemnastoma retortami, kocioł parowy, a także odsmalacze i wanny do odsiarczania. Na narożniku budynku znaleźć można natomiast oryginalną lampę gazową, a w sąsiedztwie kompleksu ogromny zbiornik do przechowywania gazu. Pomimo zaprzestania produkcji gazowej w tym miejscu, jeszcze w latach 90-tych część socjalna używana była jako hotel dla sportowców Nowej Gazowni. W 2012 roku obiekt przeszedł w ręce nowych właścicieli, którzy po częściowym remoncie obiektu, łącząc historię gazownictwa ze swoją pasją utworzyli w nim winiarnię. Nowi właściciele postanowili zachować wszystkie ważne elementy procesu technologicznego gazowni i wkomponować w to winiarnię i mały hotelik. Winiarnia powstała we wnętrzu, które w czasach świetności gazowni służyło jako magazyn węgla. To właśnie dlatego w tych pomieszczeniach poczuć można unoszącą się woń koksu, siarki i smoły. Dzięki temu, można dziś napić się lokalnego wina w iście unikatowej scenerii i klimacie starej fabryki gazu.

Obiekt dostępny do zwiedzania po kontakcie telefonicznym w weekendy lub popołudniami.

W końcu XIX w. dobra mieleckie stały się własnością rodziny hrabiów Oborskich.   Hrabia Wacław Oborski po kilku latach mieszkania w starej siedzibie, postanowił gruntownie ją przebudować, stosownie do zajmowanej pozycji społecznej i panującej mody. Projekt wykonał rzeszowski architekt, Kazimierz Hołubowicz. Pałacyk Oborskich wybudowany został ok. 1905 r. Zyskał wygląd dużej podmiejskiej willi dobudowanej od frontu do starego dworu z końca XVIII w. Całość tworzy dzisiaj nieregularną bryłę o malowniczych kształtach,  złożoną z części parterowych i piętrowych, nakrytych dachami o zróżnicowanych kształtach, pokrytych dachówką ceramiczną w różnych odcieniach czerwieni i urozmaiconych lukarnami. Wygląd nowej siedziby Oborskich odegrał dużą rolę w życiu Mielca, stając się wzorem do naśladowania przy budowie domów przez miejscowe, bogate mieszczaństwo. Dodał miastu wdzięku, urody i oryginalności. Po II wojnie św. Oborscy zostali wyrzuceni stąd przez władze komunistyczne, a pałacyk upaństwowiono. Po przebudowie w latach 60. XX w.  urządzono w nim biura  przedsiębiorstwa komunalnego, a w połowie lat 80.  zdecydowano przeznaczyć pałacyk na siedzibę nowo powstałego w Mielcu Muzeum Regionalnego. W latach 90. wykonano przebudowę przywracającą dawną świetność obiektu i w czerwcu 2001 r. oddano go do użytku. Rewaloryzacji poddano także otaczający park. W chwili obecnej Pałacyk Oborskich jest siedzibą Muzeum Regionalnego Samorządowego Centrum Kultury.

„Jadernówka” to zabytkowy obiekt, zbudowany w latach 1904-1905 dla miejscowego fotografa Augusta Jadernego. Dom składał się z części mieszkalnej, gdzie mieszkała rodzina Jadernych oraz z części usługowej, w której fotograf dysponował poczekalnią, altaną fotograficzną i skromną ciemnią. W roku 1928 prowadzeniem zakładu zajął się syn Augusta – Wiktor. Obaj panowie prowadzili bardzo szeroką działalność, wykonując nie tylko fotografie portretowe czy rodzinne w altanie. Z wielką starannością dokumentowali też życie miasta i jego mieszkańców. Rodzinna firma funkcjonowała do 1978 roku. Kilka lat później obiekt został przeznaczony na cele wystawiennicze mieleckiego Muzeum Regionalnego, a dla uczczenia pamięci o fotografach nazwano go „Jadernówka”. Dziś w miejscu tym mieści się  Oddział Fotograficzny Muzeum Regionalnego SCK w Mielcu. W latach 2010-2011 „Jadernówka” została poddana generalnej renowacji dzięki której zyskano więcej miejsca na cele muzealne i edukacyjne. W części obiektu prezentowana jest stała ekspozycja wnętrz z kolekcją dawnych aparatów fotograficznych oraz meblami i eksponatami z początku XX wieku i 20-lecia międzywojennego. Pozostała część „Jadernówki” to nowoczesna galeria wystawiennicza, gdzie prezentowane są czasowe wystawy fotograficzne, a także lekcje muzealne, spotkania i kameralne koncerty muzyczne. 

Rzeszowskie podziemia kryją w sobie liczne atrakcje i tajemnice. Można tutaj spotkać relikty średniowiecznych murów, pozostałości żelaznych krat i zawiasów, kilkusetletnie cegły tzw. „palcówki”, a także ukryte przejścia. Atrakcyjności piwnic dopełnia ekspozycja, na którą składają się m.in. repliki zbroi rycerskich, broni białej i palnej, wystawa ceramiki użytkowej, obrazująca, z jakich naczyń i przedmiotów codziennego użytku korzystali dawni mieszkańcy Rzeszowa. Przy wejściu można zobaczyć dużych rozmiarów fotografię przedstawiającą rzeszowski Rynek z przełomu XIX i XX wieku. Swoistą „ścieżkę edukacyjną” stanowi Korytarz Herbowy, w którym umieszczone zostały herby dawnych właścicieli Rzeszowa, herby ziem i województw, na terenie których położone było miasto, wreszcie herby miasta Rzeszowa. Podziemna Trasa Turystyczna w Rzeszowie zlokalizowana jest pod płytą Rynku. Poszczególnym piwnicom i korytarzom nadano nazwy, odnoszące się do ich funkcji oraz historii miasta.

Trójstyk granic Polski, Ukrainy i Słowacji znajduje się na zboczu Krzemieńca, w jego najdalej na zachód wysuniętej szczytowej części. Punkt zbiegu granic znajduje się na wysokości 1208 m. n.p.m. i jest oznaczony granitowym, trójramiennym obeliskiem z godłami Polski, Słowacji i Ukrainy oraz z napisami w trzech językach. Tutaj znajduje się najbardziej wysunięty na wschód punkt Słowacji. Ponadto oprócz granic państw, trójstyk łączy także trzy chronione terytoria: Bieszczadzki Park Narodowy, słowacki Park Narodowy „Połoniny” i ukraiński Użański Park Narodowy, tworząc Międzynarodowy Rezerwat Biosfery „Karpaty Wschodnie”. To jednak nie koniec symbolicznego znaczenia miejsca, ponieważ poza wyżej wymienionymi, miejsce to stanowi także wschodnią granicę Unii Europejskiej oraz NATO. Wszystko to sprawia, że miejsce to corocznie jest bardzo chętnie odwiedzane przez liczne grono turystów.

Bacówka PTTK Jaworzec znajduje się na terenie nieistniejącej i wyludnionej po II wojnie światowej wsi Jaworzec w dolinie Wetliny. Schronisko zostało zbudowane w latach 1974–1976 jako pierwsza bacówka w Bieszczadach. W pobliżu można obejrzeć ruiny dawnych zabudowań Jaworca, cerkwisko, a także pamiątkowy cmentarz oraz krzyż upamiętniający zniesienie pańszczyzny. Bacówka jest czynna przez cały rok i dysponuje miejscami noclegowymi w pokojach 1, 2, 3, 4, 8 i 9-osobowych, a w przypadku braku miejsc także na podłodze. W lecie istnieje możliwość rozbicia własnego namiotu. Do dyspozycji turystów jest klimatyczna jadalnia z małą biblioteczką zasobną w książki i gry. Klimat tego miejsca podkreślają brak stałego źródła prądu, a w lecie również okresowe braki wody. Jak twierdzą bywalcy Bacówki PTTK Jaworzec, jest tu najpiękniejsze niebo i niczym niezmącona cisza.

Kamienica Orsettich, jedna z najpiękniejszych  kamienic w Polsce, ozdoba i symbol Jarosławia,  stała się obiektem muzealnym i siedzibą muzeum. Zawiera  typowe elementy  układu przestrzennego z XVI/XVII wieku: podcień, sklepy dolne i górne, wielką izbę. Przebudowana i wyremontowana „ku ozdobie miasta“ przez kupca włoskiego z Lukki – Wilhelma Orsettiego stanowi egzemplifikację ówczesnej pozycji Jarosławia. Wszystkie sale ekspozycyjne Muzeum są przesklepione, tylko wielka izba nakryta jest drewnianym stropem. W niektórych pomieszczeniach zachowały się oryginalne polichromie, ceramiczne posadzki tzw. olstrych i almarie czyli szafy w grubości murów. Wśród wnętrz  wyjątkową rangę posiada wielka izba z drewnianym stropem i dekoracyjnie ujętymi w półkolumny bliźniaczymi oknami (tzw. Gezesy) oraz portalem pokrytym płaską, gęstą ornamentyką o motywach roślinnych i zwierzęcych, prawdopodobnie o proweniencji ormiańskiej. Ciąg sal nawiązuje do pierwotnego charakteru kamienicy. Na parterze, który pełnił funkcje handlowe i reprezentacyjne zaprojektowano ekspozycję poświęconą historii Jarosławia, a wielka izba zachowała status wnętrza reprezentacyjnego. Na  piętrze zostały zaaranżowane pokoje mieszkalne typowe dla różnych epok historycznych.

Historia Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu sięga 1909 roku, kiedy w ramach struktury organizacyjnej Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu utworzono Muzeum. Uroczysta inauguracja działalności placówki miała miejsce w 1910 roku. Podstawą zbiorów Muzeum była prywatna kolekcja braci Kazimierza i Tadeusza Osińskich. W 1921 roku Muzeum otrzymało nazwę Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej i znalazło się w gronie 14 polskich muzeów przyjętych do Związku Muzeów Historyczno-Artystycznych. Obecny gmach Muzeum wybudowany został w 2008 roku, według projektu firmy KKM Kozień Architekci. Budynek usytuowany jest na terenie dawnej dzielnicy żydowskiej. Bryłą nawiązuje do architektury fortecznej. Muzeum posiada zbiory z dziedziny archeologii, etnografii, historii, sztuki i rzemiosła, łącznie około 80 tysięcy eksponatów. Z historią i zbiorami Muzeum związane są zbiory biblioteczne.

We wschodniej pierzei przemyskiego Rynku wznosi się zabytkowa XVI. wieczna kamienica, zwana od nazwiska właścicieli „Kamienicą Brzykowską”. Od 2005 roku mieści się w niej Muzeum Historii Miasta Przemyśla, oddział MNZP. Lata świetności Kamienicy w Rynku przypadają na przełom XV i XVII wieku i związane są z rodziną przemyskich mieszczan Brzyków. Na początku XX wieku losy Kamienicy związane są z rodziną Bystrzyckich. Tadeusz Bystrzycki przeprowadził remont Kamienicy i wybudował nowy dom przy sąsiadującej z Rynkiem 9 posesji Serbańska 7. Obie kamienice były ze sobą połączone. Po wojnie Kamienica z powodu przedwojennych obciążeń podatkowych przeszła na rzecz skarbu państwa, wyposażenie rozgrabiono, a Bystrzyccy, którzy wrócili ze zsyłki w Kazachstanie, wyjechali z Przemyśla.W 1997 r. obie kamienice Rynek 9 i Serbańska stały się własnością Muzeum.

Przemyśl jest miastem, w którym do czasów współczesnych kontynuowane są tradycje fajkarskie i ludwisarskie. Prezentuje je otwarty w 2001 roku Oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej – Muzeum Dzwonów i Fajek, usytuowany w zabytkowej XVIII-wiecznej dzwonnicy, późniejszej Wieży Zegarowej. Na ośmiu kondygnacjach zostały zaaranżowane ekspozycje zabytkowych i współczesnych fajek i dzwonów. Dzięki wykorzystaniu naturalnych atutów wnętrza – układu przestrzennego i systemu zawieszeń oraz specjalnie zaprojektowanego sprzętu wystawienniczego, został osiągnięty efekt pewnej autentyczności i równocześnie muzealności. Na wystawach znajdują się fajki historyczne i współczesne z całego świata ze zbiorów Muzeum. Na ekspozycji dzwonów zwracają uwagę dzwony zabytkowe: kościelne, zegarowe, okrętowe, a także wyroby ludwisarni rodziny Felczyńskich. Uzupełnienie stanowią gipsowe odlewy plakiet z dzwonów i inne wyroby ludwisarskie.

Na Muzeum Skamieniałych Drzew składają się trzy tzw. izby tematyczne. Największą, najważniejszą stanowi izba drzew skamieniałych. Zbiór tego radzaju jest największy w Polsce, a nawet w Europie. Znajdują się tutaj zadziwiające swoją wielkością i pięknem fragmenty drzew skamieniałych. Muzeum dysponuje około 500 eksponatami o różnych kształtach (od małych odłamków do 500 kilogramowych skał) i barwach. Drugą izbą jest izba myśliwska, w której znajdują się trofea myśliwskie (różnorodne poroża, skóry z dzika i duża z wilka). W trzeciej izbie znajduje się stary sprzęt gospodarstwa domowego. Eksponatami są tu m. in.: cepy, kołowrotki, gliniane garnki, lampy naftowe, niecki, stół stolarski, żelazka na duszę itp.

Osoby chcące zwiedzić muzeum, przed przybyciem proszone są o kontakt telefoniczny z Informacją Turystyczną przy Gminnej Bibliotece Publicznej w Lubyczy Królewskiej, której pracownik dysponuje możliwością udostępnienia obiektu.

Gmina Lubycza Królewska położona jest w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego, w powiecie tomaszowskim, Pierwotna nazwa Lubyczy Królewskiej to Lubica, Lubicza, jest pochodzenia rumuńskiego i oznacza osadę wolną, rozłożoną na znacznej przestrzeni. Miejscowość leżąc na starym ruskim szlaku handlowym stała się wsią królewską i wówczas otrzymała obecną nazwę. Prawa miejskie Lubycza Królewska otrzymała w 1759 roku i utrzymała je przez prawie 200 lat. Przed II wojną światową gminę w większości zamieszkiwali greko katolicy. Z tego okresu pozostały niezwykle cenne zabytki sakralne. W czasie II wojny światowej miejscowość została niemal doszczętnie zniszczona i tuż po wojnie, w latach 50. XX wieku odbudowała się kilka kilometrów dalej. Prawa miejskie Lubycza Królewska odzyskała 1 stycznia 2016 roku.

Tuż obok kamienia 700-letniej Iławy piętrzy się przy ulicy Niepodległości budynek Ratusza Miejskiego. W 1706 r. spłonął właściwy ratusz, który znajdował się w centralnej części dzisiejszego Starego Miasta i nigdy nie został odbudowany w miejscu swojej pierwotnej lokalizacji. Współczesny budynek ratusza powstał w okresie od 1910-1912 r. już poza obszarem starówki, ale przy głównej ulicy miasta – Kaiserstrasse (ulica Cesarska). Jest najbardziej reprezentacyjnym budynkiem miasta i przez wiele lat nazywany był perłą Oberlandu. Przed budynkiem znajduje się dziedziniec, sięgający współcześnie samej ulicy. W każdą wakacyjną środę, tuż po odegraniu hejnału o godzinie 12:00, organizowane są wycieczki z przewodnikiem miejskim, który oprowadza po Ratuszu prezentując jego historię. Spacer kończy się w najwyższym punkcie zabytku, czyli Ratuszowej Wieży, skąd można podziwiać panoramę miasta.

Kościół Przemienienia Pańskiego w Iławie to najstarsza i najcenniejsza zachowana budowla w mieście. Kościół został wkomponowany w południowo-wschodni kąt murów miejskich. Zbudowany został w latach 1317-1325 w miejscu, gdzie uprzednio znajdowała się kaplica. W roku 1550 zbudowano wieżę, zaś w 1624 r. dobudowano kruchtę. Najpiękniejsze elementy architektoniczne widoczne są gołym okiem: zakończone wimpergami słupki znajdujące się na dachu, nisze, wąskie i długie okna, przypory oraz wieża.  Warto zapoznać się z całą aurą wokół kościoła, którą tworzy budulec - czerwona cegła oraz zieleń wkomponowana w otoczenie świątyni. Nierozerwalnie z kościołem, który niegdyś stanowił część miejskich fortyfikacji, związane są mury miejskie, które zostały zbudowane około połowy XIV wieku. Prawdopodobnie elementami murów było 5 baszt i 2 bramy: Lubawska i Prabucka. Obecnie mury zachowały się tylko fragmentarycznie i na kilku odcinkach. Mury zostały wzniesione częściowo z kamienia polnego i łamanego, między którym znajduje się zaprawa wapienna. Widoczne są także fragmenty murów wykonane z cegły.

Pokamedulski Klasztor w Wigrach z XVII wieku jest jednym z najważniejszych obiektów dziedzictwa kulturowego Polski i Europy.  Wpisany jest do rejestru zabytków, gdyż posiada wyjątkową wartość historyczną, artystyczną oraz naukową. Klasztor jest nie tylko obiektem sakralnym, ale stanowi również centrum turystyki. Sprzyja temu, miedzy innymi, jego położenie – na terenie Wigierskiego Parku Narodowego. Kompleks klasztorny, w tym eremy wigierskie, są bardzo licznie odwiedzane przez turystów i pielgrzymów w związku z przebiegającymi przez Wigry szklakami: św. Jakuba, który od 1993 roku znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO oraz dwoma szlakami papieskimi (Szlak Papieski Tajemnice Światła Ełk-Wigry oraz Kajakowy Szlak Papieski Tajemnice Zawierzenia Wigry-Studzieniczna). W podziemiach klasztornego kościoła znajdują się katakumby kamedulskie. Widoczne są w nich nisze ze szczątkami zmarłych ojców kamedułów oraz grobowiec biskupa wigierskiego Michała Karpowicza. Na jednej ze ścian krypty znajduje się XVIII wieczne malowidło zwane „Tańcem śmierci”. W klasztorze można także natrafić na liczne wystawy, a turyści spragnieni wypoczynku mogą go zaznać w tutejszych ogrodach.

Wigierski Park Narodowy jest jednym z 23 parków narodowych w Polsce, został utworzony w celu ochrony jednego z najcenniejszych pod względem przyrodniczym i krajobrazowym zakątków naszego kraju. Jego powierzchnia wynosi około 150 km² i obejmuje zespół 42 jezior oraz kompleks lasów północnej części Puszczy Augustowskiej. Wigierski Park Narodowy, podobnie jak wszystkie parki narodowe w Polsce, powołano w celu ochrony rodzimej przyrody i walorów kulturowych. Do zadań parku należy również prowadzenie i koordynowanie badań naukowych i monitoringu środowiska przyrodniczego, prowadzenie działalności edukacyjnej oraz przygotowanie i terenu i udostępnianie dla turystyki. Zapraszamy serdecznie do parku oraz poznania jego walorów przyrodniczych i kulturowych. Jest to obszar niezwykle atrakcyjny zwłaszcza dla tych, których zachwyca piękno natury. Dobrze zagospodarowane szlaki lądowe i wodne umożliwią wszystkim odwiedzającym park bliższe zapoznanie się z jego przyrodą o każdej porze roku.

Zwiedzanie Muzeum Wigier to wycieczka w czasie i przestrzeni. Podróż rozpoczynamy od sali przedstawiającej krajobraz epoki lodowcowej sprzed około 12 tysięcy lat. Przejdziemy obok osady łowców reniferów – aż do współczesności – na szlaki turystyczne i ścieżki edukacyjne Wigierskiego Parku Narodowego. Podczas naszej wędrówki  po wystawie stałej muzeum poznamy otoczenie jeziora – lasy, rzeki, pola i łąki wraz z charakterystycznymi dla nich gatunkami roślin i zwierząt. Muzeum jest ośrodkiem edukacyjnym, gdzie prowadzone są zajęcia dla dzieci i młodzieży. Zwiedzając Muzeum Wigier, oglądając filmy, prezentacje multimedialne, słuchając nagrań poznamy historię  terenu parku, bogactwo przyrodnicze oraz dziedzictwo kulturowe okolic jeziora Wigry. Możemy też przejść ścieżką  edukacyjną „Ols” znajdującą się w sąsiedztwie muzeum lub odbyć rejs łodzią Leptodora II, która posiada częściowo przeszklone dno.

Centrum Tradycji Mleczarstwa – Muzeum Mleka w Grajewie powstało w 2016 roku i jest jedyną tego typu placówką w Polsce. Jest to obiekt multimedialny dzięki czemu z jednej strony umożliwia pozyskanie wiedzy, a z drugiej – daje zabawę dzieciom, ale także osobom dorosłym. Ekspozycja podzielona jest na konkretne strefy opowiadające o mleku oraz tradycji jego przetwórstwa. Odwiedzając każdą z nich można poznać wiele ciekawych informacji na temat mleka i jego roli w historii i współczesnym świecie. Dzięki aplikacjom i odpowiednio dobranym interaktywnym zadaniom możliwe jest na przykład prześledzenie drogi jaką pokonuje mleko w drodze do odbiorcy, możliwe jest także poznanie tajemnic powstawania dziur w serze lub poznanie tajemnicy koloru mleka. Początkiem mlecznej historii w muzeum jest łąka. Dalej przez strefę historii i kultury można dotrzeć do obory, by ostatecznie poprzez wizytę m.in. w laboratorium poznać proces produkcyjny i drogę jaką odbywa mleko, począwszy od indywidualnego rolnika, aż do odbiorcy. Muzeum promuje Grajewo i cały region Podlasia jako stolicę polskiego mleczarstwa jest też jedną z ciekawszych atrakcji turystycznych na mapie regionu.

Trójstyk granic Polski, Litwy i Rosji (Obwód Kaliningradzki) znajduje się w małej miejscowości Bolcie w gminie Wiżajny, czyli na obszarze polskiego bieguna zimna. Nosi nazwę Wisztyniec. Jednocześnie jest to granica pomiędzy województwem podlaskim, a warmińsko-mazurskim, to także punkt styku Unii Europejskiej z Rosją. Punkt zbiegu trzech granic państwowych jest oznaczony granitowym obeliskiem z godłami trzech państw i napisami w narodowych językach oraz czerwonymi liniami na podstawie słupa.  Jest jednym z najlepiej dostępnych trójstyków. Doprowadza do niego, po dawnym pasie granicznym między Polską, a Litwą, asfaltowa ścieżka pieszo – rowerowa. W jego otoczeniu jest bogata infrastruktura turystyczna, parkingi dla aut i rowerów, oryginalna trójkątna wiata pokryta w tradycyjny dla regionu sposób – osikowym wiórem. Trójstyk znajduje się w pobliżu węzła szlaków turystycznych i dwóch szlaków fortyfikacyjnych.

Ratusz w Sandomierzu to gotycki budynek z połowy XIV w. uważany za jeden z najpiękniejszych tego typu obiektów w Polsce. Główną bryłę Ratusza wzniesiono na planie kwadratu z ośmioboczną wieżą. W XVI w. budynek rozbudowano w formę wydłużonego prostokąta, a całość zwieńczono renesansową attyką, którą uznaje się za jedną z najpiękniejszych attyk ratuszowych w Polsce. Do północno-wschodniego narożnika budynku przylega masywna przypora mieszcząca wewnątrz dawną latrynę. Dawniej w podziemiach ratusza mieściła się siedziba kata. Obecnie w Ratuszu mieści się Urząd Stanu Cywilnego, a w podziemiach klub „Lapidarium pod Ratuszem”. W piwnicach Ratusza znajduje się także wyjście z Podziemnej Trasy Turystycznej.

Brama Opatowska – wzniesiona w II poł. XIV wieku, jest jednym z głównych zabytków Sandomierza. Powstała z fundacji króla Kazimierza Wielkiego wieża stanowiła część miejskich fortyfikacji. Wznoszono ją w kilku etapach. W XVI stuleciu, słynny medyk sandomierski Stanisław Bartolon, ufundował renesansową attykę, wieńczącą budowlę po dzień dzisiejszy. Obecnie, wysoka na 30 m wieża jest doskonałym punktem widokowym, z którego podziwiać można Sandomierz i okolice. Do bramy przylegają, bo obu jej stronach pozostałości dawnych murów obronnych. Jest jedyną zachowaną bramą spośród czterech, które niegdyś prowadziły do Sandomierza. Poza Bramą Opatowską do miasta prowadziły jeszcze bramy: Zawichojska, Lubelska i Krakowska oraz dwie furty, spośród których zachowała się jedna – Dominikańska, nazywana Uchem Igielnym.

Dom Długosza to gotycki budynek wzniesiony z fundacji Jana Długosza w 1476 r. Powstał z myślą o sprowadzonych do miasta księży mansjonarzy, którzy sprawowali posługę kapłańską w sandomierskiej kolegiacie. Obiekt posiada obszerną sień, do której prowadzą dwa gotyckie portale. Nad wejściem znajduje się tablica fundacyjna z herbem „Wieniawa” Jana Długosza. Dom Długosza jest jednym z ważniejszych i cenniejszych zabytków Sandomierza. Przebudowany w drugiej połowie 17 wieku, w latach 1934-35 został gruntownie restaurowany (m.in. z rekonstrukcją szczytów). Od 1936 r. wewnątrz budynku mieszczą się bogate zbiory Muzeum Diecezjalnego.

Bychawa, małe miasteczko w powiecie lubelskim na Lubelszczyźnie. Pod względem administracyjnym jest siedzibą gminy (12,5 tys. mieszkańców), pod względem geograficznym leży w centralnej części Wyżyny Lubelskiej zwanej Wyniosłością Giełczewską. Usytuowane w dolinach dwóch rzek – Gałęzówki i Kosarzewki. Bychawa jako miasto posiada prawie pięćsetletnią historię. Od 1537 roku miasto prywatne, którego budowniczym i pierwszym właścicielem był Mikołaj Pilecki, kasztelan bełski, dworzanin i krewny króla Zygmunta Starego. Herb Bychawy „Jastrzębiec” (podkowa i krzyż) pochodzi od Myszkowskich, drugich właścicieli miasta. Po założeniu miasta duży odsetek samych bychawskich mieszczan zajmował się rolnictwem oraz hodowlą. Rzemiosło stało na niskim poziomie, handel zaś do II wojny pozostawał głównie w rękach ludności żydowskiej. Rolniczy charakter gminy Bychawa utrzymuje się do dzisiaj. Spośród obiektów związanych z dawnym rzemiosłem i infrastrukturą rolniczą zachowały się nieliczne: kuźnia, XIX-wieczna piekarnia (obecnie sklep przemysłowy), śluza dawnego młyna dworskiego, modernistyczny budynek rzeźni. Rozmaite urządzenia i przedmioty używane w przedwojennej podbychawskiej wsi zostały zgromadzone w niewielkim lokalnym muzeum. W obecny wygląd miasta duży wpływ miał jego intensywny rozwój na początku XX w. gdy powstały liczne instytucje i organizacje społeczne: szpital, bank, dom kultury, polski sklep, spółdzielnia, straż pożarna, szkoła. Z tamtego okresu pochodzą m.in. kamieniczki przy głównej ulicy miasta, w tym budynek „Jedności” z zegarem i secesyjny budynek banku.

Ruiny pałacu bychawskiego leżą w północno- zachodniej części miasta, zwanej Podzamczem, nad zbiornikiem wodnym o tej samej nazwie. Powstanie pałacu w Bychawie datowane jest na przełom XVII i XVIII w., jednakże wcześniej w tym miejscu znajdował się dawny zamek obronny z widocznie zarysowaną fosą ziemną. Powstanie zamku datuje się na rok 1537 r., gdy to Mikołaj z Pilczy Pilecki otrzymał od króla Zygmunta Starego pozwolenie na budowę. Głównym jego celem było „zatrzymanie zapędów nieprzyjaciół”, czyli wypuszczających się te okolice, Tatarów. Bychawa znajdowała się na trasie szlaku handlowego. Zamek w Bychawie bardzo często zmieniał właścicieli, m.in. w XVI w. był w rękach Myszkowskich i tu odbywały się synody kalwińskie. Pod koniec XVII w. trafił w ręce Osmólskich i dopiero wtedy został przebudowany na pałac. Jego budowę dokończył kolejny nabywca Dominik Stoiński dopiero ok. 1730 r. W późniejszym okresie za kolejnych właścicieli był przebudowywany, obecny kształt klasycystyczny uzyskał po 1802 lub 1828 r. Około 1880 r. pałac uległ spaleniu, a nowy właściciel, Antoni Budny nie odbudował go, a postawił obok nowy murowany dwór. Obecnie zachowały się jedynie fragmenty pałacu – zachodnia ściana z narożnymi alkierzami, wolno stojący fragment alkierza po stronie wschodniej oraz pozostałości podstaw po kolumnowym portyku. Na samych murach widoczne są fragmenty gzymsów i obramowania otworów okiennych. Malownicze ruiny pałacu w Bychawie zostały utrwalone na rysunku Elwiro Andriollego z 1888 r. Ruiny pałacu w Bychawie służą głównie rekreacji, w szczególności, że znajdują się w pięknych okolicach – zalewu oraz stawów rybnych. W kilku budynkach dawnych zabudowań dworskich prowadzona jest obecnie działalność hotelarska i gastronomiczna „Parkowe Zacisze”.

Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej, utworzone zostało 2.X.1966 roku, w oficynie dworskiej, w której dnia 5 maja 1846 roku urodził się przyszły Noblista. XIX-wieczne założenie dworskie składało się niegdyś z dwóch równolegle ustawionych do siebie budynków o podobnej bryle architektonicznej i rozmiarach. Otoczone było pięknym parkiem krajobrazowym w stylu angielskim, z którego drzewostan możemy podziwiać do dnia dzisiejszego. Muzeum biograficzne Henryka Sienkiewicza otwarto w ramach obchodów 120. rocznicy urodzin pisarza. Posiada bogaty zbiór fotografii rodzinnych, osobistych pamiątek po pisarzu, jak również unikalny księgozbiór zawierający pierwsze wydania dzieł Henryka Sienkiewicza. Ponadto muzeum kolekcjonuje wydania krajowe i obcojęzyczne twórczości pisarza z całego świata. Imponujący jest zbiór rekwizytów z ekranizacji filmowych dzieł Noblisty, numizmatycznych jak również kolekcja XIX-wiecznych mebli. Wystawa stała muzeum prezentowana na przestrzeni 6 sal wystawowych, ukazuje tradycje rodzinne i związki pisarza z Lubelszczyzną, twórczość pisarza, liczne dzieła malarskie, rysunki, grafiki, rzeźby ludowe. W pobliżu Muzeum znajduje się też kilka miejsc bezpośrednio związanych z Sienkiewiczem, a są to: kopiec ku czci pisarza w Okrzei, kościół ufundowany przez prababkę pisarza czy też grób matki Henryka Sienkiewicza na cmentarzu w Okrzei. Muzeum jest organizatorem licznych imprez kulturalnych, sesji naukowych, zlotów harcerskich, konkursów.

Kopiec Henryka Sienkiewicza w Okrzei. Sypany w latach 1932-1938 z inicjatywy biskupa podlaskiego Henryka Przeździeckiego, którego zamysł realizował proboszcz parafii Okrzeja ksiądz dr Antoni Kresa. Kopiec jest spontanicznym podziękowaniem Henrykowi Sienkiewiczowi za jego twórczość oraz szeroką działalność. Ziemię na jego budowę zwożono nie tylko z miejsc związanych z pobytem pisarza, ale także z Ameryki dzięki zaangażowaniu Polonii amerykańskiej. Stanowi doskonały punkt widokowy na kraj lat dziecinnych Henryka Sienkiewicza mający odbicie na kartach jego utworów. U podnóża kopca stoi pamiątkowy kamień z napisem H. Sienkiewiczowi 1938, a na jego szczycie popiersie pisarza dłuta Mariana Gardzińskiego wykonane w 1980 roku. Kopiec ma 15 metrów wysokości, umiejscowiony jest na dawnych gruntach należących do rodziny Henryka Sienkiewicza ze strony matki.

Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej powstało we wrześniu 2016 roku w wyniku połączenia Białostockiego Muzeum Wsi i Działu Etnografii, wyłączonych ze struktur Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Pracownia etnograficzna powstała w 1962 roku. Natomiast skansen założono w 1982 roku jako oddział ówczesnego Muzeum Okręgowego w Białymstoku. W skansenie znajdują się zarówno obiekty zaliczane do tak zwanej małej architektury, a więc krzyże, kapliczki, studnie, jak i budynki mieszkalne i gospodarcze. Na obszarze blisko trzydziestu hektarów znajduje się około 40 budynków i innych obiektów architektonicznych, przeniesionych z różnych części woj. podlaskiego. Wśród obiektów eksponowanych na terenie muzeum spotkać możemy m.in. wiatraki koźlaki z Tykocina i z Wojnowców koło Sokółki, budynek kuźni, leśniczówki i gajówki, młyn wodny z 1941 roku, a także drewniany kierat i remizę strażacką z Rudki koło Brańska, a także dziewiętnastowieczny dwór z Bobry Wielkiej. Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej nadal rozwija się, przenoszone są wciąż nowe obiekty z terenu całego województwa podlaskiego.

Park Miniatur Zabytków Podlasia w Hajnówce to miejsce, które powstało z myślą o tym by ukazać piękno zabytkowej architektury województwa podlaskiego. W Parku wyeksponowano charakterystyczne dla regionu obiekty kolorowej architektury drewnianej, ale także obiekty sakralne, pałace i inne warte uwagi perełki lokalnej architektury. Miniatury wykonane są w skali 1:25 co pozwala na duże odwzorowanie szczegółów, a dodatkowo pozwala zaobserwować różnice w wielkości poszczególnych zabytków. Każda miniatura posiada także swoją metryczkę, na której umieszczono podstawowe informacje dotyczące prezentowanych obiektów oraz różnego rodzaju ciekawostki.

Cerkiew prawosławna p.w. św. Michała Archanioła w Orli została wybudowana w latach 1796-97 jako świątynia unicka, na miejscu starszej zniszczonej p.w. św. Symeona Słupnika. W 1879 przeprowadzono prace remontowe. Wnętrze wzbogaciło się o nowy ikonostas, a do ośmiobocznej bryły świątyni w części wschodniej dobudowano przybudówki (ryznicę i panamarkę), a w części zachodniej pritwor, nad którym urządzono miejsce dla chóru. W czasie I wojny światowej Niemcy urządzili w niej magazyn. Zniszczona świątynia przeszła remont na przełomie lat 20. I 30. Świątynia ma układ trójnawowy. W 1979 r. cerkiew rozebrano, wzniesiono fundament i zrekonstruowano zachowując dotychczasowy styl. W latach 90. Świątynię odmalowano, pozłocono ikonostas, a na ścianach wykonano duże obrazy dwunastu świąt.

Synagoga w Orli jest typowym przykładem bóżnicy małomiasteczkowej z drugiej ćwierci XVII wieku, charakterystycznym dla wschodnich obszarów Rzeczypospolitej. Można mówić o co najmniej kilku fazach rozbudowy obiektu. Najstarsza część budowli miała układ zbliżony do kwadratu z centralnie usytuowaną bimą pomiędzy symetrycznie rozmieszczonymi słupami. Do niej dobudowano od strony zachodniej dwukondygnacyjne pomieszczenia: przedsionka (na parterze) i sali żeńskiej (na emporze). W drugiej połowie XVIII w. powstały drewniane babińce boczne. Przełom wieku XVIII i XIX to generalna przebudowa synagogi. Zbudowano wówczas murowane babińce i dostawiono klasycystyczną fasadę kryjącą dwa biegi schodów na emporę. Taki wygląd utrzymał się do II wojny światowej. W 1938 r. spłonął dach synagogi i częściowo jej wnętrze, w wyniku pożaru jaki ogarnął całe miasto. W czasie wojny i po niej znajdował się tutaj magazyn. W latach 1986–1988 pokryto budynek nowym dachem, wymieniono stolarkę okienną, założono rynny i odbudowano dwa boczne babińce, rozebrane w latach 50. Obecnie w synagodze odbywają się wystawy czasowe i okolicznościowe koncerty.

W Bielsku Podlaskim, pomiędzy rzeką Białą i wpadającą do niej Lubką, wznosi się grodzisko średniowieczne, lokalnie nazywane „Łysą Górką” lub „Górą Zamkową”. To miejsce pierwotnego grodu obronnego, którego początek przypada co najmniej na XII/XIII wiek. Góra ta jest sztucznym usypiskiem o wysokości siedmiu metrów, o obwodzie dolnej części wynoszącym 213 m, a górnej – 124,6 m. Był tutaj gród o konstrukcji drewniano-ziemnej, miejsce urzędowania namiestnika władcy. W drugiej połowie XIV wieku najeżdżany był przez Krzyżaków. W XV wieku, wraz z rozwojem technik wojennych i zbliżeniem polsko-litewskim, gród utracił swe funkcje obronne. W jego sąsiedztwie wzniesiono drewniany zamek, jako centrum administracyjno-gospodarcze ziemi bielskiej i niegrodowego starostwa bielskiego. W 1564 roku, w takcie obrad tzw. Sejmu Litewskiego, ów drewniany zamek spłonął od uderzenia pioruna. Podczas odbudowy, część gospodarczą przeniesiono do miejsca zwanego Hołowiesk w południowo-wschodniej części miasta.

Kościół parafialny p.w. Narodzenia NMP i św. Mikołaja został pierwotnie ufundowany przez Witolda-Aleksandra, wielkiego księcia litewskiego, przed 1430 rokiem Istniejącą do dzisiaj murowaną świątynię (na miejscu pierwszej) zbudowano w latach 1783-1784, kosztem parafian, ale z wydatną pomocą władz miejskich i siostry ostatniego króla Polski, Izabeli Branickiej z Poniatowskich, zwanej „Panią Krakowską” (1730-1808), żony Jana Klemensa Branickiego. Projektantem neoklasycystycznej świątyni był warszawski architekt Szymon Bogumił Zug (1733-1807). W 1843 roku obok kościoła zbudowano murowaną dzwonnicę. W 1912 roku sklepienie świątyni ozdobiono polichromią przedstawiającą Dwunastu Apostołów oraz położono posadzkę z terakoty. W czasie działań wojennych w 1944 roku kościół został częściowo uszkodzony, ale niedługo potem odnowiony. W 1996 roku parafia obchodziła jubileusz 200-lecia konsekracji kościoła. Z tej okazji Ojciec Święty Jan Paweł II wyniósł bielską świątynię do godności Bazyliki Mniejszej. Bielska świątynia to wysokiej klasy obiekt o bardzo dobrze zachowanej bryle i jednorodnym wnętrzu klasycystycznym. We wnętrzu znajdują się relikwie miejscowego proboszcza, błogosławionego ks. Antoniego Beszty-Borowskiego, zamordowanego przez Niemców w 1943 roku.

Studium Ikonograficzne (Szkoła Pisania Ikon) – niepubliczna szkoła artystyczna, znajdująca się w Bielsku Podlaskim, to jedyna placówka edukacyjna tego typu w Polsce. Istnieje od 1991 roku. Jej absolwenci zajmują się pisaniem ikon. Patronem szkoły jest św. Andrzej. Studium zostało powołane dekretem metropolity Bazylego 17 maja 1991 roku. Inicjatorem jej powstania był ks. mitrat Leoncjusz Tofiluk, dziekan bielski. Przy budynku Studium znajduje się niewielka murowana kaplica pod wezwaniem Świętej Trójcy zbudowana w latach 2000–2002. W części nawy kaplicy znajduje się galeria ikon. Nauka w Studium trwa cztery lata i kończy się uzyskaniem dyplomu artysty (technika) plastyka o specjalności „ikonograf”. Kształcenie odbywa się w trzech działach warsztatowych: ikonograficznym, pozłotniczym i konserwacyjnym. W szkole wykładane są: ikonografia, śpiew neumatyczny, teologia, historia chrześcijaństwa, a także języki: cerkiewnosłowiański, grecki i angielski. Szkoła każdego roku wykształca kilkoro uczniów. W pracowniach szkolnych powstały setki ikon, służących wiernym różnych obrządków w całej Polsce, ale także za granicą, skąd stale nadchodzą zamówienia.

Późnobarokowy ratusz w Bielsku Podlaskim wzniesiono dzięki mecenatowi Izabeli Branickiej, starościny bielskiej, żony Jana Klemensa Branickiego, rodzonej siostry króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Budowę według projektu kpt. Jana Sękowskiego rozpoczęto w 1776, a zakończono na początku 1780 roku. Charakterystycznym elementem budowli jest wieżyczka z zegarem, zwieńczona formą obeliskową. W czasie insurekcji kościuszkowskiej w ratuszu urzędowała Komisja Porządkowa ziemi bielskiej. W pierwszej połowie XIX wieku do ściany frontowej dobudowano kolumnowe podcienia (rozebrane w 1942), a elewację ozdobiono klasycystycznym boniowaniem. W okresie przed i po I wojnie światowej parter wynajmowano na pomieszczenia sklepowe, a na piętrze mieścił się magistrat. Okresowo wnętrza służyły także potrzebom sądu powiatowego, hauptwachy i innym. 5 października 1984 roku w ratuszu otwarto Muzeum, będące oddziałem Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Osiemnastowieczny ratusz bielski jest jedynym budynkiem jurysdykcji miejskiej w obrębie historycznego województwa podlaskiego, zachowanym w swojej oryginalnej formie.

Wieża ciśnień w Gołdapi to jedna z nielicznych zabytkowych budowli jakie znajdują się w mieście. Zbudowana została w 1905 roku jako element miejskiej sieci wodociągowej. Ma 46,5 metra wysokości, 7 kondygnacji i kopulaste przekrycie zwieńczone latarnią z iglicą. Zbiornik wodny, który mieścił się w wieży miał pojemność 250 metrów sześciennych wody.Jako jedna z niewielu budowli, wieża oparła się zniszczeniom obu wojen światowych zyskując ślady jedynie po postrzałach. W eksploatacji wieża pozostawała do zimy 1986 roku. Na skutek pęknięcia zbiornika budowlę wyłączono z użytkowania i od tego czasu zaczęła popadać w ruinę. Od 2008 roku nowy właściciel wieży pan Henryk Górny rozpoczął jej gruntowny remont. Wybudowano dwa tarasy widokowe (wokół kopuły oraz powyżej latarni). Poniżej tarasu mieści się kawiarnia, a parter zajmuje sklepik z pamiątkami. Otwarcie wieży nastąpiło 17 lipca 2009 roku.

Wieża ciśnień w Giżycku powstała w 1900 roku. W całości wybudowano ją z czerwonej cegły w stylu neogotyckim. Wnętrze kopuły mieściło zbiornik wodny z ocynkowanej blachy, służący jako naczynie wyrównawcze mogące pomieścić do 200 m3 wody. Wieża zaopatrywała w bieżącą wodę mieszkańców Giżycka jeszcze do 1996 roku, kiedy to zmodernizowano miejską sieć wodociągową. Nowy właściciel wieży nadał jej zupełnie inne oblicze powiększając szczyt kopuły o taras widokowy. Obecnie wieża oprócz wspomnianego tarasu widokowego mieści kawiarnię, sklepik z pamiątkami oraz lokalne „mini muzeum” ze zbiorem dokumentów, zdjęć i drobnych przedmiotów ukazujących życie okolicznych mieszkańców na przestrzeni minionych lat. Na szczyt wieży dostać się można pokonując 129 stopni jak również wjeżdżając nowoczesną windą. Z tarasu widokowego podziwiać można panoramę Giżycka, okolicznych lasów i malowniczych jezior.

Mikołajki położone są na terenie jeziorzystym, między dwoma jeziorami: Tałty i Mikołajskim. Po sekularyzacji Prus krzyżackich katolicka ludność Mikołajek, zgodnie z zasadą, czyja władza tego religia, przymuszona została do przejścia na protestantyzm. Po II wojnie światowej ludność protestancka zaczęła wyjeżdżać do Niemiec, a na to miejsce zaczęła przyjeżdżać ludność z terenów Polski, Białorusi i Litwy. W związku z tą sytuacją nastąpiła konieczność budowy kościoła katolickiego, którą rozpoczęto 13 maja 1998 roku, kiedy Proboszczem parafii został ks. Andrzej Bryg. Poświęcenie kościoła nastąpiło w październiku 2008 roku. Od kilku lat, zawsze w czasie wakacyjnym, można korzystać z wieży widokowej przy kościele św. Mikołaja w Mikołajkach. Rozciąga się z wieży piękny widok na panoramę okolicznych jezior oraz na panoramę Mikołajek i okolic.

Biebrzański Park Narodowy został utworzony w 1993. W 1989 roku utworzono na tych terenach Biebrzański Park Krajobrazowy, a już w latach międzywojennych część z tych obszarów chroniono w ramach rezerwatów Czerwone Bagno i Grzędy. Biebrzański Park Narodowy o powierzchni 592,23 km² to największy park w Polsce i jeden z największych w Europie. Obejmuje dolinę Biebrzy począwszy od jej źródeł, a skończywszy na ujściu do Narwi. Niemal cały bieg rz. Biebrzy znajduje się na terenie parku. Bagna Biebrzańskie są uznawane za jedną z najważniejszych w kraju i w Europie Środkowej ostoi ptaków wodno-błotnych. W roku 1995 Biebrzański Park Narodowy został wpisany na listę Konwencji Ramsarskiej o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe. Na terenie parku spotyka się zbiorowiska wodne, bagienne, torfowiskowe, szuwary, a także zbiorowiska leśne (olsy, łęgi i brzeziny). Spotkać tu można wiele rzadkich i reliktowych gatunków roślin oraz zwierząt, z których najbardziej rozpoznawalnym gatunkami dla parku są łoś i batalion. Siedziba Parku znajduje się w miejscowości Osowiec-Twierdza.