Lista znaczków

Czupel - 933 m n.p.m. najwyższy szczyt Beskidu Małego w Beskidach Zachodnich, w paśmie Magurki Wilkowickiej. Za najwyższy szczyt został uznany dopiero w latach 70 XX w. za sprawą nowych pomiarów wysokości (do tej pory za najwyższy szczyt uznawano Łamaną Skałę 929 m n.p.m.). Stoki Czupla w większości porośnięte są lasem, jednak ostatnie wiatrołomy i wycinka drzew spowodowała częściowe wylesienie szczytu, co daje możliwość widoku między innymi na jez. Międzybrodzkie, zbiornik na górze Żar (761 m n.p.m.) oraz panoramę na Góry Zasolskie z Łamaną Skałą oraz Leskowcem (922 m n.p.m.) oraz Beskid Żywiecki. Na szczycie znajduje się charakterystyczny kopczyk usypany z kamieni oraz drzewo z zawieszoną na nim kapliczką. Najbliższe schronisko znajduje się na Magurce Wilkowickiej (ZT 28) Przez szczyt Czupla biegną szlaki z Bielska- Białej (niebieski) i Łodygowic (czerwony). Pomiędzy Magurką Wilkowicką, a szczytem Czupla w odległości ok.50 m od szlaku niebieskiego znajduje się otwór jaskini nazywanej Wietrzną Dziurą lub Smoczą Jamą.

Schronisko górskie zlokalizowane na stokach wzniesienia Dębowiec w grupie Klimczoka, w Beskidzie Śląskim. Prawdopodobnie w I połowie XIX w. na górnym skraju polany zarząd lasów księcia Sułkowskiego wzniósł solidną, modrzewiową gajówkę, którą w 1895 r. przejęło niemieckie towarzystwo turystyczne Beskidenverein z Bielska. Początkowo służyło jednak jako gospoda, funkcję schroniska zaczęło pełnić później. W 1954 r. przejęło je PTTK, Oddział w Bielsku. W następnych latach było ono – z racji korzystnego położenia – jednym z najliczniej odwiedzanych schronisk w polskich Beskidach. Od 1992 r. obiekt przeszedł w prywatne ręce. Zlikwidowano zupełnie zużyte domki campingowe. Budynek dalej funkcjonuje jako schronisko górskie.

Schronisko na Szyndzielni położone na wysokości 1001 m n.p.m. w Beskidzie Śląskim. Jest to jedno z najstarszych schronisk w Polsce. Otwarcia dokonano 18 lipca 1897 roku. Zbudowane jest głównie z kamienia, a stylem nawiązuje do schronisk alpejskich. W 1907 roku obok schroniska udostępniono dla turystów ogród roślin skalnych. W latach 1954–1957 przeprowadzono rozbudowę obiektu, w tym dobudowano nowe skrzydło. Obecnie obiekt posiada 50 miejsc noclegowych, kuchnię i dużą jadalnię. Przed schroniskiem znajduje się taras. Z polany w jego pobliżu, rozciąga się znakomita panorama na miasto Bielsko-Biała. W zimie na polanie kursuje wyciąg narciarski. Przy schronisku krzyżują się szlaki prowadzące do innych schronisk, gdzie także znajdują się ZT na: Klimczok (050), Błatną (048), Dębowiec (026), Kozią Górkę (044). W pobliże schroniska można dostać się także zbudowaną w 1953 roku kolejką gondolową.

Magurka Wilkowicka – czwarty co do wysokości szczyt Beskidu Małego, pod względem administracyjnym znajdujący się na pograniczu Wilkowic i Międzybrodzie Bialskiego. Na szczycie nadajnik radiowo-telewizyjny, duża polana wraz ze sceną oraz schronisko górskie PTTK założone przez Beskidenverein w 1903 r. Schronisko dwukrotnie spłonęło i dwukrotnie je odbudowano. Dzisiejszy budynek schroniska stoi w innym miejscu niż poprzednie. Po II wojnie światowej przejęło je PTT, a następnie PTTK – ostatni większy remont odbył się w latach 1972–1974. Wielką zaletą jest bardzo gęsta sieć szlaków turystycznych. Z polany podszczytowej roztacza się piękny widok na Beskid Śląski, Mały oraz Żywiecki.

Jedno z najliczniej odwiedzanych schronisk w Beskidzie Śląskim położone jest na wysokości 781 m n.p.m. w granicach administracyjnych miasta Ustroń. Początki schroniska sięgają roku 1923, a w latach 60. po wielu wcześniejszych przebudowach przeszedł gruntowną renowację. Nadano mu imię Edmunda Kaźmierczak, długoletniego działacza Górnośląskiego Oddziału PTTK. W pobliżu schroniska przebiega duży węzeł szlaków do Ustronia, do schroniska na Błatniej czy Trzech Kopców Wiślańskich. Do użytku gości oddano 50 miejsc noclegowych, a także wyróżnia się bogatą ofertą kulinarną, kulturalną i turystyczną.

Dworzec Beskidzki położony jest w przygranicznej miejscowości Zwardoń na terenie Żywieckiego Parku Krajobrazowego na wysokości 710 m n.p.m. Wybudowane na początku lat 30. przeszło wielokrotne modernizacje i obecnie zapewnia pełną bazę turystyczną. Schronisko oferuje 68 miejsc noclegowych, bogato rozwiniętą bazę gastronomiczną oraz inne atrakcje tj. pieczenie barana czy liczne imprezy. W pobliżu schroniska działa wiele wyciągów, a także turystyczne przejście graniczne ze Słowacją. Do schroniska można dotrzeć czerwonym szlakiem z centrum Zwardonia lub tym samym szlakiem z Wielkiej Raczy. Dworzec Beskidzki jest od pewnego czasu zamknięty i tak na prawdę nie wiadomo kiedy otworzy swoje podwoje.

Schronisko na Koziej Górze utworzono w 1912 roku po przekształceniu małej chaty robotników leśnych. Zostało rozbudowane w latach 20. Położone tuż pod szczytem Koziej Górki, na wysokości 683 m n.p.m., w Beskidzie Śląskim. Oferuje 28 miejsc noclegowych, a także bufet, plac zabaw, wycieczki konne i rowerowe. Niedaleko znajdują się ruiny niegdyś najdłuższego w Europie toru saneczkowego, który prowadził aż do Cygańskiego Lasu. Dotrzeć tutaj można szlakami turystycznymi z Bielska Białej. W pobliżu schroniska rozpościera się panorama miasta.

Położone jest na wysokości 891 m n.p.m. Schronisko powstało w latach 1925-1926. W czasie II wojny światowej Niemcy zajęli schronisko do celów wojskowych. W latach 1959-1962 nastąpiła rozbudowa schroniska, już pod opieką cieszyńskiego oddziału PTTK. Kolejny duży remont to lata 1965-1968 - powstała wówczas obecna jadalnia, zmodernizowano kuchnię i sanitariaty, doprowadzono energię elektryczną oraz zainstalowano centralne ogrzewanie. Obecnie możemy podziwiać klimatyczne schronisko,cieszące się niesłabnącą popularnością od ponad 70 lat. Schronisko oferuje 50 miejsc noclegowych, pełne wyżywienie, bufet z napojami, słodyczami i pamiątkami.

Znajduje się w Szczyrku na Przełęczy Karkoszczonka, na wysokości 736 m n.p.m. Nazwa schroniska nawiązuje do tytułu powieści Harriet Beecher Stowe "Chata wuja Toma". Schronisko urządzono w drewnianej chacie góralskiej z roku 1918. Obecnie posiada 30 miejsc noclegowych w warunkach turystycznych, 2 pokoje dwuosobowe z łazienkami oraz apartament z łazienką i sauną dla 4 osób. Położenie chaty idealnie spełnia funkcję bazy wypadowej w turystyce pieszej i rowerowej. Na Przełęczy Karkoszczonka krzyżują się szlaki do Brennej, na Klimczok, Błatnią oraz na Przełęcz Salmopolską.

Historia schroniska „Klimczok” sięga roku 1872. W latach 1894 – 1895 dokonano rozbudowy, natomiast podczas otwarcia budynek strawił pożar. Kolejną budowlę otwarto w 1897 roku, ale i ona uległa pożarowi dwukrotnie. Ostatecznie obecny budynek oddano do użytku w roku 1914. „Klimczok” położony jest na wysokości 1034 m n.p.m. w Beskidzie Śląskim. Schronisko oferuje 50 miejsc noclegowych, bufet, ścianę wspinaczkową. W sezonie zimowym można skorzystać z tras zjazdowych i wyciągu narciarskiego. Obok znajduje się Stacja Ratownicza GOPR, w okolicy kolejka gondolowa na szczyt Szyndzielni.

Położone jest w Beskidzie Śląskim na wysokości 1257 m n.p.m. Zostało wybudowane w 1933 r. i zmodernizowane w roku 1998. Oferuje 26 miejsc noclegowych, a także bufet, ściankę wspinaczkową, strzelnicę sportową. Do schroniska przylega taras widokowy, skąd dostrzec można Babią Górę, Pilsko, a przy dobrych warunkach pogodowych – Tatry. Tuż obok znajdują się trzy stoki trasy narciarskie, w tym najdłuższa w kraju (5200 m). Dotrzeć można zarówno szlakami turystycznymi ze Szczyrku i Buczkowic, jak i wyciągiem krzesełkowym.

Położone jest na stokach Pilska na wysokosci 1330 m n.p.m. Pierwszy obiekt turystyczny w tym miejscu otwarto 20 lipca 1930 r. Był to piętrowy drewniany budynek utrzymany w stylu architektury góralskiej. Przez lata obiekt cieszył się powodzeniem, aż do marca 1953 r., kiedy większość zabudowań strawił pożar. Pomimo sporej popularności miejsca, nowe schronisko otwarto dopiero w październiku 2003 r. W pozostałościach starych zabudowań urządzono bufet. Schronisko położone jest tuż przy granicy ze Słowacją, na dużej polanie wśród pięknych terenów, przez które prowadzą liczne szlaki turystyczne Beskidu Żywieckiego. Zimą stoki Pilska zmieniają się w prawdziwy raj dla miłośników sportów zimowych. Do schroniska prowadzi wyciąg krzesełkowy. Będąc na dłuższej wycieczce w okolicach Pilska, można zdobyć też inne ZT w schroniskach PTTK, w tym: 056 na Hali Rysianka, 061 na Hali Boraczej, 055 na Hali Lipowskiej.

Budynek schroniska znajduje się poniżej szczytu Wielkiego Stożka (978 m. npm.), tuż przy grzbiecie pasma Czantorii i Stożka w Beskidzie Śląskim, stanowiącego jednocześnie granicę Polsko - Czeską. Jest to najstarsze polskie schronisko w Beskidzie Śląskim. Otwarcie schroniska nastąpiło 9 lipca 1922 r. Od czasu gruntownego remontu w latach 60-tych jego kształt i wygląd praktycznie nie uległy zmianie. Z okien jadalni rozciągają się wspaniałe widoki w kierunku wschodnim na Dolinę Wisły, a z samego szczytu Stożka można zobaczyć najwyższym w Polsce szczyt Beskidu Śląskiego - Skrzyczne oraz masyw Baraniej Góry, a w sprzyjających warunkach pogodowych - Tatry. Schronisko posiada w swojej ofercie 72 miejsca noclegowe. W lecie można odpocząć w ogródku zacienionym parasolami. Z okolic schroniska odchodzi wiele ciekawych i widokowych szlaków turystycznych, a także wyciąg krzesełkowy.

Zostało wybudowane w 1931 r. i poddane gruntownej modernizacji w latach 1973 – 1980. Położone jest w Beskidzie Żywieckim, w Żywieckim Parku Krajobrazowym na wysokości 1290 m n.p.m. Oferuje 43 miejsca noclegowe, saunę, bufet z jadalnią ora świetlicę. Przy schronisku znajduje się węzeł szlaków prowadzących z Hali Boraczej, Rajczy, Zlatnej, Hali Rysianki, Hali Miziowej oraz Zlatnej Huty. Z Hali rozlega się panorama Tatr, Małej Fatry oraz Beskidów.

Powstało w latach 1933 – 1937, natomiast generalny remont przeprowadzono w latach 1965 – 1970. Znajduje się w Beskidzie Żywieckim na wysokości od ok. 1150 do 1260 m n.p.m. Oferuje m. in. 50 miejsc noclegowych, pole namiotowe, boiska do siatkówki i koszykówki, saunę z natryskami. W sezonie zimowym dostępny jest położony niedaleko wyciąg narciarski. Można tutaj dotrzeć szlakami z Sopotni Wielkiej, Hali Boraczej, Złatnej oraz Trzech Kopców.

Zostało wzniesione w 1923 r. Położone jest w Beskidzie Żywieckim, na terenie Żywieckiego Parku Krajobrazowego – na wysokości 1000 m n.p.m. Oferuje 38 miejsc noclegowych, miejsce do rozbicia namiotów, bufet, obozy narciarskie. W pobliżu znajdują się rezerwaty przyrody Dziobaki i Śrubita. Można się tutaj dostać szlakami z Soli, Rycerzowej, Wielkiej Raczy, Mladej Hory i Rycerki Kolonii. Z przełęczy roztacza się widok na Wielką i Małą Rycerzową oraz Małą i Wielką Raczę.

Schronisko wybudowano w 1934. Wiosną 1945 r. zostało trafione pociskami artyleryjskimi i następnie rozszabrowane. Niszczało do 1964 r., kiedy to podjęto decyzję o jego generalnym remoncie. Położone jest na wysokości 1236 m n.p.m., w pobliżu szczytu Wielkiej Raczy w Beskidzie Żywieckim. Schronisko oferuje do 50 miejsc noclegowych, bufet, saunę fińską oraz wypożyczalnię rakiet śnieżnych. Obok znajduje się węzeł szlaków turystycznych prowadzących ze Zwardonia, Rycerki Kolonii, Przełęczy Przegibek oraz Oszczadnicy.

Położone jest w Beskidzie Żywieckim na wysokości 854 m n.p.m. Zostało wybudowane około 1925 roku. przez Żydowskie Towarzystwo Sportowe "Makkabi" z Bielska . Po pożarze z kwietnia1932 roku schronisko odbudowano. Splądrowane przez Niemców w czasie okupacji zostało ponownie oddane do użytku turystów w 1946 roku. Schronisko dysponuje 34 miejscami noclegowymi w pokojach 2, 4 i 10 osobowych.

Położone jest na wysokości 900 m n.p.m., na polanie Przysłop, na zboczu Baraniej Góry. Pierwszy obiekt turystyczny oddano w tym miejscu 15 lipca 1925 roku. Jednak w latach 70-tych XX wieku, w zwiazku z popularnością regionu, okazało się, że drewniane schronisko jest już za małe. W latach 1973-1979 wybudowano nowy, trzypiętrowy obiekt. Okolice schroniska oraz całego masywu Baraniej Góry, stwarzają doskonałe warunki do uprawiania turystyki górskiej pieszej, narciarskiej i rowerowej. Należy pamiętać, że właśnie na zboczach Baraniej Góry bierze początek matka polskich rzek - Wisła. Na szczycie znajduje się wieża widokowa, z której rozciagają się niezamomniane widoki na Beskid Śląski, a także w kierunku Podhala i Tatr. Schronisko Na Przysłopie oferuje 50 miejsc noclegowych. Ponadto należy pamiętać, że wędrując po okolicach Wisły, można zdobyć inne ZT: 066 Skocznia Narciarska im. Adama Małysza, 054 Schronisko Na Stożku, 051 Schronisko Skrzyczne, 036 Dworzec Beskidzki.

Akt erekcyjny pod budowę skoczni narciarskiej podpisał prezydent Aleksander Kwaśniewski 28 października 2003 roku na wiślańskim rynku. Budowa nowego obiektu od podstaw rozpoczęła się zimą 2004 roku. 5 września 2005 odbyło się uroczyste wmurowanie aktu erekcyjnego w budynek główny skoczni z udziałem ówczesnego Prezydenta. Pierwszy skok na nowym obiekcie oddał 17 września 2008 roku Adam Małysz, skacząc na odległość o kilka metrów większą niż punkt K (120 m). W dniach 25 - 28 września 2008 odbyły się otwierające nowy obiekt Letnie Mistrzostwa Polski w skokach narciarskich i kombinacji norweskiej. Podczas mistrzostw skoczni zostało nadane imię Adama Małysza. Pierwszy rekord ustanowił podczas skoków do kombinacji Paweł Słowiok, skacząc na odległość 123 metrów. Mistrzem Polski w konkursie indywidualnym został Małysz, bijąc rekord skoczni - 132,5 m.

Schronisko malowniczo położone w Beskidzie Żywieckim na Hali "Słowianka" (856 m n.p.m.) W otoczeniu lasy świerkowo - bukowo - jodłowe z runem leśnym bogatym w wiele gatunków grzybów jadalnych, jeżyn, jagód i malin. Słowianka to wprost wymarzone miejsce dla ludzi w każdym wieku. Ciekawy, górski krajobraz, urozmaicony bujną roślinnością, czynią tę najbardziej dziewiczą okolicę doskonałym miejscem wypoczynku. Słowianka leży na splocie wytyczonych górskich tras rowerowych. Jest to miejsce widokowe z niepowtarzalną panoramą na Romankę, Halę Pawlusią i Rysiankę. Do dyspozycji gości w schronisku znajdują się 24 miejsca noclegowe w 3,4,6-cio osobowych pokojach, w pełni wyposażona kuchnia z nieograniczonym dostępem, łazienki z gorącą wodą, pełen węzeł sanitarny, obszerna świetlica z TV, w pełni wyposażony sklep ogólnospożywczy. Ponadto na miejscu można zakosztować jazdy konnej jako alternatywnej formy spędzenia wolnego czasu. Mottem właścicieli schroniska jest natomiast: „Kuchni nie prowadzimy, ale z głodu tu jeszcze nikt nie umarł”.

Schronisko turystyczne PTTK, wybudowane wg projektu Stanisława Karpiela, otwarte 14 września 1975 roku. Pierwotnie istniał projekt przetransportowania gotowej, złożonej bacówki helikopterem z Soblówki na halę; ostatecznie okazał się on niewykonalny z powodów technicznych. Położone jest na terenie Żywieckiego Parku Krajobrazowego, na Hali Rycerzowej. Terytorialnie należy do gminy Ujsoły. W sierpniu 2009 Bacówka zajęła drugie miejsce w rankingu schronisk górskich, sporządzonym przez polski magazyn turystyki górskiej. Dwa lata później, w sierpniu 2011 zajęła miejsce siódme w II edycji rankingu. Schronisko dysponuje 33 miejscami noclegowymi.

Baszta w Raciborzu została wybudowana po pożarze miasta około 1574 roku. Usytuowana była w ciągu murów obronnych. Prawdopodobnie pierwotnie baszta miała tylko trzy ściany i była otwarta od strony miasta. Zbudowana została na planie prostokąta, w trzech czwartych wysokości przecięta była silnie profilowanym gzymsem, ponad którym znajdowały się strzelnice. Pierwotnie budowla oprócz dawania schronienia obrońcom pełniła także rolę więzienia. W XVII wieku mieli być w niej więzieni mistrzowie masarscy, których oskarżono o zawyżanie cen. Obecnie budowla posiada cztery ściany, a w ich narożach cztery kwadratowe wieżyczki. Do baszty przylega fragment murów miejskich.

Zamek Piastowski w Raciborzu to dawna siedziba górnośląskich władców. To stąd w 1210 roku wyruszył do Krakowa książę raciborski Mieszko I Laskonogi (zwany też Plątonogim), twórca księstwa opolsko-raciborskiego, dzielnicowy władca Polski. Tu też książę założył pierwszą górnośląską mennicę, bijącą brakteaty ze słowiańskim napisem Milost. Murowany Zamek w Raciborzu zaczęto wznosić już w I połowie XIII wieku. Rezydowali tu władcy księstwa opolsko-raciborskiego. W latach 80. XIII wieku swój finał miał tu głośny– opisany przez Jana Długosza– spór pomiędzy księciem wrocławskim Henrykiem IV Probusem a biskupem wrocławskim Tomaszem II. Jako wotum dziękczynne za pojednanie z księciem, biskup ufundował na Zamku kaplicę św. Tomasza Becketa, ustanawiając przy niej kolegium kanoników. Zamkowa świątynia nawiązuje architekturą do słynnej paryskiej Sainte Chapelle i jest nazywana perłą górnośląskiego gotyku. Zamek został w 2012 r. odbudowany i udostępniony do zwiedzania. Zamek można zwiedzać codziennie. w okresie od 1 kwietnia do 30 września we wszystkie dni tygodnia od 10.00 do 18.00, natomiast od 1 października do 31 marca od poniedziałku do piątku od 9.00 do 16.00, w soboty, niedziele i święta od 10.00 do 18.00. Na zamku można również nabyć Znaczek Turystyczny No 170 z Baszty w Raciborzu.

Przy stromej uliczce Trzech Braci wyłożonej jeszcze kocimi łbami ustawiona jest żeliwna, neogotycka altanka na planie sześcioboku kryta daszkiem namiotowym. Okrywa ona starą studnię, wspomnianą już w dokumentach w XIV wieku, a należącą do dominikanów. Trzy ściany altanki wypełniały tablice z tekstem legendy w języku polskim, łacińskim i niemieckim. Tę ostatnią zastąpiono płaskorzeźbą artysty Jana Raszki przedstawiającą scenę legendarnego spotkania trzech braci; Bolka, Leszka i Cieszka w 810r. Legenda o założeniu Cieszyna przez trzech synów polskiego króla Leszka III jest jedną z wizytówek nadolziańskiego miasta, a Studnia Trzech Braci jej najbardziej widzialnym elementem. To przy niej przeważnie zwiedzającym Cieszyn turystom opowiada się o wielkiej radości, jaka połączyła trzech braci, którzy spotkali się po długiej rozłące, tak że z tej radości założyli miasto, upamiętniające w nazwie fakt owego „cieszenia się”. Jako że miało to miejsce rzekomo przed 1200 laty przy okazji przekazuje się wiadomość, że Cieszyn jest miastem o bardzo długiej tradycji.

Rotunda Romańska na Górze Zamkowej jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem Ziemi Cieszyńskiej. Zbudowana w l połowie XI wieku z miejscowego kamienia łamanego. Przez szereg lat była kaplicą grodową pod wezwaniem św. Mikołaja. W drugiej połowie XIV wieku poddana przebudowie w stylu gotyckim, czego śladem są zachowane do dziś ostrołukowe otwory okienne oraz ślady polichromii na łuku tęczowym. Jako jeden z najstarszych zabytków budownictwa polskiego, została uwieczniona na obecnym banknocie polskim o nominale 20 zł. Wizerunek rotundy umieszczony jest na odwrocie banknotu. Kamienna wieża została zbudowana na rzucie kwadratu jako fragment systemu obronnego gotyckiego zamku książęcego w XII lub XIII wieku. Nadbudowana została w 2 poł. XIV wieku i ozdobiona narożnymi tarczami herbowymi z orłem piastowskim. Pod koniec XV wieku ponownie nadbudowana o kolejną kondygnację z hurdycjami i blankowaniem wykonanymi z cegły. Całość nakryta była wysokim dachem namiotowym. W połowie XIX wieku poddana remontowi, po którym uzyskała obecny kształt. W XIX wieku była również wieżą zegarową, z zachowanym do dziś mechanizmem. Jest też ulubionym i bardzo ciekawym punktem widokowym na miasto oraz otaczające góry i pogórze.

W XV w. książę cieszyński Kazimierz II sprzedał cieszyńskim mieszczanom dwa domy leżące przy placu targowym i polecił wystawić na ich miejscu nowy ratusz. Obecny gmach stoi w miejscu późnogotyckiego budynku drewniano-murowanego z wieżą i zegarem. Losy cieszyńskiego ratusza wyznaczały liczne pożary nawiedzające miasto. Obecny wygląd zawdzięcza przebudowie po ostatnim w jego dziejach pożarze w 1836r. Odbudowany został w 1845r. wg projektu Józefa Kornhausela oraz Andrzeja Kenta, którzy nadali mu klasycystyczną elewację. W 1906 roku magistrat przyłączył przystający do ratusza gmach, którego salę rozpraw zamieniono na salę obrad. Pięknym akcentem zdobniczym Sali jest przebiegający pod sufitem okólny fryz Albina Prokopa złożony z tarcz herbowych szlachty cieszyńskiej oraz godeł działających w mieście cechów. Sala została też wyposażona w bogato zdobioną drewnianą boazerię , odrzwia, secesyjne piece - kominki oraz szafkowy zegar. Uroczystego jej otwarcia dokonał cesarz Franciszek Józef I. Piękną Salę Sesyjną można zwiedzać z przewodnikiem. Latem 1984 roku wyremontowano znajdującą się w złym stanie wieżę ratuszową. Do bani wieży włożono dokumenty zawierające informacje o remoncie wieży, dane o Cieszynie, kalendarium dziejów Cieszyna w XIX i XX w., fotografie, plany miasta, książki o Cieszynie oraz 44 monety. W południe rozlega się z wieży hejnał skomponowany z okazji 1150-lecia legendarnego założenia Cieszyna, na melodię piosenki „Helo, Helo, Helenko….

Chata Grabowa to prywatne schronisko turystyczne, położone na północno-wschodnim stoku góry Grabowej w Beskidzie Śląskim tuż przy szlaku z Brennej na Stary Goroń. Budynek schroniska wykonany jest z drewnianych bali, dzięki czemu zachował wyjątkowy klimat beskidzkiej chaty. Obecne schronisko funkcjonuje od 2015 roku i jest efektem ciężkiej pracy nowych właścicieli, którzy gruntownie wyremontowali poprzedni budynek. Wcześniej w tym miejscu znajdowało się schronisko zarządzane przez PSS Społem, które chatę odkupiło od prywatnego właściciela. Z czasem jednak budynek przeszedł w ręce prywatne i w ten oto sposób doczekał się rewitalizacji. Z okolic Chaty Grabowej rozciąga się piękny widok na Trzy Kopce Wiślańskie (810 m n.p.m,), Równicę (885 m n.p.m), Czantorię (995 m n.p.m), osiedle Świniorka (ok. 700 m n.p.m) i Halę Jaworową.

Na północno – wschodnim stoku Grabowej, nieopodal Brennej znajduje się tematyczny "Ogród Bajek", w którym głównymi gospodarzami są postacie z legend i podań z regionu Beskidu Śląskiego. Teren ogrodu podzielony został na cztery strefy-żywioły: ognia, powietrza, wody i ziemi. Każdemu z żywiołów przyporządkowano poszczególne postacie z demonologi słowiańskiej takie jak: Swaróg, Raróg, Radogost, Światowid, Dziewanna, Kupała, Południca, Domowoj, Dworowoj, Skarbnik, Utopiec, 3 rusałki i Płanetnik. Ogród ten to idealne miejsce dla dzieci i dorosłych w przepięknym magicznym otoczeniu, gdzie nie usłyszycie warkotu przejeżdżających samochodów i gwaru ulicy. Jest za to piękna polana, las gdzie wolno szmera górski potok i piękny widok na panoramę Czantorii.

Bielsko-Biała to malowniczo położone śląsko-małopolskie dwumiasto u podnóży gór. Na miasto składa się śląskie Bielsko i małopolska Biała, które zostały połączone w 1951 roku. Układ urbanistyczny średniowiecznego wzgórza zamkowego w Bielsku nie zmienił się od XIII wieku, dzięki czemu na Rynku stykają się najważniejsze ulice dawnego grodu obronno-kupieckiego na wschodniej granicy Śląska Cieszyńskiego. Na płycie Rynku znajduje się fontanna Neptuna, charakterystyczna kapliczka/figurka Jana Nepomucena oraz odsłonięte zabytkowe mury dawnej wagi miejskiej i studnia. Przy Rynku oraz w jego najbliższym otoczeniu są malownicze uliczki, dawne mury miejskie z basztą. Ulice rozchodzą się promieniście od Rynku, a co bardzo ciekawe – mniej więcej co 100 m dystansu od płyty Rynku zabudowa jest młodsza o 100 lat. Na Rynku i wzgórzu zamkowym możemy podziwiać architekturę średniowiecza (są kamienice z XV w., a Zamek Sułkowskich jest największym i najstarszym budynkiem zabytkowym miasta), natomiast w dolinie rzeki Białej – piękne secesyjne XIX-wieczne kamienice tzw. Małego Wiednia.

Katedra św. Mikołaja w Bielsku-Białej to najważniejszy kościół diecezji Bielsko-Żywieckiej znajdujący się na wzgórzu zamkowym zabytkowej starówki Bielska, 70 m od Rynku (znaczek no. 177). Początki katedry sięgają XIII wieku, kiedy to zabudowywano wzgórze na wschodniej granicy Śląska Cieszyńskiego z Małopolską. Najstarsze elementy murowanej budowli pochodzą z XV wieku. Kościół po licznych przebudowach uzyskał bogatą i skomplikowaną bryłę, w której wzrok przykuwa wysoka na 61 m wieża. Wnętrza kościoła należą do typowych dla Śląska Cieszyńskiego, bowiem obecny charakter uzyskały w wyniku rekonstrukcji i prac restauratorskich przywracających XIX-wieczne polichromie. Jednym z ważniejszych zabytków jest łaskami słynący obraz przywieziony z Tokaju przez płk Teodora Sułkowskiego, a także oryginał XIX-wiecznej figury św. Jana Nepomucena, której kopia znajduje się na Rynku.

Trzy Kopce Wiślańskie (810 m n.p.m.) dawniej znane jako Malinka – szczyt w paśmie Równicy w Beskidzie Śląskim. Nazwa góry pochodzi od jej położenia na styku granic administracyjnych trzech miejscowości czyli Ustronia, Brennej i Wisły. Niegdyś by oznaczyć w terenie przebieg granic administracyjnych zaznaczano granice bądź to zakosami na korze drzew, bądź właśnie kopcami układanymi z kamieni. Przymiotnik "Wiślańskie" dodano w celu odróżnienia góry od innych Trzech Kopców znajdujących się w niedalekiej okolicy. Ze szczytu Trzech Kopców Wiślańskich rozpościera się widok m.in. na Skrzyczne (1257 m n.p.m.) , Kotarz (974 m n.p.m.) , Grabową (905 m n.p.m.), Orłową (813 m n.p.m.), Równicę (884 m n.p.m.) czy Czantorię (995 m n.p.m.). Na północnym zboczu góry znajduje się prywatne schronisko górskie „Telesforówka” oferujące miejsca noclegowe i bufet.

Schronisko „Soszów” położone jest tuż przy granicy polsko – czeskiej na zachód od Wisły w siodle pomiędzy Wielkim i Małym Soszowem,  bezpośrednio przy szlaku turystycznym Czantoria-Stożek . Powstało w 1932 roku, a wybudował je Paweł Polok, który w tym czasie prowadził tutaj prywatne schronisko. W późniejszych latach obiekt prowadziła córka Poloka, Anna wraz z mężem Janem Gajdzicą. Na początku II wojny światowej Gajdzica został wywieziony na przymusowe roboty, a w 1944 roku powołano go do niemieckiej armii, skąd zdezerterował, by do końca wojny pozostawać w ukryciu. Wykorzystując nieobecność gospodarza zabrzański Beskiden-Verein wymusił na żonie Gajdzicy dzierżawę obiektu, który później próbowano także bezskutecznie przejąć i pozbyć się dotychczasowych właścicieli. Po wojnie schronisko rozbudowano, natomiast w 1947 roku utworzono w nim stację turystyczną Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Cieszynie. W 1979 roku obiekt ponownie przeszedł w prywatne ręce. Obecnie Schronisko posiada 33 miejsca noclegowe. W jego pobliżu znajduje się górna stacja kolejki linowej i narciarskie szlaki zjazdowe.

Trójstyk granic Polski, Słowacji i Czech znajduje się w miejscowości Jaworzynka w przysiółku Trzycatek w Beskidzie Śląskim. Miejsce zbiegu granic znajduje się w głębokim na 8 metrów i szerokim na 34 metry jarze, dnem którego płynie strumień o nazwie Wawrzaczowy Potok. Ze względu na trudno dostępne położenie miejsca styku granic na dnie potoku tylko zaznaczono ten punkt, natomiast w odległości kilkunastu metrów od niego, na terytorium każdego z krajów umieszczono granitowe obeliski z nazwą i herbem kraju. Same obeliski mają po 215 cm wysokości, a każdy z nich waży ok. 800 kg. Wyznaczają one wierzchołki trójkąta równoramiennego, na planie którego posadowiony jest okrąg wyznaczający w swoim środku punkt styku granic. Trójstyk w Jaworzynce powstał w 1993 roku po rozpadzie Czechosłowacji. Dwa lata później pojawiły się w tym miejscu pierwsze dwa granitowe obeliski, a następnie dołączył do nich także ten po słowackiej stronie trójstyku. Lokalną ciekawostkę stanowi także przepływający dnem wąwozu strumień, który w zależności od państwa na terenie którego przepływa nosi nazwę Wawrzaczowy Potok (PL), Kubankowski Potok (CZ) lub Potok Gorylów  (SK).

Zamek Mirów został zbudowany w czasach Kazimierza Wielkiego około połowy XIV w. Początkowo warownię tworzyła kamienna strażnica podległa pod pobliski Zamek Bobolice, która wraz z nim wchodziła w skład systemu obronnego znanego dziś jako „Orle Gniazda”. Strażnicę bardzo szybko rozbudowano do rozmiarów zamku. Pod koniec XIV wieku Zamek Mirów stał się własnością Krystyna z Koziegłów, z czasem przechodząc w ręce kolejnych rycerskich rodów. zamek bardzo ucierpiał podczas „potopu szwedzkiego” kiedy zniszczono znaczną część murów. Mimo podjętych przez właścicieli prac remontowych powoli popadał w ruinę. Obecnie nie jest możliwe zwiedzanie wnętrza zamku, który ze względu na zagrożenie jakie stwarza dla turystów, musiał zostać ogrodzony. Docelowo Zamek Mirów zostanie udostępniony dla ruchu turystycznego.

Czeladź – miasto i gmina w południowo-zachodniej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie będzińskim, położona w Zagłębiu Dąbrowskim, nad rzeką Brynicą, w centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Jest najstarszym miastem powiatu będzińskiego oraz całego Zagłębia Dąbrowskiego, prawa miejskie otrzymało w XIII w.

Żar to szczyt w Beskidzie Małym wznoszący się na wysokość 761 m. n.p.m. Zachodnie stoki Żaru opadają do Jeziora Międzybrodzkiego. Ze szczytu rozciągają się malownicze widoki na Kotlinę Żywiecką z Jeziorem Żywieckim oraz na wznoszące się nad nimi szczyty Beskidu Żywieckiego i Beskidu Śląskiego, z kolei na północy widać  Pogórze Śląskie z licznymi miastami i kominami zakładów przemysłowych. U stóp góry od 1936 roku znajduje się szybowcowe lotnisko obecnie znane jako  Górska Szkoła Szybowcowa „Żar”. Na szczyt góry można wjechać wybudowaną w 2004 roku koleją linowo-terenową. Na szczycie od 1979 roku znajduje się zbiornik wodny elektrowni szczytowo-pompowej Porąbka – Żar. Zbiornik ma 650 metrów długości oraz 250 metrów szerokości i jest najwyżej w Polsce położonym zbiornikiem wodnym tego typu.

Jest to kolej linowo-terenowa położona na południowym stoku Góry Żar. Powstała na torach dawnego wyciągu szybowcowego. Kiedy funkcjonująca w tym miejscu  dowiedziała się o modernizacji kolejki na Gubałówce  zaproponowała przeniesienie starego taboru do Międzybrodzia Żywieckiego. 16 sierpnia 2003 przystąpiono do realizacji inwestycji, która zakończyła się po 130 dniach udostępniając kolejkę do ruchu turystycznego 14 lutego 2004 roku. Operatorem kolei są Polskie Koleje Linowe S.A. Jest to kolej jednotorowa, z mijanką pośrodku trasy. Przewozy obsługiwane są przez dwa wagony poruszające się wahadłowo. Kolejka między stacją dolną i górną na długości 1334 metrów pokonuje 304 metry różnicy poziomów.  W ciągu godziny kolejka jest w stanie przewieźć ok. 1200 pasażerów.

Murowana kaplica w Czernichowie pochodzi prawdopodobnie z XVIII wieku. Zbudowana została na planie prostokąta. Wejście do kapliczki chroni prostokątny okap, nad którym znajduje się zaokrąglony szczyt. Zarówno okap jak i dach są kryte gontem. We wnętrzu kapliczki znajduje się współczesna figura Matki Bożej. Tuż obok kaplicy stoi zbudowana w XIX wieku drewniana dzwonnica. Posadowiona ona została na planie kwadratu, a zbudowana w konstrukcji słupowej. Ściany dzwonnicy oszalowane deskami, pochylają się do środka. Nad wejściem w niewielkiej wnęce znajduje się miejsce na kapliczkę z figurą Matki Bożej. Dzwonnica zwieńczona jest gontowym dachem z latarnią z dachem namiotowym zakończonym krzyżem. Dawniej dzwonnica miała różnorakie zastosowanie. Dźwięk dzwonu wzywał wiernych do modlitwy, ale też jak sądzono odpędzał burze, wzywał też do gaszenia pożarów, a także żegnał zmarłych. Oryginalny dzwon w 1941 roku zarekwirowali Niemcy. Tuż po wojnie dzwon odtworzono z fragmentów innego dzwonu przesłanego do wsi przez jej mieszkańca wysiedlonego na przymusowe roboty do Niemiec. Po remoncie dzwonnicy w 2004 roku dzwon powrócił na pierwotne miejsce.

Elektrownia Porąbka-Żar jest drugą co do wielkości elektrownią szczytowo-pompową w Polsce i jedyną w kraju elektrownią podziemną. Myśl o budowie tego typu elektrowni zrodziła się jeszcze przed wojną, a jednym z pierwszych pomysłodawców był nadzorujący jej budowę Gabriel Narutowicz, późniejszy prezydent II RP. Roboty przygotowawcze rozpoczęto w roku 1969. Zbudowano osiedle mieszkaniowe dla pracowników budowy i przyszłych pracowników elektrowni. Zabudowa objęła 16 domów jednorodzinnych, 3 bloki ośmiorodzinne i 4 hotele robotnicze dla 500 pracowników. W 1970 rozpoczęto właściwe prace górnicze, które zwieńczono ostatecznym odbiorem elektrowni w 1979 roku. Elektrownia na górze Żar składa się ze zbiornika górnego mieszczącego 2 mln m3 wody, sztolni upadowych, którymi woda przemieszcza się do komory elektrowni wydrążonej w skałach. Komora ma 27 m szerokości, 40 m wysokości i 125 m długości i znajduje się 300 metrów poniżej zbiornika górnego. Za nią znajdują się sztolnie odprowadzające wodę i komora uderzeń, a na samym końcu zbiornik dolny, którym jest sztuczne Jezioro Międzybrodzkie. Z niego dwoma szybami woda ponownie pompowana jest do zbiornika górnego, skąd z kolei ponownie opada wprowadzając w ruch turbiny produkujące energię elektryczną.

Koronka koniakowska to technika ręcznego szydełkowania z nici tzw. kordonku. Ten rodzaj koronki, nie powstaje w żadnym innym regionie Polski, ani świata, a zajmują się nią kobiety z trzech wsi składających się na tzw. Trójwieś Beskidzką czyli Istebnej, Jaworzynki i Koniakowa. Naukę „heklowania” bo taką nazwę nosi w Koniakowie szydełkowanie, rozpoczęto w miejscowych szkołach pod koniec XIX wieku. Umiejętność ich wyrobu posiadają niemal wszystkie starsze i młodsze kobiety. „Heklowanie” koronek koniakowskich jest przekazywane z pokolenia na pokolenie. Początkowo koronki wykorzystywane były do wyrobu czółek i siatek do czepców jednak z czasem stosowano je także do wyrobu ozdób, a także bielizny.  Koniakowskie koronki posiadają swój specyficzny charakter, a ich istotą są motywy roślinne często wzbogacone elementami geometrycznymi.  Każdy motyw jest wykonywany oddzielnie, a dopiero później zostają ze sobą połączone. Koronki powstają ręcznie i są wykonywane najczęściej z białych lub kremowych nici w 100% bawełnianych. Koniakowskie koronki znane są i podziwiane na całym świecie, a ta piękna dziedzina twórczości ludowej jest w Koniakowie nadal żywa.

Otwarte w 2008 r. w dworku Krasińskich z inicjatywy władz gminy. Nowopowstała placówka podlega bezpośrednio UG w Janowie oraz Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2008 r. roku funkcje jej dyrektora objął Andrzej Kuźma. Po wojnie w dworku Krasińskich mieszkali m. in. nauczyciele Technikum Rolniczego, które działało w sąsiednim pałacu Raczyńskich. Następnie istniało tu Muzeum Biograficzne. Po 2007 r. obiekt był w dość złym stanie. Ostatecznie Muzeum Częstochowskie zwróciło dworek skarbowi państwa, a ten przekazał go w użytkowanie samorządowi terytorialnemu (2007 r.). Po tym fakcie gmina wyremontowała dworek i otworzyła w nim Muzeum regionalne.

Skansen znajdujący się na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka, nieopodal Stadionu Śląskiego i Centrum Handlowego AKS. Park etnograficzny posiada blisko 70 zabytkowych drewnianych obiektów architektury wiejskiej i małomiasteczkowej. Obszar skansenu wynosi 22 ha. Zgromadzone zabytki budownictwa ludowego pochodzą z pięciu podregionów Górnego Śląska (beskidzkiego, podgórskiego, pszczyńsko-rybnickiego, przemysłowego i lublinieckiego) oraz regionu Zagłębia Dąbrowskiego. Obiektem scalającym poszczególne części ekspozycji jest kościół pw. św. Józefa Robotnika pochodzący z XVIII w. podobnie jak spichlerze dworskie i niektóre budynki z Beskidu Śląskiego, większość pozostałych zabytków pochodzi z połowy XIX w.Górnośląski Park Etnograficzny znajduje się na szlaku architektury drewnianej woj. śląskiego.

Górnośląski skansen otwarto uroczyście 5 maja 1975 roku. Znajduje się on w samym centrum przemysłowej aglomeracji nieopodal Stadionu Śląskiego. W krajobrazie pól i łąk, na powierzchni 20 ha, utworzono wiejską osadę. Prezentowane tu są zabytkowe, drewniane budynki mieszkalne, gospodarcze, sakralne, (kapliczki, kościół) użyteczności publicznej (wiejska szkoła i sklepik), rzemieślniczo-przemysłowe (garbarnia., kuźnie, młyny). Do 2010 roku, na terenie skansenu, posadowiono 102 zabytkowe obiekty dużej i małej architektury. Obiekty pochodzą z: Beskidu Śląskiego, podregionu podgórskiego, pszczyńsko-rybnickiego, lublinieckigo i regionu Zagłębia Dąbrowskiego. W niedziele i niektóre dni świąteczne odbywają się widowiska plenerowe oraz tematyczne imprezy folklorystyczne. Zwiedzając Skansen w Chorzowie można zdobyć także Znaczek nr 550 - w Śląskim Ogrodzie Zoologicznym.

Kościół św. Doroty znajduje się na szczycie wzgórza o tej samej nazwie (382 m n.p.m.) w będzińskiej dzielnicy Grodziec. Wśród lokalnych mieszkańców wzgórze popularnie nazwane zostało „Dorotką”. Kościół zbudowany został w 1635 r. z inicjatywy ks. Wojciecha Lipnickiego, fundatorką była ksieni zakonu norbertanek krakowskiego Zwierzyńca Dorota Kącka. Przez wieki miejsce to było celem pielgrzymek Śląska i Zagłębia . Wielokrotnie zniszczony, odbudowany ostatecznie w 1946 r. , w 1985 r. do kościoła ufundowano obrazy przedstawiające sceny z życia św. Doroty. Wnętrze możliwe do zwiedzenia podczas nabożeństwa 6- go każdego miesiąca o godz. 15:00. Obecnie przez Wzgórze Świętej Doroty biegnie szlak czerwony - Szlak Husarii Polskiej oraz Droga św. Jakuba – Via Regia. Ze wzgórza rozciąga się rozległy widok na całe Zagłębie Dąbrowskie oraz znaczną część GOP, przy dobrej widoczności na pasma Beskidów, a przy odrobinie szczęścia także na Tatry i Jeseniki. Uważni obserwatorzy mogą dostrzec również ruiny Zamku w Ogrodzieńcu. W dniu 22.10.2011 r. w progu kościoła wmurowana została kapsuła czasu. Wzgórze stanowi jeden z obszarów chronionego krajobrazu, zalesione, częściowo zabudowane. Ze wzgórzem związana jest historia Grodźca.

Mieści się w reprezentacyjnej rezydencji zamkowej, która niegdyś pełniła funkcje obronne. Po wielu przebudowach i modernizacjach zamek w Pszczynie otrzymał kształt, w którym przetrwał do dnia dzisiejszego. Muzeum w Zamku otwarto w maju 1946 roku w oparciu o zachowane wnętrza z czasów jego ostatnich właścicieli Hochbergów. W muzeum oprócz ciekawych wystaw o charakterze stałym np. wnętrza cesarskie oraz wnętrza XIX i XX wieku, gabinet miniatur, organizowane są wystawy czasowe oraz koncerty muzyki barokowej.

Zaledwie kilkaset metrów od pszczyńskiej starówki można spotkać żubra. Taką możliwość daje odwiedzenie Pokazowej Zagrody Żubrów, która powstała na terenie zabytkowego parku, w części zwanej „Zwierzyniec”. Na blisko 10 hektarach wybudowano dwie zagrody wraz z infrastrukturą, m.in. paśnikami, zagrodą kwarantannową oraz magazynami karmy. Zwierzęta można oglądać z pomostu widokowego, przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. W Zagrodzie można zapoznać się ze zwyczajami nie tylko żubra, największego ssaka w Europie, ale również poznać inne zwierzęta zamieszkujące tereny południowej Polski tj. muflony, jelenie, sarny, daniele oraz liczne ptactwo. Na terenie Zagrody znajduje się obiekt muzealno-edukacyjny, w którym istnieje możliwość przeprowadzenia zajęć przyrodniczych. Przez obiekt prowadzi ścieżka edukacyjna, tablice przedstawiające las jako ekosystem oraz ekspozycje prezentujące faunę i florę. Zwiedzanie Zagrody może zostać wzbogacone o film trójwymiarowy przedstawiający historię żubra w Pszczynie. Warto też zajrzeć do Biura Informacji Turystycznej, które oferuje szeroką gamę wydawnictw i pamiątek związanych z ziemią pszczyńską.

Śląski Ogród Zoologiczny zlokalizowany jest na terenie Parku Śląskiego, na pograniczu Chorzowa, Katowic i Siemianowic Śląskich. Jest trzecim pod względem wielkości ogrodem zoologicznym w Polsce i największym tego typu ośrodkiem na południu kraju. Na obszarze blisko 50 ha obserwować można ponad 300 gatunków zwierząt, reprezentujących faunę sześciu kontynentów. Do najbardziej rozpoznawalnych gatunków należą m.in. słonie indyjskie, pingwiny Humboldta, żyrafy siatkowane, wiele gatunków antylop, kangury rude, gibony czapniki czy też lwy i tygrysy. Wśród prezentowanych zwierząt znajdują się gatunki zagrożone wyginięciem oraz takie, których w naturalnym środowisku już nie zobaczymy, m.in. jelenie milu. Śląskie Zoo zostało oficjalnie otwarte dla zwiedzających w 1958 r. Od tego czasu cały czas się rozwija. Co roku powstają nowe obiekty, przeznaczone dla kolejnych gatunków zwierząt, a obiekty powstałe w pierwszych latach działalności ogrodu poddawane są stopniowo modernizacji. W ostatnich latach powstały nowe obiekty dla nosorożców białych oraz pingwinów Humboldta. W 2021 r. uruchomiony został nowy obiekt dla panter śnieżnych. Dzięki temu stale podnoszony jest dobrostan zwierząt zamieszkujących Ogród oraz rośnie atrakcyjność Śląskiego Zoo na turystycznej mapie Polski. Śląskie Zoo od wielu lat  jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (EAZA), które zrzesza najbardziej liczące się ogrody zoologiczne w Europie. 

Zamek w Olsztynie koło Częstochowy powstał w systemie tzw. Orlich Gniazd. Składał się z zamku górnego, z wysoką na 20 metrów wieżą głodową. Wewnątrz ulokowane były także domy mieszkalne, pomieszczenia magazynu żywności i amunicji oraz kaplice i skarbiec. Poniżej zamku górnego usytuowano zamek dolny mieszczący wewnątrz grubych na 2 m. murów budynki gospodarcze oraz mieszkania dla pozostałej części czeladzi. Do dnia dzisiejszego zachowały się obszerne fragmenty zamku górnego z wieżą cylindryczną i kwadratową oraz z murami domów mieszkalnych. Widoczne są także zarysy murów zamku dolnego i podzamczy. Pierwsze wzmianki  o zamku pochodzą z 1306 roku, jednak wiadomo, że budowla powstała nieco wcześniej. W późniejszych latach zamek został rozbudowany w XIV w. przez Kazimierza Wielkiego, który uczynił z niego jeden z najbardziej warownych zamków na pograniczu śląsko-małopolskim. Na przestrzeni wieków zamek wielokrotnie przebudowywano. W pierwszej połowie XVII wieku zamek zaczął popadać w ruinę, a ostatecznie został zniszczony w 1656 r. kiedy to podczas potopu Szwedzi zrujnowali zamek i spalili miasto, któremu w późniejszych latach odebrano prawa miejskie.

Jezioro Paprocańskie to sztuczny zbiornik położony w południowo-zachodniej części Tychów. Powstał dla potrzeb Huty Paprockiej w 1796 roku. Zamknięcie huty w 1878 roku, budowa Nowych Tychów, a szczególnie usytuowanie nad zbiornikiem ośrodka wypoczynkowego, spowodowały zmianę jego przeznaczenia. Dziś Jezioro Paprocańskie, dzięki licznym zabiegom rekultywacyjnym, pełni funkcje rekreacyjne oraz retencyjne stanowiąc osłonę przeciwpowodziową dla południowo-wschodnich dzielnic miasta. Powierzchnia jeziora wynosi 132 ha, średnia głębokość waha się w granicach od 150 do 190 cm. Długość Jeziora Paprocańskiego to ok. 2 km, natomiast szerokość w najszerszym miejscu wynosi ok. 0,5 km. Obecnie jezioro jest rajem dla wędkarzy. Brzegi jeziora otoczone są przez lasy dawnej Puszczy Pszczyńskiej oraz tereny bagienne z licznym ptactwem wodnym i ciekawymi roślinami. Przy północno-wschodnim brzegu jeziora powstał Ośrodek Wypoczynkowy MOSiR Paprocany z dobrze rozwiniętym zapleczem. Warty zobaczenia jest też  zabytkowy, XIX-wieczny zameczek myśliwski Promnice, usytuowany nad południowym brzegiem Jeziora Paprocany. 

Muzeum Powstań Śląskich znajduje się w zabytkowym budynku przy ul. Polaka 1. Obiekt został wybudowany na podstawie projektu Emila i Georga Zillmannów w 1907 r. na potrzeby zarządu obszaru dworskiego Księcia Donnersmarcka. W latach 1916 – 1939 mieścił się w nim Urząd Gminy Świętochłowice, w okresie II wojny światowej niemiecka Schutzpolizei, w latach 1945 – 1989 komenda milicji, a od 1989 roku – policja. W noc sylwestrową 1999/2000 roku budynek spłonął. Wiosną 2013 roku rozpoczęła się rewitalizacja obiektu, przywracając mu pierwotny wygląd i przystosowując pomieszczenia do funkcji wystawienniczej. Oficjalne otwarcie nastąpiło 17 października 2014 roku. W zakresie działania Muzeum Powstań Śląskich znajduje się ochrona wszelkich dóbr dziedzictwa materialnego i niematerialnego, dotyczących dziejów Powstań Śląskich, a także dziejów miasta Świętochłowice. Placówka prezentuje zarówno oryginalne eksponaty, jak i repliki i reprodukcje, pozwalające na bezpośredni kontakt z przedmiotami. Za pomocą elementów multimedialnych zwiedzający w pełni zostaje przeniesiony w realia życia na Górnym Śląsku początku XX wieku. Najmłodsi zwiedzający znajdą dla siebie elementy multimedialne pozwalające pogłębić wiedzę historyczną poprzez intelektualną zabawę.

Bajkowy pałac w Nakle Śląskim został wzniesiony w 1858 r. przez hrabiego Hugona I Henckel von Donnersmarck jako letnia rezydencja w niewielkim parku w stylu angielskim. Przebudowany w 1891 r., posiada cechy architektury neogotyckiej. Od strony wschodniej zdobi go charakterystyczna wieża. Po gruntownej renowacji wnętrz i częściowej ich przebudowie, pełni funkcję instytucji kultury – Centrum Kultury Śląskiej. Z pierwotnego wyposażenia pałacu zachowała się piękna, drewniana klatka schodowa, witraże, ozdobny kominek w sieni, kolebkowe sklepienie w kaplicy, plafon, fasety, rozeta na suficie, częściowo okna i drzwi wraz z okiennicami, fragmenty posadzki, a przede wszystkim największa atrakcja pałacu – oryginalny sejf Donnersmarcków. Elegancki, reprezentacyjny hall oraz przestronne wnętrza znakomicie sprzyjają ekspozycji różnego rodzaju wystaw.

W Łaziskach Górnych na terenie TAURON Wytwarzanie S.A. – Oddział Elektrownia Łaziska znajduje się miejsce, które zabierze nas w przeszłość. W budynku dawnej rozdzielni elektrycznej 60 kV z 1928 roku, mieści się Muzeum Energetyki utworzone i prowadzone przez Polskie Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Energetyki. Na powierzchni wystawienniczej wynoszącej 1000 m2 znajduje się ponad 6 tysięcy eksponatów. Większość eksponatów została podarowana przez ofiarodawców, a dzięki nim przewodnicy wprowadzają zwiedzających w świat wytwarzania prądu, energii i pozytywnych doznań energetycznych. Muzeum czynne jest: we wtorki i czwartki w godz. od 9:00 do 13:00, środy w godz. od 15:00 do 19:00, w każdą drugą sobotę miesiąca od 10:00 do 13:00. Inne terminy zwiedzania są możliwe po wcześniejszym zgłoszeniu i uzgodnieniu.

Największe i najstarsze polskie planetarium powstało w 1955 roku dla uczczenia pamięci wielkiego astronoma, Mikołaja Kopernika. Zostało wyposażone w aparaturę projekcyjną, umieszczoną pod 23-metrową kopułą stanowiącą ekran sztucznego nieba. Widownia mieści jednocześnie prawie 400 osób. W planetarium, odbywają się popularne prelekcje astronomiczne, lekcje astronomii i geografii, a także inne zajęcia oraz różne spektakle. Obserwatorium astronomiczne jest wyposażone w największa w Polsce lunetę o 30-centymetrowym obiektywie i liczne mniejsze teleskopy. W pogodne dni zwiedzający mogą obserwować Słońce, a po zapadnięciu zmierzchu - ciekawe obiekty nocnego nieba, oglądane nawet w 750-krotnym powiększeniu. Pracującym w planetarium astronomom teleskopy służą do śledzenia planetoid i komet.  Dla uczniów o szczególnym zamiłowaniu do astronomii organizowane są krajowe olimpiady astronomiczne.

Trójkąt Trzech Cesarzy - miejsce gdzie w latach 1846-1915 zbiegały się granice trzech europejskich mocarstw: Prus (później Niemiec), Austrii (później Austro-Węgier) i Rosji. Granicę tworzyły trzy rzeki Czarna Przemsza, Biała Przemsza i Przemsza. Miejsce, w którym stykały się granice Trzech Cesarstw miało również charakter turystyczny, można było popłynąć statkiem po Przemszy, były gry i zawody, teatr i restauracje oraz wiele ścieżek i promenada. Była również 22 m wieża widokowa -Wieża Bismarcka z 1907 r., usytuowana na zboczu wzniesienia - Słupecka Górka. Wieżę zburzono w latach 30 tych XX w, a kamienne bloki rozebranej wieży wykorzystano jako materiał budowlany między innymi do schodów w kościele p.w. Matki Boskiej Bolesnej w Brzęczkowicach oraz przy budowie katedry p.w. Chrystusa Króla w Katowicach. 9 listopada 2007, z okazji zbliżającego się Święta Niepodległości, został odsłonięty Obelisk Pamięci. Właściwa nazwa powinna brzmieć Kąt Trzech Krajów, jednak w XIX wieku, tę nazwę niefortunnie przetłumaczono z nazwy niemieckiej jako „Trójkąt”. Nazwa ta przyjęła się i do dziś funkcjonuje w takiej formie.

Ze względu na interaktywność ekspozycji, muzeum to jednostka unikatowa na skalę światową. Stale uzupełniany zbiór liczy aktualnie około 3000 eksponatów, pochodzących z okresu od końca lat 70-tych do przełomu XX/XXI wieku. Zbiory gromadzone są w działach: komputery, nośniki pamięci, urządzenia sieciowe, oprogramowanie oraz prasa i dokumentacja drukowana. Wśród wielu prezentowanych obiektów, warto wymienić np. komputer ODRA 1305, czy radziecki ZX Spectrum o nazwie Radug. Dużą część zbiorów tworzą produkty polskie: MERITUM, ComPan, Bosman, Impol, Meraster czy linia sprzętowa ELWRO. Siedziba Muzeum mieści się w Centrum Kultury Katowice im. Krystyny Bochenek przy Placu Sejmu Śląskiego 2

Polskie Radio Katowice należy do trzech najstarszych w Polsce rozgłośni radiowych. Rozpoczęło swoją działalność 4 grudnia 1927 roku. Od pierwszych dni swojego działania propagowało polskie słowo i polską kulturę. W grudniu 1927 roku po raz pierwszy przed mikrofonem wystąpił popularny „Karlik z Kocyndra” – Stanisław Ligoń i rozpoczął swoje śląskie „beranie”. Był pierwszym wybitnym śląskim radiowcem, którego działania były podporządkowane walce o polskość Górnego Śląska. W 1937 Radio Katowice jako pierwsze i jedyne w dwudziestoleciu międzywojennym otrzymało nową siedzibę. Piękny i funkcjonalny gmach w stylu modernistycznym, zaprojektowany przez inż. Tadeusza Łobosa był wznoszony z przeznaczeniem dla stacji radiowej. Od marca 2014 roku w siedzibie Radia można zwiedzać, jedyną w Polsce, stałą ekspozycję muzealną poświęcona historii polskiej radiofonii.

Prywatny dom modlitwy założony na początku XX wieku z inicjatywy majętnego kupca będzińskiego Chila Wienera w jego kamienicy, nazywanej kiedyś potocznie „Małym Będzinem” – obecnie ul. Potockiego 3. Nazwa pochodzi od ruchu „Mizrachi” (z hebr. Wschodni) – ortodoksyjnego odłamu syjonizmu. O związkach z ruchem syjonistycznym świadczy również malarska dekoracja ścienna. Program ikonograficzny malowideł skupia się wokół trzech wątków tematycznych: pejzażowych widoków Ziemi Świętej, symboli 12 plemion Izraela oraz znaków zodiaku. Polichromie przedstawiają miejsca i symbole szczególnie ważne dla judaizmu i syjonizmu, m.in. ul. Herzla w Tel Awiwie, uliczkę w Jaffie, grób Absaloma, grób Racheli, lampkę chanukową i menorę. Dom modlitwy Mizrachi jest jednym z siedmiu w Polsce, w którym zachował się prawie pełny cykl znaków zodiaku. Po II wojnie światowej urządzono w tym miejscu piwnicę. Polichromie zostały odkryte w 2004 r. dzięki wspomnieniom dawnych, żydowskich mieszkańców miasta. W latach 2010 – 2011 przeprowadzono renowację, która na nowo przywróciła blask pomieszczeniu. Polichromie zostały nagrodzone w konkursie na najlepszą modernizacje 2011 r. w kategorii obiektów sakralnych. Od kwietnia 2012 r. obiekt jest pod opieką Muzeum Zagłębia w Będzinie.

Historia podziemi pod Wzgórzem Zamkowym w Będzinie przez wiele lat otoczona była tajemnicą. Podejrzewano, że mógł to być schron amunicyjny, ośrodek produkcji pocisków V1 i V2, tajna nazistowska fabryka niewiadomego przeznaczenia … Wśród rozmaitych przypuszczeń pojawiała się hipoteza o budowanym tu za czasów okupacji schronie przeciwlotniczym dla niemieckiej ludności miasta. Wydają się to potwierdzać odnalezione w 2010 r. archiwalne zdjęcia z uroczystości zakończenia jednego z etapów prac - z sierpnia 1944 roku. Przy budowie pracowali robotnicy przymusowi - Polacy i prawdopodobnie także Żydzi. Budowa podziemnych korytarzy została przerwana 27 stycznia 1945 roku, kiedy to na teren Będzina wkroczyły oddziały wojsk sowieckich. W podziemnych tunelach do dnia dzisiejszego pozostało kilka przedmiotów i śladów z czasów budowy - tzw. „świadków historii": żelazna siekierka ukryta w jednej z ścian, zapas cementu w oryginalnych, papierowych workach z 1944 r., wagonik do wywozu urobku czy wydrapany na ścianie napis: „SL 1944”. Od sierpnia 2013 r. użytkownikiem podziemi jest Muzeum Zagłębia w Będzinie. 13 grudnia 2013 r. zostały po raz pierwszy udostępnione zwiedzającym. W kilku miejscach na terenie podziemi widoczne są szczeliny Uskoku Będzińskiego powstałego na skutek przesunięcia płyt tektonicznych. W nieudostępnionej dla zwiedzających części znajduje się hibernakulum dla nietoperzy.

Barokowo - klasycystyczny Pałac Mieroszewskich w Będzinie jest typową XVIII - wieczną siedzibą szlachecką wzorowaną na pałacach francuskich. Wzniesiono go po 1702 roku jako symbol pozycji i rangi rodu Mieroszewskich w Księstwie Siewierskim. Budowniczym pałacu był Kazimierz Mieroszewski - tytularny chorąży ks. siewierskiego, starosta siewierski i podstoli czernichowski. W ciągu wieków pałac był upiększany i rozbudowywany - stąd niejednolity charakter stylowy Na uwagę zasługuje wystrój wnętrz, przede wszystkim bogata XVIII - wieczna świecka polichromia w salonach reprezentacyjnych pierwszego piętra. Malowidła ścienne przedstawiają postacie wodzów antycznych w iluzjonistycznej architekturze, sceny polowań rozgrywające się w romantycznym pejzażu, medaliony portretowe i sceny turniejowe. Od 1983 r. pałac jest siedzibą Muzeum Zagłębia w Będzinie. Zbiory obejmują obiekty archeologiczne, pochodzące z badań prowadzonych na terenie Będzina (z wczesnośredniowiecznego grodziska na Wzgórzu Zamkowym) i Zagłębia, zbiory sztuki oraz zabytki etnograficzne ilustrujące kulturę wsi zagłębiowskiej. W Muzeum organizowane są też różnotematyczne wystawy czasowe, koncerty kameralne, lekcje muzealne.

Zamek będziński położony na wysokiej skarpie na lewym brzegu Czarnej Przemszy stanowi przykład budownictwa obronnego z połowy XIV w. Był ważnym ogniwem systemu obronnego zachodniej granicy Polski przed najazdami od strony Śląska i Czech. Czuwał też nad bezpieczeństwem wodnych i lądowych dróg handlowych m.in. traktu handlowego ze Śląska do Krakowa. Zamek odnotowany jest w dokumentach od 1349 r., kiedy to wymieniono Wiernka - burgrabiego będzińskiego. Wspominają o nim Jan z Czarnkowa i Jan Długosz w spisie warownych budowli wzniesionych przez Kazimierza Wielkiego. Pierwotne założenie stanowiła wolnostojąca cylindryczna wieża ostatecznej obrony, zbudowana z miejscowego kamienia w drugiej połowie XIII w. W połowie XIV w. wzniesiono wieżę czworoboczną, do której nieco później dobudowano budynek mieszkalny. Całość otoczona została dwoma obwodami murów kamiennych rozdzielonych międzymurzem. Do zamku górnego od zachodu przylegało podzamcze. Architektura zamku - tworząca zwartą bryłę gotyckiej zabudowy - podporządkowana była funkcji obronnej. W 1834 r. zamek został przebudowany wg projektu F.M. Lanci’ego, który wprowadził elementy pseudogotyckiej architektury romantycznej, a od 1956 r. odbudowany zamek będziński jest siedzibą Muzeum Zagłębia w Będzinie. Zbiory eksponowane na zamku obejmują kolekcję dawnej broni oraz pamiątki historyczne dokumentujące dzieje miasta.

Zabytkowa kopalnia Guido w Zabrzu istnieje od 1855 roku. Jej nazwa pochodzi od magnata przemysłowego i doradcy króla Prus, księcia Guido Henkla von Donnersmarcka. Kopalnia to unikat, a zachowane wyrobisko nie ma odpowiednika w innych ośrodkach muzealnych na świecie. Skansen tworzą korytarze na poziomach 170 i 320 metrów oraz zespół zabudowy powierzchniowej wraz z wyposażeniem technicznym. Na poziomie 170 prezentowane są metody wydobycia węgla i praca górnika z przełomu XIX i XX wieku oraz historia górnictwa na obszarze Śląska. Poziom ten charakteryzuje interaktywna formuła zwiedzania, uzupełniona efektami światła i dźwięku. Poziom 320 z kolei utrzymany jest w stanie zbliżonym do pierwotnego i można tu poczuć klimat prawdziwej kopalni, dotknąć węgla, usłyszeć i zobaczyć działający sprzęt. Na poziomie tym mieści się najgłębiej położona trasa turystyczna w kopalni węgla kamiennego w Europie oraz najgłębiej położony pocztowy punkt nadawczy.

Jest to podziemna trasa turystyczna umożliwiająca zwiedzanie podziemi dawnej kopalni rud srebra, znajdujących się w dolomitach i wapieniach. Została ona udostępniona do zwiedzania w 1976 roku. Na powierzchni znajduje się także Muzeum Górnictwa i Skansen Maszyn Parowych. Od 2004 roku kopalnia stanowi pomnik historii. W celu udostępnienia podziemi do zwiedzania, na głębokości 40 metrów powstał szlak turystyczny o długości 1700 metrów w kształcie trójkąta, łączący trzy szyby: "Anioł", "Żmija" i "Szczęść Boże". Ze szlakiem sąsiadują trzy komory o wielkości od 500 do 2000 m2. Blisko 300 metrowy fragment trasy trzeba pokonać łodzią. Przed zejściem pod ziemię zwiedzający mogą obejrzeć wystawę minerałów oraz narzędzi używanych w górnictwie. Znakomitym uzupełnieniem poznawczym na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Ślaskiego, a jednocześnie uzupełnieniem kolekcji Znaczków Turystycznych, będzie odwiedzenie pobliskiej Sztolni Czarnego Pstrąga - Nr Znaczka - 603.

Znajduje się pośrodku Parku Repeckiego w Tarnowskich Górach, gdzie wśród niezliczonej ilości różnych, także egzotycznych gatunków drzew, kryją się duże atrakcje: są to dwa szyby sztolniowe – szyb „Ewa” i szyb „Sylwester”. Wspaniałym przykładem dzieła górniczego jest niewątpliwie 600 metrowy fragment starej sztolni pomiędzy szybami „Ewa” i „Sylwester”. Zwiedzanie sztolni „Czarnego Pstrąga” odbywa się za pomocą łodzi. Przewodnik przeprawia turystów od jednego szybu do drugiego szybu, pchając łodzie i snując opowieści górnicze. Płynąc obserwuje się ociosy skał, na których są widoczne pionowe, nieco skośne rowki czyli ślady otworów strzałowych. Szerokość chodnika sztolniowego waha się od 1.20 do 2.50 metra, wysokości 2,20 do 4,00 m, a głębokość od 0.70 do 1.00 m wody. Przy dużym szczęściu może dostrzec pstrąga, który wydaje się być czarny, stąd też przyjęła się nazwa zwiedzanego chodnika sztolniowego. Wewnątrz sztolni panuje temperatura ok. 10 stopni C. 

Neogotycki budynek obecnej Galerii Sztuki Współczesnej „Elektrownia” został wybudowany w latach 1902-1908 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego (1844-1927). Jest to obiekt o rozczłonowanym rzucie- prostokątnym z dużym ryzalitem w elewacji wschodniej i współczesną przybudówką w południowo-wschodnim narożniku. Całość kryta oddzielnymi dwuspadowymi dachami. Bryła budynku jest 1-kondygnacyjna, Ponad nią wznosi się 2-kondygnacyjna wieża z neogotyckim zwieńczeniem. Elewację zdobią stylizowane neogotyckie detale architektoniczne. Okna duże zamknięte łukiem pełnym, wielodziałowe, z promienistym ułożeniem szczeblin w części łuku. We wnętrzu zachowane oryginalne maszyny i urządzenia byłej elektrowni: generator "Wanda" z 1903r., kompresor, przetwornice, pulpit sterowniczy z zegarami, suwnicę. Od 2010 roku obiekt znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Po rewitalizacji został dostosowany dla osób niepełnosprawnych. Obecnie w jego nietuzinkowych wnętrzach realizowana jest bogata oferta kulturalna.

Pierwsze muzeum miejskie w Mysłowicach powstało w dwudziestoleciu międzywojennym. Po II wojnie światowej idea reaktywacji muzeum powróciła za sprawą społeczników z Towarzystwa Miłośników Mysłowic. W 1983 r. utworzono Dział Historii Miasta w Muzeum Pożarnictwa. 1 stycznia 2006 r. powstało Muzeum Miasta Mysłowice. Placówka gromadzi eksponaty dotyczące historii, kultury i sztuki miasta i regionu. Najcenniejszym eksponatem jest zegar strefowy, wyprodukowany ok. 1876 r. w fabryce Gustava Beckera w Świebodzicach (daw. Freiburg in Schlesien). Pierwszym właścicielem zegara był Siegfried Weiss, który prowadził zakład zegarmistrzowski przy ul. Grunwaldzkiej 2 (daw. Plesserstrasse). W latach 20. XX w. odkupił go Konrad Garczarzyk. W 1945 r. zegar, przejęły władze miejskie i przekazały pod opiekę Wacławowi Budzińskiemu. W 1962 r. zegar trafił do Planetarium Śląskiego w Chorzowie, a od 2008 r. znajduje się na ekspozycji w muzeum.

W 1894 r. powstała Stacja Rejestracyjna w Mysłowicach. Działała na rzecz towarzystw okrętowych. Prowadził ją Max Weichmann, spedytor i agent emigracyjny. Zadaniem stacji było przejmowanie emigrantów z Austrii, Galicji i Węgier – udających się do Ameryki – ich rejestracja, przeprowadzanie badań lekarskich, wydanie stosownych dokumentów. Następnie, transport pociągami do portów w Hamburgu, Bremie, Antwerpii, Rotterdamie. Początkowo stacja mieściła się w zabudowaniach kolejowych. W 1900 r. przeniesiono siedzibę stacji do kamienicy przy obecnej ul. Powstańców 23. W 1908 r. połączono ją przewiązką z dworcem kolejowym. Łącznik – wykonany w stylu modernistycznym – przykryto mansardowym dachem, z neobarokowym hełmem. Tą drogą przeprowadzano emigrantów. Wybuch I wojny światowej zakończył działalność stacji. W latach 1894-1914 poprzez Mysłowice wyjechało z Europy około 1,5 mln osób.

Jedna z najbardziej charakterystycznych budowli sakralnych w Mysłowicach. Jej historia sięga XVIII w., a jej lokalizacja była zmieniana aż trzykrotnie. Pierwotnie była to mała, murowana kaplica ufundowana w 1745 roku przez Jarlików pochodzących z Niwki, w podziękowaniu za zwolnienie ich przodka z odrabiania pańszczyzny. Bezpośrednią przyczyną powstania kaplicy był wydany zakaz przez króla Fryderyka II urządzania pielgrzymek i procesji do zagranicznych miejscowości. Takową granicę należało przekroczyć by udać się do kaplicy św. Jana Nepomucena stojącej niegdyś na moście do Modrzejowa. Postanowiono więc wybudować nieopodal nową kaplicę, ale już po stronie Mysłowic. Rozwój miasta, a co za tym idzie budowa nowego, masywniejszego mostu nad Przemszą, na którego wylocie stała kaplica Jarlików doprowadził do rozbiórki kaplicy w 1927 roku i jej odtworzenia w kształcie i wyglądzie znanym nam do dnia dzisiejszego. Powstała w 1928 roku, a 3 maja 1929 roku uroczyście została poświęcona przez ks. prałata Bromboszcza. Koleje losu kaplicy powtórzyły się pod koniec XX w. kiedy to przystąpiono do prac kończących budowę nowego mostu nad Czarną Przemszą o zdecydowanie większej nośności. I tym razem na drodze stanęła kaplica. Po raz drugi postanowiono kaplice rozebrać i postawić w nowym miejscu jej replikę. Poświęcona w 2000 roku, stoi po dziś dzień przy ulicy Grunwaldzkiej, nieopodal Placu Wolności.

Centralne Muzeum Pożarnictwa funkcjonuje od ponad 40 lat. Jest największym muzeum pożarniczym w Polsce i jednym z większych w Europie. W zbiorach muzeum znajduje się ponad 4200 eksponatów takich jak: sikawki konne, samochody, motopompy, sztandary, mundury, fotografie, dyplomy, odznaczenia i medale. Najcenniejszym eksponatem w zbiorach CMP jest sikawka konna z 1717 r.  Została wykonana w Henrykowie na Dolnym Śląsku, zbudowana została z drewna dębowego. Odlew pompy i prądownicy wykonał Sebastian Goetz. Wodę pompowano za pomocą jednego ramienia, które było podnoszone za pomocą dwóch dźwigni. Jest to jedyna tak bogato zdobiona sikawka w zbiorach muzeum. Na korpusie sikawki umieszczone zostały dwa herby. Herb opactwa henrykowskiego oraz herb opactwa w Zirc na Węgrzech. Oba zakony łączyła unia personalna. Na przedniej części sikawki pod zbiornikiem na wodę umieszczone zostały dwie rzeźby przedstawiające żurawie podczas polowania. Ptaki  trzymają w szponach kamień, symbol czuwania w czasie polowania, kiedy żuraw zasypiał kamień wypadał mu z pazurów i uderzał o wodę budząc go do dalszego czuwania. Jest to też metafora czuwania cystersów, którzy zgodnie z regułą rozpoczynali dzień  pracą i modlitwą o godzinie 2 w nocy i kończyli o 20:00 wieczorem. Sikawka ta jest eksponatem klasy zerowej.

Krzyż Pomnik Górników Kopalni Wujek stanął w miejscu gdzie w trakcie stanu wojennego 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfikacji Kopalni Wujek czołg dokonał wyłomu, przez który na teren kopalni weszli zomowcy. Pomnik składa się z ponad trzydziestometrowego krzyża, miejsca zgromadzeń, kolumnady, ceglanego muru z pamiątkowymi tablicami oraz z „kratownicy” składającej się z dziewięciu zespolonych ze sobą krzyży, symbolizujących śmierć dziewięciu górników, którzy zginęli zastrzeleni przez pluton specjalny ZOMO. Podczas uroczystości w każdym z krzyży pali się gazowy znicz. Został zaprojektowany przez Alinę Borowczak-Grzybowską i  Andrzeja Grzybowskiego. Pomnik został odsłonięty 15 grudnia 1991 r. przez prezydenta Lecha Wałęsę i poświęcony przez arcybiskupa Józefa Kowalczyka, nuncjusza Stolicy Apostolskiej.

Muzeum Izba Pamięci Kopalni Wujek działa w ramach Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności. Po muzeum oprowadzają górnicy, którzy brali udział w historycznym strajku na Kopalni Wujek w grudniu 1981 r.: Antoni Gierlotka, Krzysztof Pluszczyk, Stanisław Płatek. Jeden z najważniejszych elementów ekspozycji, to specjalnie wykonana makieta o wymiarach 420 cm na 230 cm, przedstawiająca w skali 1:100 teren objęty działaniem milicji i wojska w grudniu 1981 roku. Ponadto w można tutaj zobaczyć górniczy hełm jednego z zastrzelonych górników - Janka Stawisińskiego, łuski i pocisk, znalezione w miejscu, gdzie strzelano 16 grudnia 1981r.; pojemniki po gazie łzawiącym. Na miejscu prezentowane są również filmy dokumentalne o pacyfikacji Kopalni Wujek i stanie wojennym.

Bazylika Najświętszej Maryi Panny i św. Bartłomieja w Piekarach Śląskich jest największym w regionie sanktuarium maryjnym. Pielgrzymi przybywają do słynącego z cudów obrazu. Zbudowana w latach 1842-1848 na miejscu starego XIV-wiecznego (1303 r.) drewnianego kościółka pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła. Drewniany kościółek okazał się zbyt ciasny i mały dla wszystkich przybywających pielgrzymów. Z tego powodu w 1826 roku proboszcz ks. Jan Alojzy Ficek postanowił wybudować nową, większą, murowaną świątynię. W jej budowę zaangażowali się także mieszkańcy. Konsekracji nowego neoromańskiego kościoła dokonał biskup wrocławski Melchior von Diepenbrock 22 sierpnia 1849 roku. Wokół świątyni znajdują się cztery kaplice oraz Rajski Plac z piątą kaplicą św. Rafała, w której znajduje się ołtarz z pierwotnego kościoła św. Bartłomieja. Wzdłuż muru kościelnego, na kamiennych cokołach, umieszczono wykute w kamieniu figury 12 Apostołów.

Kalwarię zbudowano w drugiej połowie XIX stulecia. W 1854 roku ks. Jan Alojzy Ficek przedstawił pomysł jej utworzenia. Dopiero jego następca, ks. Bernard Purkop przystąpił do realizacji projektu. Duży wkład prac przy Kalwarii mieli także sami mieszkańcy miasta. Na wzgórzu Cerekwica, na którym znajduje się Kalwaria, jest 14 kaplic Drogi Krzyżowej (zaprojektowanych przez Edwarda Schneidera, zbudowanych w różnych stylach architektonicznych), 15 kaplic różańcowych (każde pięć kolejnych kaplic symbolizujących tajemnice radosne, bolesne i chwalebne, zbudowano w innym stylu) i 11 innych. Jest również Ogród Oliwny, Góra Oliwna, Dwór Annasza i Dom Piłata. Na szczycie wzgórza znajduje się neogotycki kościół Zmartwychwstania Pańskiego, którego wieża jest doskonale widoczna z daleka. Powstał w latach 1893-1896 według projektu architekta Juliusza Kapackiego. Kalwaria w Piekarach Śląskich jest jednym z najpopularniejszych miejsc pielgrzymkowych na Górnym Śląsku i w Polsce.

Kopiec Wyzwolenia jest jednym z symboli Piekar Śląskich, usypano go dla upamiętnienia 250 rocznicy przemarszu wojsk króla Jana III Sobieskiego oraz 15 rocznicy wejścia części Śląska do odrodzonej Polski. Pomysł uczczenia przemarszu wojsk podjął już w 1883 roku niewidomy poeta Wawrzyniec Hajda, zwany „Śląskim Wernyhorą”. Niestety plan nie został zrealizowany. Ponowny pomysł usypania kopca pojawił się wśród kombatantów powstań śląskich w 1930 roku. Tym razem został zrealizowany. Prace rozpoczęto w 1932, na terenie zwanym Kocimi Górkami, a zakończono w roku 1937. W tym miejscu powstańcy z Piekar i Bytomia przed wybuchem III Powstania Śląskiego składali przysięgę, zginął tam także pierwszy powstaniec. Ziemia pochodzi z miejsc pamiętnych bitew (m.in. spod Grunwaldu). Kopiec wznosi się na wysokość 356 m n.p.m., a 20 m od poziomu gruntu. Średnica podstawy wynosi 64 m. U podnóża umieszczono tablice upamiętniające Wojciecha Korfantego i powstańców śląskich. Z kopca można podziwiać panoramę Piekar i okolic.

Szyb Bończyk rozpoczął swą działalność ponad 100 lat temu, pod nazwą Otto, będąc szybem pomocniczym – wentylacyjnym KWK Mysłowice. Budynki szybu mieściły maszynę wyciągową z dwoma klatkami do opuszczenia materiałów i wentylator. Maszyna o mocy 160 KM, wyposażona w tarcze Koepego była jedną z najnowocześniejszych w tamtym czasie. Szyb Bończyk został zlikwidowany w 1984 r. i powoli podupadał w ruinę. Jeszcze przez 10 lat po zamknięciu, utrzymywany był przez macierzystą kopalnię i pilnował go portier. W 1994 roku przejęła go pierwsza spółka i rozpoczęła się pełna degradacja terenu. Zostały stamtąd wywiezione urządzenia m.in. oryginalna nitowana maszyna wyciągowa, a wieża szybowa pocięta na kawałki i rozebrana. Ostatecznej egzekucji budowli dokonali złomiarze, wyciągając z niej ostatnie okna i elementy metalowe. Nikt nie przypuszczał, że po okresie przemysłowym,Szyb Bończyk stanie się perłą w gastronomicznej koronie regionu. Tego niełatwego zadania podjęli się państwo Aneta i Maciej Sikora, którzy na górniczych ruinach angażując swój czas, energię i oszczędności w prace porządkowe, remontowe i projektowe odratowali zabytkowe budynku tworząc z nich kompleks bankietowo-konferencyjny. Dzięki współpracy z firmą projektową S.C. Decorum 3 Jan Dybała z Mysłowic osiągnęli wspaniałe rezultaty. Trzy lata trwało porządkowanie terenu i opracowanie projektu utworzenia w budynkach szybu kompleksu bankietowo-konferencyjnego. Pozwolenie na budowę uzyskano w 2009 roku. Trzy lata później pierwsi goście zaczęli odkrywać nową historię Szybu Bończyk.

Miłośnicy kolei wąskotorowej mogą tutaj skorzystać z przewozu turystycznego zarówno parowozem, jak i lokomotywą spalinową na odcinku 6 km z Rud do Stanicy lub z Rud do Paproci. Uroczyste oddanie pierwszego odcinka kolei wąskotorowej linii Gliwice – Rudy – Racibórz nastąpiło 25 marca 1899 roku. Służyła ona głównie do przewozu pasażerskiego, w mniejszym stopniu towarowego. Linię zamknięto w marcu 1992 r. Pierwszego marca 1993 roku decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach linia Gliwice – Racibórz została wpisana do rejestru zabytków klasy A. Zabytkowa stacja znajduję się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego, największego w Polsce kompleksu poprzemysłowych obiektów zabytkowych.

Zespół klasztorno-pałacowy w Rudach składa się z kościoła będącego trójnawową bazyliką, średniowiecznego klasztoru pocysterskiego oraz później dobudowanych skrzydeł barokowej rezydencji pałacowej. W rezydencję pałacową zabudowania klasztorne zostały przekształcone w  XIX wieku. Część kościelna została odrestaurowana w latach 1994-1996. Natomiast część klasztorno-pałacowa, od okresu powojennego stopniowo popadała w ruinę. W 1998 roku została przekazana na własność diecezji gliwickiej i poddana długiemu procesowi renowacyjnemu. Na dawną część klasztorną składają się skrzydła w formie czworoboku przyległego do kościoła z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami tworzącymi wirydarz. Na część dawnej rezydencji pałacowej składają się skrzydła północno-zachodnie i północno-wschodnie. Tworzą one zewnętrzny dziedziniec, częściowo otwarty. W otwarciu pomiędzy tymi skrzydłami usytuowany jest wjazd na dziedziniec oraz dwa trasy zewnętrzne, z których rozciąga się widok na przyległy parkowy staw. Na załamaniu skrzydła zachodniego i północnego znajduje się wieża. W pomieszczeniach zespołu mieści się Ośrodek Formacyjno-Edukacyjny, organizowane są wystawy i spotkania.

Dom Zdrojowy w Jastrzębiu-Zdroju został wybudowany w 1862 roku. Obiekt ten wzniesiony został przez Feliksa von Königsdorffa  w stylu szwajcarskim w oparciu o konstrukcję szkieletową. We wnętrzu mieściły się dawniej kabiny kuracyjne, a także kawiarnia z salą taneczną i kasyno. W Domu Zdrojowym można też było napić się solanki leczniczej. W 1994 roku uzdrowisko zakończyło w tym miejscu swoją działalność, a obiekt przekazano Miejskiemu Ośrodkowi Kultury. W roku 1998 budynek poddano gruntownej modernizacji. Odtworzono m.in. ganek frontowy i charakterystyczną elewację. Obecnie w miejscu tym mieści się kawiarnia oraz Miejski Ośrodek Kultury skupiający wokół siebie liczne kluby i stowarzyszenia, organizujący różnorodne imprezy kulturalne, festiwale, prelekcje czy warsztaty. Budynek znajduje się niemal w centrum malowniczego Parku Zdrojowym o powierzchni blisko 18 hektarów, w którym znaleźć można wiele interesujących gatunków roślin.

Walcownia Cynku w Katowicach - Szopienicach to zabytek będący jednym z pomników historii wpisany w industrialne dziedzictwo regionu. Walcownię Cynku wybudowano w 1904 roku w pobliżu Huty Bernhardi oraz linii kolejowej Szopienice-Siemianowice.  Hala główna walcowni miała 91 metrów długości i 20 metrów szerokości, a pomieszczenie maszynowni 70 metrów długości przy 6 metrach szerokości. W latach 1915-1917 dobudowano nową halę, wydłużając obiekt o kolejne 91 metrów. W hali głównej walcowni zlokalizowane są urządzenia  zapewniające prawidłowy ciąg technologiczny produkcji blach, a są to: piece do topienia. Piec grzewczy do płyt, karuzela odlewnicza z formami, walcarki wstępne, nożyce do cięcia blach. Część z tych urządzeń napędzano czterema maszynami parowymi. Obecnie budynek dawnej walcowni wraz z maszynami objęty jest ochroną konserwatorską. Po niespełna 110 latach pracy w roku 2002 ostatecznie zakończono tu produkcję, a obiekt wpisany w industrialne dziedzictwo regionu pozostał świadkiem minionej epoki i funkcjonujących wówczas technologii.

Sanktuarium Matki Bożej Pokornej w Rudach to część zespołu poklasztornego dawnego opactwa cystersów. Kościół poklasztorny, obecnie bazylika mniejsza pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny pełni funkcję diecezjalnego Sanktuarium Matki Boskiej Pokornej. Kościół wybudowano w stylu gotyckim w początkach istnienia opactwa ok. XIV wieku. Jest to świątynia zbudowana na planie krzyża łacińskiego, orientowana, trójnawowa. Do kościoła przylega od południowej strony kaplica mieszcząca słynący łaskami obraz Matki Boskiej Rudzkiej. Obraz ten pierwotnie przywieźli z Jędrzejowa i podarowali cystersom książęta raciborscy. Współczesny obraz jest prawdopodobnie kopią obrazu trzynastowiecznego. Namalowany został na lipowej desce, a wzorowany jest na wizerunku Matki Bożej z rzymskiej Bazyliki Santa Maria Madziore. Słynący łaskami obraz Matki Bożej został koronowany przez Jana Pawła II podczas wizyty apostolskiej do Gliwic w 1999 r. Od 1995 r. pocysterski kościół w Rudach staje się Diecezjalnym Sanktuarium Maryjnym, natomiast 14 czerwca 2009 roku kościół zostaje wyniesiony do rangi bazyliki mniejszej.

Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu to kompleks turystyczny obejmujący część założonej w 1791 roku Kopalni „Królowa Luiza” oraz Główną Kluczową Sztolnię Dziedziczną. Kompleks ten obejmuje także zabytkową łaźnię łańcuszkową, a zwiedzający mogą ponadto zobaczyć wyciągową maszynę parową, salę sprężarek czy akumulatorownię. To co jednak najważniejsze to podziemna trasa turystyczna wiodąca od szybu „Carnall” i prowadząca aż do szybu „Wilhelmina”. Trasa ma około 1,5 kilometra długości. Jest jedyną taką trasą turystyczną w Europie i swoistą podróżą w czasie, prezentując losy największej ze śląskich kopalń oraz rozwój górnictwa na przestrzeni ostatnich dwustu lat. Obejmuje chodniki z różnymi rodzajami obudów, mijanki dla łodzi, a także miejsca dawnych portów czy chodnik wykuty w węglu. To miejsce, w którym poznamy historię górnictwa, ale też trud wiążący się z tą pracą. Obecnie kompleks tworzy jeden z najważniejszych elementów śląskiego dziedzictwa przemysłowego.

Skansen Zagroda Wsi Pszczyńskiej położony jest we wschodniej części zabytkowego parku pszczyńskiego. Na blisko dwóch hektarach powierzchni zgromadzono kilkanaście obiektów drewnianej architektury z okresu XVIII i XIX wieku. O znaczeniu historycznym i turystycznym świadczy fakt wpisania skansenu do Szlaku Architektury Drewnianej opracowanego przez Urząd Marszałkowski, który to łączy najcenniejsze i najciekawsze obiekty z Górnego Śląska. Skansen posiada również wysoką wartość kulturalną i etnograficzną o czym świadczy szeroki zakres działań obiektu. W ofercie można znaleźć m.in. warsztaty edukacyjne i artystyczne oraz wydarzenia folklorystyczne jak Spotkania pod Brzymem, Święto Pszczoły, Stawianie Moja, Noc Muzeów czy Europejskie Dni Dziedzictwa.

Radiostacja Gliwice to kompleks składający się z wieży antenowej, budynku nadajnika oraz dwóch budynków mieszkalnych, który powstał w 1935 r. Najbardziej charakterystycznym elementem tego zespołu jest wieża nadawcza wybudowana z drewna modrzewia syberyjskiego, skręcona kilkunastoma tysiącami mosiężnych śrub, wznosząca się na wysokość 111 metrów. Obecnie jest to najwyższa drewniana konstrukcja w Europie. W latach 30. gliwicka radiostacja służyła do retransmisji programu rozgłośni gliwickiej i wrocławskiej. Dzięki przekaźnikowi jej audycje słyszalne były po obu stronach granicy, dzielącej wtedy Górny Śląsk. Natomiast nocą sygnał z Gliwic słyszalny był w całej Europie, części Azji, a nawet w Ameryce Północnej i Nowej Zelandii. Na skalę światową radiostacja w Gliwicach zasłynęła 31 sierpnia 1939 roku, stając się elementem niemieckiej prowokacji mającej na celu ukazanie Polski jako agresora winnego rozpoczęcia wojny. Dziś w budynku zabytkowej stacji nadawczej mieści się oddział Muzeum w Gliwicach. Warto obejrzeć w nim oryginalne oprzyrządowanie firm: Lorenz, Telefunken i Siemens & Halske. W obiekcie odbywają się pokazy filmu „Uwaga! Tu Gliwice“, lekcje muzealne oraz wystawy. Teren wokół wieży i budynków radiostacji jest obszarem rekreacyjnym, mieści się tutaj również park sensoryczny. Radiostacja Gliwice znajduje się na liście Pomników Historii i leży na Szlaku Zabytków Techniki. Stała się symbolem Gliwic i elementem krajobrazu Górnego Śląska.

Muzeum Dawnych Rzemiosł w Starym Młynie w Żarkach mieści się w blisko stuletnim młynie elektrycznym. Dzisiejszy obiekt działa w konwencji parku technologicznego -jest multimedialne i interaktywne. Ekspozycja  łączy tradycję z nowoczesnością, jest tak skonstruowana, że pozwala na dotykanie, sprawdzanie czy zaglądanie w głąb maszyn i historii…. Muzeum prezentuje pięć  rzemiosł od wieków  obecnych w Żarkach. Turyści poznają historię młynarstwa, piekarstwa, bednarstwa, kołodziejstwa oraz szewstwa. Uczestniczą przy tym w  pracach związanych z młynarstwem: zakładają worek na workownicę, mielą ziarno na mąkę, natomiast w sali rzemiosł wcielają się w rolę bednarza budującego beczkę.  Od 1 stycznia 2017 roku obiekt znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin, położone jest w najstarszej dzielnicy Żarek - Leśniowie. Stanowi część Zespołu Klasztornego Ojców Paulinów, w skład którego wchodzi kościół pw. Nawiedzenia NMP, klasztor, dzwonnica, kaplica Matki Bożej Anielskiej, a także legendarne źródełko w parku, którego początki sięgają czasów księcia Wł. Opolczyka. Kościół pochodzi z pocz. XVII w., wielokrotnie przebudowywany, w stylu gotycko-renesansowym. Ołtarz główny, w którym mieści się Figurka Matki Bożej Leśniowskiej, jest późnobarokowy (1730 r.). Jego fundator to Wojciech Męciński. Prócz ołtarzy bocznych z I poł. XVIII w.  do zabytkowego wyposażenia kościoła należą: bogato rzeźbiony konfesjonał, stalle oraz złocona ambona (1782 r.). Na uwagę zasługuje polichromia z lat 1987-88, ukazująca najważniejsze wydarzenia z dziejów sanktuarium (przekazanie figury, sprowadzenie paulinów, koronację). Sanktuarium jest ważnym miejscem pielgrzymkowym -  słynie jako miejsce błogosławieństw, nie tylko dla rodzin. 

Bendoszka Wielka - szczyt w Beskidzie Żywieckim, w grupie Wielkiej Raczy, wys. 1144 m n.p.m. Nazwa pochodzi od nazwiska Bendys, które pojawia się już w 1715 r. Na szczycie znajduje się Jubileuszowy Krzyż Ziemi Żywieckiej postawiony we wrześniu 2000 z inicjatywy księży parafii Rycerki Górnej. Ma wysokość ponad 20 m. Kamień węgielny pod budowę został poświęcony przez Jana Pawła II 15 czerwca 1999 na krakowskich Błoniach. Bendoszka Wielka ze względu na swój charakter jest doskonałym punktem widokowym. Ze szczytu i trawiastych grzbietów Bendoszki widać m.in. grupę Małej Fatry oraz pasmo Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim. Na szczycie wykonano pomost widokowy i zamontowano tablicę z panoramą. Przez szczyt przebiega szlak czarny z Soli przez Praszywkę Wielką na przełęcz Przegibek. Najbliższe schronisko znajduje się na Przełęczy Przegibek w odległości ok. 1 km.

Centrum Kultury i Sztuki „Dwór Kossaków” w Górkach Wielkich to nowoczesny obiekt w zabytkowych ruinach dworu Kossaków. W latach 1922-1939 we dworze mieszkali Anna i Tadeusz Kossak wraz z córką Zofią i jej rodziną. Przepiękne okolice i rosnąca sława pisarki Zofii Kossak (Szczuckiej-Szatkowskiej) przyciągały do Górek znanych pisarzy i twórców. Bywali tu m.in.: Jan Parandowski, Maria Dąbrowska, Melchior Wańkowicz, Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy), którego żona Jadwiga Unrużanka była kuzynką Zofii, Jan Sztaudynger, Czesław Kuryatto, Karol Kossak, Wojciech Kossak z córkami Marią Pawlikowską-Jasnorzewską i Magdaleną Samozwaniec. W 1939 roku rodzina Kossaków opuściła dom. Po zakończeniu działań wojennych, pod nieobecność właścicieli, dwór spłonął. W 2010 roku dzięki staraniom Fundacji im. Zofii Kossak zabytkowe ruiny dworu zaadaptowano na Centrum Kultury i Sztuki, gdzie stałą ekspozycję stanowią wielkoformatowe wydruki, fototapety i eksponaty nawiązujące do życia i twórczości pisarki oraz jej rodziny. Całość uzupełniają multimedialne urządzenia oraz nagrania wypowiedzi Zofii Kossak oraz jej córki Anny Szatkowskiej. Dodatkowo prowadzona regularnie działalność kulturalna stwarza sprzyjający klimat do wymiany kultur, edukacji i dialogu.

Szlak KAMYKA został wyznaczony w 2014 roku, ma 2 km długości, rozpoczyna się przy Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej w Górkach Wielkich (Gmina Brenna) i kończy się na północnym stoku góry Bucze (417 m n.p.m.), gdzie w pobliżu Bacówki „Bucze” łączy się ze ścieżką przyrodniczo-dydaktyczną „Góra Bucze”. Ścieżka daje możliwość zwiedzenia w czasie jednego spaceru trzech obiektów o dużych walorach przyrodniczych. Są to: zabytkowy Park Kossaków, park otaczający dawną stanicę harcerską, której kierownikiem w latach przedwojennych był druh „Kamyk” – Aleksander Kamiński, autor „Kamieni na Szaniec” oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Góra Bucze”. Szlak KAMYKA przebiega przez teren ścisłej ochrony wód ujęcia Wodociągów Ziemi Cieszyńskiej w Pogórzu. Na trasie znajdują się dwie tablice informacyjne zlokalizowane w sąsiedztwie wyżej wymienionych parków. Informacje na nich zawarte dotyczą bogatej dendroflory obu obiektów. Przez całą drogę turystom towarzyszą piękne panoramy Beskidu Śląskiego i Śląsko-Morawskiego z jego najwyższym szczytem – Łysą Górą (1323 m n.p.m.).

Schronisko Młodzieżowe KOSS w Górkach Wielkich (Gmina Brenna) zostało otwarte w 2007 roku w dawnych zabudowaniach folwarku Anny i Tadeusza Kossaków. W bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się Centrum Kultury i Sztuki „Dwór Kossaków” oraz Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej. W drugiej połowie lat 30. XX wieku gospodarstwo folwarczne utrzymywało wybudowaną nieopodal Harcerską Szkołę Instruktorską kierowaną przez Aleksandra Kamińskiego. Była „Stajnia” mieści 70 osób w komfortowo urządzonych, 3 do 14 osobowych pokojach z łazienkami, a była „Lodownia dworska” zapewnia wspaniałe, nastrojowe miejsce na rekreację, ma dużą jadalnię z kominkiem, turystyczną kuchnię i świetlicę z widokami na góry. Na terenie obiektu jest miejsce na otwarte ogniska i grill. Dziś miejsce dawnego schroniska zajął hostel, który jest doskonałą bazą wypadową, nie tylko do pobliskiej, górskiej wsi Brenna, oferującej turystom wiele atrakcji o każdej porze roku (szlaki turystyczne, jazda konna, wyciągi narciarskie, wesołe miasteczko, koncerty kapel regionalnych), ale do całego regionu „Beskidzkiej 5”.

Kolejowy Park Rozrywki w Ogrodzieńcu jest jednym z niewielu miejsc gdzie można zobaczyć i przejechać się składem ciągniętym przez kolekcjonerskie lokomotywy odwzorowane w skali. Lokomotywy zostały sprowadzone z USA i Nowej Zelandii, a szyny odlane w Szwajcarii. Na powierzchni dwóch hektarów znajdują się tunele, wiadukty i mosty, po których jeżdżą pociągi w skali 1:8, 1:12. Przejazd tą miniaturową koleją przeznaczony jest zarówno dla dorosłych jak i dzieci. Park w Ogrodzieńcu to nie tylko miejsce dla miłośników kolei. Można tutaj skorzystać również z innych atrakcji jak: rollercoaster, euro bungee, kino sferyczne, auto skuternia, gokarty, duży basen z łódkami, plac zabaw, kolorowa grająca i świecąca karuzela podestowa, bajkowa kolejka parkowa czy nieśmiertelne dmuchańce.  Cały teren jest zielony i zadrzewiony. W oczkach wodnych pływają ryby, a ławki i zestawy ogrodowe dają możliwość odpoczynku. Parking i wstęp na teren parku są bezpłatne. 

Powstanie zameczku myśliwskiego w Wiśle związane jest z istniejącą wówczas na polanie Przysłop pod Baranią Górą  leśniczówką. W 1853 roku podczas polowania w lasach książęcych ustrzelono w tym rejonie dwa głuszce, co doprowadziło do intensywnego rozwoju łowiectwa. W związku z rozwojem hodowli głuszca  wybudowano tu niewielki domek myśliwski. Niestety okazał się on za mały, dlatego wkrótce rozpoczęto budowę nowego obiektu zwanego „zameczkiem myśliwskim” od niemieckiej nazwy Jagdschlossel. Nowy obiekt w tyrolskim stylu wybudowano z drewna jako budynek jednokondygnacyjny. Przez lata służył on rodzinie Habsburgów jednak w 1918 roku  przeszedł na własność Skarbu Państwa. Od 1925 roku aż do lat 70. XX wieku funkcjonowało w nim schronisko Przysłop pod Baranią Górą, które wkrótce doczekało się nowej siedziby. Zamknięty zameczek myśliwski zaczął niszczeć, jednak w 1985 roku został zdemontowany i przeniesiony do centrum Wisły i od 1987 roku służy jako siedziba wiślańskiego oddziału PTTK oraz informacji turystycznej.

Szyb „Maciej” w Zabrzu to zespół obiektów i urządzeń dawnej kopalni Concordia. Początki wydobycia węgla w tym miejscu sięgają połowy XIX wieku kiedy to rozpoczęto eksploatację złoża. Wydrążony na głębokość niemal 200 metrów szyb spełniał głównie rolę szybu wentylacyjnego i odwadniającego. Obecna zabudowa szybu powstała w latach 20. XX wieku. Po II wojnie światowej obiekt ten wchodził w skład kolejnych kopalni m.in. „Ludwik”, „Rokitnica” oraz „Pstrowski”. Złoża węgla wyczerpały się w 1992 roku i wtedy zapadła decyzja o likwidacji całego rejonu Szybu „Maciej”. Ostatecznie jednak szyb przekształcono w głębinowe ujęcie wody. Zespół zabudowań wpisany został do rejestru zabytków, odrestaurowany i przystosowany do celów turystycznych. Największą atrakcją Szybu „Maciej” jest kompleks dawnej zabudowy, ze stalową wieżą wyciągową, na szczycie której znajduje się punkt widokowy. W maszynowni z kolei znajduje się elektryczna, dwubębnowa maszyna wyciągowa, a podobnych elementów wyposażenia w całym obiekcie można znaleźć znacznie więcej. W 2005 roku Szyb „Maciej” znalazł się na Szlaku Zabytków Techniki łącząc historię z nowoczesnością urozmaiconą ekspozycją muzealną. Śląskie obyczaje i tradycje wzbogacają działające na terenie obiektu bistro oraz restauracja serwująca charakterystyczne dla tego regionu dania.

Muzeum w Tarnowskich Górach mieści się w jednym z najstarszych budynków w mieście, na piętrze tak zwanej Kamienicy Sedlaczka. Instytucja od ponad 60 lat gromadzi muzealia z zakresu historii, sztuki i etnografii. Najcenniejszym jej zbiorem jest kolekcja malarstwa zachodnioeuropejskiego, na którą składają się dzieła głównie z XVI–XVIII wieku. Obrazy prezentowane są w ramach stałej ekspozycji w „Sali Renesansowej”. Największa wystawa stała – „Z dziejów Tarnowskich Gór” – prezentuje liczne eksponaty związane z historią miasta. Osobna ekspozycja – „Wiwat Jan III Sobieski” – nawiązuje do przemarszu króla przez Tarnowskie Góry w drodze na Wiedeń w 1683 roku. Jak chce legenda, monarcha nocował właśnie w tym budynku i tu żegnał się z królową Marysieńką. Oferta Muzeum obejmuje również wystawy czasowe, zajęcia edukacyjne oraz szereg wydarzeń kulturalnych.

Kościół Zbawiciela w Tarnowskich Górach jest jedną z głównych architektonicznych wizytówek miasta. Jego historia sięga połowy XVIII wieku, kiedy tutejsza parafia ewangelicka reaktywowała swoją działalność po epoce kontrreformacji. Skromny dom modlitwy został w 1780 roku zastąpiony barokową świątynią. Ostatecznie przebudowano ją w latach 1898–1900, nadając jej oblicze neoromańskie. Fasada kościoła ozdobiona jest ryzalitem z trójkątnym szczytem oraz smukłą, wysoką wieżą. Wystrój świątyni również utrzymany jest w stylu neoromańskim. We wnętrzu uwagę zwraca dwukondygnacyjny ołtarz ambonowy, XVII-wieczna płyta nagrobna za ołtarzem, charakterystyczne dla świątyń protestanckich empory oraz barwne witraże. Kościół nadal służy wiernym parafii ewangelickiej, a oprócz tego jest miejscem koncertów organowych, wystaw i innych wydarzeń.

Kirkut, czyli cmentarz żydowski w Żarkach znajduje się w pobliżu ulicy Polnej na tzw. Kierkowie.  Jest to jeden z największych i najlepiej zachowanych cmentarzy żydowskich na Jurze. Został założony w 1821 roku jako ostatni z trzech cmentarzy żydowskich . Na powierzchni ok. 1,5 ha  znajduje się ponad 1100 macew, najstarszy nagrobek pochodzi z 1835 roku. Macewy zachowane w całości lub w szczątkowej formie wykonane zostały z piaskowca, wapienia, granitu oraz betonu. Macewy z żareckiego cmentarza zawierają unikatową symbolikę m. in. rzadko spotykane gwiazdy 8. i  12. ramienne,  polsko- hebrajskie inskrypcje czy arabskie daty. W Żarkach został wytyczony Szlak Kultury Żydowskiej, w skład którego wchodzi 7 punktów nierozerwalnie związanych z kulturą żydowską.  Kirkut jest jednym z ważniejszych obiektów na szlaku.

Stodoły powstały na przełomie XIX i XX wieku. Pierwotnie były to drewniane budynki, kryte strzechą, w których rolnicy przechowywali plony.  Wszystkie spłonęły podczas pożaru w 1938 roku, a na ich miejscu powstały nowe murowane budynki z kamienia wapiennego i cegły, pokryte dwuspadowym dachem, należą do prywatnych osób. Ten unikalny zespół zabytkowych stodół można oglądać do dnia dzisiejszego. W środy i soboty w godzinach dopołudniowych między stodołami odbywają się Żareckie Jarmarki - największy targ w województwie śląskim (na powierzchni ok 1,5 ha stoiska wystawia ponad 500  sprzedawców).  W sezonie letnim w trakcie długich weekendów w jednej ze stodół odbywa się „Kupiecki Sąsiek”. Można spróbować lokalnych smakołyków m. in. ciemnego słodkawego chleba tatarczucha, chleba na zakwasie, są również lokalne wyroby i pamiątki. W trakcie wydarzenia przygrywa lokalna kapela. Żareckie Stodoły zaistniały również w kinematografii, bowiem  w 1988 r. były one tłem dla filmu „Powrót wabiszczura”, a w 2008 r. kręcono tutaj sceny do filmu „ Młyn i Krzyż” Lecha Majewskiego.

Czantoria Wielka to szczyt w Beskidzie Śląskim wznoszący się na wysokość 995 m n.p.m. Jest najwyższym wzniesieniem Pasma Czantorii i jednocześnie szczytem granicznym przez który przebiega granica między Polską a Czechami. Strome od wschodu i zachodu zbocza Czantorii Wielkiej porastają głównie lasy bukowe i świerkowo-jodłowe z domieszką jesionów, jaworów i modrzewi. Na szczycie na niewielkiej polanie, po czeskiej stronie znajduje się wykonana ze stali wieża widokowa z tarasem posadowionym na wysokości 29 metrów. Z jej szczytu rozciągają się widoki na prawie wszystkie wzniesienia Beskidu Śląskiego, Pogórze Śląskie i Górny Śląsk oraz pobliskie miasta. Szczyt Czantorii Wielkiej stanowi miejsce krzyżowania się szlaków turystycznych, którymi można dojść m.in. na Małą Czantorię, Soszów i Stożek.  Tutaj też przebiega liczący 496 km długości Główny Szlak Beskidzki im. Kazimierza Sosnowskiego.

UWAGA !!! Poza sezonem turystycznym, w okresie zimowym tj. od 11.11 do 13.04 sprzedaż znaczka w Kolibie na Czantorii zawieszona.

Stokłosica to znajdująca się w Beskidzie Śląskim polana położona na północno-wschodnim grzbiecie opadającym ze szczytu Czantorii Wielkiej w kierunku Ustronia. Polana rozciąga się na wysokości od 770 do 850 m n.p.m. i znajdują się na niej m.in. górna stacja kolei krzesełkowej i wyciągu narciarskiego oraz charakterystyczny telewizyjny maszt przekaźnikowy, punkty gastronomiczne, a także letni tor saneczkowy. Miejsce to stanowi jeden z bardziej uczęszczanych punktów w polskich Beskidach, zarówno podczas sezonu narciarskiego jak i poza nim. Ze Stokłosicy można podziwiać widoki w kierunku wschodnim – na część Beskidu Śląskiego za doliną Wisły. Na pierwszym planie dominuje tutaj Równica z uzdrowiskową dzielnicą Ustronia z charakterystycznymi budynkami w kształcie piramid, natomiast w dalszej odległości przy sprzyjających warunkach można dostrzec nawet zabudowania Tych.

UWAGA !!! Poza sezonem turystycznym, w okresie zimowym tj. od 11.11 do 13.04 sprzedaż znaczka w Kolibie na Czantorii zawieszona.

Dział Kultury Dawnej jest instytucją paramuzealną działającą przy Miejskim Ośrodku Kultury w Sławkowie. Znajduje się w kamienicy wybudowanej w roku 1870 przez rodzinę Piekoszewskich, a następnie, od roku 1874 należącej do rodziny Kuców. Pierwotnie znajdował się tutaj sklep kolonialny oraz pomieszczenia mieszkalne. Dawne pomieszczenia użytkowe zostały zaadaptowane na sale wystawowe w których prezentowanych jest 7 tematycznych ekspozycji stałych poświęconych historii miasta: „Początki Sławkowa w świetle badań archeologicznych”, „Sławkowskie górnictwo, rzemiosło i handel”, „W lamusie Zygmunta Glogera” (wystawa etnograficzna), „Historia sławkowskich Żydów”,  „Republika Sławkowska 1905 roku”, „Przez Sławków do niepodległej Polski”, „Sławków w latach okupacji hitlerowskiej 1939-1945”.  W tym samym budynku działa również Galeria Sztuki oraz Punkt Informacji Turystycznej. 

Ruiny sławkowskiego zamku znajdują się na wschodnim stoku wzgórza miejskiego, opadającego w stronę rzeki Białej Przemszy. Zamek, tak jak i miasto, stanowił prywatną własność biskupów krakowskich. Został wybudowany w ostatnim ćwierćwieczu XIII wieku.  Według pierwotnego założenia miał to być obiekt o nowatorskiej konstrukcji i ogromnej jak na owe czasy powierzchni - około 9 tyś. metrów kwadratowych. Niestety tej koncepcji nie udało się zrealizować. Ostatecznie niedokończone mury obwodowe rozebrano, a jedną z półbaszt przekształcono na wieżę mieszkalno obronną, która była w swoich dziejach jeszcze kilkukrotnie przebudowywana. Zamek funkcjonował do wieku XVI włącznie, następnie popadł w ruinę i został rozebrany w I poł. wieku XVIII-go. W latach 80-tych i 90-tych ubiegłego stulecia przeprowadzono badania archeologiczne, które doprowadziły do odsłonięcia jego reliktów. Dzięki temu możemy dzisiaj zobaczyć zachowaną najniższą kondygnację wieży mieszkalno – obronnej, pozostałości klatki schodowej oraz budynku bramnego, a także wał i dookolną fosę.