Lista znaczków

Zabytkowa kopalnia Guido w Zabrzu istnieje od 1855 roku. Jej nazwa pochodzi od magnata przemysłowego i doradcy króla Prus, księcia Guido Henkla von Donnersmarcka. Kopalnia to unikat, a zachowane wyrobisko nie ma odpowiednika w innych ośrodkach muzealnych na świecie. Skansen tworzą korytarze na poziomach 170 i 320 metrów oraz zespół zabudowy powierzchniowej wraz z wyposażeniem technicznym. Na poziomie 170 prezentowane są metody wydobycia węgla i praca górnika z przełomu XIX i XX wieku oraz historia górnictwa na obszarze Śląska. Poziom ten charakteryzuje interaktywna formuła zwiedzania, uzupełniona efektami światła i dźwięku. Poziom 320 z kolei utrzymany jest w stanie zbliżonym do pierwotnego i można tu poczuć klimat prawdziwej kopalni, dotknąć węgla, usłyszeć i zobaczyć działający sprzęt. Na poziomie tym mieści się najgłębiej położona trasa turystyczna w kopalni węgla kamiennego w Europie oraz najgłębiej położony pocztowy punkt nadawczy.

Jest to podziemna trasa turystyczna umożliwiająca zwiedzanie podziemi dawnej kopalni rud srebra, znajdujących się w dolomitach i wapieniach. Została ona udostępniona do zwiedzania w 1976 roku. Na powierzchni znajduje się także Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn Parowych. Od 2004 roku kopalnia stanowi pomnik historii. W celu udostępnienia podziemi do zwiedzania, na głębokości 40 metrów powstał szlak turystyczny o długości 1700 metrów w kształcie trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł", "Żmija" i "Szczęść Boże". Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o wielkości od 500 do 2000 m2. Blisko 300 metrowy fragment trasy trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć wystawę minerałów oraz narzędzi używanych w górnictwie. Znakomitym uzupełnieniem poznawczym na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Ślaskiego, a jednocześnie uzupełnieniem kolekcji Znaczków Turystycznych, będzie odwiedzenie pobliskiej Sztolni Czarnego Pstrąga - Nr Znaczka - 603.

Znajduje się pośrodku Parku Repeckiego w Tarnowskich Górach, gdzie wśród niezliczonej ilości różnych, także egzotycznych gatunków drzew, kryją się duże atrakcje: są to dwa szyby sztolniowe – szyb „Ewa” i szyb „Sylwester”. Wspaniałym przykładem dzieła górniczego jest niewątpliwie 600 metrowy fragment starej sztolni pomiędzy szybami „Ewa” i „Sylwester”. Zwiedzanie sztolni „Czarnego Pstrąga” odbywa się za pomocą łodzi. Przewodnik przeprawia turystów od jednego szybu do drugiego szybu, pchając łodzie i snując opowieści górnicze. Płynąc obserwuje się ociosy skał, na których są widoczne pionowe, nieco skośne rowki czyli ślady otworów strzałowych. Szerokość chodnika sztolniowego waha się od 1.20 do 2.50 metra, wysokości 2,20 do 4,00 m, a głębokość od 0.70 do 1.00 m wody. Przy dużym szczęściu może dostrzec pstrąga, który wydaje się być czarny, stąd też przyjęła się nazwa zwiedzanego chodnika sztolniowego. Wewnątrz sztolni panuje temperatura ok. 10 stopni C. 

Położona jest na północnym stoku Żmijowca w Masywie Śnieżnika. Do zwiedzania udostępniona została sztolnia nr 18 znajdująca się przy drodze łączącej Kletno z Sienną. Początki starej kopalni w Kletnie sięgają średniowiecza, kiedy to prowadzono w tym miejscu wydobycie żelaza, srebra i miedzi. Kopalnia obejmowała 20 sztolni, a długość wszystkich wyrobisk górniczych wynosiła ponad 37 km. Łącznie w okresie eksploatacji złoża wydobyto w niej blisko 20 ton uranu. Obecnie na terenie kopalni, w udostępnionej sztolni zobaczyć można około 200 metrów wyrobiska z wystąpieniami miejscowych minerałów takich jak fluoryt, ametyst, kwarc. Pod względem promieniowania radioaktywnego teren kopalni jest całkowicie bezpieczny.

Neogotycki budynek obecnej Galerii Sztuki Współczesnej „Elektrownia” został wybudowany w latach 1902-1908 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego (1844-1927). Jest to obiekt o rozczłonowanym rzucie- prostokątnym z dużym ryzalitem w elewacji wschodniej i współczesną przybudówką w południowo-wschodnim narożniku. Całość kryta oddzielnymi dwuspadowymi dachami. Bryła budynku jest 1-kondygnacyjna, Ponad nią wznosi się 2-kondygnacyjna wieża z neogotyckim zwieńczeniem. Elewację zdobią stylizowane neogotyckie detale architektoniczne. Okna duże zamknięte łukiem pełnym, wielodziałowe, z promienistym ułożeniem szczeblin w części łuku. We wnętrzu zachowane oryginalne maszyny i urządzenia byłej elektrowni: generator "Wanda" z 1903r., kompresor, przetwornice, pulpit sterowniczy z zegarami, suwnicę. Od 2010 roku obiekt znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Po rewitalizacji został dostosowany dla osób niepełnosprawnych. Obecnie w jego nietuzinkowych wnętrzach realizowana jest bogata oferta kulturalna.

Położona jest na prawym zboczu doliny Kleśnicy. Jaskinie odkryto przez przypadek w roku 1966 podczas eksploatacji kopalni marmuru. Po licznych pracach badawczych, geologicznych, górniczych i budowlanych jaskinie udostępniono zwiedzającym w roku 1983. Wcześniej bo w roku 1977 jaskinia wraz z przyległym terenem została ustanowiona rezerwatem przyrody. We wnętrzu jaskini znaleziono liczne szczątki zwierząt plejstoceńskich, w tym szczątki niedźwiedzia jaskiniowego, stąd nazwa jaskini. Długość korytarzy w jaskini sięga 3 kilometrów i są one położone na trzech poziomach. Udostępniona trasa turystyczna liczy ok 360 metrów długości, przy czym można na niej zobaczyć około 500 metrów jaskini.

Pierwsze muzeum miejskie w Mysłowicach powstało w dwudziestoleciu międzywojennym. Po II wojnie światowej idea reaktywacji muzeum powróciła za sprawą społeczników z Towarzystwa Miłośników Mysłowic. W 1983 r. utworzono Dział Historii Miasta w Muzeum Pożarnictwa. 1 stycznia 2006 r. powstało Muzeum Miasta Mysłowice. Placówka gromadzi eksponaty dotyczące historii, kultury i sztuki miasta i regionu. Najcenniejszym eksponatem jest zegar strefowy, wyprodukowany ok. 1876 r. w fabryce Gustava Beckera w Świebodzicach (daw. Freiburg in Schlesien). Pierwszym właścicielem zegara był Siegfried Weiss, który prowadził zakład zegarmistrzowski przy ul. Grunwaldzkiej 2 (daw. Plesserstrasse). W latach 20. XX w. odkupił go Konrad Garczarzyk. W 1945 r. zegar, przejęły władze miejskie i przekazały pod opiekę Wacławowi Budzińskiemu. W 1962 r. zegar trafił do Planetarium Śląskiego w Chorzowie, a od 2008 r. znajduje się na ekspozycji w muzeum.

W 1894 r. powstała Stacja Rejestracyjna w Mysłowicach. Działała na rzecz towarzystw okrętowych. Prowadził ją Max Weichmann, spedytor i agent emigracyjny. Zadaniem stacji było przejmowanie emigrantów z Austrii, Galicji i Węgier – udających się do Ameryki – ich rejestracja, przeprowadzanie badań lekarskich, wydanie stosownych dokumentów. Następnie, transport pociągami do portów w Hamburgu, Bremie, Antwerpii, Rotterdamie. Początkowo stacja mieściła się w zabudowaniach kolejowych. W 1900 r. przeniesiono siedzibę stacji do kamienicy przy obecnej ul. Powstańców 23. W 1908 r. połączono ją przewiązką z dworcem kolejowym. Łącznik – wykonany w stylu modernistycznym – przykryto mansardowym dachem, z neobarokowym hełmem. Tą drogą przeprowadzano emigrantów. Wybuch I wojny światowej zakończył działalność stacji. W latach 1894-1914 poprzez Mysłowice wyjechało z Europy około 1,5 mln osób.

Jedna z najbardziej charakterystycznych budowli sakralnych w Mysłowicach. Jej historia sięga XVIII w., a jej lokalizacja była zmieniana aż trzykrotnie. Pierwotnie była to mała, murowana kaplica ufundowana w 1745 roku przez Jarlików pochodzących z Niwki, w podziękowaniu za zwolnienie ich przodka z odrabiania pańszczyzny. Bezpośrednią przyczyną powstania kaplicy był wydany zakaz przez króla Fryderyka II urządzania pielgrzymek i procesji do zagranicznych miejscowości. Takową granicę należało przekroczyć by udać się do kaplicy św. Jana Nepomucena stojącej niegdyś na moście do Modrzejowa. Postanowiono więc wybudować nieopodal nową kaplicę, ale już po stronie Mysłowic. Rozwój miasta, a co za tym idzie budowa nowego, masywniejszego mostu nad Przemszą, na którego wylocie stała kaplica Jarlików doprowadził do rozbiórki kaplicy w 1927 roku i jej odtworzenia w kształcie i wyglądzie znanym nam do dnia dzisiejszego. Powstała w 1928 roku, a 3 maja 1929 roku uroczyście została poświęcona przez ks. prałata Bromboszcza. Koleje losu kaplicy powtórzyły się pod koniec XX w. kiedy to przystąpiono do prac kończących budowę nowego mostu nad Czarną Przemszą o zdecydowanie większej nośności. I tym razem na drodze stanęła kaplica. Po raz drugi postanowiono kaplice rozebrać i postawić w nowym miejscu jej replikę. Poświęcona w 2000 roku, stoi po dziś dzień przy ulicy Grunwaldzkiej, nieopodal Placu Wolności.

Centralne Muzeum Pożarnictwa funkcjonuje od ponad 40 lat. Jest największym muzeum pożarniczym w Polsce i jednym z większych w Europie. W zbiorach muzeum znajduje się ponad 4200 eksponatów takich jak: sikawki konne, samochody, motopompy, sztandary, mundury, fotografie, dyplomy, odznaczenia i medale. Najcenniejszym eksponatem w zbiorach CMP jest sikawka konna z 1717 r.  Została wykonana w Henrykowie na Dolnym Śląsku, zbudowana została z drewna dębowego. Odlew pompy i prądownicy wykonał Sebastian Goetz. Wodę pompowano za pomocą jednego ramienia, które było podnoszone za pomocą dwóch dźwigni. Jest to jedyna tak bogato zdobiona sikawka w zbiorach muzeum. Na korpusie sikawki umieszczone zostały dwa herby. Herb opactwa henrykowskiego oraz herb opactwa w Zirc na Węgrzech. Oba zakony łączyła unia personalna. Na przedniej części sikawki pod zbiornikiem na wodę umieszczone zostały dwie rzeźby przedstawiające żurawie podczas polowania. Ptaki  trzymają w szponach kamień, symbol czuwania w czasie polowania, kiedy żuraw zasypiał kamień wypadał mu z pazurów i uderzał o wodę budząc go do dalszego czuwania. Jest to też metafora czuwania cystersów, którzy zgodnie z regułą rozpoczynali dzień  pracą i modlitwą o godzinie 2 w nocy i kończyli o 20:00 wieczorem. Sikawka ta jest eksponatem klasy zerowej.

Krzyż Pomnik Górników Kopalni Wujek stanął w miejscu gdzie w trakcie stanu wojennego 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfikacji Kopalni Wujek czołg dokonał wyłomu, przez który na teren kopalni weszli zomowcy. Pomnik składa się z ponad trzydziestometrowego krzyża, miejsca zgromadzeń, kolumnady, ceglanego muru z pamiątkowymi tablicami oraz z „kratownicy” składającej się z dziewięciu zespolonych ze sobą krzyży, symbolizujących śmierć dziewięciu górników, którzy zginęli zastrzeleni przez pluton specjalny ZOMO. Podczas uroczystości w każdym z krzyży pali się gazowy znicz. Został zaprojektowany przez Alinę Borowczak-Grzybowską i  Andrzeja Grzybowskiego. Pomnik został odsłonięty 15 grudnia 1991 r. przez prezydenta Lecha Wałęsę i poświęcony przez arcybiskupa Józefa Kowalczyka, nuncjusza Stolicy Apostolskiej.

Muzeum Izba Pamięci Kopalni Wujek działa w ramach Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności. Po muzeum oprowadzają górnicy, którzy brali udział w historycznym strajku na Kopalni Wujek w grudniu 1981 r.: Antoni Gierlotka, Krzysztof Pluszczyk, Stanisław Płatek. Jeden z najważniejszych elementów ekspozycji, to specjalnie wykonana makieta o wymiarach 420 cm na 230 cm, przedstawiająca w skali 1:100 teren objęty działaniem milicji i wojska w grudniu 1981 roku. Ponadto w można tutaj zobaczyć górniczy hełm jednego z zastrzelonych górników - Janka Stawisińskiego, łuski i pocisk, znalezione w miejscu, gdzie strzelano 16 grudnia 1981r.; pojemniki po gazie łzawiącym. Na miejscu prezentowane są również filmy dokumentalne o pacyfikacji Kopalni Wujek i stanie wojennym.

Bazylika Najświętszej Maryi Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich jest największym w regionie sanktuarium maryjnym. Pielgrzymi przybywają do słynącego z cudów obrazu. Zbudowana w latach 1842-1848 na miejscu starego XIV-wiecznego (1303 r.) drewnianego kościółka pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła. Drewniany kościółek okazał się zbyt ciasny i mały dla wszystkich przybywających pielgrzymów. Z tego powodu w 1826 roku proboszcz ks. Jan Alojzy Ficek postanowił wybudować nową, większą, murowaną świątynię. W jej budowę zaangażowali się także mieszkańcy. Konsekracji nowego neoromańskiego kościoła dokonał biskup wrocławski Melchior von Diepenbrock 22 sierpnia 1849 roku. Wokół świątyni znajdują się cztery kaplice oraz Rajski Plac z piątą kaplicą św. Rafała, w której znajduje się ołtarz z pierwotnego kościoła św. Bartłomieja. Wzdłuż muru kościelnego, na kamiennych cokołach, umieszczono wykute w kamieniu figury 12 Apostołów.

Kalwarię zbudowano w drugiej połowie XIX stulecia. W 1854 roku ks. Jan Alojzy Ficek przedstawił pomysł jej utworzenia. Dopiero jego następca, ks. Bernard Purkop przystąpił do realizacji projektu. Duży wkład prac przy Kalwarii mieli także sami mieszkańcy miasta. Na wzgórzu Cerekwica, na którym znajduje się Kalwaria, jest 14 kaplic Drogi Krzyżowej (zaprojektowanych przez Edwarda Schneidera, zbudowanych w różnych stylach architektonicznych), 15 kaplic różańcowych (każde pięć kolejnych kaplic symbolizujących tajemnice radosne, bolesne i chwalebne, zbudowano w innym stylu) i 11 innych. Jest również Ogród Oliwny, Góra Oliwna, Dwór Annasza i Dom Piłata. Na szczycie wzgórza znajduje się neogotycki kościół Zmartwychwstania Pańskiego, którego wieża jest doskonale widoczna z daleka. Powstał w latach 1893-1896 według projektu architekta Juliusza Kapackiego. Kalwaria w Piekarach Śląskich jest jednym z najpopularniejszych miejsc pielgrzymkowych na Górnym Śląsku i w Polsce.

Kopiec Wyzwolenia jest jednym z symboli Piekar Śląskich, usypano go dla upamiętnienia 250 rocznicy przemarszu wojsk króla Jana III Sobieskiego oraz 15 rocznicy wejścia części Śląska do odrodzonej Polski. Pomysł uczczenia przemarszu wojsk podjął już w 1883 roku niewidomy poeta Wawrzyniec Hajda, zwany „Śląskim Wernyhorą”. Niestety plan nie został zrealizowany. Ponowny pomysł usypania kopca pojawił się wśród kombatantów powstań śląskich w 1930 roku. Tym razem został zrealizowany. Prace rozpoczęto w 1932, na terenie zwanym Kocimi Górkami, a zakończono w roku 1937. W tym miejscu powstańcy z Piekar i Bytomia przed wybuchem III Powstania Śląskiego składali przysięgę, zginął tam także pierwszy powstaniec. Ziemia pochodzi z miejsc pamiętnych bitew (m.in. spod Grunwaldu). Kopiec wznosi się na wysokość 356 m n.p.m., a 20 m od poziomu gruntu. Średnica podstawy wynosi 64 m. U podnóża umieszczono tablice upamiętniające Wojciecha Korfantego i powstańców śląskich. Z kopca można podziwiać panoramę Piekar i okolic.

Szyb Bończyk rozpoczął swą działalność ponad 100 lat temu, pod nazwą Otto, będąc szybem pomocniczym – wentylacyjnym KWK Mysłowice. Budynki szybu mieściły maszynę wyciągową z dwoma klatkami do opuszczenia materiałów i wentylator. Maszyna o mocy 160 KM, wyposażona w tarcze Koepego była jedną z najnowocześniejszych w tamtym czasie. Szyb Bończyk został zlikwidowany w 1984 r. i powoli podupadał w ruinę. Jeszcze przez 10 lat po zamknięciu, utrzymywany był przez macierzystą kopalnię i pilnował go portier. W 1994 roku przejęła go pierwsza spółka i rozpoczęła się pełna degradacja terenu. Zostały stamtąd wywiezione urządzenia m.in. oryginalna nitowana maszyna wyciągowa, a wieża szybowa pocięta na kawałki i rozebrana. Ostatecznej egzekucji budowli dokonali złomiarze, wyciągając z niej ostatnie okna i elementy metalowe. Nikt nie przypuszczał, że po okresie przemysłowym,Szyb Bończyk stanie się perłą w gastronomicznej koronie regionu. Tego niełatwego zadania podjęli się państwo Aneta i Maciej Sikora, którzy na górniczych ruinach angażując swój czas, energię i oszczędności w prace porządkowe, remontowe i projektowe odratowali zabytkowe budynku tworząc z nich kompleks bankietowo-konferencyjny. Dzięki współpracy z firmą projektową S.C. Decorum 3 Jan Dybała z Mysłowic osiągnęli wspaniałe rezultaty. Trzy lata trwało porządkowanie terenu i opracowanie projektu utworzenia w budynkach szybu kompleksu bankietowo-konferencyjnego. Pozwolenie na budowę uzyskano w 2009 roku. Trzy lata później pierwsi goście zaczęli odkrywać nową historię Szybu Bończyk.

Miłośnicy kolei wąskotorowej mogą tutaj skorzystać z przewozu turystycznego zarówno parowozem, jak i lokomotywą spalinową na odcinku 6 km z Rud do Stanicy lub z Rud do Paproci. Uroczyste oddanie pierwszego odcinka kolei wąskotorowej linii Gliwice – Rudy – Racibórz nastąpiło 25 marca 1899 roku. Służyła ona głównie do przewozu pasażerskiego, w mniejszym stopniu towarowego. Linię zamknięto w marcu 1992 r. Pierwszego marca 1993 roku decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach linia Gliwice – Racibórz została wpisana do rejestru zabytków klasy A. Zabytkowa stacja znajduję się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego, największego w Polsce kompleksu poprzemysłowych obiektów zabytkowych.

Zespół klasztorno-pałacowy w Rudach składa się z kościoła będącego trójnawową bazyliką, średniowiecznego klasztoru pocysterskiego oraz później dobudowanych skrzydeł barokowej rezydencji pałacowej. W rezydencję pałacową zabudowania klasztorne zostały przekształcone w  XIX wieku. Część kościelna została odrestaurowana w latach 1994-1996. Natomiast część klasztorno-pałacowa, od okresu powojennego stopniowo popadała w ruinę. W 1998 roku została przekazana na własność diecezji gliwickiej i poddana długiemu procesowi renowacyjnemu. Na dawną część klasztorną składają się skrzydła w formie czworoboku przyległego do kościoła z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami tworzącymi wirydarz. Na część dawnej rezydencji pałacowej składają się skrzydła północno-zachodnie i północno-wschodnie. Tworzą one zewnętrzny dziedziniec, częściowo otwarty. W otwarciu pomiędzy tymi skrzydłami usytuowany jest wjazd na dziedziniec oraz dwa trasy zewnętrzne, z których rozciąga się widok na przyległy parkowy staw. Na załamaniu skrzydła zachodniego i północnego znajduje się wieża. W pomieszczeniach zespołu mieści się Ośrodek Formacyjno-Edukacyjny, organizowane są wystawy i spotkania.

Dom Zdrojowy w Jastrzębiu-Zdroju został wybudowany w 1862 roku. Obiekt ten wzniesiony został przez Feliksa von Königsdorffa  w stylu szwajcarskim w oparciu o konstrukcję szkieletową. We wnętrzu mieściły się dawniej kabiny kuracyjne, a także kawiarnia z salą taneczną i kasyno. W Domu Zdrojowym można też było napić się solanki leczniczej. W 1994 roku uzdrowisko zakończyło w tym miejscu swoją działalność, a obiekt przekazano Miejskiemu Ośrodkowi Kultury. W roku 1998 budynek poddano gruntownej modernizacji. Odtworzono m.in. ganek frontowy i charakterystyczną elewację. Obecnie w miejscu tym mieści się kawiarnia oraz Miejski Ośrodek Kultury skupiający wokół siebie liczne kluby i stowarzyszenia, organizujący różnorodne imprezy kulturalne, festiwale, prelekcje czy warsztaty. Budynek znajduje się niemal w centrum malowniczego Parku Zdrojowym o powierzchni blisko 18 hektarów, w którym znaleźć można wiele interesujących gatunków roślin.

Walcownia Cynku w Katowicach - Szopienicach to zabytek będący jednym z pomników historii wpisany w industrialne dziedzictwo regionu. Walcownię Cynku wybudowano w 1904 roku w pobliżu Huty Bernhardi oraz linii kolejowej Szopienice-Siemianowice.  Hala główna walcowni miała 91 metrów długości i 20 metrów szerokości, a pomieszczenie maszynowni 70 metrów długości przy 6 metrach szerokości. W latach 1915-1917 dobudowano nową halę, wydłużając obiekt o kolejne 91 metrów. W hali głównej walcowni zlokalizowane są urządzenia  zapewniające prawidłowy ciąg technologiczny produkcji blach, a są to: piece do topienia. Piec grzewczy do płyt, karuzela odlewnicza z formami, walcarki wstępne, nożyce do cięcia blach. Część z tych urządzeń napędzano czterema maszynami parowymi. Obecnie budynek dawnej walcowni wraz z maszynami objęty jest ochroną konserwatorską. Po niespełna 110 latach pracy w roku 2002 ostatecznie zakończono tu produkcję, a obiekt wpisany w industrialne dziedzictwo regionu pozostał świadkiem minionej epoki i funkcjonujących wówczas technologii.

Ruiny zamku w Bydlinie usytuowane są na wzgórzu Św. Krzyża. Budowla powstała prawdopodobnie w XIV w. jako strażnica dla umacniania granic ze Śląskiem. Składała się z wieży, budynku mieszkalnego i dziedzińca, który do niego przylegał. W końcu XV stulecia Bydlin przeszedł w ręce rodu Szczepanowskich, później dziedzicami byli tutaj Brzeziccy, a następnie na początku XVI w. Bonarowie, którzy ową budowlę, która już nie miała charakteru obronnego, zamienili na kościół. Około roku 1570, nowy właściciel – Jan Firlej, zamienił kościół na zbór ariański.  W 1594 roku Mikołaj Firlej, syn Jana, przywrócił poprzedni charakter kościołowi, nadając mu nazwę Świętego Krzyża. W 1655 roku kościół zniszczyli Szwedzi. Obecnie nie zachowało się wiele ze średniowiecznych ruin, pozostały jedynie mury na długości około 20 metrów. Tutaj Legioniści w 1914 roku stoczyli bitwę, która przeszła do historii pod nazwą bitwy pod Krzywopłotami. W 1989 roku przeprowadzono na terenie ruin badania archeologiczne, gdzie  w sąsiedztwie fundamentów muru obronnego znaleziono denar Ludwika Węgierskiego z 1370 roku, monety Zygmunta III i Jana Kazimierza Wazy, a także ceramikę naczyniową. Pod budynkiem mieszkalnym odkryto  trzy krypty grobowe.

Bitwa pod Krzywopłotami rozegrała się niedaleko wsi Krzywopłoty, na polach między Bydlinem, a Załężem w dniach 17-18 listopada 1914, pomiędzy oddziałami Austro-Węgier i Rosjan. Legioniści z 4 i 6 batalionów 1 Pułku Piechoty Legionów oraz artylerzyści pod dowództwem kpt. Brzozy, okopali się na wzgórzu Św. Krzyża we wsi Bydlin i sąsiednich Krzywopłotach. Wojska rosyjskie zajęły pozycje w lasach Smolenia i Domaniewic. W bitwie obie strony poniosły straty. W ataku na Załęże poległ por. Stanisław Paderewski, brat przyrodni Ignacego Paderewskiego, dowódca 3 kompanii 6 batalionu. Polegli legioniści spoczywają na cmentarzu w Bydlinie. W innej kwaterze cmentarza spoczywają żołnierze austriaccy i rosyjscy. Marszałek Józef Piłsudski nazwał to miejsce "Krzywopłockimi legionowymi Termopilami". W 1920 roku na cmentarzu w Bydlinie stanął kilkumetrowy kamienny krzyż z legionowymi symbolami. We wrześniu odbywa się w Krzywopłotach piknik historyczny, a w pierwszą niedzielę, przypadającą po 11 listopada, na miejscowym cmentarzu odprawiana jest msza w związku z obchodami rocznicy bitwy z 1914 roku. Grafika znaczka przedstawia naradę oficerów austriackich i polskich stojących naprzeciwko kaplicy i cmentarza  przy wzgórzu św. Krzyża w Bydlinie, która odbyła się krótko przed bitwą.

Sanktuarium Matki Bożej Pokornej w Rudach to część zespołu poklasztornego dawnego opactwa cystersów. Kościół poklasztorny, obecnie bazylika mniejsza pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny pełni funkcję diecezjalnego Sanktuarium Matki Boskiej Pokornej. Kościół wybudowano w stylu gotyckim w początkach istnienia opactwa ok. XIV wieku. Jest to świątynia zbudowana na planie krzyża łacińskiego, orientowana, trójnawowa. Do kościoła przylega od południowej strony kaplica mieszcząca słynący łaskami obraz Matki Boskiej Rudzkiej. Obraz ten pierwotnie przywieźli z Jędrzejowa i podarowali cystersom książęta raciborscy. Współczesny obraz jest prawdopodobnie kopią obrazu trzynastowiecznego. Namalowany został na lipowej desce, a wzorowany jest na wizerunku Matki Bożej z rzymskiej Bazyliki Santa Maria Madziore. Słynący łaskami obraz Matki Bożej został koronowany przez Jana Pawła II podczas wizyty apostolskiej do Gliwic w 1999 r. Od 1995 r. pocysterski kościół w Rudach staje się Diecezjalnym Sanktuarium Maryjnym, natomiast 14 czerwca 2009 roku kościół zostaje wyniesiony do rangi bazyliki mniejszej.

Początki zamku w Ojcowie wiążą się z działalnością fortyfikacyjną króla Kazimierza Wielkiego, na polecenie którego wzniesiono zamek w latach 1354 – 1370. Pierwsze wzmianki o zamku pochodzą z 1370 roku kiedy to zarządcą zamku został burgrabia Zaklika. Zamek był jednym z ważniejszych ogniw w łańcuchu obronnym chroniąc Kraków przed Luksemburczykami. Posiadał stuosobową załogę dowodzoną przez starostę. Dzierżawiony przez dziesięciolecia zmieniał zarządców, by w końcu w roku 1536 przejść w ręce królowej Bony Sforzy, która po 20 latach, w związku z wyjazdem do Włoch, przekazała go Mikołajowi Płazie. Na przestrzeni wieków zamek przechodził z rąk do rąk to popadając w ruinę to znów odzyskując częściowy blask. W 1802 r. obiekt zostaje opuszczony. Podczas rozbiorów zamek ponownie podupada i kolejny właściciel rozbiera częściowo mury, które grożą zawaleniem. Ostatecznie z zamku pozostaje ośmioboczna wieża, brama i dolne partie murów. Pod koniec XIX wieku plany odbudowy podjął Ludwik Krasiński, który zamierzał tu  urządzić muzeum archeologiczno-przyrodnicze. Zasypano wtedy fosę i zlikwidowano most, a ośmioboczną wieżę obniżono o 6 metrów. Odnowiono też bramę urządzając w niej pokój mieszkalny. W 1913 roku nowa właścicielka - Ludwika Czartoryska przystępuje do konserwacji ruin i częściowej odnowy baszty. Dalsze prace konserwacyjne prowadzi na zamku dyrekcja Ojcowskiego Parku Narodowego w latach 80. i 90. XX wieku. Obecnie w salce nad bramą wjazdową znajduje się wystawa dotycząca historii zamku ojcowskiego, a jej częścią jest makieta pokazująca zamek z przełomu XV i XVI wieku.

Grota Łokietka to poziomo rozwinięta jaskinia znajdująca się na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Położona jest ok. 125 metrów ponad dnem Doliny Sąspowskiej i jest największą spośród wszystkich znanych jaskiń na terenie parku. Długość jaskini wynosi 320 metrów, a całość składa się z dwóch dużych sal: Rycerskiej i Sypialni oraz dwóch mniejszych. Pierwsze wzmianki o jaskini pochodzą z końca XVII wieku. Od końca XVIII wieku stanowiła miejscową atrakcję turystyczną. W czasie pierwszej wojny światowej grota służyła  miejscowej ludności jako czasowe schronienie. W 1927 roku została uznana za zabytek. Badania dowodzą, iż w odległych czasach jaskinię zamieszkiwały niedźwiedzie polarne. Przypuszcza się też, że dla człowieka nie była ona wygodnym schronieniem, choć znaleziono w niej pradawne ślady jego bytności. Z jaskinią związana jest legenda o ukrywaniu się w niej Władysława Łokietka przed królem czeskim Wacławem II. Przyszły król miał tu przebywać 6 tygodni, odpoczywając na kamiennym łożu  ostatniej sali. Wejście do jaskini zasnute było pajęczyną pokrytą rosą, co ostatecznie miało zmylić pogoń, stąd też dzisiejsza krata zamykająca wejście do jaskini powtarza motyw pajęczyny.

U stóp zamku w Pieskowej Skale znajduje się wapienny ostaniec nazywany Maczugą Herkulesa. Skała zbudowana jest z twardych wapieni skalistych, a swym kształtem przypomina właśnie broń mitycznego olbrzyma. Maczuga ma 25 metrów wysokości i stoi na niższej skale o wysokości bliskiej 12 metrów, a swój kształt zawdzięcza erozyjnej działalności wiatru i wody. Formacja ta stanowi charakterystyczny element krajobrazu Doliny Prądnika i jest jednym z najważniejszych symboli całej Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Z Maczugą nierozerwalnie związanych jest kilka legend, a jedna z nich mówi o Panu Twardowskim, który rozkazał czartowi ustawienie w tym miejscu skały wierzchołkiem do dołu. Czart swoją pracę wykonał, a Twardowski zgodnie z umową musiał mu oddać swoją duszę. Od 1933 roku na szczycie Maczugi Herkulesa znajduje się dwumetrowej wysokości krzyż, który upamiętnia pierwsze wejście na maczugę, w wykonaniu Leona Witka z Katowic. Dziś maczuga jest chroniona prawem, a wspinaczka w tym miejscu jest zabroniona.

Początki Muzeum Regionalnego w Dębicy sięgają lat 60 XX wieku, kiedy to  Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Dębicy wystąpiło do ówczesnych władz z inicjatywą utworzenia muzeum. Postulat ten doczekał się jednak realizacji dopiero w 2003 roku. Pierwszym dyrektorem placówki został Janusz Ożóg i jemu też powierzono organizację muzeum, którego siedzibą został dziewiętnastowieczny budynek po byłych koszarach kawalerii. Pierwsze prezentowane w nowym muzeum zbiory pochodziły głównie z Izby Regionalnej Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Dębickiej, ale także z zakładowych Sal Tradycji niektórych dębickich firm oraz od osób prywatnych. W 2007 roku w związku z akcją rewitalizacji terenów byłej jednostki wojskowej muzeum wzbogaciło się o dwa budynki, z których jeden został przeznaczony na stałą wystawę dotyczącą historii dębickiego garnizonu wojskowego, drugi zaś na archiwum i bibliotekę muzealną. Muzeum Regionalne w Dębicy posiada pięć działów: archeologiczny, etnograficzny, historyczny, sztuki i wojskowy, a także sześć wystaw stałych ukazujących historię miasta i okolic od czasów najdawniejszych do 1944 roku. Placówka prowadzi ponadto lekcje muzealne oraz warsztaty dotyczące historii kultury i sztuki.

W sierpniu 1943 roku po zbombardowaniu przez aliantów niemieckiego ośrodka rakietowego Peenemünde, zapadła decyzja o przeniesieniu doświadczeń nad „cudowną bronią” do Polski. Nowy ośrodek prób nad bronią V-1 i V-2 zlokalizowano w obrębie poligonu wojskowego w miejscowości Blizna, w kompleksie leśnym pomiędzy Dębicą, a Kolbuszową. Wieś wysiedlono i rozpoczęto budowę instalacji wraz z halami montażowymi, hangarem, a także elektrownią polową i bocznicą kolejową oraz linią kolejki wąskotorowej. W listopadzie 1943 roku wystrzelono pierwsze rakiety V-1, ale próby nie były udane. W styczniu 1944 roku rozpoczęto wystrzelanie rakiet V-2, ale już w czerwcu tego samego roku, w obliczu zbliżającej się Armii Czerwonej, rozpoczęto likwidację poligonu i jego przenosiny do Borów Tucholskich. Po wojnie o poligonie i Bliźnie zapomniano. Dopiero działania lokalnego samorządu doprowadziły do powstania Parku Historycznego Blizna, który został otwarty w sierpniu 2011 roku. Dziś można tutaj oglądać resztki instalacji poligonu, wyrzutni, hali montażowej, a także zrekonstruowane baraki oraz naturalnej wielkości rakietę V-2. Całość uzupełniają ekspozycje muzealne z licznymi eksponatami, zdjęciami i dokumentami.

Lublin to największe polskie miasto i ośrodek akademicki na wschód od Wisły. Od 1474 roku jest stolicą województwa lubelskiego. Jest to zarazem jedno z najstarszych polskich miast, lokowane na prawie magdeburskim w 1317 r. Ponad 700-letnia historia miasta wpisana w architekturę i upowszechniana poprzez liczne ekspozycje muzealne przyciąga wielu turystów i badaczy. Stare Miasto, jako jedno z nielicznych w Polsce, posiada w ponad 70% oryginalną, kryjącą ślady gotyku, renesansu, baroku i klasycyzmu zabudowę. Na spragnionych wrażeń turystów czekają tutaj na każdym kroku unikalne miejsca i atrakcje. W Lublinie zawsze coś się dzieje, a wydarzenia  takie jak Noc Kultury i Carnaval Sztukmistrzów to wyjątkowa wizytówka miasta, podkreślająca nietuzinkowość tego miejsca. Odbywające się tu liczne jarmarki i kiermasze są doskonałą okazją do zapoznania się ze sztuką ludową oraz posmakowania regionalnych przysmaków. To wszystko sprawia, że Lublin po prostu trzeba odwiedzić i poznać.

Brama Krakowska to jeden z symboli miasta. Budowla powstała w XIV w. wraz z murami miejskimi. Swoją nazwę zawdzięcza historycznemu szlakowi, który prowadził z Krakowa, przez Lublin do Wilna. Była punktem obserwacyjnym dla straży ogniowej, grano z niej także hejnał miejski. Zasadniczy zrąb gotyckich murów zbudowany jest z cegły i kamienia, natomiast nadbudowa z zeszklonej cegły. Ośmioboczna, otynkowana wieża powstała w połowie XVI w. Budowlę nakrywa barokowy hełm z umieszczonym na jego szczycie monogramem SAR /Stanislaus Augustus Rex/ i datą 1782, pochodzący z okresu przebudowy dokonanej przez Dominika Merliniego. Obecny wygląd bramy jest wynikiem prac konserwatorsko-budowlanych z lat 1959-64, kiedy to przywrócono jej historyczny wygląd, a wnętrze zaadaptowano na potrzeby Muzeum Historii Miasta Lublina.

Kościół Nawrócenia św. Pawła to świątynia powstała po dawnym klasztorze Bernardynów, działających w Lublinie od XV wieku. Wybudowany został w latach 1470 – 1497  z cegły, w miejscu wcześniejszych zabudowań drewnianych. Na przestrzeni wieków był wielokrotnie przebudowywany oraz remontowany, a fundatorami kościoła byli m. in. Sobiescy, Potoccy, Zamoyscy, Kochanowscy i Poniatowscy. Przy ówczesnym klasztorze istniała biblioteka, po której niestety nie zachował się księgozbiór. Po kasacie klasztoru, na plebanię powołanej w 1884 roku parafii, zajęto budynek pobernardyński, pochodzący z II poł. XVI w. Razem z kościołem tworzy on zamknięty czworobok. Zespół poklasztorny tworzy także 1-piętrowa murowana oficyna, oraz ogród. Świątynia cieszy się popularnością m. in. dzięki rozwijającemu się kultowi św. Antoniego z Padwy, który zaprowadzili jeszcze Bernardyni. W prezbiterium znajduje się ołtarz z 1739 roku, z cudownym obrazem św. Antoniego Padewskiego oraz dziewiętnastowieczny obraz przedstawiający scenę Nawrócenia św. Pawła. W nawach bocznych i przybudowanej kaplicy znajdują się inne ciekawe ołtarze, a w nawie głównej renesansowe ławki i konfesjonały oraz drewniana ambona z rzeźbami św. Franciszka i Ewangelistów.

Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu to kompleks turystyczny obejmujący część założonej w 1791 roku Kopalni „Królowa Luiza” oraz Główną Kluczową Sztolnię Dziedziczną. Kompleks ten obejmuje także zabytkową łaźnię łańcuszkową, a zwiedzający mogą ponadto zobaczyć wyciągową maszynę parową, salę sprężarek czy akumulatorownię. To co jednak najważniejsze to podziemna trasa turystyczna wiodąca od szybu „Carnall” i prowadząca aż do szybu „Wilhelmina”. Trasa ma około 1,5 kilometra długości. Jest jedyną taką trasą turystyczną w Europie i swoistą podróżą w czasie, prezentując losy największej ze śląskich kopalń oraz rozwój górnictwa na przestrzeni ostatnich dwustu lat. Obejmuje chodniki z różnymi rodzajami obudów, mijanki dla łodzi, a także miejsca dawnych portów czy chodnik wykuty w węglu. To miejsce, w którym poznamy historię górnictwa, ale też trud wiążący się z tą pracą. Obecnie kompleks tworzy jeden z najważniejszych elementów śląskiego dziedzictwa przemysłowego.

Nadwiślańska Kolejka Wąskotorowa powstała w 1892 r. Inicjatorem jej budowy był  miejscowy ziemianin i przemysłowiec. Posiadał on m.in. cukrownię Zagłoba, dlatego też pierwsza linia kolejki powstała właśnie do cukrowni. W pierwszych latach  prowizoryczna kolejka, z drewnianymi szynami, po których wagoniki ciągnęły zaprzęgi konne, kursowała od folwarku Polanówka do cukrowni. Na początku XX wieku powstała kolej żelazna, choć niektóre odcinki jeszcze przez kilka lat obsługiwano trakcją konną. Pierwsze parowozy zakupiono w 1912 roku. Czasy I i II wojny światowej to okres dużej destrukcji kolejki, dopiero po wojnie PKP przejęły tutejsze trasy i obok ruchu towarowego wprowadzono przewozy pasażerskie. W końcu lat 60. XX wieku nastąpił gwałtowny wzrost przewozów towarowych. W 1968 roku do obsługi kolei wprowadzono pierwsze lokomotywy Lxd2 co było początkiem końca trakcji parowej. Ostatni parowóz PX48 wycofano w 1980 roku, a w obliczu wciąż rosnących strat w 2001 roku całkowicie zaprzestano ruchu kolejowego. Obecnie właścicielem kolejki jest Powiat Opolski, a licząca ponad 50 km linia kolejki jest unikatową atrakcją turystyczną w województwie, przebiegającą przez najbardziej atrakcyjne miejsca tej części lubelszczyzny.

„Polesia czar, to dzikie knieje moczary…” Piękne przedwojenne tango, bardzo dosadnie oddaje urok terenów Polesia. Kto chce poznać uroki tej wspaniałej krainy, powinien przybyć właśnie do Poleskiego Parku Narodowego. Tutejsze ścieżki edukacyjne prowadzą przez najbardziej atrakcyjne fragmenty parku, ukazując bogactwo i piękno tutejszej przyrody. Turystów poszukujących miejsca z dala od miejskiego zgiełku, pełnego spokoju i dzikiej przyrody, zapraszamy już dziś! Na terenie Parku wyznaczono pięć pieszych ścieżek dydaktycznych, jedną ścieżkę rowerową i dwie trasy dla najmłodszych. Zapraszamy serdecznie na spotkania z żółwiem błotnym, żurawiem i łosiem!

Ośrodek Ochrony Żółwia Błotnego to nie tylko wyjątkowa atrakcja turystyczna Poleskiego Parku Narodowego, to kluczowe miejsce w programie czynnej ochrony tych niezwykłych zwierząt. W Ośrodku stworzono właściwe warunki do inkubowania żółwi. W inkubatorach, jaja żółwi pobrane z gniazd zagrożonych przechodzą końcowy okres inkubacji. Młode żółwie, które wyklują się w inkubatorach są hodowane w OOŻB przez okres zimy. Wiosną, gdy poziom wody w otaczających lęgowiska zbiornikach jest odpowiednio wysoki, a woda nagrzana, małe żółwie po nieprzespanej pierwszej zimie są wypuszczone do naturalnych siedlisk. W Ośrodku możemy na własne oczy przekonać się jak wygląda czynna ochrona żółwia błotnego, dowiedzieć się najważniejszych informacji i ciekawostek na temat tych zwierząt. 

Schronisko Nad Łomniczką leży w Karkonoszach, na wysokości 1002 m n.p.m. Znajduje się ono u stóp Śnieżki, nad brzegiem potoku Łomniczka, w dolnej części najgłębszego kotła polodowcowego w Karkonoszach – Kotła Łomniczki. Pierwsze schronisko w tym miejscu wzniesiono w 1901 roku, choć zdania są podzielone i niektóre źródła podają, że już pod koniec XIX w. istniała tu gospoda, którą przekształcono w schronisko. Mówi się też, że obecny drewniany budynek schroniska to dawny szałas myśliwski, który powstał po zniszczeniu przez lawinę skalną poprzedniego budynku. Pewne jest natomiast, że w 1947 roku Oddział PTTK w Jeleniej Górze dostosował obiekt tworząc liczące 12 miejsc noclegowych schronisko „Nad Małą Łomnicą”. Obecnie obiekt ten mimo swojej nazwy nie jest prawdziwym górskim schroniskiem. Nie posiada miejsc noclegowych, ale może służyć jako schronienie dla turystów górskich. Jest to przy okazji jedno z nielicznych schronisk pozbawione całkowicie elektryczności. Na wędrowców czeka tutaj natomiast bar serwujący ciepłą herbatę, a obiekt wyposażony jest ponadto w jadalnię oraz toalety. W pobliżu schroniska znajduje się punkt widokowy na Czarną Kopę. Nieco dalej godnym uwagi miejscem jest wodospad Łomniczki, a idąc w kierunku Śnieżki, warto choć na chwilę zatrzymać się przy Cmentarzu Ofiar Gór.

Siedzibą Muzeum Bitwy Legnickiej jest dawny kościół pw. Św. Trójcy i NMP. Jest to najstarsza świątynia Legnickiego Pola, powstała najprawdopodobniej w ostatniej ćwierci XIV w. Od średniowiecza obiekt ten jest związany z tradycją bitwy legnickiej, stoczonej 9 kwietnia 1241 r. pomiędzy rycerstwem polskim i siłami mongolskimi. Uważano, że do starcia, zakończonego klęską chrześcijan, doszło w okolicach dzisiejszej wsi Legnickie Pole. Powtarzana przez pokolenia legenda głosi, że świątynię wzniesiono w miejscu, gdzie odnalezione zostało ciało poległego wodza sił chrześcijańskich, księcia Henryka Pobożnego. Przez wieki kościół, poza swoją funkcją sakralną, był miejscem pamięci o wydarzeniach z 1241 r. Opuszczony po 1945 r., w wyniku prac remontowych, został przekształcony w placówkę muzealną, otwartą w 1961 r. Bitwę i jej znaczenie przywołuje stała wystawa historyczna.

Akademia Rycerska, prestiżowa uczelnia dla szlachty, została założona przez cesarza Józefa I Habsburga w 1708 r. Monumentalny, barokowy gmach, będący siedzibą szkoły powstawał etapami w latach 1709 - 1738. Instytucja kształciła młodzież szlachecką obydwu konfesji: katolickiej i protestanckiej. Po podboju Śląska przez Prusy w 1741 r., Akademia Rycerska zaczęła tracić swój elitarny charakter. Stopniowo stawała się szkołą średnią, od XIX w. znaną jako Gymnasium Johanneum. Wówczas wstęp w mury instytucji uzyskała młodzież mieszczańska. W 1944 r. szkołę zamknięto. W latach 1945-1978 gmach zajmowały stacjonujące w Legnicy wojska radzieckie. Obecnie mieszczą się w nim miejskie urzędy i instytucje kulturalne oraz oświatowe. W części należącej do Muzeum Miedzi znajduje się wystawa stała dotycząca historii gmachu i instytucji Akademii Rycerskiej. Z kolei w przestrzeni dawnych sali lekcyjnych prezentowane są ekspozycje czasowe.

W VIII wieku pośród miejscowych rozlewisk zbudowano gród drewniano-ziemny. Badania dowodzą, że w czasach panowania Mieszka I około 985 roku zbudowano tu nowy gród w formie tzw. „grodu piastowskiego”.Na miejscu drewnianego grodu w końcu XII wieku wzniesiono zamek. Był on pierwszą murowaną warownią na ziemiach polskich. Zamek był otoczony fosą, a całe wzgórze podzielono na dwie części. W jednej znajdował się okazały pałac wraz z kaplicą i wieżą, otoczony wałami drewniano-ziemnymi, a drugą stanowiły zabudowania  gospodarczo-administracyjnym wraz ze strzegącą wjazdu do zamku wieżą. W XV i XVI wieku zamek częściowo rozbudowano, co zresztą czyniono jeszcze kilkakrotnie na przestrzeni wieków. Po pożarze na początku XVIII wieku, w trakcie którego zniszczeniu uległa kaplica książęca i wieża przy bramie Lubińskiej, nadano zamkowi charakter barokowego pałacu. Po zdobyciu Legnicy przez króla Prus Fryderyka II Wielkiego, zarządzono rozbiórkę twierdzy, jednak poprzestano jedynie na zasypaniu fos i zburzeniu mostu zwodzonego. W połowie XIX wieku, a także na początku 1945 roku zamek nawiedzają kolejne pożary. Zostaje on jednak odbudowany, a do dzisiejszych czasów zachowały się dwie gotyckie wieże: ośmioboczna św. Piotra i okrągła św. Jadwigi oraz brama zamkowa najstarszym zabytkiem architektury renesansowej w Legnicy.

Wieża Bramy Głogowskiej w Legnicy została wzniesiona w pierwszej połowie XV wieku, w miejscu, w którym wcześniej znajdował się podobny, ale trzynastowieczny obiekt, broniący dostępu do miasta przez bramę od strony Głogowa. Pierwotnie wieża miała funkcję obronną i usytuowana była w pierścieniu legnickich murów obronnych. Dopiero w XIX wieku, podczas remontu w wieży wykuto neogotycką bramę, przez co budowla zyskała charakter przejazdowy. W tym samym czasie trzykondygnacyjną wieżę przykryto czterospadowym dachem. Pozostawiono jednak okienka strzelnicze usytuowane w górnej kondygnacji, a tarczę zegara słonecznego umieszczonego na ścianie od strony zamku. Blanki zamurowano jednak w XX wieku i w tej postaci wieża przetrwała do czasów obecnych.

Ratusz w Bolkowie to klasycystyczny budynek wzniesiony najprawdopodobniej w końcu XIV wieku i odbudowany w 1670 roku po pożarze, który zniszczył pierwotny ratusz blisko 40 lat wcześniej. Ratusz rozbudowano w 1828 roku nadając mu obecną klasycystyczną formę zaprojektowaną przez Christiana Gotlieba Hedemanna z Kamiennej Góry, a rok później na wieży ratuszowej zainstalowano nowy zegar. Ratusz wzniesiony został na planie czworoboku. Posiada wejście od frontu i wieżę w tylnej części. Podstawa wieży jest czworokątna, natomiast nad tarasem widokowym posiada przekrój ośmioboczny. Wieża zwieńczona jest hełmem z latarnią, nad którą znajduje się iglica z kulą i chorągiewką. Pozostała część ratusza nakryta jest dachem mansardowym z kilkoma lukarnami. Wejście od ratusza zdobi dwukolumnowy portyk podtrzymujący balkon. Od 1956 roku bolkowski ratusz figuruje w rejestrze zabytków, a obecnie jest siedzibą władz miejskich.

Kościół ten powstał w połowie XIII wieku, a pierwsza o nim wzmianka pochodzi z 1298 roku. Świątynia mieści się w górnej części bolkowskiego rynku. Zbudowano ją w stylu gotyckim z dwóch rodzajów piaskowca. Kościół posiada także wczesnogotycką wieżę z dzwonem z 1506 roku i zakrystię dobudowaną od południa. W XIV wieku od strony północnej dobudowano nawę boczną. We wnętrzach zachowało się charakterystyczne sklepienie krzyżowo-żebrowe oraz kapitele bogato zdobione motywami roślinnymi. Dawne wyposażenie stanowi również drewniana ambona z 1619 roku ufundowana przez kupca Bodensteina z Wrocławia, którego żona pochodziła z Bolkowa. Ambona jest najstarszym przedmiotem w kościele, a zdobią ją m.in. postacie czterech ewangelistów oraz sceny z Biblii. Na uwagę zasługują także: fragment  umieszczonego nad wejściem do zakrystii  XIV wiecznego fresku, ołtarz główny z 1875 roku, stacje drogi krzyżowej z 1893 roku oraz organy z 1895 roku. W otoczeniu kościoła znajduje się figura św. Jana Nepomucena z 1724 roku, a na ścianach świątyni  wmurowano nagrobki z XVI i XVII wieku. 

Jeleniogórski ratusz to barokowo – klasycystyczna budowla powstała w 1749 roku. Wcześniej w miejscu tym znajdował się czternastowieczny ratusz miejski, który jednak po kilku pożarach i zawaleniu się wieży został rozebrany w 1739 roku. W roku 1750 na wieży uruchomiony został zegar, a w pomieszczeniach piwnicznych urządzono gospodę, która przynosiła dodatkowe dochody. Budynek ratusza wzniesiono na planie prostokąta. Bryła posiada trzy kondygnacje nakryte mansardowym dachem z niewielkimi lukarnami. Środek budynku zajmuje czworoboczna wieża z galeryjkami. Jej szczyt wieńczy hełm z latarnią. Od strony południowej, nad wejściem do ratusza znajduje się łacińska inskrypcja głosząca: „miasto założył Bolesław Krzywousty w 1108 roku”. Także z tej strony budynku, w miejscu średniowiecznej studni zlokalizowana jest kamienna figura Neptuna z dwoma delfinami. Wnętrze ratusza zdobią płaskorzeźby wykonane przez uczniów i nauczycieli dawnej Szkoły Snycerskiej. Na balustradzie schodów znajdują się ważne sceny z życia Ducha Gór, a w Sali Sesyjnej sceny z historii Jeleniej Góry.

UWAGA ! - Punkt sprzedaży do 1 kwietnia czynny tylko w sb. i niedz. od 10:30 do 15:00 Po 1 kwietnia czynny codziennie.

Na środku jeleniogórskiego rynku w sąsiedztwie ratusza znajduje się zabytkowy tramwaj, który w miejscu tym stoi od 2005 roku. Początki komunikacji tramwajowej w tym mieście sięgają roku 1897, kiedy to na ulice miasta wyjechał pierwszy tramwaj o napędzie gazowym. Niestety kłopoty eksploatacyjne tych tramwajów doprowadziły do ich wczesnego zniknięcia z ulic, a tabor o napędzie gazowym już w 1899 roku zastąpiono wagonami o napędzie elektrycznym. W międzyczasie rozwijano miejską sieć tramwajową doprowadzając linię do Cieplic, Sobieszowa, a w 1914 roku nawet do Podgórzyna. W szczytowym momencie długość sieci wynosiła nieco ponad 19 km.  Plany rozbudowy sieci tramwajowej były bardzo ambitne. Planowano rozbudować sieć do Szklarskiej Poręby, a także do Szpindlerowego Młyna, ale działania te przerwała wojna. Ostatecznie tramwaje zniknęły z Jeleniej Góry w 1969 roku, po 72 latach funkcjonowania. Tramwaj na jeleniogórskim rynku to pomysł lokalnego fotografa i dziennikarza Cezarego Wiklika, który właśnie w ten sposób przypomina historię komunikacji tramwajowej w tym mieście.

UWAGA ! - Punkt sprzedaży do 1 kwietnia czynny tylko w sb. i niedz. od 10:30 do 15:00 Po 1 kwietnia czynny codziennie.

Ratusz w Boguszowie – Gorcach to budowla mieszcząca się w najstarszej dzielnicy miasta we wschodniej części placu Odrodzenia. Budowę ratusza rozpoczęto w 1723 roku, w miejscu dawnej gorzelni, a za jej ukończenie przyjmuje się rok 1737 kiedy to skończono budowę przylegającej do budynku czworobocznej wieży. Wiadomo, że prace przy budowie ratusza prowadził mistrz murarski Kohler ze Świdnicy. W 1763 roku wieża ratuszowa uległa uszkodzeniu i odbudowano ją dopiero w 1789 roku osadzając na niej tarczę zegarową. W związku z kolejnym uszkodzeniem w 1818 roku, wieża ponownie została odremontowana, a w 1885 roku zainstalowano na niej nowy zegar. Na początku XX wieku ratusz przeszedł przebudowę, w wyniku której otrzymał obecny kształt, choć mniejsze lub większe prace remontowe prowadzono w budynku jeszcze dwukrotnie w latach 30. i 70. XX wieku. Obecny ratusz posadowiony jest na planie czworoboku i jest budynkiem trzykondygnacyjnym. Przylega do niego od zachodu wieża wsparta na arkadowych kolumnach. Wieżę wieńczy hełm z latarnią zakończoną iglicą. Ciekawostką może być fakt, że leżąc na wysokości 592 metrów n.p.m. budynek ten jest najwyżej położonym w Polsce zabytkowym ratuszem miejskim. 

Szyb kopalniany „Witold” w Boguszowie – Gorcach jest obiektem na stałe wpisanym w krajobraz miasta. Jego historia sięga roku 1769. Z tego właśnie okresu pochodzi pierwsza wzmianka o istniejącej w Gorcach kopalni. Szyb noszący wówczas nazwę „Gustaw” został wybudowany dopiero w 1791 roku i w czasach świetności kopalni służył jako element transportujący górników i materiały służące do obudowy kopalni.  W czasie II wojny światowej kopalnię w Gorcach przyłączono do zakładów wydobywczych Victoria i  w tym samym okresie nastąpił jej intensywny rozwój. Po wojnie szyb Gustaw został przemianowany na Witold. W 1993 roku szyb wraz z kopalnią został zlikwidowany, a na jego ponowne otwarcie trzeba było czekać do roku 2014. To właśnie wtedy miasto przeprowadziło adaptację budynku nadszybia z wieżą przekształcając pokopalniane obiekty w Centrum Kulturalno – Kongresowe „Witold”. W ich wnętrzu mieści się m.in. Izba Pamięci Górnictwa i Kopalnictwa prezentująca  eksponaty oraz pamiątki przekazane przez byłych pracowników kopalni. Na ekspozycji zobaczyć można m.in. górnicze lampy z różnych okresów, metanomierze, maski przeciwpyłowe, mundury górnicze, stare zdjęcia i dokumenty oraz wiele innych ciekawych eksponatów. Trzydziestometrowa wieża szybu „Witold”, na szczyt której prowadzi 117 wąskich stopni, jest dziś doskonałym punktem widokowym na okolicę i jedną z atrakcji turystycznych regionu. 

Góra Mniszek położona jest w południowo- zachodniej Polsce, w Sudetach Środkowych, w Górach Wałbrzyskich. Stanowi część masywu Chełmca i znajduje się pomiędzy dwiema dzielnicami Boguszowa – Gorców. Wzniesienie posiada dwa charakterystyczne wierzchołki – wyższy wznoszący się na wysokość 711 m n.p.m. i niższy sięgający 704 m n.p.m. Współczesna nazwa góry „Mniszek” pochodzi od niemieckiego Hoch-Berg nawiązującego do nazwiska pierwszych właścicieli tych terenów czyli rodziny  Hochbergów. Niegdyś na niższym ze szczytów znajdowało się schronisko, które od nazwiska właściciela Roberta Ungera nosiło nazwę Ungerbaude. Na szczycie znajdowała się także 20 metrowa wieża widokowa, z której rozciągały się przepiękne widoki na okolicę, ale i odległe masywy górskie. Niestety pożar wywołany uderzeniem pioruna zniszczył schronisko i wieżę i już w 1920 roku obiekty wyburzono. Zbocza góry pokrywają liczne szczeliny tworzące jaskinie o charakterze krasowym, a najgłębsza ze szczelin sięga 36 metrów głębokości. Góra Mniszek kryje w sobie ponadto wiele tajemnic zarówno geologicznych jak i tych związanych z II wojną światową. Dziś miejsce to stanowi oazę dla uprawiania turystyki pieszej i rowerowej, a w nieczynnym kamieniołomie znajduje się ścianka wspinaczkowa.

Początki zamku należy wiązać z osobą Kaspra Suskiego, który w tym miejscu w latach 1554 – 1580 zbudował drewniano – kamienny dwór obronny. Kolejni właściciele przebudowywali ten obiekt natomiast w znacznym stopniu dokonał tego jego pierwszy właściciel - Piotr Komorowski, który nadał zamkowi cechy renesansowej, trójskrzydłowej rezydencji wzorowanej na zamku królewskim w Krakowie. Kolejna właścicielka dóbr suskich Anna Wielopolska, nad najstarszą częścią obiektu wzniosła dwie wieże, a także przeprowadziła barokizację wnętrz. W drugiej połowie XIX wieku,  obiekt kolejny raz przebudowano rozbierając skrzydło wschodnie wraz z bramą i budując kamienny mur otaczający park. To wtedy w zamku mieściła się biblioteka z cennymi zbiorami ksiąg, rękopisów, malarstwa, rzeźby i innych narodowych pamiątek. W czasie II wojny światowej rezydencja nieszczególnie ucierpiała. Najpierw przejęli ją Niemcy, a po wojnie wojska radzieckie. Cenne zbiory zostały rozkradzione, zdewastowane i uległy rozproszeniu, przez co tylko część z nich udało się odzyskać. W 1974 roku zamek został przejęty przez Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu, a od 1996 roku obiekt przejęła Gmina Sucha Beskidzka. Dziś zamek jest centrum kulturalnym, w którym mieści się m.in.  Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej, Miejski Ośrodek Kultury - Zamek z Galerią Sztuki, a także uczelnia wyższa, restauracja oraz hotel.

Tuż przy rynku w Suchej Beskidzkiej znajduje się drewniany budynek karczmy z początku XVIII wieku. Niegdyś budynek ten znajdował się na skrzyżowaniu dróg, przy którym odbywały się targi i jarmarki, jednak z czasem miejsce to przybrało charakter rynku miejskiego. Drewniana karczma to parterowy budynek, częściowo na kamiennej podmurówce. Budynek kryty jest czterospadowym, gontowym dachem, a w części frontowej posiada arkadowe podcienia. Posiada sień, po bokach której znajdują się pomieszczenia karczemne. Niegdyś sień ta była przejazdowa i prowadziła do pomieszczeń mieszczących wozownię dla podróżnych. Zabytkowa budowla w czasie II wojny światowej została otynkowana i pobielona, dach zaś pokryto papą. Dopiero pod koniec lat 60.XX wieku karczmie przywrócono dawny wygląd i stan, w którym funkcjonuje obecnie. Z miejscem tym związana jest akcja mickiewiczowskiej ballady „Pani Twardowska”. To właśnie tutaj spotkał się Mistrz Twardowski z Mefistofelesem, ale w dawnych czasach karczma gościła także kupców oraz zbójników na czele z babiogórskim harnasiem. 

Skansen Zagroda Wsi Pszczyńskiej położony jest we wschodniej części zabytkowego parku pszczyńskiego. Na blisko dwóch hektarach powierzchni zgromadzono kilkanaście obiektów drewnianej architektury z okresu XVIII i XIX wieku. O znaczeniu historycznym i turystycznym świadczy fakt wpisania skansenu do Szlaku Architektury Drewnianej opracowanego przez Urząd Marszałkowski, który to łączy najcenniejsze i najciekawsze obiekty z Górnego Śląska. Skansen posiada również wysoką wartość kulturalną i etnograficzną o czym świadczy szeroki zakres działań obiektu. W ofercie można znaleźć m.in. warsztaty edukacyjne i artystyczne oraz wydarzenia folklorystyczne jak Spotkania pod Brzymem, Święto Pszczoły, Stawianie Moja, Noc Muzeów czy Europejskie Dni Dziedzictwa.